Przejdź do zawartości

Alstom Citadis 100: Różnice pomiędzy wersjami

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Pszczółka (dyskusja | edycje)
64 173 edycje
→‎Przypisy: aktulizacja adresu portalu Kurier Kolejowy przy użyciu AWB
m Bot zmienia linki do transinfo.pl
Linia 172: Linia 172:
<ref name="TŚ/Tabor">{{cytuj stronę |url = http://www.tram-silesia.pl/www/index.php/tabor/liniowe/| tytuł = Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe |opublikowany = tram-silesia.pl| data dostępu = 2016-05-31}}</ref>
<ref name="TŚ/Tabor">{{cytuj stronę |url = http://www.tram-silesia.pl/www/index.php/tabor/liniowe/| tytuł = Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe |opublikowany = tram-silesia.pl| data dostępu = 2016-05-31}}</ref>
<ref name="RG/GOP-Kontrakt">{{cytuj stronę |url = http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view/polish-citadis-rolls-out.html| tytuł = Polish Citadis rolls out |opublikowany = railwaygazette.com| język = en| data dostępu = 2014-01-09}}</ref>
<ref name="RG/GOP-Kontrakt">{{cytuj stronę |url = http://www.railwaygazette.com/news/single-view/view/polish-citadis-rolls-out.html| tytuł = Polish Citadis rolls out |opublikowany = railwaygazette.com| język = en| data dostępu = 2014-01-09}}</ref>
<ref name="IT-40384">{{cytuj stronę |url = http://infotram.pl/text.php?id=40384| tytuł = Niskopodłogowe tramwaje w Polsce – stan na 31 maja 2011 roku |data = 2011-05-31 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2014-06-12}}</ref>
<ref name="IT-40384">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/text.php?id=40384| tytuł = Niskopodłogowe tramwaje w Polsce – stan na 31 maja 2011 roku |data = 2011-05-31 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2014-06-12}}</ref>
<ref name="IT-64088">{{cytuj stronę |url = http://infotram.pl/text.php?id=64088| tytuł = Twisty Step wreszcie ruszyły |data = 2014-05-13 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2014-06-12}}</ref>
<ref name="IT-64088">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/text.php?id=64088| tytuł = Twisty Step wreszcie ruszyły |data = 2014-05-13 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2014-06-12}}</ref>
<ref name="IT-82941">{{cytuj stronę |url = http://infotram.pl/zkm-gdansk-zmodernizuje-wagony-ngd99-i-114na-_more_82941.html| tytuł = ZKM Gdańsk zmodernizuje wagony NGd99 i 114Na |data = 2016-03-31 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2016-04-11}}</ref>
<ref name="IT-82941">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/zkm-gdansk-zmodernizuje-wagony-ngd99-i-114na-_more_82941/| tytuł = ZKM Gdańsk zmodernizuje wagony NGd99 i 114Na |data = 2016-03-31 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2016-04-11}}</ref>
<ref name="IT-85804">{{cytuj stronę |url = http://infotram.pl/modertrans-zmodernizuje-gdanskie-niskopdlogowce_more_85804.html| tytuł = Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce |data = 2016-07-04 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2016-07-05}}</ref>
<ref name="IT-85804">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/modertrans-zmodernizuje-gdanskie-niskopdlogowce_more_85804/| tytuł = Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce |data = 2016-07-04 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2016-07-05}}</ref>
<ref name="IT-91152">{{cytuj stronę |url = http://infotram.pl/w-gdansku-gdanskie-autobusy-i-tramwaje_more_91152.html |tytuł = W Gdańsku Gdańskie Autobusy i Tramwaje |data = 2017-01-19 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2017-01-21}}</ref>
<ref name="IT-91152">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/w-gdansku-gdanskie-autobusy-i-tramwaje_more_91152/ |tytuł = W Gdańsku Gdańskie Autobusy i Tramwaje |data = 2017-01-19 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2017-01-21}}</ref>
<ref name="IT-95016">{{cytuj stronę |url = http://infotram.pl/pierwszy-wyremontowany-ngd99-wyruszyl-na-tory_more_95016.html |tytuł = Pierwszy wyremontowany NGd99 wyruszył na tory |data = 2017-05-31 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2017-06-01}}</ref>
<ref name="IT-95016">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/pierwszy-wyremontowany-ngd99-wyruszyl-na-tory_more_95016/ |tytuł = Pierwszy wyremontowany NGd99 wyruszył na tory |data = 2017-05-31 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2017-06-01}}</ref>
<ref name="KK-28721">{{cytuj stronę |url = http://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/28721/parada-tramwajow-w-zabrzu.html| tytuł = Parada tramwajów w Zabrzu |data = 2016-09-30 |opublikowany = kurier-kolejowy.pl| data dostępu = 2016-09-30}}</ref>
<ref name="KK-28721">{{cytuj stronę |url = http://kurier-kolejowy.pl/aktualnosci/28721/parada-tramwajow-w-zabrzu.html| tytuł = Parada tramwajów w Zabrzu |data = 2016-09-30 |opublikowany = kurier-kolejowy.pl| data dostępu = 2016-09-30}}</ref>
<ref name="TP-50315">{{cytuj stronę |url = http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/wybierz-imie-dla-moderusa-z-tramwajow-slaskich-50315.html| tytuł = Wybierz imię dla Moderusa z Tramwajów Śląskich |data = 2015-09-07 |opublikowany = transport-publiczny.pl| data dostępu = 2015-09-12}}</ref>
<ref name="TP-50315">{{cytuj stronę |url = http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/wybierz-imie-dla-moderusa-z-tramwajow-slaskich-50315.html| tytuł = Wybierz imię dla Moderusa z Tramwajów Śląskich |data = 2015-09-07 |opublikowany = transport-publiczny.pl| data dostępu = 2015-09-12}}</ref>

Wersja z 00:33, 3 sty 2021

Alstom Citadis 100
Ilustracja
Dane ogólne
Kraj produkcji

{{{państwo}}}

Producent

Polska Alstom Konstal

Miejsce produkcji

Chorzów

Premiera

1999

Dane techniczne
Liczba członów

3

Długość

24 050 ÷ 26 600

Masa

28 000 ÷ 30 000

Rozstaw osi w wózkach

1800 ÷ 1900

Moc silników

120 ÷ 140

Prędkość maksymalna

80

Wnętrze
Wysokość podłogi

340–590

Multimedia w Wikimedia Commons

Alstom Citadis 100 – dwie serie tramwajów niskopodłogowych z rodziny Citadis, produkowane w chorzowskim zakładzie Alstomu w latach 1999–2001. Powstało łącznie 21 sztuk, które są eksploatowane w Gdańsku (4 sztuki) i konurbacji górnośląskiej (17 sztuk).

Historia

W 1995 Konstal wyprodukował pierwszy swój tramwaj posiadający fragment niskopodłogowy (około 25%) – dwuczłonowy 112N. Powstał jeden egzemplarz, który został sprzedany Warszawie[5]. W 1997 roku Konstal wyprodukował kolejny model tramwaju częściowo niskopodłogowego (około 15%) – trójczłonowy 114Na[6]. Powstały dwie sztuki, które zostały sprzedane do Gdańska[7].

W 1998 roku Konstal we współpracy z Tramwajami Warszawskimi opracował kolejne prototypy tramwajów niskopodłogowych – jedną sztukę 116N i dwie sztuki 116Na[8][9]. W latach 1998–2000 powstało 26 sztuk seryjnych 116Na/1. Tramwaje te składały się z trzech członów i posiadały około 60% niskiej podłogi[9][10].

Bazując na doświadczeniach z produkcji wyżej wymienionych tramwajów, a w szczególności pojazdów typu 116Na, Alstom Konstal opracował nową rodzinę tramwajów – Citadis 100, która została przygotowana z myślą o rynku polskim[2] (w 1997 roku Konstal został przejęty przez francuski koncern Alstom[4]).

Konstrukcja

Wejście do NGd99
Wnętrze NGd99
Wnętrze 116Nd

Tramwaje Citadis 100 to tramwaje trójczłonowe, jednokierunkowe, częściowo niskopodłogowe[3].

Typ Długość Masa Liczba
i moc silników 		Miejsca
siedzące 		Układ
płatów drzwi 		Udział
niskiej podłogi
1 1½
NGd99 26,6 m 30 t 4 × 140 kW 49 – 1-2-2-2-2-1 70% [2][3]
116Nd 24,05 m 28 t 4 × 120 kW 22 12 2-2-2-2 73% [4][3]

Wózki

Tramwaje są oparte na dwóch wózkach napędowych pod członami skrajnymi oraz jednym wózku tocznym pod członem środkowym. Wózki napędowe do Citadisów 100 zostały wyprodukowane w zakładach Linke-Hofmann-Busch w Salzgitter, takie same wózki Alstom montował wcześniej w tramwajach Citadis 200 dla Magdeburga. Wózki toczne zostały wyprodukowane w Chorzowie[3][2][1].

Nadwozie

NGd99 posiada po dwie pary dwupłatowych odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm w niskopodłogowych częściach 1. i 3. członu. Dodatkowo na początku 1. i końcu 3. znajdują się drzwi jednopłatowe, pierwsze z nich stanowią wejście dla motorniczego[3]. 116Nd posiada po dwie pary dwupłatowych odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm w 1. i 3. członie. Pierwsze skrzydło pierwszych drzwi stanowi wejście dla motorniczego[4].

Dzięki obniżeniu wysokości podłogi w części wysokopodłogowej, okna w Citadisach 100 znajdują się na jednej linii. Część okien posiada górną małą część uchylną[3].

Zarówno NGd99, jak i 116Nd, posiadają przy drugich drzwi wysuwany pomost ułatwiający wjazd osób na wózkach inwalidzkich, który sterowany jest ze stanowiska motorniczego[3].

Citadisy 100 posiadają zewnętrzne wyświetlacze pikselowe, pełniące rolę tablic kierunkowych[11][4].

Silniki

Citadisy 100 napędzane są 4 asynchronicznymi silnikami chłodzonymi powietrzem o mocy 120 lub 140 kW. Układ sterowania zbudowany jest na bazie elementów półprzewodnikowych IGBT i umożliwia odzysk energii podczas hamowania. Zmiana prądu stałego na zmienny następuje w falownikach Onix 800 wyprodukowanych przez Alstom. Cała aparatura znajduje się na dachu tramwaju[3][4].

Wnętrze

W części pasażerskiej NGd99 znajdują się 44 miejsca siedzące oraz stanowisko do mocowania wózków inwalidzkich[3]. Część pasażerska 116Nd posiada natomiast 22 normalne miejsca siedzące, 12 miejsc siedzących tzw. 1½ (o zwiększonej szerokości do 70 cm) oraz 2 stanowiska do mocowania wózków inwalidzkich. W pobliżu drzwi znajdują się wielofunkcyjne kolumny wyposażone w kasownik, hamulec bezpieczeństwa, przycisk otwierania drzwi, głośnik informacji pasażerskiej i kosz na śmieci[3][4].

Stanowisko motorniczego w Citadisach 100, poza standardowym wyposażeniem, wyposażone jest w klimatyzację oraz komputer techniczny pokazujący na bieżąco podstawowe informacje o podzespołach[3][4].

Eksploatacja

Państwo Lokalizacja Przewoźnik Typ Lata dostaw Liczba
 Polska Gdańsk Gdańskie Autobusy i Tramwaje NGd99 1999-2000 4 [2][12]
konurbacja górnośląska Tramwaje Śląskie 116Nd 2000-2001 17 [1]
Łączna liczba: 21

Gdańsk

NGd99 w Gdańsku

21 grudnia 1999 dotarł do Gdańska pierwszy z czterech zamówionych Citadisów. W pierwszych dniach po dostarczeniu tramwaj był testowany pomiędzy zajezdnią Wrzeszcz, a pętlą w Oliwie. 29 grudnia odbył się pierwszy, oficjalny przejazd na linii nr 2 Jelitkowo – centrum, do obsługi której tramwaje zostały zakupione. W styczniu 2000 rozpoczęto planową eksploatację pierwszego wagonu, a w maju zakończono dostawy[11][13].

Citadisy nie były pierwszymi niskopodłogowymi tramwajami w Gdańsku, gdyż od 1997 eksploatowano tam 2 pojazdy Konstal 114Na[14].

W latach 2009–2013 wszystkie 4 tramwaje zostały przemalowane na wzór nowych gdańskich tramwajów Bombardier Flexity Classic[13].

W marcu 2016 ZKM Gdańsk ogłosił przetarg na modernizację wszystkich 4 tramwajów[15]. Przetarg wygrał Modertrans, który jako jedyny złożył ofertę[16] zmodernizowania wszystkich wozów do lipca 2017 za kwotę 1,75 mln zł za pojazd[17]. Pod koniec maja w Gdańsku były 2 odnowione tramwaje, z czego jeden kursował z pasażerami[18].

W ramach modernizacji tramwaje otrzymały kremowo-niebieskie malowanie, nawiązujące do przedwojennej malatury gdańskich tramwajów. Patronami tramwajów zostali gdańscy księża zamordowani przez narodowych socjalistów: Franciszek Rogaczewski, Bronisław Komorowski, Marian Górecki i Bruno Binnebesel[18].

Konurbacja górnośląska

116Nd w Bytomiu

W 1998 roku Przedsiębiorstwo Komunikacji Tramwajowej w Katowicach podpisało umowę z Alstomem na zakup 17 Citadisów oraz remont trasy Katowice – Chorzów – Bytom (linie nr 6 i 41), do obsługi której tramwaje zostały zakupione[19][3].

30 czerwca 2000 na terenie chorzowskich zakładów Alstomu odbyła się prezentacja pierwszego z siedemnastu zakupionych Citadisów, a 17 lipca tramwaj został zaprezentowany podczas Dni Chorzowa. 4 sierpnia rozpoczęły się testy[3][19]. 17 września 2001 w zajezdni Zawodzie odbyła się uroczystość oficjalnego wprowadzenia tramwajów do ruchu, połączona z prezentacjami w Katowicach, Chorzowie i Bytomiu[20]. Powodem tak późnego wprowadzenia do eksploatacji były opóźnienia w remontach torowisk, do których obsługi zakupiono Citadisy[21]. W 2001 w lokalnej prasie zorganizowano plebiscyt na imię dla nowych tramwajów, wybrano w nim imię Karlik[22].

Tramwaje stacjonują w zajezdni Zawodzie oraz Gliwice[23]. Ze względu na niewłaściwą skrajnię śląskie Citadisy mogą obsługiwać tylko wybrane trasy[4].

Od momentu wprowadzenia Citadisów do ruchu w 2001 były one jedynymi niskopodłogowymi tramwajami w konurbacji górnośląskiej aż do 2014, kiedy rozpoczęto eksploatację pojazdów Pesa Twist[14][24]. Po dostawach twistów zaczęto citadisy kierować również na inne trasy niż Katowice – Bytom, w 2016 roku 4 sztuki obsługiwały linię nr 4 w Zabrzu[25].

2 grudnia 2016 na ulicy Łagiewnickiej w Bytomiu jeden z citadisów zderzył się z tirem, w wyniku czego jedna osoba została ranna[26].

Szczecin

Wagon 116Nd-800 w marcu 2001 został zaprezentowany w Szczecinie i przez krótki okres tam pracował[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c 116Nd. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 104. ISBN 978-83-920784-6-3.
  2. ↑ a b c d e NGd99. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 110. ISBN 978-83-920784-6-3.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Ryszard Rusak. Rodzina tramwajów CITADIS. „Świat Kolei”. 9/2000, s. 23–26. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  4. ↑ a b c d e f g h i j 116Nd. W: Krzysztof Soida, Zbigniew Danyluk, Przemysław Nadolski: Tramwaje Górnośląskie Tom II. Rybnik: Eurosprinter, 2012, s. 253–254. ISBN 978-83-931006-6-8.
  5. ↑ Jacek Modrzejewski. Warszawski 112N. „Świat kolei”. 4/2012, s. 46–47. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962. 
  6. ↑ Jan Raczyński. Tramwaj 114Na. „Świat Kolei”. 4/1997, s. 36–37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  7. ↑ 114Na. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 101. ISBN 978-83-920784-6-3.
  8. ↑ Piotr Ninard. Tramwaje typu 116N z GEC Alsthom KONSTAL. „Technika Transportu Szynowego”. 3/1998, s. 15–21. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1232-3829. 
  9. ↑ a b 116N, 116Na. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 102. ISBN 978-83-920784-6-3.
  10. ↑ 116Na/1. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 103. ISBN 978-83-920784-6-3.
  11. ↑ a b Wojciech Lemański. Citadis 100 w Gdańsku. „Świat Kolei”. 2/2000, s. 23–26. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  12. ↑ W Gdańsku Gdańskie Autobusy i Tramwaje. infotram.pl, 2017-01-19. [dostęp 2017-01-21].
  13. ↑ a b K. Jacobson. Nowe malowania NGd99. „Świat Kolei”. 3/2014, s. 8. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  14. ↑ a b Niskopodłogowe tramwaje w Polsce – stan na 31 maja 2011 roku. infotram.pl, 2011-05-31. [dostęp 2014-06-12].
  15. ↑ ZKM Gdańsk zmodernizuje wagony NGd99 i 114Na. infotram.pl, 2016-03-31. [dostęp 2016-04-11].
  16. ↑ Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce. infotram.pl, 2016-07-04. [dostęp 2016-07-05].
  17. ↑ Maciej Dzwonnik Odnowiony tramwaj w przedwojennym malowaniu wrócił do Gdańska.
  18. ↑ a b Pierwszy wyremontowany NGd99 wyruszył na tory. infotram.pl, 2017-05-31. [dostęp 2017-06-01].
  19. ↑ a b Polish Citadis rolls out. railwaygazette.com. [dostęp 2014-01-09]. (ang.).
  20. ↑ Ryszard Rusak. Wprowadzenie katowickich tramwajów Citadis do ruchu. „Technika transportu szynowego”. 10/2001, s. 6–7. Emi-press Wydawnictwa Techniczne i Naukowe. ISSN 1232-3829. 
  21. ↑ Ryszard Rusak. Prezentacja CITADIS-a. „Świat Kolei”. 8/2000, s. 7. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  22. ↑ Wybierz imię dla Moderusa z Tramwajów Śląskich. transport-publiczny.pl, 2015-09-07. [dostęp 2015-09-12].
  23. ↑ Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe. tram-silesia.pl. [dostęp 2016-05-31].
  24. ↑ Twisty Step wreszcie ruszyły. infotram.pl, 2014-05-13. [dostęp 2014-06-12].
  25. ↑ Parada tramwajów w Zabrzu. kurier-kolejowy.pl, 2016-09-30. [dostęp 2016-09-30].
  26. ↑ Wypadek w Bytomiu. TIR zderzył się z tramwajem na Łagiewnickiej. transport-publiczny.pl, 2016-12-02. [dostęp 2016-12-08].
Pojazdy szynowe produkowane przez Mostowagon (1945–1948), Konstal (1948–1998) i Alstom Konstal (od 1998)
Tramwaje
Generacja N
Generacja 13N/102N
Generacja 105N
Niskopodłogowe
Citadis
Wagony metra
Metropolis
Lokomotywy kopalniane
elektryczne przewodowe
elektryczne akumulatorowe
przewodowo-akumulatorowe
spalinowe
pneumatyczne
Wagony towarowe
samowyładowcze
dziobowe
platformy
cysterny
kryte

1 – prototyp, 2 – produkcja seryjna

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alstom_Citadis_100&oldid=61879651”