Wuzetka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→W kulturze masowej: drobne redakcyjne |
|||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
== W kulturze masowej == |
== W kulturze masowej == |
||
Ciastko było stałą pozycją w menu warszawskich kawiarni okresu [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], co pokazano m.in. w komedii ''[[Miś (film)|Miś]]'' (1981) [[Stanisław Bareja|Stanisława Barei]] |
Ciastko było stałą pozycją w menu warszawskich kawiarni okresu [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]], co pokazano m.in. w komedii ''[[Miś (film)|Miś]]'' (1981) [[Stanisław Bareja|Stanisława Barei]]{{r|Majewski10}}. W scenie spotkania Ryszarda Ochódzkiego i jego kochanki w kawiarni obsługująca ich kelnerka oświadcza: „Kawa i wuzetka są obowiązkowe dla każdego. Bijemy się o złotą patelnię“{{r|Majewski10}}. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
| Linia 59: | Linia 59: | ||
<ref name="Augustyn">{{cytuj|autor=Paulina Augustyn|tytuł=Pierogi, naleśniki, kluski śląskie – czy chory na cukrzycę musi z nich rezygnować?|czasopismo=Medycyna Praktyczna|data=2015|data dostępu=2016-05-21|opublikowany=www.mp.pl|url=http://www.mp.pl/cukrzyca/dietaiwysilek/118265,pierogi-nalesniki-kluski-slaskie-czy-chory-na-cukrzyce-musi-z-nich-rezygnowac}}</ref> |
<ref name="Augustyn">{{cytuj|autor=Paulina Augustyn|tytuł=Pierogi, naleśniki, kluski śląskie – czy chory na cukrzycę musi z nich rezygnować?|czasopismo=Medycyna Praktyczna|data=2015|data dostępu=2016-05-21|opublikowany=www.mp.pl|url=http://www.mp.pl/cukrzyca/dietaiwysilek/118265,pierogi-nalesniki-kluski-slaskie-czy-chory-na-cukrzyce-musi-z-nich-rezygnowac}}</ref> |
||
<ref name="Dereń">{{cytuj|autor=Ewa Dereń, Tomasz Nowak, Edward Polański|tytuł=Słownik języka polskiego z frazeologizmami i przysłowiami|data=2008|data dostępu=2016-08-13|isbn=9788389725318|wydawca=Arti|s=476|url=https://books.google.com/books?id=eU5CAQAAIAAJ}}</ref> |
<ref name="Dereń">{{cytuj|autor=Ewa Dereń, Tomasz Nowak, Edward Polański|tytuł=Słownik języka polskiego z frazeologizmami i przysłowiami|data=2008|data dostępu=2016-08-13|isbn=9788389725318|wydawca=Arti|s=476|url=https://books.google.com/books?id=eU5CAQAAIAAJ}}</ref> |
||
| ⚫ | |||
<ref name="Gessler">{{cytuj|autor=[[Magda Gessler]]|tytuł=Smaczna Polska. Kulinarny przewodnik regionalny|data=2013-11-07|data dostępu=2016-08-13|isbn=9788324024940|wydawca=Otwarte|s=162|url=https://books.google.pl/books?id=uL5-AwAAQBAJ&pg=PT162&dq=Wuzetka&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Wuzetka&f=false}}</ref> |
<ref name="Gessler">{{cytuj|autor=[[Magda Gessler]]|tytuł=Smaczna Polska. Kulinarny przewodnik regionalny|data=2013-11-07|data dostępu=2016-08-13|isbn=9788324024940|wydawca=Otwarte|s=162|url=https://books.google.pl/books?id=uL5-AwAAQBAJ&pg=PT162&dq=Wuzetka&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Wuzetka&f=false}}</ref> |
||
<ref name="komplet">{{cytuj stronę|tytuł=''Wuzetka: królowa warszawskich kawiarni''|url=brak|archiwum=https://web.archive.org/web/20191229055726/http://www.komplet.pl/artykuly/wuzetka-krolowa-warszawskich-kawiarni///|opublikowany=Komplet Polska sp. z o.o|data=12 listopada 2013|data dostępu=2018-11-08|zarchiwizowano=2019-12-29}}</ref> |
<ref name="komplet">{{cytuj stronę|tytuł=''Wuzetka: królowa warszawskich kawiarni''|url=brak|archiwum=https://web.archive.org/web/20191229055726/http://www.komplet.pl/artykuly/wuzetka-krolowa-warszawskich-kawiarni///|opublikowany=Komplet Polska sp. z o.o|data=12 listopada 2013|data dostępu=2018-11-08|zarchiwizowano=2019-12-29}}</ref> |
||
<ref name="Majewski10">{{cytuj pismo|nazwisko=Majewski|imię=Jerzy S.|tytuł=Czterdziestka stuknęła temu Misiu|czasopismo=Gazeta Stołeczna|strony=10|data=30 kwietnia–3 maja 2021}}</ref> |
|||
<ref name="MajewskiGW">{{cytuj stronę|url=https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,95190,6303064,Slodka_tajemnica_warszawskiego_torcika_W_Z.html|tytuł=''Słodka tajemnica warszawskiego torcika W-Z''|imię=Jerzy S.|nazwisko=Majewski|autor link= |
|||
Jerzy Stanisław Majewski|data=22 lutego 2009|praca=[[Gazeta Wyborcza|warszawa.wyborcza.pl]]|opublikowany=[[Agora (przedsiębiorstwo)|Agora SA]]|data dostępu=2021-05-28}}</ref> |
<ref name="MajewskiGW">{{cytuj stronę|url=https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,95190,6303064,Slodka_tajemnica_warszawskiego_torcika_W_Z.html|tytuł=''Słodka tajemnica warszawskiego torcika W-Z''|imię=Jerzy S.|nazwisko=Majewski|autor link=Jerzy Stanisław Majewski|data=22 lutego 2009|praca=[[Gazeta Wyborcza|warszawa.wyborcza.pl]]|opublikowany=[[Agora (przedsiębiorstwo)|Agora SA]]|data dostępu=2021-05-28}}</ref> |
||
<ref name="NowakGW">{{cytuj stronę|url=https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,95190,8278003,Wuzetka___zagadkowe_arcyciastko_specjalem_Warszawy_.html|tytuł=''Wuzetka - zagadkowe arcyciastko specjałem Warszawy?''|imię=Maciej|nazwisko=Nowak|autor link=Maciej Nowak|data=22 sierpnia 2010|praca=[[Gazeta Wyborcza|warszawa.wyborcza.pl]]|opublikowany=[[Agora (przedsiębiorstwo)|Agora SA]]|data dostępu=2021-05-28}}</ref> |
<ref name="NowakGW">{{cytuj stronę|url=https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,95190,8278003,Wuzetka___zagadkowe_arcyciastko_specjalem_Warszawy_.html|tytuł=''Wuzetka - zagadkowe arcyciastko specjałem Warszawy?''|imię=Maciej|nazwisko=Nowak|autor link=Maciej Nowak|data=22 sierpnia 2010|praca=[[Gazeta Wyborcza|warszawa.wyborcza.pl]]|opublikowany=[[Agora (przedsiębiorstwo)|Agora SA]]|data dostępu=2021-05-28}}</ref> |
||
<ref name="Płaczek">{{cytuj pismo|nazwisko=Płaczek|imię=Paweł|tytuł=Wuzetka|czasopismo=Skarpa Warszawska|strony=50|data=marzec 2021}}</ref> |
<ref name="Płaczek">{{cytuj pismo|nazwisko=Płaczek|imię=Paweł|tytuł=Wuzetka|czasopismo=Skarpa Warszawska|strony=50|data=marzec 2021}}</ref> |
||
| ⚫ | |||
<ref name="Szmit-Zawierucha">{{cytuj książkę|nazwisko=Szmit-Zawierucha|imię=Danuta|autor link=Danuta Szmit-Zawierucha|tytuł=Ludzie i pejzaże Warszawy|wydawca=Wydawnictwo Veda|miejsce=Warszawa|data=2005|strony=192|isbn=83-85584-90-0}}</ref> |
<ref name="Szmit-Zawierucha">{{cytuj książkę|nazwisko=Szmit-Zawierucha|imię=Danuta|autor link=Danuta Szmit-Zawierucha|tytuł=Ludzie i pejzaże Warszawy|wydawca=Wydawnictwo Veda|miejsce=Warszawa|data=2005|strony=192|isbn=83-85584-90-0}}</ref> |
||
}} |
}} |
||
Wersja z 18:52, 31 maj 2021
| deser | |
| |
| Rodzaj |
ciastko |
|---|---|
| Data i miejsce powstania |
przełom lat 40. i 50. XX wieku |
| Składniki | |
|
śmietana, jaja, cukier, mąka pszenna, kakao | |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane liczbowe na podstawie: Medycyna praktyczna[1] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wuzetka – rodzaj słodkiego ciastka[3][4]; wyrób cukierniczy w postaci dwóch blatów kakaowego biszkoptu przełożonych marmoladą, bitą śmietaną, wykończony pomadą czekoladową i udekorowany bitą śmietaną[5]. W praktyce w wielu lokalach gastronomicznych bitą śmietanę zastępuje się rozmaitymi kremami[6].
Nazwa i historia powstania
Nazwa deseru powstała na przełomie lat 40. i 50. XX wieku, prawdopodobnie od warszawskiej trasy W-Z, w pobliżu której znajdowała się jedna z cukierni[7][8]. Według innej teorii nazwa „wuzetka” pochodzi od skrótowca: „WZC”, którego rozwinięcie to „wypiek z czekoladą”[7] albo „WZK” czyli „wypiek z kremem”[8]. Inna sugeruje, że nazwa deseru pochodziła od nazwy pierwszego producenta – Warszawskich Zakładów Ciastkarskich (WZC)[7]. Według Jarosława Zielińskiego, deser ten powstał w 1949 roku, jego nazwę zaś wymyślono w 1953, w jednej z kawiarni w pobliżu kina Muranów[8]. Według Danuty Szmit-Zawieruchy ciastko zostało nazwane na cześć trasy W-Z, podobnie jak kawiarnia W-Z mieszcząca się w budynku kina Muranów[9].
Przepis na wuzetkę nigdy nie został zastrzeżony, co miało pozytywny wpływ na spopularyzowanie ciastka, także poza Warszawą[10].
Opis
Bazę pod ciasto biszkoptowe stanowią mąka pszenna, jajka, cukier i kakao[8]. Po dokładnym wymieszaniu składników ciasto jest poddawane obróbce termicznej w temperaturze ok. 180 °C[8]. Po upieczeniu i ostygnięciu ciasto jest nasączane ponczem[8]. Może to być syrop z cukru, cytryny, zapachu rumowego i spirytusu[5]. Górne powierzchnie dolnego (opcjonalnie) i górnego blatu smaruje się cienko marmoladą[8][5] lub dżemem, a całość przekłada się bitą śmietaną. Górny blat pokrywany jest dodatkowo pomadą czekoladową[8]. Pomada powinna być chrupiąca[6], będzie to więc np. lukier z czekoladą[5][7]. Według innej metody przygotowania wuzetki, biszkopt nasącza się czekoladą[7]. Na końcu wuzetkę kroi się na kwadratowe kawałki uzyskując w ten sposób ciastka, które dekoruje się „kleksami” z bitej śmietany[8] wyciśniętej ze szprycy.
W kulturze masowej
Ciastko było stałą pozycją w menu warszawskich kawiarni okresu PRL, co pokazano m.in. w komedii Miś (1981) Stanisława Barei[11]. W scenie spotkania Ryszarda Ochódzkiego i jego kochanki w kawiarni obsługująca ich kelnerka oświadcza: „Kawa i wuzetka są obowiązkowe dla każdego. Bijemy się o złotą patelnię“[11].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Paulina Augustyn, Pierogi, naleśniki, kluski śląskie – czy chory na cukrzycę musi z nich rezygnować?, „Medycyna Praktyczna”, www.mp.pl, 2015 [dostęp 2016-05-21].
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
- ↑ Ewa Dereń, Tomasz Nowak, Edward Polański, Słownik języka polskiego z frazeologizmami i przysłowiami, Arti, 2008, s. 476, ISBN 978-83-89725-31-8 [dostęp 2016-08-13].
- ↑ Szablon:Sjp pwn [dostęp 2021-05-28]
- ↑ a b c d Maciej Nowak: Wuzetka - zagadkowe arcyciastko specjałem Warszawy?. [w:] warszawa.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 22 sierpnia 2010. [dostęp 2021-05-28].
- ↑ a b Magda Gessler, Smaczna Polska. Kulinarny przewodnik regionalny, Otwarte, 7 listopada 2013, s. 162, ISBN 978-83-240-2494-0 [dostęp 2016-08-13].
- ↑ a b c d e Jerzy S. Majewski: Słodka tajemnica warszawskiego torcika W-Z. [w:] warszawa.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 22 lutego 2009. [dostęp 2021-05-28].
- ↑ a b c d e f g h i Wuzetka: królowa warszawskich kawiarni. Komplet Polska sp. z o.o, 12 listopada 2013. [dostęp 2018-11-08]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2019-12-29)].
- ↑ Danuta Szmit-Zawierucha: Ludzie i pejzaże Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2005, s. 192. ISBN 83-85584-90-0.
- ↑ Paweł Płaczek. Wuzetka. „Skarpa Warszawska”, s. 50, marzec 2021.
- ↑ a b Jerzy S. Majewski. Czterdziestka stuknęła temu Misiu. „Gazeta Stołeczna”, s. 10, 30 kwietnia–3 maja 2021.