Zięby Darwina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawa linków, WP:SK |
m poprawa linków |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
{{commonscat|Darwin's finches}} |
{{commonscat|Darwin's finches}} |
||
* http:// |
* http://mysite.du.edu/~ttyler/ploughboy/darwinjrnhg.htm {{lang|en}} |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 21:09, 3 paź 2018
Zięby Darwina[1] – grupa kilkunastu niewielkich, bardzo podobnych do siebie gatunków ptaków odkrytych przez Karola Darwina podczas wyprawy HMS Beagle (zob. też John Gould). Początkowo zaliczono je jako podrodzinę Geospizinae z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae)[1]. Później rodzaje uprzednio do niej zaliczane zaklasyfikowano do rodziny trznadli (Emberizidae). Obecnie wszystkie zięby Darwina zaliczane są do tanagrowatych (Thraupidae)[2][3].
Nazwa zięby Darwina zachowała się jako potoczne określenie tej grupy gatunków ptaków śpiewających, które wywodzą się od wspólnego przodka przybyłego przed wiekami na Wyspy Galapagos i które na skutek radiacji adaptacyjnej przystosowały się do różnych nisz ekologicznych.
Charakterystyka
Obejmuje gatunki o zróżnicowanym trybie życia, zamieszkujące archipelag Galapagos (13 gatunków) i Wyspę Kokosową (1 gatunek, przynależność do podrodziny niepewna). Ptaki te charakteryzują się:
- mało kontrastowym upierzeniem (zasadniczo brązowoszare, samce niektórych gatunków czarne).
- gniazdo zamknięte
- zazwyczaj 4 jaja w lęgu (białe z różowymi plamkami) wysiadywane przez okres 12 dni przez samicę
- pisklęta pozostają w gnieździe około 14 dni.
- odżywiają się różnorodnym pokarmem, w zależności od zajmowanej niszy ekologicznej.
Historia odkrycia
Weszły do historii jako zięby Darwina, choć właściwie sam Darwin nie dostrzegł w nich wielu niezwykłych cech (pierwszy ich opis z roku 1798 zawdzięczamy kapitanowi Jamesowi Colnettowi).
Darwin pisał o ich zachowaniach[4]:
Ptaki te nie znają człowieka i uważają go za równie niewinnego jak ich współziomkowie, wielkie żółwie. (…) Małe ptaki skakały spokojnie pośród krzewów w zasięgu trzech lub czterech stóp i nie obawiały się kamieni, którymi w nie rzucano. Pan King zabił jednego swym kapeluszem…
O zróżnicowaniu ich preferencji pokarmowych i budowy napisał[5]:
Gdy widzi się to stopniowanie i różnorodność w budowie jednej małej i ściśle spokrewnionej grupy ptaków, można by rzeczywiście wyobrazić sobie, że przy początkowym ubóstwie ptaków na tym archipelagu jeden gatunek został wybrany i zmieniony dla różnych celów.
Frank J. Sulloway uważa, że Darwin nie uznawał tych ptaków za coś szczególnego, a nawet nie był pewien, jak należy je sklasyfikować; mimo różnorodności wyglądu i przystosowań, która dziś czyni je tak atrakcyjnymi dla ewolucjonistów, wrzucił wszystkie zebrane okazy do jednego worka, nawet nie zaznaczając, z której wyspy pochodzą – uznał je za niezbyt interesujące odmiany jednego gatunku, a nie samodzielne gatunki (zob. John Gould – praca z Darwinem przy opracowaniu eksponatów z podróży HMS Beagle). Nazwa zięby Darwina po raz pierwszy pojawiła się w roku 1936, i została spopularyzowana przez ornitologa Davida Lacka w 1947[5] D. Lack opublikował pierwszą nowoczesną pracę poświęconą ekologii i ewolucji tych ptaków. Tak więc to nie Darwin, ale inni uczeni, badający przywiezione przez niego eksponaty, odkryli klasyczny już dziś przykład radiacji adaptacyjnej[6].
Podział
Do grupy zięb Darwina należą następujące rodzaje:
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ a b Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 367-368, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
- ↑ P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Coerebinae d'Orbigny & Lafresnaye, 1838 - cukrzyki - Dome-nesting tanagers (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-01-30].
- ↑ F. Gill, D. Donsker: Tanagers, flowerpiercers & tanager-finches. IOC World Bird List: Version 5.4. [dostęp 2016-01-30]. (ang.).
- ↑ Jonathan Weiner: Dziób zięby czyli jak dziś przebiega ewolucja. Warszawa: Książka i Wiedza, 1997, s. 27.
- ↑ a b January Weiner: Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 349–352. ISBN 83-01-12668-X.
- ↑ Sabine Tebbich, Birgit Fessl, Donald Blomqvist. Exploration and ecology in Darwin’s finches. „Evolutionary Ecology”. 23 (4), s. 591–605, July 2009. DOI: 10.1007/s10682-008-9257-1. [dostęp 2017-03-21]. (ang.).