Peroksysom
Peroksysom, dawniej mikrociałko (peroxysoma) - organellum komórki eukariotycznej o średnicy 0,2-1,8 μm, otoczone jedną błoną, o kształcie owalnym bądź sferycznym. W komórce roślinnej peroksysomy znajdują się w bezpośrednim kontakcie z chloroplastami i mitochondriami i stykają się z powierzchniami ich błon.
U zwierząt występuje tylko jeden typ peroksysomu – zawierający enzym katalazę – uczestniczący w procesie neutralizacji szkodliwego nadtlenku wodoru:
Peroksysom zawiera także oksydazę tworzącą nadtlenek wodoru.
U ludzi nagromadzenie peroksysomów występuje w komórkach wątroby - hepatocytach (około 70 w jednej komórce). Uczestniczą one między innymi w detoksykacji etanolu oraz syntezie niektórych lipidów.
W komórce roślinnej rozróżnia się:
- peroksysomy liściowe - pełniące te same funkcje, co peroksysomy u zwierząt,
- peroksysomy brodawek korzeniowych - uczestniczące w przyswajaniu azotu,
- glioksysomy - zawierające enzymy przemieniające tłuszcze w cukry (β-oksydacja, cykl glioksylanowy, cykl Krebsa, glukoneogeneza).
Przypuszcza się, że mikrociałka powstały u prymitywnych eukariotów, które nie posiadały jeszcze mitochondriów. Energia powstająca w przeprowadzanych przez nie reakcjach nie jest jednak wiązana w ATP, ale wyzwalana w postaci ciepła.
Peroksysomy zostały odkryte przez Ch. de Duve'a w 1965.
Enzymem markerowym (markerem) peroksysomów jest oksydaza D-aminokwasowa.
Bibliografia
- Histologia. Kazimierz Ostrowski. Strona 104. ISBN 83-200-1869-2