Metro w Budapeszcie
| [[{{{typ systemu}}}]] | |
| UWAGA: Błąd parametru {{{typ systemu}}}={{{typ systemu}}} Ten parametr może przyjmować jedynie wartości:
| |
| [[Plik:{{{logo}}}|150x150px|alt=Logotyp|]] {{{opis logo}}} | |
 {{{opis grafiki}}} | |
| Państwo | {{{państwo}}} |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Organizator |
{{{organizator}}} |
| Operator | |
| Liczba linii |
{{{liczba linii}}} |
| Lata funkcjonowania |
{{{lata funkcjonowania}}} |
| Dzienna liczba pasażerów |
{{{dzienna liczba pasażerów}}} |
| Roczna liczba pasażerów |
{{{roczna liczba pasażerów}}} |
| Infrastruktura | |
| [[Plik:{{{schemat}}}|240x240px|alt=Schemat sieci|]] {{{opis schematu}}} | |
| Długość sieci |
{{{długość sieci}}} |
| Rozstaw szyn |
{{{rozstaw szyn}}} |
| Napięcie zasilania |
{{{napięcie zasilania}}} |
| Liczba stacji |
{{{liczba stacji}}} |
| Liczba zajezdni |
{{{liczba zajezdni}}} |
| Liczba przystanków |
{{{liczba przystanków}}} |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
{{{liczba pojazdów}}} |
| Strona internetowa | |
Metro budapeszteńskie (węg. Budapesti metró) – system kolei podziemnej zlokalizowany w stolicy Węgier – Budapeszcie – otwarty w 1896 roku. Jest to najstarsza czynna podziemna kolej w kontynentalnej części Europy[3].
Obecnie sieć metra składa się z czterech linii:
- pierwsza, żółta linia łączy Vörösmarty tér z Mexikói út (przebiega tylko przez Peszt);
- druga, czerwona linia metra łączy Örs vezér tere we wschodnim Peszcie z Déli pályaudvar (Dworzec Południowy) w Budzie;
- niebieska linia metra łączy Köbánya-Kispest z Újpest-Központ (jedynie po stronie peszteńskiej);
- zielona linia metra łączy dworzec Keleti z dworcem Kelenföld (7,4 kilometra)
Punktem przecięcia tras trzech linii jest stacja Deák Ferenc tér, położona pod głównym placem Pesztu. Łączna długość szlaków wynosi 38,3 km, zaś ilość stacji - 52.[potrzebny przypis] Metro zarządzane jest przez Przedsiębiorstwo Transportowe Budapeszt (Budapesti Közlekedési Részvénytársaság). Wszystkie linie metra łączą ze sobą najważniejsze punkty miasta. Stacje są położone odpowiednio przy: przystankach HÉV (linia M2), przy dworcach kolejowych oraz autobusowych.
Linie metra
| Nazwa | Barwa | Relacja | Otwarcie | Długość | Liczba stacji |
|---|---|---|---|---|---|
| M1 | żółta | Vörösmarty tér ↔ Mexikói út | 1896 | 4,2 km | 11 |
| M2 | czerwona | Déli pályaudvar ↔ Örs vezér tere | 1970 | 10,3 km | 11 |
| M3 | niebieska | Újpest-Központ ↔ Kőbánya-Kispest | 1976 | 16,4 km | 20 |
| M4 | zielona | Keleti pályaudvar ↔ Kelenföld vasútállomás | 28 marca 2014[4] | 7,4 km | 10 |
Historia
Budowa pierwszej linii (M1) rozpoczęła się w 1894 roku - miała uświetnić przypadające dwa lata później obchody tysiąclecia państwa węgierskiego. Otwarcie odcinka pomiędzy stacjami Vörösmarty tér i Artézi fürdő (dziś Széchenyi fürdő) miało miejsce 2 maja 1896. W latach 1970 - 1973 linia została zmodernizowana: przebudowano stacje Vörösmarty tér i Deák Ferenc tér, odcinek wiodący przez Park Miejski (Városliget) został przebudowany na podziemny i wydłużony do stacji Mexikói út (także nowa zajezdnia).
Już w socjalistycznych Węgrzech wznowiono prace nad dwoma kolejnymi liniami metra. W roku 1950 zaczęła się budowa drugiej linii, jednak w latach 1954 - 1963 prace były wstrzymane. Pierwszy odcinek linii, poprowadzony częściowo na powierzchni, otwarto 4 kwietnia 1970. Połączył on Deák Ferenc tér z Örs vezér tere (koło drugiej wymienionej stacji umieszczono kolejną zajezdnię metra). Dwa lata później oddano do użytku ostatni, drugi odcinek, prowadzący do stacji Déli pályaudvar w Budzie. Od 2004 roku trwa etapowa modernizacja całej linii, która ma się zakończyć trzy lata później.
Budowa najdłuższej, trzeciej linii metra (M3) rozpoczęła się w 1970 roku. Jej pierwszy odcinek został otwarty 31 grudnia 1976 roku (Deák Ferenc tér - Nagyvárad tér), kolejne odcinki oddawano do użytku kolejno w latach: 1980 (do stacji Kőbánya-Kispest), 1981 (→ Lehel tér, wówczas Élmunkás tér), 1984 (do Árpád híd) i 1990 (→ Újpest-Központ). Linie M2 i M3 spaja łącznik, zlokalizowany między stacjami Deák Ferenc tér, Kossuth tér i Arany János utca.
W latach 80. i 90. XX wieku zostały zmienione ze względów praktycznych i ideologicznych nazwy niektórych stacji:
- November 7. tér - Oktogon
- Fehér út - Örs vezér tere
- Könyves Kálmán körút - Népliget
- Felszabadulás tér - Ferenciek tere
- Marx tér - Nyugati pályaudvar
- Élmunkás tér - Lehel tér.
28 marca 2014 roku otwarto linię M4 w Budapeszcie. Ma długość 7,4 km, i znajduje się na niej 10 stacji. Według szacunków ma z niej korzystać dziennie 421 tys. pasażerów. Koszt budowy wyniósł 1,5 mld euro, z czego 0,6 mld sfinansowała Unia Europejska.
Linię obsługuje 15 4-wagonowych składów Alstom Metropolis z Chorzowa.
Projekty rozbudowy
W przyszłości planowana jest rozbudowa linii M3, która miałaby zostać przedłużona o 3-5 stacji w kierunku północnym.
Ostatnio Stowarzyszenie Transportu Miejskiego i Podmiejskiego (Városi és Elővárosi Közlekedési Egyesület) przedstawiło plan połączenia linii M2 z linią HÉV do Gödöllő. Władze miejskie nie do końca akceptują ten plan, ale może on zostać zrealizowany po roku 2015[potrzebny przypis].
Ciekawostki
Sławę budapeszteńskiemu metru przyniósł film Kontrolerzy z 2003 roku, nakręcony przez Nimróda Antala, którego akcja rozgrywa się głównie na stacjach kolei podziemnej miasta.
Galeria
-
Stacja Opera na linii M1 -
Stacja Gellért Tér -
Stacja Keleti pályaudvar -
Stacja Vörösmarty utca na linii M1 -
Stacja Batthyány tér -
Węgierski pociąg Ganz-Hunslet G2
Bibliografia
- Pawelec E., Kolej na ciekawostki w: KZA Express Magazyn 01/2008. ISSN 1899-5705