Wikipedysta:Jakub.zabinski/brudnopis2
Demonstracja PPS na placu Grzybowskim – zbrojny wiec Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, który odbył się na placu Grzybowskim w Warszawie 13 listopada 1904. Uczestnicy protestowali przeciw carskiej władzy i kapitalizmowi. W czasie demonstracji doszło do starć z policją i wojskiem.
Przebieg demonstracji
13 listopada 1904 o godzinie 12:15 w kościele przy placu Grzybowskim zakończyła się niedzielna msza. Z kościoła wyszli demonstranci, a wśród nich siostra Stefana Okrzei, która rozwinęła sztandar z napisem "PPS. Precz z wojną i caratem! Niech żyje Wolny Lud Polski!".
Na miejsce przybyła carska policja. Wśród demonstrantów było kilkadziesiąt bojowników PPS z rewolwerami przygotowanych do starcia zbrojnego. Rozpoczęła się strzelanina.
Efekty
Podczas zdarzenia zginęło 11 Polaków (w tym 4 kobiety i 2 dzieci), ponad 40 było ciężko rannych; bojówkarze PPS uciekli bez strat. Brutalna reakcja policji i władz wywołała antycarskie zamieszki na terenie Warszawy. Aresztowano 413 osób, a później kolejne 250. Według źródeł oficjalnych Rosjanie mieli 3 zabitych i 11 rannych.
Wskutek brutalnego potraktowania demonstrujących, oberpolicmajster Karl Nolken został stał się dla działaczy i sympatyków PPS symbolem carskiej opresji w Warszawie. Rok po wydarzeniach na placu Grzybowskim, DATA 1905, bojownik Polskiej Partii Socjalistycznej Stefan Okrzeja przypuścił na Nolkena nieudany zamach bombowy. Okrzeja został skazany na śmierć przez sąd wojskowy i powieszony na szubienicy na stokach warszawskiej Cytadeli[7].
Przypisy
- ↑ Towarzysze! Robotnicy! [Inc.:] Krwawy protest na Placu Grzybowskim w dniu 13. listopada 1904 rozległ się po całym kraju jęczącym w carskich kajdanach i obudził masy Proletarjatu Polskiego na ziemiach b. Kongresówki [...], polona.pl, 1929 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
- ↑ [Afisz] : [Inc.:] Dnia 10 listopada 1929 r. Zamość będzie obchodził uroczyście 25 rocznicę walki orężnej z caratem o niepodległość i socjalizm podjętej przez P.P.S. w dniu 13-go listopada 1904 roku zbrojną manifestacją na placu Grzybowskim w Warszawie [...], polona.pl, 1929 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
- ↑ Przed 25-ciu laty... : w rocznicę krwawej manifestacji na placu Grzybowskim w Warszawie dn. 13.XI.1904 r., polona.pl, 1929 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
- ↑ Stanisław Andrzej Radek, Rewolucja w Warszawie : 1904-1909., polona.pl, 1938 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
- ↑ Do klasy pracującej m. Warszawy! : Towarzysze i Towarzyszki! [Inc.: W dniu 10 listopada klasa robotnicza Polski uczci dwudziestopięciolecie pierwszego zbrojnego wystąpienia proletarjatu Warszawy na placu Grzybowskim w roku 1904...], polona.pl, 1929 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
- ↑ Ignacy Pawłowski, Geneza i działalność Organizacji Spiskowo-Bojowej PPS : 1904-1905, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo., 1976 (pol.).
- ↑ Jan (1882-1943) Red Cynarski, Adam (1892-1942) Red Próchnik, Kronika Ruchu Rewolucyjnego w Polsce, 1935, R.1, nr 2, „29326 II”, 1935, 17-19 (Arkusz II) [dostęp 2023-09-04] (pol.).