Nowa Osada (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1867–1954[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1920–39: lubelskie (II RP) | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Zamość, Zamość (Nowa Osada), Nowa Osada (od 1973 Sitno) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku[2][3] w woj. lubelskim. Siedzibą władz gminy była Nowa Osada, która od 1849 roku była dzielnicą Zamościa, co oznacza, że siedziba znajdowała się de facto w Zamościu[4]. Po wojnie siedzibą gminy było Sitno.
Gmina powstała w 1867 roku w związku z reformą wiejską w Królestwie Polskim. W Dziennikach Praw z 1867, 1868 i 1877 oraz według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego jednostka występuje pod nazwą gmina Zamość i jest jedną z 14 (15) gmin wiejskich[5] powiatu zamojskiego guberni lubelskiej[6][7][8]. W publikacjach z lat 1921–24 gmina występuje pod nazwą złożoną gmina Zamość (Nowa Osada)[9], a w źródłach z 1933 roku już pod nazwą gmina Nowa Osada[10]. Brak informacji o dacie formalnego zatwierdzenia nowej nazwy urzędowej. W okresie powojennym gmina należała do powiatu zamojskiego w woj. lubelskim.
1 stycznia 1925 z gminy Nowa-Osada wyłączono wieś Topornica i włączono ją do gminy Mokre[11]. 12 stycznia 1934 z gminy wyłączono kolonię Karolówka vel Świnki Nr hip. 1, kolonię Janowice Małe oraz folwark Karolówka vel Świnki, włączając je do Zamościa[12].
Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 15 gromad[13]. 12 września 1953 roku z gminy Kotlice w powiecie tomaszowskim wyłączono gromadę Bożydar i włączono ją do gminy Nowa Osada[14].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[15]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin, utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gminę Sitno[16]. Natomiast obecna gmina Zamość jest kontynuacją dawnej gminy Mokre (wcześniej pod nazwą gminy Lipsko).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Akta Gminy Nowa Osada - Archiwum Państwowe w Zamościu. [dostęp 2008-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Do 28 września 1954 roku
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ publikacja podaje liczbę 14 a wylicza 15
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
- ↑ Powiat zamojski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 382.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. [Dokument elektroniczny]. T. 5, Województwo białostockie / Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 92, poz. 865
- ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 3, poz. 14
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 41, poz. 189
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312