Alstom Citadis 100

Alstom Citadis 100

Dane ogólne
Kraj produkcji	{{{państwo}}}
Producent	Alstom Konstal
Miejsce produkcji	Chorzów
Premiera	1999
Dane techniczne
Liczba członów	3
Długość	24 050 ÷ 26 600
Masa	28 000 ÷ 30 000
Rozstaw osi w wózkach	1800 ÷ 1900
Moc silników	120 ÷ 140
Prędkość maksymalna	80
Wnętrze
Wysokość podłogi	340–590

{{Tramwaj infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | liczba miejsc ogółem = | rozstaw szyn = | typ silników = | układ osi = | alt grafiki = | lata produkcji = | państwo = | niskopodłogowość = | napięcie zasilania = | liczba miejsc siedzących = | opis grafiki = | przyspieszenie = | średnica kół = Nieznane pola: "miejsca siedzące", "rozstaw wózków", "% niskiej podłogi", "uwagi", "liczba silników", "okres produkcji", "opis" oraz "miejsca ogółem".

Alstom Citadis 100 – dwie serie tramwajów niskopodłogowych z rodziny Citadis, produkowane w chorzowskim zakładzie Alstomu w latach 1999–2001. Powstało łącznie 21 sztuk, które są eksploatowane w Gdańsku (4 sztuki) i konurbacji górnośląskiej (17 sztuk).

Historia

W 1995 Konstal wyprodukował pierwszy swój tramwaj posiadający fragment niskopodłogowy (około 25%) – dwuczłonowy 112N. Powstał jeden egzemplarz, który został sprzedany Warszawie. W 1997 roku Konstal wyprodukował kolejny model tramwaju częściowo niskopodłogowego (około 15%) – trójczłonowy 114Na. Powstały dwie sztuki, które zostały sprzedane do Gdańska.

W 1998 roku Konstal we współpracy z Tramwajami Warszawskimi opracował kolejne prototypy tramwajów niskopodłogowych – jedną sztukę 116N i dwie sztuki 116Na. W latach 1998–2000 powstało 26 sztuk seryjnych 116Na/1. Tramwaje te składały się z trzech członów i posiadały około 60% niskiej podłogi.

Bazując na doświadczeniach z produkcji wyżej wymienionych tramwajów, a w szczególności pojazdów typu 116Na, Alstom Konstal opracował nową rodzinę tramwajów – Citadis 100, która została przygotowana z myślą o rynku polskim (w 1997 roku Konstal został przejęty przez francuski koncern Alstom).

Konstrukcja

Wejście do NGd99

Wnętrze NGd99

Wnętrze 116Nd

Tramwaje Citadis 100 to tramwaje trójczłonowe, jednokierunkowe, częściowo niskopodłogowe.

Typ	Długość	Masa	Liczba i moc silników	Miejsca siedzące		Układ płatów drzwi	Udział niskiej podłogi
				1	1½
NGd99	26,6 m	30 t	4 × 140 kW	49	–	1-2-2-2-2-1	70%
116Nd	24,05 m	28 t	4 × 120 kW	22	12	2-2-2-2	73%

Wózki

Tramwaje są oparte na dwóch wózkach napędowych pod członami skrajnymi oraz jednym wózku tocznym pod członem środkowym. Wózki napędowe do Citadisów 100 zostały wyprodukowane w zakładach Linke-Hofmann-Busch w Salzgitter, takie same wózki Alstom montował wcześniej w tramwajach Citadis 200 dla Magdeburga. Wózki toczne zostały wyprodukowane w Chorzowie.

Nadwozie

NGd99 posiada po dwie pary dwupłatowych odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm w niskopodłogowych częściach 1. i 3. członu. Dodatkowo na początku 1. i końcu 3. znajdują się drzwi jednopłatowe, pierwsze z nich stanowią wejście dla motorniczego. 116Nd posiada po dwie pary dwupłatowych odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm w 1. i 3. członie. Pierwsze skrzydło pierwszych drzwi stanowi wejście dla motorniczego.

Dzięki obniżeniu wysokości podłogi w części wysokopodłogowej, okna w Citadisach 100 znajdują się na jednej linii. Część okien posiada górną małą część uchylną.

Zarówno NGd99, jak i 116Nd, posiadają przy drugich drzwi wysuwany pomost ułatwiający wjazd osób na wózkach inwalidzkich, który sterowany jest ze stanowiska motorniczego.

Citadisy 100 posiadają zewnętrzne wyświetlacze pikselowe, pełniące rolę tablic kierunkowych.

Silniki

Citadisy 100 napędzane są 4 asynchronicznymi silnikami chłodzonymi powietrzem o mocy 120 lub 140 kW. Układ sterowania zbudowany jest na bazie elementów półprzewodnikowych IGBT i umożliwia odzysk energii podczas hamowania. Zmiana prądu stałego na zmienny następuje w falownikach Onix 800 wyprodukowanych przez Alstom. Cała aparatura znajduje się na dachu tramwaju.

Wnętrze

W części pasażerskiej NGd99 znajdują się 44 miejsca siedzące oraz stanowisko do mocowania wózków inwalidzkich. Część pasażerska 116Nd posiada natomiast 22 normalne miejsca siedzące, 12 miejsc siedzących tzw. 1½ (o zwiększonej szerokości do 70 cm) oraz 2 stanowiska do mocowania wózków inwalidzkich. W pobliżu drzwi znajdują się wielofunkcyjne kolumny wyposażone w kasownik, hamulec bezpieczeństwa, przycisk otwierania drzwi, głośnik informacji pasażerskiej i kosz na śmieci.

Stanowisko motorniczego w Citadisach 100, poza standardowym wyposażeniem, wyposażone jest w klimatyzację oraz komputer techniczny pokazujący na bieżąco podstawowe informacje o podzespołach.

Eksploatacja

Państwo	Lokalizacja	Przewoźnik	Typ	Lata dostaw	Liczba
Polska	Gdańsk	Gdańskie Autobusy i Tramwaje	NGd99	1999-2000	4
	konurbacja górnośląska	Tramwaje Śląskie	116Nd	2000-2001	17
Łączna liczba:					21

Gdańsk

NGd99 w Gdańsku

21 grudnia 1999 dotarł do Gdańska pierwszy z czterech zamówionych Citadisów. W pierwszych dniach po dostarczeniu tramwaj był testowany pomiędzy zajezdnią Wrzeszcz, a pętlą w Oliwie. 29 grudnia odbył się pierwszy, oficjalny przejazd na linii nr 2 Jelitkowo – centrum, do obsługi której tramwaje zostały zakupione. W styczniu 2000 rozpoczęto planową eksploatację pierwszego wagonu, a w maju zakończono dostawy.

Citadisy nie były pierwszymi niskopodłogowymi tramwajami w Gdańsku, gdyż od 1997 eksploatowano tam 2 pojazdy Konstal 114Na.

W latach 2009–2013 wszystkie 4 tramwaje zostały przemalowane na wzór nowych gdańskich tramwajów Bombardier Flexity Classic.

W marcu 2016 ZKM Gdańsk ogłosił przetarg na modernizację wszystkich 4 tramwajów. Przetarg wygrał Modertrans, który jako jedyny złożył ofertę zmodernizowania wszystkich wozów do lipca 2017 za kwotę 1,75 mln zł za pojazd. Pod koniec maja w Gdańsku były 2 odnowione tramwaje, z czego jeden kursował z pasażerami.

W ramach modernizacji tramwaje otrzymały kremowo-niebieskie malowanie, nawiązujące do przedwojennej malatury gdańskich tramwajów. Patronami tramwajów zostali gdańscy księża zamordowani przez narodowych socjalistów: Franciszek Rogaczewski, Bronisław Komorowski, Marian Górecki i Bruno Binnebesel.

Konurbacja górnośląska

116Nd w Bytomiu

W 1998 roku Przedsiębiorstwo Komunikacji Tramwajowej w Katowicach podpisało umowę z Alstomem na zakup 17 Citadisów oraz remont trasy Katowice – Chorzów – Bytom (linie nr 6 i 41), do obsługi której tramwaje zostały zakupione.

30 czerwca 2000 na terenie chorzowskich zakładów Alstomu odbyła się prezentacja pierwszego z siedemnastu zakupionych Citadisów, a 17 lipca tramwaj został zaprezentowany podczas Dni Chorzowa. 4 sierpnia rozpoczęły się testy. 17 września 2001 w zajezdni Zawodzie odbyła się uroczystość oficjalnego wprowadzenia tramwajów do ruchu, połączona z prezentacjami w Katowicach, Chorzowie i Bytomiu. Powodem tak późnego wprowadzenia do eksploatacji były opóźnienia w remontach torowisk, do których obsługi zakupiono Citadisy. W 2001 w lokalnej prasie zorganizowano plebiscyt na imię dla nowych tramwajów, wybrano w nim imię Karlik.

Tramwaje stacjonują w zajezdni Zawodzie oraz Gliwice. Ze względu na niewłaściwą skrajnię śląskie Citadisy mogą obsługiwać tylko wybrane trasy.

Od momentu wprowadzenia Citadisów do ruchu w 2001 były one jedynymi niskopodłogowymi tramwajami w konurbacji górnośląskiej aż do 2014, kiedy rozpoczęto eksploatację pojazdów Pesa Twist. Po dostawach twistów zaczęto citadisy kierować również na inne trasy niż Katowice – Bytom, w 2016 roku 4 sztuki obsługiwały linię nr 4 w Zabrzu.

Od połowy 2019 roku do lutego 2021 w Zakładzie Usługowo Remontowym Tramwajów Śląskich trwała modernizacja jednego z tramwajów 116Nd. Modernizacja objęła m.in. zabudowę nowego wnętrza, siedzeń, wymianę oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego, wymianę kompletnego oszklenia z zastosowaniem szyb przyciemnianych, montaż klimatyzacji i gniazd USB, a także wizualny i głosowy system informacji pasażerskiej. Po zakończeniu modernizacji tramwaj otrzymał typ 116Ndm.

Szczecin

Wagon 116Nd-800 w marcu 2001 został zaprezentowany w Szczecinie i przez krótki okres tam pracował.

Zobacz też

• lista tramwajów produkowanych w Polsce