Józef Ruszar
Józef Maria Ruszar (ur. 2 marca 1951[1] w Pruszkowie) – polski działacz opozycyjny w PRL, jeden z założycieli Studenckiego Komitetu Solidarności w Krakowie, dziennikarz.
Życiorys
Do 1989
Od 1969 studiował najpierw fizykę (nie ukończoną), a w latach 1972–1977 polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, w czasie studiów uczestniczył w Duszpasterstwie Akademickim „Beczka”, był związany z o.Janem Andrzejem Kłoczowskim. W ramach DA należał do twórców Studium Wiedzy Chrześcijańskiej, które rozpoczęło działalność w październiku 1975, prowadził też grupy samokształceniowe dla uczniów szkół średnich. W marcu 1977 był jednym z inicjatorów listu studentów domagającego się amnestii dla represjonowanych w następstwie protestów robotniczych w czerwcu 1976 i powołania komisji poselskiej dla zbadania okoliczności tych wydarzeń, współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Uczestniczył w protestach studenckich po śmierci Stanisława Pyjasa. Należał do założycieli Studenckiego Komitetu Solidarności w Krakowie i podpisał jego deklarację założycielską z 15 maja 1977. We wrześniu 1977 podpisał Deklarację Ruchu Demokratycznego, programowy dokument opozycji „korowskiej”. Jesienią 1977 odszedł z SKS i w październiku tegoż roku był jednym z twórców nieformalnego ośrodka spotkań poświęconych kulturze niezależnej, działającego do marca 1978 przy klasztorze sióstr norbertanek w Krakowie. Również jesienią 1977 został członkiem redakcji pisma „Robotnik”. W 1978 nawiązał kontakt z lubelskim pismem „Spotkania”, był członkiem redakcji pisma od trzeciego numeru, który ukazał się w kwietniu 1978, współpracował z pismem do jesieni 1980. W 1979 zamieszkał w Warszawie, został członkiem tamtejszego Klubu Inteligencji Katolickiej i równocześnie jego etatowym pracownikiem, był zaangażowany w organizację Dni Kultury Chrześcijańskiej. Od września 1980 należał do NSZZ „Solidarność”, był pełnomocnikiem ds. szkolenia związkowego przy Komisji Zakładowej „S” w Zakładach Mechanicznych „Ursus” (od października 1980 do marca 1981). Od marca 1981 był członkiem redakcji Tygodnika Solidarność, w dziale informacji związkowej. Został internowany 13 grudnia 1981, przebywał w Białołęce, Załężu i Uhercach, zwolniono go 4 grudnia 1982. Po uwolnieniu został członkiem redakcji miesięcznika „Więź”. W październiku 1983 wyjechał do RFN na stypendium, w 1984 został pracownikiem Radia Wolna Europa, najpierw w Monachium, następnie w Nowym Jorku i pracował tam do 1993. Od maja 1989 uczestniczył w pracach Komitetu Wyborczego NSZZ „Solidarność” w Nowym Jorku, wspierającego kampanię wyborczą kandydatów Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w wyborach do Sejmu.
Od 1989
W 1996 powrócił do Polski. Pracował m.in. w „Super Expressie” (1996), od roku 1996 był szefem ds. promocji i informacji Festiwalu Kraków 2000, w latach 2002–2007 w „Rzeczpospolitej”. Od 2004 roku był dyrektorem Warszawskiego Festiwalu Poezji im. Zbigniewa Herberta. W roku 2007 został koordynatorem Roku Josepha Conrada-Korzeniowskiego z okazji 150 rocznicy urodzin pisarza. Od 2007 w TVP Historia prowadził cotygodniowy program „Siła bezsilnych”. W grudniu 2007 został dyrektorem Departamentu Komunikacji Społecznej Narodowego Banku Polskiego, następnie był dyrektorem Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP (do 2010).
Jest autorem książek Jest autorem książek: Stróż brata swego. Zasada odpowiedzialności w liryce Zbigniewa Herberta (2004); Słońce republiki. Cywilizacja rzymska w twórczości Z. Herberta (2014); Wytarty profil rzymskich monet. Ekonomia jako temat literacki (2016); Mane, tekel, fares. Obrazy Boga w twórczości Tadeusza Różewicza (2019); Zapasy ze światem Zbigniewa Herberta. Esej o życiu pisarzy w czasach pierwszych sekretarzy (2020); wydał album Apostoł w podróży służbowej. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta (2006). Jest redaktorem kilku zbiorów artykułów poświęconych Herbertowi wydanych w serii Biblioteka Pana Cogito.
W 2007 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (M.P. nr 54, poz. 609 z 2007).
W 2018 roku zainicjował wydawanie Kwartalnika Literackiego NAPIS, pod auspicjami Ministerstwa Kultury, a siłami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego[2]. Celem tego przedsięwzięcia ma być reakcja na to, że w polską literaturę „ze szkodą wkroczyła polityka i ideologia”[3].
26 lutego 2019 został powołany na stanowisko p.o. dyrektora Instytutu Literatury[4]. 14 stycznia 2020 roku został powołany na funkcję dyrektora tej instytucji[5].
Przypisy
- ↑ Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956-89. Tom 1, wyd. Ośrodek Karta, Warszawa 2000, s. 306.
- ↑ NAPIS Kwartalnik. mykrak.typepad.com. [dostęp 2019-03-09].
- ↑ „By było więcej kompetentnych czytelników”. Ministerstwo Kultury powołało nowe pismo literackie. kultura.onet.pl, 2018-12-14.
- ↑ Instytut Literatury rozpoczął działalność. Józef Maria Ruszar p.o. dyrektora MKiDN – 2019 [online] [dostęp 2019-05-27] (pol.).
- ↑ Józef Maria Ruszar dyrektorem Instytutu Literatury - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2020-02-18] (pol.).
Bibliografia
- Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956-89. Tom 1, wyd. Ośrodek Karta, Warszawa 2000 (biogram autorstwa Jana Skórzyńskiego)
- Katarzyna Jarkiewicz Duszpasterstwa akademickie Krakowa po II wojnie światowej, wyd. Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum i Wydawnictwo WAM, Kraków 2004
- Jarosław Szarek Czarne juwenalia. Opowieść o Studenckim Komitecie Solidarności, wyd. Znak, Kraków 2007
- Józef Ruszar w Encyklopedii Solidarności
- Marek Czech „Środowisko Niezależnego pisma młodych katolików „Spotkania” w latach 1977–1981”
- Działacze SKS
- Członkowie i współpracownicy KOR
- Członkowie i współpracownicy Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”
- Działacze KIK
- Internowani w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1981–1982
- Ludzie urodzeni w Pruszkowie
- Pracownicy sekcji polskiej Radia Wolna Europa
- Polscy dziennikarze
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Urodzeni w 1951