Zespół kacheksja-anoreksja
Zespół kacheksja - anoreksja (kacheksja, wyniszczenie nowotworowe, cancer cachexia) - zespół chorobowych objawów obserwowany w przebiegu choroby nowotworowej obejmujący współistniejące objawy kacheksji (ubytek masy ciała) i anoreksji (jadłowstrętu) wynikających z działania guza oraz zapotrzebowania energetycznego organizmu do walki z chorobą. Jest to patologiczny przewlekły stan zapalny będący odpowiedzią organizmu na obecność guza charakteryzujący się hipermetabolizmem tłuszczów, cukrów i białek oraz podwyższonym poziomem cytokin prozapalnych i utratą mięśni białek.[1]
Na stopień rozwoju zespołu kacheksja/anoreksja mają wpływ:[2]
- leczenie onkologiczne: chemioterapia, radioterapia, chirurgia
- miejscowe działanie guza
- zaparcia, biegunki, nudności, wymioty
- ból, duszność
- depresja, lęk
Zaburzenia odżywiania u pacjentów onkologicznych obserwuje się w 75% przypadków. Utrata masy ciała ponad 5% znamienne pogarsza rokowania pacjentów onkologicznych dlatego zaleca się jak najszybszą diagnozę i wdrożenie leczenia. Nieleczony zespół kacheksja/anoreksja pogarsza stan pacjenta i utrudnia podejmowanie leczenia zaś utrata masy ciała ponad 30% prowadzi do zgonu chorego.[3]
W 2012 roku Ministerstwo Zdrowia wprowadziło obowiązek oceny stanu odżywiania każdego chorego ( w tym chorego onkologicznego) zgodnie z zasadami określonymi w „Standardach żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego” Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego lub, w przypadku dzieci, zgodnie z zasadami określonymi przez Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego Dzieci. [4]
Europejskie Stowarzyszenie Medycyny Paliatywnej (EAPC) w 2011 roku[5] ponownie uzgodniło zasady diagnozowania zespołu kacheksja / anoreksja:
Prekacheksja:
- spadek masy ciała <5% + anoreksja i zmiany metaboliczne
Kacheksja:
- spadek wagi >5% lub
- BMI <20 i spadek wagi >2% lub
- Sarkopenia i spadek wagi >2%
Zaawansowana kacheksja:
- zmienny stopień wyniszczenia
- pacjent nie reaguje na leczenie przeciwnowotworowe
- obecne procesy prokataboliczne
- niski wynik wydajności
- oczekiwany czas przeżycia <3 m-ce
Leczenie zespołu kacheksja/anoreksja
Zasadą leczenia zespołu kacheksja / anoreksja jest zbilansowana dieta zaspokajająca wydatki energetyczne pacjenta onkologicznego. W wielu sytuacjach klinicznych pacjent odmawia jedzenia lub porcje jakie przyjmuje są zbyt małe aby zaspokoić potrzeby organizmu. Stąd standardem na całym świecie jest leczenie farmakologiczne z zastosowaniem leków pobudzających łaknienie. W Polsce stosuje się Octan Megestrolu (np. lek Megalia firmy Vipharm), metyloklopramid, kortykosteroidy. Poza działaniem pobudzającym łaknienie leki te działają przeciwzapalnie (octan megestrolu, kosrtykosteroidy) co znacznie wpływa na ogólny stan chorego i ułatwia leczenie przyczynowe.[6]
- ↑ Krystyna de Walden-Gałuszko, Podstawy opieki paliatywnej, Wyd. Lekarskie PZWL, 2007
- ↑ S. Kłęk, M. Misiak, R. Duchnowska i wsp., Zaburzenia odżywiania [w:] Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013, pod red. M. Krzakowskiego, Gdańsk 2013, ss. 606-619
- ↑ K. Krzemieniecki., Leczenie wyniszczenia nowotworowego - dobrodziejstwo dla chorych a przekleństwo dla NFZ? Krytyczna analiza zjawiska terapii wyniszczenia nowotworowego w Polsce, Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 1 (38-42); Krystyna de Walden Gałuszko, Podstawy opieki paliatywnej w Polsce, PZWL, 2007
- ↑ ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, paragraf 6
- ↑ K. Fearon, F. Strasser i wsp., Definition and classification an cancer cachexia: an international consensus, The Lancet Oncology, vol. 12, Issue 5, pp. 489-495, May 2011
- ↑ Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych pod red. M. Krzakowskiego, Gdańsk 2013.
