Praski zamach stanu 1948
Praski zamach stanu 1948 – faktyczne przejęcie całości władzy w Czechosłowacji przez Komunistyczną Partię Czechosłowacji, z poparciem ZSRR, dokonane w dniach 20-25 lutego 1948 w Pradze. Przy zachowaniu fasady demokracji parlamentarnej i pozorów systemu wielopartyjnego wprowadzona została dyktatura partii komunistycznej, kierowanej przez Klementa Gottwalda, dotychczasowe partie niekomunistyczne zostały przekształcone w niesamodzielne ugrupowania satelitarne KPCz, a ich kierownictwa przejęte przez osoby podporządkowane Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Przewrotowi towarzyszyły czystki personalne i aresztowania przeciwników partii komunistycznej przez podporządkowaną KPCz policję. Bezpośrednio po przewrocie w niewyjaśnionych okolicznościach zginął minister spraw zagranicznych Jan Masaryk. Tysiące osób udało się na emigrację.
9 maja 1948 parlament przyjął nową konstytucję określającą Czechosłowację jako demokrację ludową, 30 maja odbyły się wybory parlamentarne, w których dopuszczono głosowanie wyłącznie na jedną listę Frontu Narodowego (KPCz, partie i organizacje satelitarne). 7 czerwca 1948 prezydent Republiki Edward Benesz podał się do dymisji, 14 czerwca 1948 stanowisko prezydenta objął Klement Gottwald.
Szok wywołany na Zachodzie przejęciem władzy w Czechosłowacji przez komunistów przyspieszył konsolidację bloku zachodniego w sytuacji rozwijającej się zimnej wojny. Konsekwencją było energiczne wdrażanie Planu Marshalla, skuteczne przeciwdziałanie próbom dojścia do władzy partii komunistycznych we Francji i Włoszech, konsolidacja zachodnich stref okupacyjnych Niemiec w Trizonię, a następnie powołanie Republiki Federalnej Niemiec, wreszcie budowa zachodniego systemu bezpieczeństwa zbiorowego poprzez utworzenie NATO.
System polityczny władzy partii komunistycznej w Czechosłowacji w lutym 1948 przetrwał z modyfikacjami do swego upadku w 1989, w czasie Jesieni Ludów.
Bibliografia, literatura, linki
- François Fejtö, Praski zamach stanu 1948, wyd. II Warszawa 1990, wyd. Krąg
- Henry Kissinger, Dyplomacja, Warszawa 1995, ISBN 8385840753
- Praski zamach stanu na portalu totalita.cz (język czeski)