Przegrany
Przegrany jest powieścią austriackiego pisarza Thomasa Bernharda z roku 1983. Jej tematem jest zawodowa i osobista kariera trzech początkujących pianistów koncertowych, z których jeden – Glenn Gould – jest postacią autentyczną, oraz ich trwające całe życie zmagania z dążeniem do najwyższej perfekcji w grze na pianinie.
Fabuła
Szablon:Spoiler Centralnymi figurami powieści są trzej wirtuozi pianina: Glenn Gould, Wertheimer ("Przegrany") oraz narrator. Poznają się w roku 1953, kiedy razem studiowali u Władimira Horowitza - osoby także istniejącej w rzeczywistości - w pobliżu Salzburga. Cała trójka dąży wyłącznie do perfekcji w sztuce, stawiają oni też samym sobie najwyższe wymagania. Gdy jednak poznają geniusz Goulda przy prezentacji i przy grze Wariacji Goldbergowskich, Wertheimer oraz narrator rezygnują z gry na pianinie. Są świadomi, że nie są w stanie osiągnąć takiego poziomu perfekcji.
Wertheimer, któremu Gould nadaje przydomek "Przegrany", oddaje się w następnych 28 latach próżności i przetrzymuje swoją siostrę, gnębiąc ją w związku w ich wspólnym mieszkaniu, aż do momentu gdy go opuszcza i wychodzi za mąż za bogatego Szwajcara. Prawie w tym samym czasie umiera Gould, a Wertheimer popełnia samobójstwo. Narrator sprzedaje swoje pianino (Steinway) i ogranicza się do prób pisania rozprawy o Glennie Gouldzie po czym każdorazowo je zarzuca. W między czasie ucieka z Wiednia, który staje się dla niego coraz większym obciążeniem, do Madrytu, skąd przybył na pogrzeb Wertheimera.
Czas i miejsce
Akcja powieści rozgrywa się w austriackim Wankham po pogrzebie Wertheimera. Narrator zastanawia się nad wspólną i równoległą drogą życiową trzech protagonistów oraz nad powodem samobójstwa Wertheimera, w trzech na siebie nałożonych płaszczyznach czasowych: początku fabuły, momentu przypomnienia o początku fabuły (przy wejściu do zajazdu w Wankhamer) oraz okresu zapisu wspomnienia o początku fabuły.
Fikcja i rzeczywistość
W powieści elementy autentyczne i fikcyjne nakładają się na siebie, tak że granica między nimi jest trudno rozpoznawalna. Glenn Gould z powieści różni się znaczenie od jego pierwowzoru. Prawdziwy Glenn Gould nigdy nie studiował ani w Salzburgu, ani u Horowitza, który stylistycznie ucieleśniał w zasadzie jego przeciwieństwo, czego z pewnością Thomas Bernhard był świadom. W jego dziele nie podaje on nigdy imienia Horowitza. Poza tym figura z powieści ma 51 lat, podczas gdy prawdziwy Gould zmarł po swych 50 urodzinach - w prawdzie na atak serca, ale w żadnym razie siedząc przy pianinie, jak to ma miejsce w książce.