Sierpiec

Sierpiec
	Bucephala islandica
	(J. F. Gmelin, 1789)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Mergini
Rodzaj	Bucephala
Gatunek	sierpiec
Synonimy
	Anas islandica J. F. Gmelin, 1789; Clangula islandica (J. F. Gmelin, 1789); Glaucionetta islandica (J. F. Gmelin, 1789);
	Anas islandica J. F. Gmelin, 1789; Clangula islandica (J. F. Gmelin, 1789); Glaucionetta islandica (J. F. Gmelin, 1789);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; lęgowiska występuje przez cały rok zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 2 paź 2019, była oparta na tej wersji.

Sierpiec, gągoł północny^[5] (Bucephala islandica) – gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Występowanie

Alaska przez Kanadę na południe do północno-zachodnich USA oraz Islandia^[6].

Wyjątkowo zalatuje do Polski, ze względu jednak na to, że nie ma pewności, czy były to pojawy naturalne, gatunkowi temu nadano kategorię D w klasyfikacji AERC i nie jest on zaliczany do krajowej awifauny^[7].

Morfologia

Długość ciała 41–51 cm^[8]^[9], długość skrzydła 21–25 cm^[9], rozpiętość skrzydeł 67–85 cm^[10], masa ciała około 1100 g^[8]. Samiec większy od samicy. Głowa czarna z odcieniem koloru purpury. Między czarnym dziobem i żółtym okiem biała plama w kształcie półksiężyca. Na potylicy widać czubek z dłuższych piór. Brzuch, szyja, boki, pierś, ogon czarne, z białymi plamami. Głowa samicy i młodych brązowa; plecy, boki oraz ogon ciemne; dziób żółty do pomarańczowego. W locie widoczne skrzydła z czarnym rysunkiem, lot świszczący.

Ekologia

Ptaki monogamiczne. Preferuje otwarte jeziora i oczka wodne, jeziora śródlądowe i rzeki^[8]. W głębi lądu, latem i jesienią, żywi się owadami wodnymi, skorupiakami i roślinami wodnymi. Na zimowiskach odżywia się głównie skorupiakami, mięczakami, małymi rybami i różnym materiałem roślinnym; pożywienie zdobywa nurkując z powierzchni wody^[8]. Gniazda pokryte puchem i trawą buduje w szczelinach skał, urwistych brzegach rzek lub na drzewach nawet do wysokości 50 m^[8]^[9]. Samica znosi 5–15 bladoniebieskich, oliwkowych lub zielonych jaj, które wysiaduje przez okres 28–34 dni^[8].

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)^[4]. Wielkość populacji jest bardzo duża^[4].

Zobacz też

ptaki obserwowane w Polsce, lecz nie zaliczone do polskiej awifauny

Przypisy

↑ Bucephala islandica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Carboneras 1992 ↓, s. 623.
↑ ^a ^b Denis Lapage: Sierpiec (Bucephala islandica) (Gmelin, 1789). Avibase. [dostęp 2013-11-25].
↑ ^a ^b ^c Bucephala islandica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Busse i in. 1991a ↓, s. 171.
↑ Frank Gill, David Donsker (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-10-02]. (ang.).
↑ Aneks: gatunki stwierdzone w Polsce do 01.07.2018, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2019-10-02].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Barrow's Goldeneye Bucephala islandica. WhatBird. [dostęp 2013-11-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Busse i in. 1991b ↓, s. 184.
↑ Sterry i in. 2002 ↓, s. 88.

Bibliografia

Andrew Gosler: Atlas Ptaków Świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
Przemysław Busse, Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
Przemysław Busse, Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.

[itis-1] Bucephala islandica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[CITEREFCarboneras1992623-2] Carboneras 1992 ↓, s. 623.

[avibase-3] Denis Lapage: Sierpiec (Bucephala islandica) (Gmelin, 1789). Avibase. [dostęp 2013-11-25].

[iucn-4] Bucephala islandica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[CITEREFBusseCzarneckiDyrczGromadzki1991a171-5] Busse i in. 1991a ↓, s. 171.

[ioc-6] Frank Gill, David Donsker (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-10-02]. (ang.).

[kfaneks-7] Aneks: gatunki stwierdzone w Polsce do 01.07.2018, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2019-10-02].

[whatbird-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Barrow's Goldeneye Bucephala islandica. WhatBird. [dostęp 2013-11-25]. (ang.).

[CITEREFBusseCzarneckiDyrczGromadzki1991b184-9] Busse i in. 1991b ↓, s. 184.

[CITEREFSterryCleaveClementsGoodfellow200288-10] Sterry i in. 2002 ↓, s. 88.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]