Przejdź do zawartości

Wikipedysta:Pablo000/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Usunięta treść Dodana treść
Synallaxis zimmeri Koepcke, 1957 – ogończyk szarogłowy
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
{{Zwierzę infobox
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Ogończyk białogardły
|nazwa zwyczajowa = Ogończyk szarogłowy
|nazwa łacińska = ''Synallaxis stictothorax''
|nazwa łacińska = ''Synallaxis zimmeri''
|TSN = 563246
|TSN = 563246
|zoolog = [[Maria Koepcke|Koepcke]], 1957
|zoolog = [[Maria Koepcke|Koepcke]], 1957
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika = Synallaxis stictothorax stictothorax - Necklaced Spinetail.jpg
|grafika = Synallaxis zimmeri zimmeri - Necklaced Spinetail.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki =
|typ = [[strunowce]]
|typ = [[strunowce]]
Linia 17: Linia 17:
|podrodzina = [[Ogończyki (ptaki)|ogończyki]]
|podrodzina = [[Ogończyki (ptaki)|ogończyki]]
|rodzaj = ''[[Synallaxis]]''
|rodzaj = ''[[Synallaxis]]''
|gatunek = ogończyk białogardły
|gatunek = ogończyk szarogłowy
|synonimy = * ''Synallaxis stictothorax stictothorax'' <small>Chapman, 1925</small>
|synonimy = * ''Synallaxis zimmeri zimmeri'' <small>Chapman, 1925</small>
* ''Synallaxis maculata'' {{small|[[George Newbold Lawrence|Lawrence]], 1872}}{{r|AviBase}}
* ''Synallaxis maculata'' {{small|[[George Newbold Lawrence|Lawrence]], 1872}}{{r|AviBase}}
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]
|podtaksony =
|podtaksony =
* ''S. s. stictothorax'' {{small|[[Philip Lutley Sclater|P.L. Sclater]], 1859}}
* ''S. s. zimmeri'' {{small|[[Philip Lutley Sclater|P.L. Sclater]], 1859}}
* ''S. s. maculata'' {{small|Lawrence, 1872}}
* ''S. s. maculata'' {{small|Lawrence, 1872}}
|status IUCN = LC
|status IUCN = LC
Linia 28: Linia 28:
|mapa występowania = Synallaxis zimmeri map.svg
|mapa występowania = Synallaxis zimmeri map.svg
|opis mapy występowania =
|opis mapy występowania =
|wikispecies = Synallaxis stictothorax
|wikispecies = Synallaxis zimmeri
|commons = Category:Synallaxis stictothorax
|commons = Category:Synallaxis zimmeri
}}
}}
'''Ogończyk białogardły'''<ref name="Mielczarek&Kuziemko" /> (''Synallaxis stictothorax'') – gatunek małego [[Ptaki|ptaka]] z rodziny [[Garncarzowate|garncarzowatych]] (Furnariidae). Występuje w zachodniej części [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] – w [[Ekwador]]ze i w [[Peru]]. W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] klasyfikowany jest jako [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, {{ang.|Least Concern}}).
'''Ogończyk szarogłowy'''<ref name="Mielczarek&Kuziemko" /> (''Synallaxis zimmeri'') – gatunek małego [[Ptaki|ptaka]] z rodziny [[Garncarzowate|garncarzowatych]] (Furnariidae). Występuje w zachodniej części [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]] – w [[Ekwador]]ze i w [[Peru]]. W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] klasyfikowany jest jako [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, {{ang.|Least Concern}}).


== Systematyka ==
== Systematyka ==
[[Takson]] ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[Binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał amerykański ornitolog [[Philip Lutley Sclater]] w 1859 roku na łamach „[[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]”, na podstawie [[holotyp]]u – przywiezionego z Guayaquil w Ekwadorze i zdeponowanego w [[Muzeum Brytyjskie|Muzeum Brytyjskim]]. Autor nadał ptakowi nazwę ''Synallaxis stictothorax''<ref name="AviBase" /><ref name="Pierwszy" />. Badania molekularne, opublikowane w 2011 roku wykazały, że ogończyk białogardły jest najbliżej spokrewniony z [[ogończyk szarogłowy|ogończykiem szarogłowym]] (''Synallaxis zimmeri'')<ref name="Derryberry" />. Przez wiele lat opisywano trzy podgatunki ogończyka białogardłego:
[[Takson]] ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[Binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał amerykański ornitolog [[Philip Lutley Sclater]] w 1859 roku na łamach „[[Journal of Zoology|Proceedings of the Zoological Society of London]]”, na podstawie [[holotyp]]u – przywiezionego z Guayaquil w Ekwadorze i zdeponowanego w [[Muzeum Brytyjskie|Muzeum Brytyjskim]]. Autor nadał ptakowi nazwę ''Synallaxis zimmeri''<ref name="AviBase" /><ref name="Pierwszy" />. Badania molekularne, opublikowane w 2011 roku wykazały, że ogończyk szarogłowy jest najbliżej spokrewniony z [[ogończyk szarogłowy|ogończykiem szarogłowym]] (''Synallaxis zimmeri'')<ref name="Derryberry" />. Przez wiele lat opisywano trzy podgatunki ogończyka białogardłego:
* ''Synallaxis s. stictothorax'' {{small|[[Philip Lutley Sclater|P.L. Sclater]], 1859}} – '''ogończyk białogardły'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}}
* ''Synallaxis s. zimmeri'' {{small|[[Philip Lutley Sclater|P.L. Sclater]], 1859}} – '''ogończyk szarogłowy'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}}
* ''Synallaxis s. maculata'' {{Small|Lawrence, 1872}}
* ''Synallaxis s. maculata'' {{Small|Lawrence, 1872}}
* ''Synallaxis s. chinchipensis'' {{Small|[[Frank Michler Chapman|Chapman]], 1925}} – '''ogończyk peruwiański'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}}
* ''Synallaxis s. chinchipensis'' {{Small|[[Frank Michler Chapman|Chapman]], 1925}} – '''ogończyk peruwiański'''{{r|Mielczarek&Kuziemko}}
Linia 41: Linia 41:


Obecnie uznawane są dwa podgatunki ogończyka białogardłego{{r|hbwcheck8|ioc|Zoon}}:
Obecnie uznawane są dwa podgatunki ogończyka białogardłego{{r|hbwcheck8|ioc|Zoon}}:
* ''S. s. stictothorax'' {{small|[[Philip Lutley Sclater|P.L. Sclater]], 1859}}
* ''S. s. zimmeri'' {{small|[[Philip Lutley Sclater|P.L. Sclater]], 1859}}
* ''S. s. maculata'' {{Small|[[George Newbold Lawrence|Lawrence]], 1872}}
* ''S. s. maculata'' {{Small|[[George Newbold Lawrence|Lawrence]], 1872}}


=== Etymologia ===
=== Etymologia ===
* ''Synallaxis'': {{gr.|συναλλαξις}} ''sunallaxis'', συναλλαξεως ''sunallaxeōs'' „wymiana, zamiana”<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=Synallaxis|data dostępu=2024-07-04}}</ref>.
* ''Synallaxis'': {{gr.|συναλλαξις}} ''sunallaxis'', συναλλαξεως ''sunallaxeōs'' „wymiana, zamiana”<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=Synallaxis|data dostępu=2024-07-04}}</ref>.
* ''stictothorax'': {{gr.|στικτος}} ''stiktos'' „kropkowany”, θωρακος ''thōrakos'' „napierśnik”<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=stictothorax|data dostępu=2024-07-07}}</ref>.
* ''zimmeri'': {{gr.|στικτος}} ''stiktos'' „kropkowany”, θωρακος ''thōrakos'' „napierśnik”<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=zimmeri|data dostępu=2024-07-07}}</ref>.


== Morfologia ==
== Morfologia ==
Linia 72: Linia 72:


== Zasięg występowania ==
== Zasięg występowania ==
Ogończyk białogardły występuje w zawężonym obszarze od zachodniego Ekwadoru do północno-zachodniego Peru. [[Zasięg (biogeografia)|Zasięg występowania]] (EOO, ''Extent of Occurrence'') według szacunków organizacji [[BirdLife International]] obejmuje około 113 tys. km². Występuje zazwyczaj w zakresie wysokości od poziomu morza do 400 m n.p.m.<ref name="botw_necspi1" /><ref name="birdlife" /> Poszczególne podgatunki zamieszkują:
Ogończyk szarogłowy występuje w zawężonym obszarze od zachodniego Ekwadoru do północno-zachodniego Peru. [[Zasięg (biogeografia)|Zasięg występowania]] (EOO, ''Extent of Occurrence'') według szacunków organizacji [[BirdLife International]] obejmuje około 113 tys. km². Występuje zazwyczaj w zakresie wysokości od poziomu morza do 400 m n.p.m.<ref name="botw_necspi1" /><ref name="birdlife" /> Poszczególne podgatunki zamieszkują:
* ''S. s. stictothorax'' – południowo-zachodni Ekwador,
* ''S. s. zimmeri'' – południowo-zachodni Ekwador,
* ''S. s. maculata'' – skrajnie południowo-zachodni Ekwador i północno-zachodnie Peru<ref name="botw_necspi1" />.
* ''S. s. maculata'' – skrajnie południowo-zachodni Ekwador i północno-zachodnie Peru<ref name="botw_necspi1" />.


Linia 83: Linia 83:


== Status ==
== Status ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] ogończyk białogardły jest uznawany za [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, {{ang.|Least Concern}})<ref name="iucn" />. Wielkość populacji nie jest oszacowana, a gatunek ten opisywany jest jako pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny ze względu na brak istotnych zagrożeń<ref name="birdlife" />.
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|IUCN]] ogończyk szarogłowy jest uznawany za [[gatunek najmniejszej troski]] (LC, {{ang.|Least Concern}})<ref name="iucn" />. Wielkość populacji nie jest oszacowana, a gatunek ten opisywany jest jako pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny ze względu na brak istotnych zagrożeń<ref name="birdlife" />.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 89: Linia 89:
<ref name="Pierwszy">{{cytuj |autor = P.L. Sclater |tytuł = On some New Species of Synallaxis, and on the Geographical Distribution of the Genus |czasopismo = Proceedings of the Zoological Society of London |wolumin = 27 |numer = 2 |s = 191 |data = 1859 |język = en |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/32274601#page/217/mode/1up}}</ref>
<ref name="Pierwszy">{{cytuj |autor = P.L. Sclater |tytuł = On some New Species of Synallaxis, and on the Geographical Distribution of the Genus |czasopismo = Proceedings of the Zoological Society of London |wolumin = 27 |numer = 2 |s = 191 |data = 1859 |język = en |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/32274601#page/217/mode/1up}}</ref>


<ref name="AviBase">{{Cytuj |url = https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=EN&avibaseid=76C2CF6340162627&sec=synonyms |tytuł = <em>Necklaced Spinetail</em> Synallaxis stictothorax |autor = Denis Lepage |opublikowany = Avibase |język = en |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>
<ref name="AviBase">{{Cytuj |url = https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=EN&avibaseid=76C2CF6340162627&sec=synonyms |tytuł = <em>Necklaced Spinetail</em> Synallaxis zimmeri |autor = Denis Lepage |opublikowany = Avibase |język = en |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>


<ref name="botw_necspi1">{{Cytuj stronę |url = https://birdsoftheworld.org/bow/species/necspi1/cur/introduction |tytuł = Necklaced Spinetail <em>Synallaxis stictothorax</em>, version 1.1 |autor = del Hoyo, J., J.V. Remsen, Jr., G.M. Kirwan, P.F.D. Boesman & N. Collar |data = 2021 |praca = <em>Birds of the World (red. H.F. Greeney)</em> |opublikowany = Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA |język = en |data dostępu = 2024-07-05}} {{paywall}}</ref>
<ref name="botw_necspi1">{{Cytuj stronę |url = https://birdsoftheworld.org/bow/species/necspi1/cur/introduction |tytuł = Necklaced Spinetail <em>Synallaxis zimmeri</em>, version 1.1 |autor = del Hoyo, J., J.V. Remsen, Jr., G.M. Kirwan, P.F.D. Boesman & N. Collar |data = 2021 |praca = <em>Birds of the World (red. H.F. Greeney)</em> |opublikowany = Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA |język = en |data dostępu = 2024-07-05}} {{paywall}}</ref>


<ref name="ioc">{{Cytuj stronę |url = https://www.worldbirdnames.org/bow/ovenbirds/ |tytuł = Ovenbirds, woodcreepers |autor = F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.) |opublikowany = IOC World Bird List (v14.1) |język = en |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>
<ref name="ioc">{{Cytuj stronę |url = https://www.worldbirdnames.org/bow/ovenbirds/ |tytuł = Ovenbirds, woodcreepers |autor = F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.) |opublikowany = IOC World Bird List (v14.1) |język = en |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>
Linia 99: Linia 99:
<ref name="Mielczarek&Kuziemko">Systematyka i nazewnictwo polskie za: {{cytuj stronę |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines1.html#Furnariidae |tytuł = Rodzina: Furnariidae Gray,GR, 1840 – garncarzowate – Horneros, foliage-gleaners and spinetails (Wersja: 2023-12-04) |autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko |opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>
<ref name="Mielczarek&Kuziemko">Systematyka i nazewnictwo polskie za: {{cytuj stronę |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/passerines1.html#Furnariidae |tytuł = Rodzina: Furnariidae Gray,GR, 1840 – garncarzowate – Horneros, foliage-gleaners and spinetails (Wersja: 2023-12-04) |autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko |opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>


<ref name="birdlife">{{Cytuj |tytuł = <em>Species factsheet:</em> Synallaxis stictothorax |url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/necklaced-spinetail-synallaxis-stictothorax/details |opublikowany = BirdLife International |data = 2024 |data dostępu = 2024-07-05 |język = en}}</ref>
<ref name="birdlife">{{Cytuj |tytuł = <em>Species factsheet:</em> Synallaxis zimmeri |url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/necklaced-spinetail-synallaxis-zimmeri/details |opublikowany = BirdLife International |data = 2024 |data dostępu = 2024-07-05 |język = en}}</ref>


<ref name="hbwcheck8">{{cytuj |url = https://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/Taxonomy/Handbook%20of%20the%20Birds%20of%20the%20World%20and%20BirdLife%20International%20Digital%20Checklist%20of%20the%20Birds%20of%20the%20World_Version_81.pdf |autor = * HBW and BirdLife International |data = styczeń 2024 |tytuł = Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 |data dostępu = 2024-06-15}}</ref>
<ref name="hbwcheck8">{{cytuj |url = https://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/Taxonomy/Handbook%20of%20the%20Birds%20of%20the%20World%20and%20BirdLife%20International%20Digital%20Checklist%20of%20the%20Birds%20of%20the%20World_Version_81.pdf |autor = * HBW and BirdLife International |data = styczeń 2024 |tytuł = Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 |data dostępu = 2024-06-15}}</ref>
Linia 105: Linia 105:
<ref name="Derryberry">{{Cytuj |autor = Derryberry, E.P., S. Claramunt, G. Derryberry, R.T. Chesser, J. Cracraft, A. Aleixo, J. Pérez-Emán, J.V. Remsen, Jr. & R.T. Brumfield |tytuł = Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae) |czasopismo = Evolution |doi = 10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x |wolumin = 65 |data = 2011 |s = 2973–2986}}</ref>
<ref name="Derryberry">{{Cytuj |autor = Derryberry, E.P., S. Claramunt, G. Derryberry, R.T. Chesser, J. Cracraft, A. Aleixo, J. Pérez-Emán, J.V. Remsen, Jr. & R.T. Brumfield |tytuł = Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae) |czasopismo = Evolution |doi = 10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x |wolumin = 65 |data = 2011 |s = 2973–2986}}</ref>


<ref name="SACCProposal_882">{{cytuj |autor = Dan Lane |url = https://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCprop882.htm |tytuł = Proposal (882) to South American Classification Committee. Split <em>Synallaxis stictothorax</em> into two species: coastal <em>S. stictothorax</em> and interior <em>S. stictothorax</em> |opublikowany = South American Classification Committee |data = 2020 |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>
<ref name="SACCProposal_882">{{cytuj |autor = Dan Lane |url = https://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCprop882.htm |tytuł = Proposal (882) to South American Classification Committee. Split <em>Synallaxis zimmeri</em> into two species: coastal <em>S. zimmeri</em> and interior <em>S. zimmeri</em> |opublikowany = South American Classification Committee |data = 2020 |data dostępu = 2024-07-05}}</ref>


<ref name="Stopiglia_2020">{{Cytuj |autor = Stopiglia, Renata & Bockmann, Flávio & Assis, Claydson & Raposo, Marcos|tytuł = Alpha taxonomy of <em>Synallaxis stictothorax</em> group (Aves: Passeriformes: Furnariidae): <em>Synallaxis stictothorax</em> Chapman, 1925 as a valid species, with a lectotype designation |czasopismo = Vertebrate Zoology |doi = 10.26049/VZ70-3-2020-05 |wolumin = 70 |data = 2020 |s = 319–331 |url = https://www.researchgate.net/publication/344718433_Alpha_taxonomy_of_Synallaxis_stictothorax_group_Aves_Passeriformes_Furnariidae_Synallaxis_stictothorax_Chapman_1925_as_a_valid_species_with_a_lectotype_designation}}</ref>
<ref name="Stopiglia_2020">{{Cytuj |autor = Stopiglia, Renata & Bockmann, Flávio & Assis, Claydson & Raposo, Marcos|tytuł = Alpha taxonomy of <em>Synallaxis zimmeri</em> group (Aves: Passeriformes: Furnariidae): <em>Synallaxis zimmeri</em> Chapman, 1925 as a valid species, with a lectotype designation |czasopismo = Vertebrate Zoology |doi = 10.26049/VZ70-3-2020-05 |wolumin = 70 |data = 2020 |s = 319–331 |url = https://www.researchgate.net/publication/344718433_Alpha_taxonomy_of_Synallaxis_zimmeri_group_Aves_Passeriformes_Furnariidae_Synallaxis_zimmeri_Chapman_1925_as_a_valid_species_with_a_lectotype_designation}}</ref>


<ref name="Knowlton">{{Cytuj |autor = Knowlton, J.L.|tytuł = Breeding records from the Tumbesian region of Ecuador |czasopismo = Ornitología Neotropical |url = https://sora.unm.edu/sites/default/files/ON%2021%281%29%20109-129.pdf|wolumin = 21 |data = 2010 |s = 109–129 |język = en}}</ref>
<ref name="Knowlton">{{Cytuj |autor = Knowlton, J.L.|tytuł = Breeding records from the Tumbesian region of Ecuador |czasopismo = Ornitología Neotropical |url = https://sora.unm.edu/sites/default/files/ON%2021%281%29%20109-129.pdf|wolumin = 21 |data = 2010 |s = 109–129 |język = en}}</ref>
Linia 114: Linia 114:
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj stronę |url = https://ebird.org/species/necspi1 |tytuł = Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy |praca = eBird |opublikowany = Cornell Lab of Ornithology |język = en}}
* {{Cytuj stronę |url = https://ebird.org/species/necspi1 |tytuł = Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy |praca = eBird |opublikowany = Cornell Lab of Ornithology |język = en}}
* {{Cytuj stronę |url = https://xeno-canto.org/species/Synallaxis-stictothorax |tytuł = Nagrania głosów |praca = xeno-canto}}
* {{Cytuj stronę |url = https://xeno-canto.org/species/Synallaxis-zimmeri |tytuł = Nagrania głosów |praca = xeno-canto}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}

Wersja z 22:14, 9 lip 2024

Ogończyk szarogłowy
Synallaxis zimmeri[1]
Koepcke, 1957
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

tyrankowce

Rodzina

garncarzowate

Podrodzina

ogończyki

Rodzaj

Synallaxis

Gatunek

ogończyk szarogłowy

Synonimy
  • Synallaxis zimmeri zimmeri Chapman, 1925
  • Synallaxis maculata Lawrence, 1872[2]
Podgatunki
  • S. s. zimmeri P.L. Sclater, 1859
  • S. s. maculata Lawrence, 1872
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Ogończyk szarogłowy[4] (Synallaxis zimmeri) – gatunek małego ptaka z rodziny garncarzowatych (Furnariidae). Występuje w zachodniej części Ameryki Południowej – w Ekwadorze i w Peru. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern).

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał amerykański ornitolog Philip Lutley Sclater w 1859 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”, na podstawie holotypu – przywiezionego z Guayaquil w Ekwadorze i zdeponowanego w Muzeum Brytyjskim. Autor nadał ptakowi nazwę Synallaxis zimmeri[2][5]. Badania molekularne, opublikowane w 2011 roku wykazały, że ogończyk szarogłowy jest najbliżej spokrewniony z ogończykiem szarogłowym (Synallaxis zimmeri)[6]. Przez wiele lat opisywano trzy podgatunki ogończyka białogardłego:

  • Synallaxis s. zimmeri P.L. Sclater, 1859ogończyk szarogłowy[4]
  • Synallaxis s. maculata Lawrence, 1872
  • Synallaxis s. chinchipensis Chapman, 1925ogończyk peruwiański[4]

Pod koniec XX i na początku XXI wieku niektórzy autorzy proponowali uznanie ogończyka peruwiańskiego za osobny gatunek, ale nie przedstawili żadnych przekonujących dowodów[7]. Po ukazaniu się publikacji wykazujących różnice w wokalizacji i morfologii[8] oraz opublikowaniu analizy filogenetycznej, Dan Lane w sierpniu 2020 roku złożył do South American Classification Committee (SACC) wniosek o uznanie ogończyka peruwiańskiego za osobny gatunek Synallaxis chinchipensis; wniosek ten został zaakceptowany[7].

Obecnie uznawane są dwa podgatunki ogończyka białogardłego[9][10][11]:

Etymologia

  • Synallaxis: gr. συναλλαξις sunallaxis, συναλλαξεως sunallaxeōs „wymiana, zamiana”[12].
  • zimmeri: gr. στικτος stiktos „kropkowany”, θωρακος thōrakos „napierśnik”[13].

Morfologia

Mały ptak o brązowych lub czerwonawo-brązowych tęczówkach. Dziób dosyć długi i cienki, głównie czarny, ale czasami w dużej części szary. Nogi i stopy od niebieskoszarych do ciemnoszarych. Podgatunek nominatywny ma biały kantarek, czarniawą twarz z białawymi smugami, białe czoło z czarno-białymi prążkami, reszta górnej części głowy jest szarobrązowa, górne części ciała ciemne, grzbiet brązowawy, przechodzi w odcień rudobrązowy przy zadzie, pokrywy nadogonowe rude. Skrzydła rudawe, lotki ciemne. Ogon długi o 10 sterówkach, o postrzępionych końcach, ciemnobrązowy z jaśniejszymi rudawymi krawędziami zewnętrznych sterówek. Dolne części ciała jasne, podgardle i gardło białe, pierś biaława z czarnymi drobnymi pręgami, boki i pokrywy podogonowe płowe. Na piersi i brzuchu czarne cętki. Nie występuje dymorfizm płciowy. Podgatunek S. s. maculata ma nieco bardziej rudy grzbiet, bardziej rude sterówki, z których tylko dwie środkowe są ciemniejsze. Młode osobniki nie zostały opisane. Długość ciała 11–13 cm, masa ciała 10–14 g[14].

Wymiary szczegółowe[8]:

Samica Samiec
Długość skrzydła (mm) 47,67–52,11 46,01–55,11
Długość ogona (mm) 50–60 48–69
Długość dzioba (mm) 10,39–12,39 12,35–12,77

Zasięg występowania

Ogończyk szarogłowy występuje w zawężonym obszarze od zachodniego Ekwadoru do północno-zachodniego Peru. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 113 tys. km². Występuje zazwyczaj w zakresie wysokości od poziomu morza do 400 m n.p.m.[14][15] Poszczególne podgatunki zamieszkują:

  • S. s. zimmeri – południowo-zachodni Ekwador,
  • S. s. maculata – skrajnie południowo-zachodni Ekwador i północno-zachodnie Peru[14].

Ekologia i zachowanie

Jego głównym habitatem są suche zarośla nizinne oraz brzegi lasów liściastych[14]. Długość pokolenia jest określona na 3,8 roku[15]. Ptak ten żeruje zazwyczaj w parach, często w stadach mieszanych. Niewiele wiadomo na temat diety ogończyka białogardłego. Składa się głównie ze stawonogów i ich larw. Zaobserwowano, że podejmuje pokarm z mchu, martwych liści i niewielkich gałęzi, przeważnie na wysokości 1–2 m nad poziomem gruntu[14].

Rozmnażanie

W 2010 roku Jessie L. Knowlton opisała wyniki badań nad gniazdami i zachowaniami lęgowymi 32 gatunków ptaków z Parku Narodowego Machalilla w Peru. Na podstawie badań 117 gniazd ogończyka białogardłego zostały przedstawione następujące wnioski: 33 gniazda zostały odkryte w suchych zaroślach, 84 w tropikalnym lesie suchym. Wszystkie gniazda użytkowane były w okresie od początku lutego do końca marca. W lęgu stwierdzono 3–4 białe jaja z kilkoma brązowymi plamkami, o rozmiarach 16,5 na 13,5 mm, okres inkubacji wyniósł około 25 dni. Czas przebywania piskląt w gnieździe określono na 16–22 dni. Gniazda budowane były z dosyć dużych patyków, miały średnicę 24–55 cm, wysokość 15–40 cm, wejście z boku. Zdecydowana większość znajdowała się na kolczastych drzewach (najczęściej na Bonellia mucronata i jadłoszynie baziowatym) lub na kaktusach. Komora lęgowa o średnicy 55–75 mm była wyścielana pierzem i puchem z nasion[16][14].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ogończyk szarogłowy jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[3]. Wielkość populacji nie jest oszacowana, a gatunek ten opisywany jest jako pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny ze względu na brak istotnych zagrożeń[15].

Przypisy

  1. Synallaxis zimmeri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Denis Lepage, Necklaced Spinetail Synallaxis zimmeri [online], Avibase [dostęp 2024-07-05] (ang.).
  3. a b Synallaxis zimmeri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b c Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Furnariidae Gray,GR, 1840 – garncarzowate – Horneros, foliage-gleaners and spinetails (Wersja: 2023-12-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-07-05].
  5. P.L. Sclater, On some New Species of Synallaxis, and on the Geographical Distribution of the Genus, „Proceedings of the Zoological Society of London”, 27 (2), 1859, s. 191 (ang.).
  6. Derryberry i inni, Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae), „Evolution”, 65, 2011, s. 2973–2986, DOI10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x.
  7. a b Dan Lane, Proposal (882) to South American Classification Committee. Split Synallaxis zimmeri into two species: coastal S. zimmeri and interior S. zimmeri [online], South American Classification Committee, 2020 [dostęp 2024-07-05].
  8. a b Stopiglia i inni, Alpha taxonomy of Synallaxis zimmeri group (Aves: Passeriformes: Furnariidae): Synallaxis zimmeri Chapman, 1925 as a valid species, with a lectotype designation, „Vertebrate Zoology”, 70, 2020, s. 319–331, DOI10.26049/VZ70-3-2020-05.
  9. HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-06-15].
  10. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ovenbirds, woodcreepers. IOC World Bird List (v14.1). [dostęp 2024-07-05]. (ang.).
  11. Alan P. Peterson, PASSERIFORMES FURNARIIDAE (incl. DENDROCOLAPTIDAE), Wersja 10.008 (2022.03.02) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-07-05] (ang.).
  12. Synallaxis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-07-04] (ang.).
  13. zimmeri, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-07-07] (ang.).
  14. a b c d e f del Hoyo, J., J.V. Remsen, Jr., G.M. Kirwan, P.F.D. Boesman & N. Collar: Necklaced Spinetail Synallaxis zimmeri, version 1.1. [w:] Birds of the World (red. H.F. Greeney) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2024-07-05]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  15. a b c Species factsheet: Synallaxis zimmeri [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-07-05] (ang.).
  16. J.L. Knowlton, Breeding records from the Tumbesian region of Ecuador, „Ornitología Neotropical”, 21, 2010, s. 109–129 (ang.).

Linki zewnętrzne


Kategoria:Garncarzowate Kategoria:Ptaki Ameryki Południowej Kategoria:Fauna endemiczna Peru Kategoria:Gatunki i podgatunki zwierząt nazwane w 1859 roku Kategoria:Taksony opisane przez Franka Michlera Chapmana