Przejdź do zawartości

Matylda Walter

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez WitaWoro (dyskusja | edycje) o 22:51, 23 maj 2020. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Matylda Walter
Data urodzenia

1891

Data śmierci

listopad 1973

Zawód, zajęcie

ekonomistka, dietetyczka, działaczka społeczna, antropozofka

Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Matylda (Mada) Walter (ur. w 1891 roku - zm. 1978 r.) - polska przedsiębiorczyni, działaczka społeczna na rzecz Żydów w okupowanej Polsce[1], Sprawiedliwa wśród Narodów Świata[2].

Wykształcenie i praca zawodowa

Ukończyła medycynę w Zurychu. Następnie studiowała na innych uniwersytetach w całej Europie. Po powrocie do Polski zaczęła wykładać w Szkole Pielęgniarstwa Polskiego Czerwonego Krzyża. W międzyczasie pisała prace naukowe i zachęcała do prowadzenia zdrowego stylu życia. W przededniu drugiej wojny światowej założyła w Warszawie na Nowym Świecie centrum kosmetyczne. Otwarcie miało nastąpić 1 września 1939 roku[3].

Rodzina

Ojciec Matyldy Walter był przyrodnikiem. Założył on m.in. Muzeum Przyrodniczo-Etnograficzne we Lwowie, a jej matka prowadziła zakład dietetyczny w Rymanowie.Ojciec zaszczepił w Madzie pasję do nauk przyrodniczych(w szczególności balneologii). Z kolei matka nauczyła ją prowadzić biznes.

Mada Walter była żoną i matką.

Salon Piękności

Mada Walter otworzyła salon piękności przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie na początku 1942 roku. Miało to związek z przewidywaną już wówczas akcją likwidacji getta. Z pozoru był to zwykły zakład kosmetyczny, do którego mógł wejść każdy, kto chciał. Dodatkowo Mada Walter pomagała w głównej mierze żydowskim dziewczynom (ale zdarzały się, że również mężczyznom). Za pomocą makijażu zmieniała rysy ich twarzy, tak żeby nie były one podobne do tych charakterystycznych - żydowskich. Mada Walter zalecała również, by kobiety zawsze czesały włosy do tyłu, odsłaniając czoło, gdyż to dodawało im aryjskości[4]. Mówiła jak się ubierać, malować, a nawet jakich gestów unikać, by nie zwracać na siebie uwagi. Uczyła, jak iść z wyprostowanymi plecami i patrzeć Niemcom prosto w twarz, a swoje nauki argumentowała tym, że to strach w oczach najczęściej zdradzał uciekinierów z getta. Prowadziła też kursy gotowania potraw wielkanocnych, pieczenia wieprzowiny czy przyrządzania smalcu, ponieważ uważała, że najdrobniejsze rzeczy i wiedza może uratować życie[5].

Mada Walter uczyła również kobiety zasad wiary katolickiej, na co składał się nauka modlitw oraz to, jak zachowywać się podczas mszy i uroczystości kościelnych takich jak ślub czy pogrzeb. Wykładała Biblię i przekazywała najważniejsze nauki Chrystusa. Wychodziła z założenia, że lepiej nauczyć więcej niż mniej, gdyż to idealny kamuflaż.

Przy pomocy chrześcijańskich chirurgów organizowała zabiegi przywracania napletków mężczyznom oraz operacje zmniejszania nosów[5].

Perfekcyjnie opanowała język niemiecki. Nie potrafiła jednak odwrócić wzroku od ludzkiego cierpienia. W swoim pamiętniku przyznała, iż nie mogła zrozumieć, dlaczego ktoś jej dziękował i podziwiał to, co robiła. Mówiła, że cierpienie innych ludzi traktuje jak własne. Każdego dnia ryzykowała wszystko, by ocalać tych, których skazano na zagładę. Swoje czyny skomentowała takimi słowami: „Przypisywanie mi bohaterstwa z tytułu nieustannego narażania życia jest niestety mylnym sądem. Po prostu działałam podświadomie, niejako egoistycznie, odczuwając cierpienie innych jako swoje własne”[3].

Upamiętnienie

W Jerozolimie na Wzgórzu Pamięci znajduje się Aleja Sprawiedliwych, gdzie zasadzane są młode drzewa. Każde z nich opatrzone jest tabliczką z nazwiskiem osoby, która w czasach Holocaustu ratowała niewinnych. Jest wśród nich Mada Walter.

W 2019 roku Maria Paszyńska opublikowała "Instytut Piękności", książkę poświęconą Madzie Walter[3].

Przypisy

  1. Tadeusz Epsztein, Inwentarz Archiwum Wydziału Opieki Społecznej Centralnego Komitetu Żydów w Polsce 1944-1950 [online], Sygn. 303/VIII, 1998.
  2. Lista Yad Vashem | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2020-05-18].
  3. a b c Maria Paszyńska, Instytut Piękności, Pascal, 2019.
  4. Instytut Piękności - tu ratowano skazane na zagładę Żydówki [online], wpolityce.pl [dostęp 2020-05-17].
  5. a b Makijażem tuszowała semickie rysy, uratowała kilkudziesięciu Żydów [online], OnetKobieta, 24 marca 2020 [dostęp 2020-05-17] (pol.).