Przejdź do zawartości

Górzyca (województwo lubuskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
przynależność polityczno-administracyjna, najstarsze dzieje, dokładne lata praw miejskich, oddziały robocze obozu jenieckiego – wszystko na podstawie dotychczasowych źródeł
→‎Najstarsze dzieje: kształt daty
Linia 45: Linia 45:
W dokumencie z 1329 roku Górzyca nazwana została „oppidium”, czyli [[miasto|miastem]]. W efekcie zatargów i zniszczeń, dokonanych przez [[Brandenburgia|Brandenburczyków]] i [[mieszczaństwo|mieszczan]], podupadła i przez pewien czas była wsią. Ponownie prawa miejskie odzyskano w 1808 roku.
W dokumencie z 1329 roku Górzyca nazwana została „oppidium”, czyli [[miasto|miastem]]. W efekcie zatargów i zniszczeń, dokonanych przez [[Brandenburgia|Brandenburczyków]] i [[mieszczaństwo|mieszczan]], podupadła i przez pewien czas była wsią. Ponownie prawa miejskie odzyskano w 1808 roku.


W 1940 roku działały tu oddziały robocze obozu jenieckiego [[Stalag III C|Stalag III B-C Stare Drzewice]]. W latach 1940-1943(?) działał oddział roboczy jeńców francuskich, którzy pracowali w rolnictwie i przy regulacji kanału. W okresie prawdopodobnie od jesieni 1943 do 1.01.1945
Od 1940 roku działały tu oddziały robocze obozu jenieckiego [[Stalag III C|Stalag III B-C Stare Drzewice]]. W latach 1940-1943(?) działał oddział roboczy jeńców francuskich, którzy pracowali w rolnictwie i przy regulacji kanału. W okresie prawdopodobnie od jesieni 1943 do 1 stycznia 1945 działał oddział roboczy jeńców włoskich, którzy pracowali w rolnictwie i przy regulacji kanału Kosinek (niem. Lücks Teerofen). W latach 1943-1945 działał oddział roboczy jeńców francuskich, który liczył 15 osób pracujących w rolnictwie. Po 1940 roku w oddziałach pracowali także jeńcy polscy.
działał oddział roboczy jeńców włoskich, którzy pracowali w rolnictwie i przy regulacji kanału Kosinek (niem. Lücks Teerofen). W latach 1943-1945 działał oddział roboczy jeńców francuskich, który liczył 15 osób pracujących w rolnictwie. Po 1940 roku w oddziałach pracowali także jeńcy polscy.


=== Po wojnie ===
=== Po wojnie ===

Wersja z 17:32, 8 kwi 2018

Zobacz też: Górzyca w innych znaczeniach tego słowa.
Górzyca
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Urząd Gminy Górzyca
Państwo lubuskie
Powiat

słubicki

Gmina

Górzyca

Wysokość

70 m n.p.m.

Liczba ludności (2009)

1539[1]

Strefa numeracyjna

(+48) 95

Kod pocztowy

69-113

Tablice rejestracyjne

FSL

SIMC

0181680

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: lubuskie
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport}
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Górzyca (Górzyca Odrzańska, niem. Göritz (Oder)[2]) – dawne miasto, obecnie wieś o charakterze miejskim w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie słubickim, siedziba gminy Górzyca, nad rzeką Odra i kanałem Racza Struga.

Według danych z 2009 r. Górzyca liczyła 1539 mieszkańców[1].

Historia

Nazwa osady Górzyca (Gorice, Goriza) przyjęła się od nazwy wzniesienia, zwanego Górą, które rozciąga się od strony południowej i wschodniej.

Górzyca posiadała prawa miejskie w latach 1317-1326, 1375-1608 i 1808–1946.

Najstarsze dzieje

Najstarsze ślady obecności człowieka na obszarze miejscowości pochodzą z II tysiąclecia p.n.e. Badania archeologiczne wykazały względną ciągłość osadnictwa również w okresach późniejszych, tj. od XIV do II w. n.e. Miejscowość rozwinęła się u schyłku X wieku z podgrodzia słowiańskiej warowni leżącej w pobliżu miejscowości Owczary. Obszar ten wchodził wówczas w skład Polski i stanowiły ośrodek Ziemi Lubuskiej, przypisanej po śmierci Bolesława Krzywoustego do dzielnicy śląskiej. W 1249 książę Bolesław Rogatka sprzedał te tereny arcybiskupstwu magdeburskiemu.

Pierwsze wzmianki na temat miejscowości można znaleźć w przekazach historycznych z 1252 roku. Górzyca była wtedy własnością powstałego w latach 1123-1124 biskupstwa lubuskiego – w okresie 1207-1354 była jego stolicą wraz z sanktuarium maryjnym, a do XVIII w. stanowiła miejsce kultu maryjnego. W 1325 została spalona i złupiona przez Ericha von Wulkow z polecenia margrabiego Ludwika I.

Tereny te bezskutecznie próbował odzyskać dla Polski Władysław I Łokietek. W 1326 roku wraz ze zbrojnymi zastępami wojsk polskich, z posiłkami Litwinów i Rusinów wyprawił się na tereny nadodrzańskie.

W dokumencie z 1329 roku Górzyca nazwana została „oppidium”, czyli miastem. W efekcie zatargów i zniszczeń, dokonanych przez Brandenburczyków i mieszczan, podupadła i przez pewien czas była wsią. Ponownie prawa miejskie odzyskano w 1808 roku.

Od 1940 roku działały tu oddziały robocze obozu jenieckiego Stalag III B-C Stare Drzewice. W latach 1940-1943(?) działał oddział roboczy jeńców francuskich, którzy pracowali w rolnictwie i przy regulacji kanału. W okresie prawdopodobnie od jesieni 1943 do 1 stycznia 1945 działał oddział roboczy jeńców włoskich, którzy pracowali w rolnictwie i przy regulacji kanału Kosinek (niem. Lücks Teerofen). W latach 1943-1945 działał oddział roboczy jeńców francuskich, który liczył 15 osób pracujących w rolnictwie. Po 1940 roku w oddziałach pracowali także jeńcy polscy.

Po wojnie

Ludność Górzycy ewakuowano na początku stycznia 1945 roku. 5 lutego 1945 roku miejscowość została wyzwolona przez Armię Czerwoną, a dokładniej przez 8 Armię Gwardyjską mającą sztab w Chartowie[3]. Zbudowano most pontonowy na Odrze, który 7/8 marca został uszkodzony przez cztery Mistele. W Górzycy działał szpital polowy pn. 54 Punkt Ewakuacyjny w Göritz, należący do Polowego Punktu Ewakuacyjnego nr 109 podporządkowanemu 8 Armii Gwardyjskiej[4]. Mogiły poległych żołnierzy Armii Czerwonej urządzono w Parku Wiejskim przy ul. Ogrodowej. Ogółem na obszarze Górzycy pochowano 1115 żołnierzy radzieckich[5]. Po zakończeniu wojny w Górzycy przez około miesiąc przebywał 6 Warszawski Samodzielny Zmotoryzowany Batalion Pontonowo-Mostowy.

W połowie lutego część ludności cywilnej powróciła. Pod koniec kwietnia zaczęli docierać pierwsi polscy osadnicy. Od maja 1945 roku ludność narodowości niemieckiej zaczęła opuszczać Górzycę. 13 marca 1946 roku wydano zarządzenie o wysiedleniu ludności niemieckiej, jej ostatni przedstawiciele opuścili Górzycę w czerwcu 1946. Do czerwca 1946 funkcjonuje zarząd miejski. W 1946 do Górzycy przybyło 100 polskich osadników. Początkowo posługiwano się polską nazwą miejscowości Gorzyce Lubuskie – tak nazywał się przystanek kolejowy. 12 listopada 1946 roku ustaloną urzędową nazwę Górzyca[6], jednak przystanek kolejowy nazwę z Gorzyce Lubuskie na Górzyca zmienił 5 października 1947[7][8][9].

Zarząd Miejski powstał najpóźniej w czerwcu 1945. 20 listopada 1945 powstała Miejska Rada Narodowa, licząca 5 członków, w tym burmistrza Jana Lewandowskiego. Z uwagi na rolniczy charakter na początku 1946 roku podjęto działania zmierzające do odebrania praw miejskich Górzycy. 27 kwietnia 1946 Powiatowa Rada Narodowa w Słubicach podjęła uchwałę nr 31 w sprawie likwidacji gminy miejskiej w Górzycy. Następnie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Słubicach 17 maja 1946 podjęło uchwałę nr 60 w sprawie likwidacji samorządu miejskiego w Górzycy i utworzenie w jego miejsce samorządu wiejskiego. Ostatnie posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Górzycy odbyło się 28 lipca 1946[10].

W latach 50. rozpoczęto tworzenie Cmentarza Wojennego w okolicach dzisiejszej stacji paliw (przy strzelnicy). Projekt powstał w 1951 roku. Na cmentarz miały zostać przeniesione mogiły z Parku Wiejskiego przy ul. Ogrodowej oraz mogiły z najbliższych okolic. Rozpoczęto prace nad ogrodzeniem, jednak prace nad cmentarzem przerwano – zapadła decyzja o utworzeniu Cmentarzy Żołnierzy Radzieckich w Cybince, dokąd przeniesiono także mogiły z Parku Wiejskiego w Górzycy. Część mogił żołnierzy Armii Czerwonej z obszaru Górzycy przeniesiono także na Cmentarz Wojenny w Gorzowie Wielkopolskim przy ul. Franciszka Walczaka utworzony w 1952 roku[5][11].

W latach 1952-1957 we wsi działało Rolnicze Zrzeszenie Spółdzielcze „Pogranicze”[12][13].

Posterunek Policji

W 1945 powstał Posterunek Milicji Obywatelskiej. Zlokalizowany był w przy ul. Wolności. W latach 70. stan etatowy wynosił trzech milicjantów.

Później przekształcony w Posterunek Policji Lokalnej, a następnie Rewir Dzielnicowych Policji. Po wybudowaniu Centrum Spotkań Polsko-Niemieckich (Gminny Dom Kultury), przeniesiony do tamtejszego budynku, a dotychczasowy budynek zaadaptowano na mieszkania prywatne.

Urząd Pocztowy

Urząd Pocztowy Poczty Polskiej zorganizowano w 1945 roku, jego naczelnikiem został Ludwik Kwaśniewski (małżonek Marii Kwaśniewskiej).

W 2011 w urzędzie pozostała tylko służba nadawcza[14], a placówkę z urzędu pocztowego przekształcono w Filialny Urząd Pocztowy w Górzycy, podległy pod Urząd Pocztowy Słubice 1.

Szkoła

3 września 1946 roku przez Marię Kwaśniewską przy współudziale nauczycielki kontraktowej Marii Wardziak (po mężu Bajko) zaczęła działać Szkoła Powszechna, od 1950 Szkoła Podstawowa. 3 września 1946 w Szkole uczyło się 60 dzieci z Górzycy i sąsiednich wsi. Początkowo szkoła mieściła się w budynku prywatnym przy ul. 1 Maja, bez drzwi i okien. W listopadzie 1946 żołnierze ze strażnicy WOP dokonali remontu. W lutym 1947 Szkołę zamknięto na 2 tygodnie z powodu epidemii grypy, a w marcu 1947 przerwano naukę z powodu wylania rzeki Odry. W pierwszym roku szkolnym założono koło Polskiego Czerwonego Krzyża i zespół artystyczny. Na początku roku szkolnego 1947/1948 liczba uczniów wynosiła 97, głównie na skutek napływu osiedleńców z Wielkopolski. W styczniu 1950 szkoła dostała nagrodę Ministra Oświaty - patefon, a w lutym 1950 3 radioodbiorniki – wówczas tymczasowo bezużyteczne z powodu braku elektryczności.

Po przeprowadzce z budynku prywatnego Szkoła mieściła się w budynku kinowo-widowiskowym przy ul. 1 Maja, później przeniesiona do budynku nr 1 przy ulicy 1 Maja.

W 1951 roku, po elektryfikacji wsi, w szkole zainstalowano głośnik i w czasie przerw puszczano rozgłośnię radiową.

29 września 1958 zawiązał się Społeczny Komitet Budowy Szkoły. Komitet zadeklarował jednorazową składkę, przekazanie dochodów z zabaw tanecznych. Nauczycielstwo Ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego w Górzycy postanowiło dobrowolnie osładkować się i wpłacać miesięcznie 3 lub 5 zł.

W końcu lat 50. w SP działało kółko artystyczne, rytmiczne, taneczne i recytatorskie.

W 1960 wmurowano akt erekcyjny przy udziale sekretarza Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Rolnych. Szkoła została uroczyście otwarta 3 czerwca 1962 roku, jednocześnie nadając imię – Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego. Jest to szkoła-pomnik tysiąclecia państwa polskiego, ufundowana przez Związek Zawodowy Pracowników Rolnych w PRL i Społeczny Fundusz Budowy Szkół, będąca 346 taką szkołą w Polsce, o czym obwieszcza tablica pamiątkowa z 1962 roku umieszczona przy głównym wejściu. Do dotychczasowego budynku w 1976 przeniesiono Urząd Gminy. Nowy budynek miał 7 sal lekcyjnych, w tym gabinety fizyko-chemiczny i biologiczny, a także szatnię, czytelnię, bibliotekę. Czytelnia pełniła także funkcję świetlicy oraz pracowni zajęć praktyczno-technicznych (później informatyki). Centrala Zbytu Węgla w Katowicach ufundowała telewizor do świetlicy oraz objęła patronat nad szkołą, a mieszkańcy wsi ufundowali sztandar. Szkoła nie miała sali gimnastycznej. Powstały kółka plastyczne, turystyczno-krajoznawcze, fizyczne, biologiczne, chemiczne i matematyczne.

Szkoła Podstawowa stale uczestniczyła w pochodach pierwszomajowych w Górzycy.

Od 1959 działała także Szkoła Przysposobienia Rolniczego, obejmująca Górzycę i Owczary, pod opieką miejscowego PGR. Następnie w latach 1963-1972 działała jako Zasadnicza Szkoła Rolnicza. W latach 1972-1973 działała również Szkoła Podstawowa dla Pracujących.

Obsługę biblioteczną szkoły zapewniała Biblioteka Publiczno-Szkolna w Górzycy.

W 1999 roku rozpoczęło funkcjonowanie Publiczne Gimnazjum w Górzycy, które wraz ze szkołą podstawową tworzyło Zespół Szkół w Górzycy. Po powstaniu gimnazjum klasy 1-3 szkoły podstawowej przeniesiono do budynku po byłym Przedszkolu Samorządowym w Górzycy, który jeszcze wcześniej pełnił rolę siedziby Państwowego Przedsiębiorstwa Gospodarki Rolnej.

1 września 2017 Publiczne Gimnazjum zostało zlikwidowane w ramach przekształceń w oświacie.

Drużyna Harcerska

Działała 6 Drużyna Harcerska im. Zawiszy Czarnego przy Szkole Podstawowej w Górzycy, wchodząca w skład Hufca Słubice Związku Harcerstwa Polskiego. Pozwolenie na działanie drużyny wydano w 1947 roku, a powstała w 1948 roku będąc pierwszą i jednocześnie najstarszą drużyną Hufca Słubice. 29 maja 1970 Komenda Hufca w Słubicach wydała upoważnienie dla 6 DH do prawa noszenia zielonych beretów.

Harcerze odwiedzali Posterunek MO z okazji Dnia Milicjanta, Strażnicę WOP w Kostrzynie i Górzycy z okazji Dnia Wojska Polskiego, Święta Wojsk Ochrony Pogranicza lub Święta Lipcowego. 6 Drużyna Harcerska brała udział w uroczystościach Rocznicy Rewolucji Październikowej m.in zaciągając wartę honorowej przy pomniku bohaterów radzieckich wspólnie z żołnierzami (4 harcerzy i 2 żołnierzy). Drużyna brała także udział w obchodach Dnia Nauczyciela, 1 Maja i organizowanych przez PGR uroczystościach Święta Kobiet. Organizowała Andrzejki i bal harcerski z okazji Rocznicy Wyzwolenia Warszawy. Obchodzono Święto Wiosny. Z okazji Dnia Łącznościowca harcerze odwiedzali z życzeniami Urząd Pocztowy Górzyca Odrzańska.

Drużyna Harcerska stale uczestniczyła w pochodach pierwszomajowych w Górzycy.

W 1971 roku Drużyna wsparła budowę Pomnika-Szpitala dla Dzieci „Centrum Zdrowia Dziecka” kwotą 50 zł i odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie kwotą 90 zł. Drużyna zbierała także cegłę na budowaną w czynie społecznym remizę Ochotniczej Straży Pożarnej.[15][16]

Państwowe Gospodarstwo Rolne

W 1949 zaczęto organizować Państwowe Gospodarstwo Rolne w Górzycy z siedzibą w Żabicach. Później siedziba została przeniesiona do Górzycy. W 1972 roku została wybudowana bukaciarnia – ferma bydła opasowego, później przystosowana również do chowu trzody chlewnej. W otwarciu zakładu uczestniczył prezes Rady Ministrów Piotr Jaroszewicz. W strukturze PGR-u utworzono gospodarstwo A (dotychczasowe gospodarstwo) i gospodarstwo B (Ferma Bukatów), razem tworzące Zakład Produkcji Zwierzęcej. Gospodarstwo B eksportowało swoje produkty m.in. do Włoch. Część zapłaty otrzymywało w formie towarów, np. pokrycia dachowe z azbestu. W 1972 roku utworzono Kombinat Państwowych Gospodarstw Rolnych w Górzycy, do którego włączono Państwowe Gospodarstwo Rolne w Owczarach i Państwowe Gospodarstwo Rolne w Ługach Górzyckich i utworzono z nich Zakłady Rolne jako jednostki organizacyjne Kombinatu PGR Górzyca. Z dniem 1 stycznia 1976 całe przedsiębiorstwo włączono do nowo powstałego Lubuskiego Kombinatu Rolnego w Rzepinie[17]. W 1976 prowadzono sprawę odnośnie fałszowania sprawozdawczości w Kombinacie PGR[17][18]. W 1977 w gospodarstwie B (Ferma Bukatów) doszło do zatrucia bydła[18]. Na początku lat 80. nastąpiły kolejne przekształcenia. Z Lubuskiego Kombinatu Rolnego wyłączono i utworzono ponownie samodzielne przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Państwowe Przedsiębiorstwo Gospodarki Rolnej w Górzycy. W dalszym ciągu PPGR Górzyca składało się z Zakładu Produkcji Zwierzęcej (gospodarstwa A i B) oraz zakładów rolnych w Owczarach i Ługach Górzyckich[19]. W skład przedsiębiorstwa wchodziły także Zakład Rolno-Mechanizacyjny i Zakład Remontowo-Budowlany. W skład Zakładu Produkcji Zwierzęcej wchodziła także Suszarnia Zielonek w Żabczynie. PPGR posiadało także deszczownię (obecne schronisko dla zwierząt) oraz warsztaty naprawcze w Kostrzynie nad Odrą przy ul. Nadbrzeżnej 23. W 1985 doszło do nieprawidłowości przy produkcji pasz[20]. W 1988 PPGR Górzyca zatrudniało 370 osób i gospodarowało na 4322 ha ziemi. PPGR Górzyca postawiono w stan likwidacji i ostatecznie zlikwidowano 30 grudnia 1992. W momencie likwidacji PPGR Górzyca zatrudnionych było 146 pracowników a powierzchnia ogółem wynosiła 3872 ha. Z pracą w PGR-ach związanych było 70% mieszkańców gminy Górzyca[21]. Majątek został włączony do Gospodarstwa Rolnego Skarbu Państwa w Górzycy, które następnie także zlikwidowano[22]

Na potrzeby bukaciarni Państwowego Gospodarstwa Rolnego (gospodarstwo B) w 1972 zostało wybudowane ujęcie wody. W latach późniejszych przyłączono do niego całą Górzycę oraz inne miejscowości. W 1984 dotychczasowe trzy studnie uzupełniono dwiema kolejnymi, z czego jedna zastąpiła poprzednią. W połowie roku 1998 stację uzdatniania wody unowocześniono.

Urząd Gminy

W 1976 roku do poprzedniego budynku szkoły ul. 1 Maja 1 przeniesiono Urząd Gminy, wcześniej mieszczący się w budynku przy ulicy Kolejowej. W dotychczasowym budynku urządzono mieszkania prywatne. W budynku przy ul. 1 Maja 1 umiejscowiono także Zarząd Koła Gminnego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, który istniał co najmniej do stycznia 1993 roku. W budynku tym mieścił się także Społeczny Komitet Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej działający do chwili rozwiązania ORMO 11 grudnia 1989.

Straż Pożarna

W 1947 zostaje uruchomiona Ochotnicza Straż Pożarna w baraku mieszczącym się w miejscu obecnego boiska szkolnego. OSP dysponowała motopompą M-200 przewożoną konno, a potem przy użyciu ciągnika rolniczego. Następnie nastąpiło połączenie OSP z jednostką zakładową PGR. W 1961 stara kuźnia zostaje wyremontowana w czynie społecznym na nową siedzibę OSP, która znajdowała się naprzeciwko obecnej szkoły, obok Urzędu Gminy. W latach 70. zostaje wybudowana w czynie społecznym nowa remiza, która funkcjonuje do dziś. Wówczas OSP zaczęła dysponować samochodem gaśniczym Star 20 i samochodem operacyjnym Żuk. W latach 70. i na początku lat 80. jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej prowadziła działalność gospodarczą – uprawiała ziemię, organizowała potańcówki, dyskoteki i inne zabawy oraz pokazy filmów, a uzyskane pieniądze przeznaczała na zakup sprzętu przeciwpożarowego, umundurowania, wyposażenie świetlicy, sprzęt muzyczny i działalność kulturalno-rozrywkową. Jednostka zaczęła dysponować samochodem gaśniczym Star 244. Organizacyjnie pod OSP w Górzycy podlegały również jednostki OSP w Czarnowie, Żabicach, Pamięcinie, Radówku, Spudłowie, Stańsku, Ługach Górzyckich i Laskach Lubuskich. Wszystkie te jednostki uległy likwidacji około roku 1990, z wyjątkiem Czarnowa. W 1995 Ochotnicza Straż Pożarna w Górzycy zostaje włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Od 18 listopada 2006 OSP dysponuje, oprócz samochodu gaśniczego Star 244, samochodu operacyjnego Volkswagen Jetta i łodzi motorowej, nowym samochodem gaśniczym Mercedes-Benz Atego 1326. W 2009 roku w świetlicy remizy powstało Centrum Kształcenia.

Osiedle

Osiedle Kwiatowe w Górzycy (wówczas jako Osiedle 40-lecia PRL)

W latach 70. i 80. powstało osiedle Państwowego Gospodarstwa Rolnego składające się z 9 bloków mieszkalnych, zamieszkane obecnie przez 800 osób. Osiedle wybudowano za tzw. agronomówką, w której mieściła się Lecznica dla Zwierząt. Pierwotnie planowano wybudowanie bloków mieszkalnych na całej przestrzeni do zabudowań Owczar. Wtedy nastąpiłoby przyłączenie Owczar do Górzycy. Na początku lat 80. wybudowano oczyszczalnię. 1 czerwca 1982 otworzono Słoneczny Plac Zabaw. W 1984 osiedlu nadano nazwę Osiedla 40-lecia PRL. 21 sierpnia 1984 na osiedlu otworzono klub, z którego korzystał m.in. Klub Sportowy „Odra” Górzyca. W 1988 wybudowano osiedlową kotłownię, z charakterystycznym wysokim kominem, który postawiono 11 października 1988. W październiku 1986 powstał Społeczny Komitet Budowy Przedszkola i rozpoczęto budowę przedszkola. Budowa przedszkola nigdy nie została ukończona, wybudowano fundamenty oraz zwieziono betonowe płyty. W 1990 Społeczny Komitet Budowy Przedszkola został ostatecznie rozwiązany, a inwestycja stanęła w miejscu. Do oczyszczalni ścieków podłączono całą miejscowość, wobec tego planowano jej rozbudowę (trzeci bioblok), co jednak zostało wstrzymane. Oczyszczalnię unowocześniono w latach 1998-1999. Od 10 sierpnia 2006 trwały przygotowania do całkowitej przebudowy oczyszczalni i przyłączenia do niej miejscowości Owczary, Pamięcin i Golice. Planowano także podłączyć do niej miejscowości Radówek, Spudłów i Lisów, ale nie zrealizowano tego[23]. Przebudowa rozpoczęła się 19 sierpnia 2009, a zakończyła się otwarciem w grudniu 2011.

Od 11 lipca 2017 obowiązuje nowa nazwa, Ulica Osiedle Kwiatowe. Zmianę nazwy wymusiła tzw. ustawa dekomunizacyjna[24]. Nową nazwę wybrali mieszkańcy. Inne propozycje (w kolejności otrzymanych głosów): Osiedle Słoneczne, Osiedle Byłych Gospodarstw Rolnych, Osiedle 40-lecia PRL (dotychczasowa nazwa). Żadnego poparcia nie otrzymała propozycja nazwy Osiedle Jana Pawła II[25].

Ośrodek Zdrowia

W latach 70. przeniesiono Gminny Ośrodek Zdrowia z ul. Mikołaja Reja do budynku przy ul. Kostrzyńskiej, w miejsce po zlikwidowanej uprzednio Gminnej Spółce Wodnej (działała w latach 1976-1978[26]). W nowym budynku urządzono gabinet lekarski, zabiegowy i stomatologiczny. Dotychczasowy budynek posłużył za mieszkania prywatne. Ośrodek działał jako samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej. Rejonizacyjnie podlegał pod Szpital w Kostrzynie nad Odrą. Z czasem przy ul. Kostrzyńskiej wybudowano nowy budynek jako przybudówka do dotychczasowego, a w dotychczasowej części urządzono mieszkania lekarzy. W nowej części przez jakiś czas działał także punkt apteczny. Od 2006 placówka po przekształceniu działa jako Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Medyk” s.c., natomiast pielęgniarki w 2007 zarejestrowały swoje trzy indywidualne praktyki pielęgniarskie. Wiejski Ośrodek Zdrowia w Czarnowie, dotąd także działający jako samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, został przekształcony w filię Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Medyk”. W 2011 w sąsiedztwie dotychczasowego budynku Gminnego Ośrodka Zdrowia został wybudowany zupełnie nowy budynek, odtąd funkcjonujący jako prywatna Przychodnia „Medyk” w Górzycy. Dotychczasowy budynek pozostaje niezagospodarowany.

Klub Rolnika

Klub Rolnika rozpoczął działalność w 1966, był prowadzony przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” w Górzycy. 22 października 1968 w Klubie powstał zespół taneczny. Zajmował się nauką tańca i dawał występy z okazji różnego rodzaju świąt i uroczystości. Przy Klubie działał także zespół „Granica”. Sekcja plastyczna w Klubie Rolnika powstała 22 lutego 1968, wystawiała swoje prace w pomieszczeniu Klubu. 10 lutego 1971 w Klubie powstał zespół muzyczny.

W 1983 likwidacji ulega restauracja „Graniczna” należąca do Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Wcześniej proboszcz bezskutecznie wnioskował o jej przeniesienie z uwagi na bliskie sąsiedztwo odbudowywanego wówczas kościoła[27]. Powodem zamknięcia restauracji była nierentowność spowodowana wprowadzeniem zakazu sprzedaży alkoholu. 18 listopada 1983 do lokalu po restauracji „Granicznej” został przeniesiony Klub Rolnika, dotychczas mieszczący się przy ul. Wolności. Dotychczasowy klub przestawiono na mieszkania prywatne.

Klub Rolnika stanowił ośrodek działań i inicjatyw lokalnych. Corocznie odbywały się imprezy o charakterze kulturalnym i rozrywkowym jak: wystawa sztuki ludowej, wystawa pamiątek z II Wojny Światowej, wystawy prac dziecięcych, wystawa prac rzeźbiarza Kazimierza Korpowskiego, występy zaproszonych zespołów artystycznych, odczyty, pogadanki i prelekcje.

Klub organizował imprezy z okazji Dnia Nauczyciela, Dnia Babci, Dnia Matki, Dnia Kobiet, Dnia Działacza Kultury, 1 maja, 22 lipca i innych. Przy Klubie Rolnika od 1974 roku działał Klub Seniora, którego spotkania organizował Klub Rolnika. Klub organizował także pożegnania żołnierzy WOP odchodzących do rezerwy, od 1980 roku wspólnie z Gminnym Ośrodkiem Kultury.

W Klubie organizowano ponadto obchody Dnia Wojska Polskiego, Dnia Seniora, akademię z okazji Rocznicy Rewolucji Październikowej, Andrzejki, sympozja, debaty, spotkania, zgaduj-zgadule, konkursy, turnieje szachowe i brydżowe, zabawy taneczne, dyskoteki, zebrania Koła PZW oraz tzw. pierzaki, czyli rwanie pierza. Klub był miejscem występów kabaretu „Szczypawka” oraz zespołu tanecznego „Górzyczanki” powstałego w 1987. W Klubie Rolnika działały liczne koła zainteresowań.

W 1969 Klub Rolnika w Górzycy uzyskał tytuł Najlepszego Klubu Ziemi Lubuskiej. W 1979 roku Klub zajął IV miejsce w konkursie o Najlepszy Klub Wiejski i otrzymał nagrodę kolorowego telewizora. Ponadto, Klub Rolnika w Górzycy dwukrotnie był nagradzany w wojewódzkim konkursie „I Klubowy Laur”: w 1983 wyróżnienie (nagroda kolorowy telewizor), w 1985 najwyższe wyróżnienie.[28]

Po zamknięciu Klubu Rolnika w budynku mieściła się prywatna dyskoteka „Palermo”, a później sklep „Euro-Pol”.

Ośrodek Kultury

Gminny Ośrodek Kultury powstał w 1980 roku i działał bez własnego lokalu. Działalność była realizowana w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej i Klubie Rolnika. GOK organizował zgaduj-zgadule, quizy, zapewniał mieszkańcom oglądanie filmów, organizował choinki dla dzieci, spotkania przy kawie z okazji Dnia Kobiet, różne wystawy fotograficzne i plastyczne, powitanie wiosny na kanale Racza Struga z tradycyjnym topieniem Marzanny, maratony „Disco” w Górzycy i okolicznych miejscowościach. Organizował też wypoczynek dzieci i młodzieży w okresie letnim, w tym biwak nad jeziorem Żabiniec w Żabicach. 27 czerwca 1981 GOK zorganizował w świetlicy szkolnej występ zespołu estradowego „Lubuszanie” Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. W maju 1983 GOK zorganizował I Gminny Konkurs Piosenki Dziecięcej. W tym samym roku przy GOK utworzono zespół muzyczny. GOK zabezpieczał corocznie artystyczne dożynki gminne oraz wszelkie święta państwowe, np. akademię z okazji rocznicy Rewolucji Październikowej czy spotkanie z okazji rocznicy Wyzwolenia Górzycy.[29]

„Praktyczna Pani”

W budynku sąsiadującym z byłym Klubem Rolnika przy ul. Wolności znajdował się Ośrodek „Praktyczna Pani” prowadzony przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” w Górzycy. W ośrodku działało m.in. Koło Gospodyń Wiejskich. Ośrodek uległ likwidacji około 1990 roku. Obecnie budynek pełni rolę gospodarczą.

Gminna Spółdzielnia

W 1982 spaleniu w pożarze uległa piekarnia Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” przy ul. gen. Karola Świerczewskiego (ob. ul. Parkowa). Stwierdzono nieopłacalność odbudowy, jednak z polecenia władz wojskowych (stan wojenny) piekarnię odbudowano. Dziś zakład działa jako prywatna Piekarnia „Bartek”.o

27 września 1983 rozpoczęto prace budowlane pod pawilon handlowy Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Górzycy. Prace wykonywała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Nadodrze” w Kunowicach. Początkowo pawilon handlowy planowano oddać do użytku w 1985. Ostatecznie jednak część spożywczą pawilonu oddano do użytku 23 czerwca 1986, a część przemysłową 29 lipca 1986. Od lipca do września 1988 pawilon przechodził przebudowę. Obecnie w budynku pawilonu handlowego znajduje się prywatny supersam. Wraz oddaniem do użytku pawilonu handlowego likwidacji uległ sklep „Żelazny”, znajdujący się przy ul. Kostrzyńskiej. Asortyment pokrywał się tylko częściowo z częścią przemysłową pawilonu handlowego. W miejscu dotychczasowego sklepu „Żelazny” utworzono piwialnię. Później w tym miejscu znajdował się sklep Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Nowa Wieś” w Golicach, a obecnie mieści się tam punkt apteczny. W tym samym zespole budynków GS-u przy ulicach Kostrzyńskiej i gen. Karola Świerczewskiego znajdował się także sklep „Jacek i Agatka”, później jako Mini-Bar GS (obecnie prywatna Restauracja „Casablanca”) a także punkt skupu żywca (obecnie po zmianie układu budynków techniczna obsługa samochodów, wulkanizacja i gaz samochodowy) i sklep masarniczy.

Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w obiektach za pawilonem handlowym miała magazyn zbożowy i magazyn artykułów masowych. Firma posiadała także swoje sklepy spożywczo-przemysłowe w Pamięcinie i Żabicach. Obecnie spółdzielnia nie istnieje.

Drogi i elektryfikacja

W październiku 1951 roku miejscowość zelektryfikowano.

W 1984 zbudowano chodnik na głównej ulicy Górzycy, ulicy Wolności. W tym roku zbudowano także Podstację Trakcyjną w Górzycy, w związku z elektryfikacją linii kolejowej nr 273 przebiegającej przez miejscowość. Podstację umiejscowiono obok Głównego Punktu Zasilania w Górzycy należącego do Zakładu Energetycznego „Gorzów” w Gorzowie Wielkopolskim.

Dom Kultury

Gminny Dom Kultury w Górzycy

W końcu 1984 powołano Społeczny Komitet Budowy Gminnego Domu Kultury i zlecono wykonanie dokumentacji budowlanej Gminnego Domu Kultury Młodzieżowej Spółdzielni Pracy „Arka” w Zielonej Górze. Dokumentację otrzymano w kwietniu 1986 i rozpoczęto prace budowlane, których wykonawcą była Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Kowalowie.[30] Prace zostały przerwane po postawieniu murów w 1991 z powodu braku środków. W budynku czynna była jedynie sala gimnastyczna, pozostała część stała bez okien, drzwi tynków i jakiegokolwiek wyposażenia. Budowę, już pod Centrum Spotkań Polsko-Niemieckich, kontynuowano od 30 września 2000, a oddano do użytku 21 grudnia 2001. W budynku znajduje: 8 dwuosobowych pokoi hotelowych, kawiarnio-bar, sala widowiskowo-sportowa, sala konferencyjna, sala języków obcych (obecnie punkt przedszkolny), sala komputerowa, sauna, siłownia i solarium. W budynku rezyduje Gminny Ośrodek Kultury i Gminne Centrum Informacji. Do budynku przeniesiono także Gminną Bibliotekę Publiczną (dawniej Biblioteka Publiczno-Szkolna), która dotychczas znajdowała się na piętrze budynku byłego Klubu Rolnika.

Stadion

W latach 70. wybudowano stadion sportowy, wcześniej mecze rozgrywano na boisku przy ul. Ceglanej. W październiku 1985 zakończono jego unowocześnianie: wybudowano trybuny na 1000 osób, płytę boiska piłki nożnej i postój pojazdów. Wykonawcą była Spółdzielnia Kołek Rolniczych w Kowalowie. W grudniu 2005 na stadionie rozpoczęły się prace nad budową Kompleksu Sportowo-Rehabilitacyjnego. Powstał budynek główny z 36 miejscami hotelowymi, mini SPA, restauracją „Olimpia”, mieszkaniem służbowym i zapleczem sportowo-socjalnym, a ponadto: nowy postój pojazdów, boisko piłki nożnej, boisko wielofunkcyjne (w skład którego wchodzą: boisko do piłki nożnej, boisko do piłki ręcznej i 2 boiska do piłki siatkowej), 2 boiska piłki siatkowej plażowej, 4 korty tenisowe, bieżnia 6-torowa, skocznia w dal, skocznia wzwyż, skocznia o tyczce, rzutnia kulą, boisko do gry w piłkę koszową, skałka wspinaczkowa, parkur i stajnia na 6 koni, trybuny na 1400 osób. Zarządzający obiektem Gminny Ośrodek Kultury nie ma kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia, wobec tego wszelkie zabiegi w Kompleksie Sportowo-Rehabilitacyjnym są odpłatne[31].

Kościół

Na początku lutego 1945 roku w toku działań wojennych wysadzono kościół, ponieważ Niemcy wykorzystywali wieżę do wykonywania obserwacji, z uwagi na dobrą widoczność z niej całej okolicy. Według ks. Jana Wójtowicza, w miejscu kościoła planowano urządzić pomnik. W 1948 roku w domu przykościelnym urządzono kaplicę pw. św. Anny. W latach 1963-1964 kaplicę przebudowano, z uwagi na wzrost liczby mieszkańców i wiernych[27]. Uchwałą Rady Ministrów z 1973 roku przekazano na własność osoby prawnej Kościoła Rzymskokatolickiego kościół, stanowiący wcześniej własność państwową[32]. W 1976 rozpoczęto starania o odbudowę ze zniszczeń wojennych kościoła. W lipcu 1976 roku podczas pielgrzymki młodzieży w Częstochowie zapowiedziano odbudowę. W kwietniu 1978 roku opracowano szkic projektu. W środku nie odbudowano filarów, które były w świątyni przed zniszczeniem. Zgodę na prace wydano 4 października 1979. Kolegiata pw. Matki Łaski Bożej została odbudowana w latach 1978-1983 pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prace budowlane rozpoczęto w maju 1980, a ukończono je 10 października 1982. Jeszcze w trakcie odbudowy dokonano wpisu do rejestru zabytków 25 stycznia 1980, cofając jednocześnie poprzedni wpis z 9 marca 1964. Parafię erygowano w 1990[27].

 Osobny artykuł: Kościół Matki Łaski Bożej w Górzycy (województwo lubuskie).

Współcześnie

Około 1996 zlikwidowano tzw. kółko rolnicze, czyli Międzykółkową Bazę Maszynową i Zakład Usług Mechanizacyjnych. W 1997 miejscowość ztelefonizowano. W latach 1997-1998 wybudowano drogę pieszo-rowerową do sąsiedniej miejscowości Owczary. W 2001 zamknięto i zrekultywowano Gminne Wysypisko Śmieci, a od października 2001 miejscowość zgazyfikowano. Na początku lat 2000. powstała także żwirownia (przy drodze do Czarnowa). W 2001 roku zlikwidowano kasę biletową na przystanku kolejowym.

W miejscowości działał kiosk „Ruchu”, zlikwidowany około 2010 roku.

W 2000 powstał Punkt Kasowy Oddziału w Słubicach Banku Spółdzielczego w Ośnie Lubuskim[33], z czasem przekształcony w samodzielny Oddział w Górzycy. Początkowo mieścił się on w budynku Urzędu Gminy. W 2009 w sąsiedztwie budynku Urzędy Gminy wybudowano nowy budynek, do którego przeniesiono Oddział i urządzono bankomat. W budynku znajduje się, ponownie otwarty w Górzycy, sklep Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Nowa Wieś” w Golicach.

W 2005 roku zniesiono strażnicę Straży Granicznej[34]. Strażnica działała od 1945, kiedy zorganizowano placówkę Wojsk Ochrony Pogranicza – Strażnicę Górzyca, a w latach 1945-1947 także 10 Komenda Odcinka Górzyca przeniesiona do Słońska. Obecnie w budynku działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, przeniesiony z budynku przy ul. Wolności. Wcześniej w budynku przy ul. Wolności mieściło się Przedszkole Samorządowe, przeniesione uprzednio z ulicy Kolejowej. Przedszkole Samorządowe następnie powróciło na ul. Kolejową, tym razem do budynku po byłej siedzibie PPGR, a budynek przy ul. Wolności połączono z sąsiadującym budynkiem szkoły. Po pewnym czasie Przedszkole Samorządowe uległo likwidacji.

23 czerwca 2017 po raz pierwszy w Górzycy dokonano zmian istniejących dotychczas nazw ulic. Zmieniono nazwę Osiedla 40-lecia PRL i Ulicy gen. Karola Świerczewskiego. Zmiany nazw wymusiła tzw. ustawa dekomunizacyjna. Nowe nazwy wybrali mieszkańcy. Osiedle 40-lecia PRL od 11 lipca 2017 nazywa się Ulicą Osiedle Kwiatowe (patrz wyżej).

Natomiast Ulica gen. Karola Świerczewskiego od 11 lipca 2017 nazywa się Ulicą Parkową[24]. Inne propozycje (w kolejności otrzymanych głosów): ul. gen. Karola Świerczewskiego (dotychczasowa nazwa), ul. Marii Kwaśniewskiej, ul. Marii Bajkowej, ul. Pierwszych Nauczycieli. Żadnego poparcia nie otrzymały propozycje: ul. Jana Kochanowskiego, ul. Jana III Sobieskiego, ul. ks. dra Bolesława Dratwy[25].

Przynależność

Przynależność polityczno-administracyjna (podkreślenie – następująca zmiana):

Zabytki

Kościół w Górzycy

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest[35]:

  • kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem Matki Łaski Bożej, z XV wieku, XVIII wieku, zburzony w czasie II wojny światowej, odbudowany w latach 1980-1982[36]

Inne zabytki:

  • część zabudowań b. PGR: dom z ok. 1919 r., obora z ok. 1920 r., dom z ok. 1930 r., czworaki z ok. 1920 r., magazyn folwarku z ok. 1930 r., obory folwarku z 1920 r.,
  • budynek Urzędu Gminy z ok. 1920 r.;
  • budynek Urzędu Pocztowego z ok. 1920 r.;
  • budynek b. Posterunku Policji Lokalnej z 1901 r.;
  • brama i niektóre części Parku Wiejskiego przy ul. Ogrodowej z II poł. XIX w.;
  • części Cmentarza Komunalnego z końca XIX w.: ogrodzenie i obydwie bramy, pozostałości nagrobków w murze i aleja;
  • pozostałości po wykopaliskach archeologicznych w miejscu dawnego klasztoru.

W miejscowości znajduje się Pomnik Armii Czerwonej, powstały w formie obelisku na cześć żołnierzy radzieckich 8 Gwardyjskiej Armii, którzy zginęli w lutym 1945 roku podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej[37][38][39]. Został zbudowany w 1945 roku na bazie poniemieckiego pomnika. Pod pomnikiem odbywały się uroczystości z okazji Dnia Wyzwolenia Górzycy 5 lutego, Święta Państwowego 1 maja (punkt początkowy pochodu pierwszomajowego), rocznicy wybuchu II Wojny Światowej 1 września i Dnia Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej 7 listopada (wartę honorową wystawiała Strażnica WOP Górzyca 2 żołnierzy i 6 Drużyna Harcerska im. Zawiszy Czarnego w Górzycy 4 harcerzy).[40] Po zaniechaniu oficjalnych uroczystości pod pomnikiem corocznie mieszkańcy zapalają znicze w Dzień Zmarłych i Poległych 1 listopada. W 2001 roku dokonano renowacji pomnika.[41]. 23 lutego 2018 roku Rada Gminy Górzyca wyraziła wolę usunięcia Pomnika Armii Czerwonej w związku z tzw. ustawą dekomunizacyjną[42]. 6 kwietnia 2018 z pomnika usunięto iglicę ze skrótem w języku rosyjskim СССР (tłum. ZSRR), zwieńczoną gwiazdą, a pozostałą zasadniczą część pozostawiono.

Ponadto, na Cmentarzu Komunalnym znajdują się dwa groby nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego poległych od miny powojennej ok. 1946 roku.

Demografia

Dla 1966 razem z miejscowościami Owczary i Ługi Górzyckie.

Źródło:[43][27]

Infrastruktura

Osiedle Kwiatowe w Górzycy (wówczas jako Osiedle 40-lecia PRL)

W Górzycy planowane było utworzenie Straży Gminnej[44], budowa przeprawy promowej Słubice-Frankfurt nad Odrą-Nowy Lubusz-Lubusz-Górzyca-Kostrzyn nad Odrą[45] wraz z portem dla małej żeglugi oraz dla barek do załadunku materiałów sypkich[46][47], budowa hali widowiskowo-sportowej[48] Planowane są budowy dróg rowerowych Górzyca – Czarnów (ok. 8,5 km) i dalsza budowa drogi dla rowerów na wale Odry (ok. 12 km)[1]. Ponadto w przyszłości nastąpi połączenie z przylegającą wsią – Owczarami, co jest związane ze staraniami o uzyskanie praw miejskich[49]. Przy granicy ze wsią Ługi Górzyckie, ul. Robotnicza 17, mieści się Schronisko dla Bezdomnych Zwierząt „Kolebka Słońca”, finansowane wspólnie z Gminą Słubice a prowadzone przez Fundację Pro Animale dla Zwierząt w Potrzebie.

Transport

Transport drogowy

Miejscowość znajduje się przy drodze krajowej nr 31 Słubice-Górzyca-Kostrzyn nad Odrą-Szczecin oraz przy drodze wojewódzkiej nr 139 Górzyca-Kowalów-Rzepin-Gądków Wielki[50].

Istnieje sieć bezpośrednich połączeń autobusowych głównie do największych miast w okolicy oraz kilka połączeń do miast wojewódzkich. Połączenia są prowadzone przez Przedsiębiorstwa PKS w Słubicach, Myśliborzu, Zielonej Górze i Szczecinie.

Transport kolejowy

W Górzycy mieści się przystanek kolejowy Górzyca, który znajduje się na linii kolejowej nr 273 „Nadodrzance” łączącej Wrocław Główny ze Szczecinem Głównym[51].

Bezpośrednie połączenia kolejowe umożliwiają dotarcie do wszystkich punktów na tej linii w kierunku Szczecina Głównego, do wszystkich punktów do Zielonej Góry oraz do Rzepina. Zatrzymują się tylko pociągi osobowe REGIO.

Amatorski ruch artystyczny

Współcześnie w miejscowości działają trzy zespoły[52][53]:

  • Zespół Śpiewaczy „Odrzanki” przy Gminnym Ośrodku Kultury w Górzycy,
  • Górzycka Kapela Ludowa przy Gminnym Ośrodku Kultury w Górzycy,
  • Zespół Seniorów „Górzyczanie” przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Górzycy.

Zespoły te zdobywają wiele nagród i wyróżnień. Występują na wielu miejscowych zabawach, imprezach, świętach, festynach i dożynkach.

„Odrzanki”

Zespół Śpiewaczy „Odrzanki” powstał 8 marca 1987 roku przy Gminnym Ośrodku Kultury, w skład którego weszły członkinie Koła Gospodyń Wiejskich. Po trzech miesiącach zespół zajął IV miejsce na Przeglądzie Wojewódzkim Zespołów Ludowych. W składzie Zespołu w 1987 powstał zespół kapeli ludowej „Odrzanie”. W ówczesnym okresie przy GOK działał również Zespół Wokalny „Wiolinki”, włączony następnie bezpośrednio w skład „Odrzanek”, oraz zespół wokalno-instrumentalny "Ex brak". Zespół Śpiewaczy „Odrzanki” dawał wówczas występy także w województwie szczecińskim i pilskim. Zespół Śpiewaczy „Odrzanki” w swoim repertuarze posiada pieśni ludowe, kościelne, kresowe, patriotyczne, które wykonuje a'capella w dwu-, trzy- lub czterogłosie. Uczestniczy w różnego rodzaju przeglądach i spotkaniach z kulturą ludową, reprezentując Gminę Górzyca i Powiat Słubicki. Zespół współpracuje z zespołem perkusyjnym Państwowej Szkoły Muzycznej I Stopnia im. Stanisława Moniuszki w Słubicach. Zespołowi przyznano odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Kapela Ludowa

W 1997 roku Kapela „Odrzanie” z Zespołu Śpiewaczego „Odrzanki” usamodzielniła się i odtąd zaczęła działać jako Górzycka Kapela Ludowa. Członkowie kapeli występują w strojach ludowych samodzielnie zaprojektowanych. Kapela występuje na zabawach okolicznościowych w Powiecie Słubickim. Występowała także w Niemczech, Austrii i Niderlandach. W swoim repertuarze posiada stare pieśni ludowe, patriotyczne, kresowe i biesiadne. Kapela jest jedną z ostatnich kapel w województwie lubuskim. Kapeli przyznano odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

W 2017 kapela zakończyła szerszą działalność z uwagi na brak wsparcia finansowego ze strony Gminy, wciąż jednak odpowiada na zaproszenia i występuje okazjonalnie na mniejszych imprezach.

„Górzyczanie”

Zespół Seniorów „Górzyczanie” powstał w roku 2004 przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej. Zespół tworzą członkowie Klubu Seniora w Górzycy. W 2009 roku zespół uzyskał własną siedzibę. W swoim repertuarze posiada stare pieśni biesiadne, folkowe, patriotyczne, okolicznościowe, kościelne i ludowe. Zespół wydał płytę.

„Granica”

W latach 1952-1974 działał cywilno-wojskowy, teatralno-dramatyczny zespół artystyczny „Granica”. W grudniu 1952 wśród nauczycieli Szkoły Podstawowej zrodził się pomysł zorganizowania zespołu artystycznego. 15 grudnia 1952 zebrała się 20-osobowa grupa chętnych. Zespół tworzyli pracownicy zakładów, robotnicy, pracownicy rolni, żołnierze WOP i starsza młodzież szkolna. Postanowiono wystawić sztukę „Buraczane liście”, którą przestawiono 18 stycznia 1953. 2 tygodnie później sztukę wystawiono w Żabicach, a w marcu 1953 w Słubicach na eliminacjach powiatowych, gdzie zespół zdobył I miejsce. W zespole działał także chór i sekcja taneczna. Z początkiem 1959 zespół przygotował sztukę Stanisława Kozłowskiego w IV aktach pt. „Zaloty na kwaterze”. Premiera odbyła się w Górzycy 8 marca 1959. Wiosną 1959 zespół ze sztuką objechał Pamięcin, Żabice, Kowalów, Słońsk i Golice. W maju 1959 zespół przygotował 1-aktową sztukę pt. „Poseł czy kominiarz” z którą pojechał na eliminacje strażnic Wojsk Ochrony Pogranicza do Słubic i zdobył I miejsce. W 1959 roku zespół był jeszcze w Kostrzynie na zaproszenie dowódcy strażnicy WOP oraz na Winobraniu w Zielonej Górze. W 1960 zespół wystawiał sztuki „Werbel domowy”, „Ostrożny”, „Gospodarz to ja” i „Moralność Pani Dulskiej”, a chór i sekcja taneczna dały występ podczas akademii z okazji 20 rocznicy powstania Polskiej Partii Robotniczej. W 1966 roku zespół odrodził się po kilku latach zastoju. Wystawił sztukę „Jutro Berlin”. W 1967 roku zespół przygotował 4-aktową sztukę Stanisława Kozłowskiego pt. „Baśka”, premiera odbyła się w Górzycy 12 lutego 1967. Następnie „Baśkę” wystawiono w Laskach Lubuskich, Pławidle, Golicach, Pamięcinie, Żabicach oraz na akademii poświęconej X-leciu Związku Młodzieży Wiejskiej i XXV-leciu Polskiej Partii Robotniczej w Słubicach. W następnych latach zespół wystawiał sztuki Jana Fredry „Consilium facultatis”, A. Nieborowskiego „W drodze do Berlina” oraz widowisko „Jeszcze raz 1000 lat”. W 1974 roku zespół wystawił sztukę „Obcy” oraz przygotował występ na akademię 1-majową pt. „Po ten kwiat czerwony”. W związku z kolejnym odejściem żołnierzy do rezerwy działalność zespołu zamarła.[54]

Kabaret „Szczypawka”

W latach 1976-1982 działał Kabaret „Szczypawka”.[55]

Sport i rekreacja

W Górzycy istnieje Kompleks Sportowo-Rehabilitacyjny wyposażony w cztery korty, boiska uniwersalne, zaplecze lekkoatletyczne, stajnie dla koni z torem jeździeckim oraz w stadion piłkarski o pojemności 1000 widzów, w tym 700 siedzących[56].

W miejscowości znajduje się zespół zieleni „Park Wiejski” przy ul. Ogrodowej.

Klub Sportowy „Odra”

W 1958 roku powstał Ludowy Zespół Sportowy „Odra” Górzyca. Początkowo posiadał wyłącznie sekcję piłki nożnej. W latach 70. powstały kolejne sekcje: tenisa ziemnego i stołowego, piłki siatkowej, szachowa i wędkarska. Sekcja tenisa ziemnego gra od 1979 roku na powstałych wówczas kortach w Parku Wiejskim. W latach 80. powstały sekcje: strzelecka, lekkoatletyczna i brydża sportowego.[57] Obecnie Klub Sportowy „Odra” Górzyca występuje w gorzowskiej klasie okręgowej. Charakterystyczne barwy zespołu: żółto-czerwone[58][59][60].

Koło wędkarskie

W Górzycy działa Koło Polskiego Związku Wędkarskiego powstałe w 1976 roku.

Ludzie związani

Przypisy

  1. ↑ a b c Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Górzyca.
  2. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  3. ↑ naszKostrzyn.pl - Klucze do bram Berlina - Początek zagłady miasta [online], naszkostrzyn.pl [dostęp 2018-01-17] (pol.).
  4. ↑ Adam Pleskaczyński, Bezpowrotne straty osobowe Armii Czerwonej w walkach o Poznań w styczniu i lutym 1945 roku., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Historyczny, Instytut Historii, Poznań 2015, str. 152, [1]
  5. ↑ a b Andrzej Toczewski, Historyczne bitwy: Kostrzyn 1945, Wydawnictwa Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1988, ISBN 83-11-07491-7, str. 122
  6. ↑ M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262
  7. ↑ Urzędowy Rozkład Jazdy i Lotów, lato 1946 (ważny od 4 lipca 1946), Orbis, Warszawa.
  8. ↑ Urzędowy Rozkład Jazdy i Lotów, zima 1946/1947 (ważny od 7 października 1946 do 14 maja 1947), Wydawnictwo Ministerstwa Komunikacji, Warszawa.
  9. ↑ Urzędowy Rozkład Jazdy i Lotów, zima 1947/1948 (ważny od 5 października 1947 do 1 maja 1948), Wydawnictwo Ministerstwa Komunikacji, Warszawa.
  10. ↑ Search archives [online], www.szukajwarchiwach.pl [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  11. ↑ Gorzów Wielkopolski - Cmentarz wojenny. Atrakcje turystyczne Gorzowa Wielkopolskiego. Ciekawe miejsca Gorzowa Wielkopolskiego [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2017-11-23].
  12. ↑ Search archives [online], www.szukajwarchiwach.pl [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  13. ↑ Search archives [online], www.szukajwarchiwach.pl [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  14. ↑ Nie zabierajcie nam poczty! - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  15. ↑ Kronika 6 Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego w Górzycy od 14 IX 1970
  16. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 22-27
  17. ↑ a b Materiały operacyjne sprawy operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Apis”, KWMO w Gorzowie Wielkopolskim 711/1976, sygn. IPN: IPN Sz 02/68.
  18. ↑ a b Materiały operacyjne sprawy operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Ferma”, KWMO Gorzów Wielkopolski 2913/1979, sygn. IPN: IPN Sz 02/215.
  19. ↑ Materiały operacyjne sprawy operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Ugor”, RUSW Słubice 7672/1985, sygn. IPN: IPN Sz 02/419.
  20. ↑ Materiały operacyjne sprawy operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Karma”, RUSW Słubice 7597/1985, sygn. IPN: IPN Sz 02/428.
  21. ↑ Nie ma pracy są pomysły - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  22. ↑ księgi wieczyste nieruchomości gruntowych osiedla 40-lecia PRL nr dz. 507/1, 507/2, 507/3, 507/4, Sąd Rejonowy w Słubicach, V Wydział Ksiąg Wieczystych
  23. ↑ Ścieki z Górzycy będą pod kontrolą - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  24. ↑ a b Uchwała nr XXVII.136.2017 Rady Gminy Górzyca z dn. 23 czerwca 2017 r. w sprawie zmiany nazw ulic na terenie Gminy Górzyca (Dz. Urz. Woj. Lub. poz. 1462)
  25. ↑ a b Raport z konsultacji społecznych w sprawie zmiany nazwy ulic położonych na terenie Gminy Górzyca, Górzyca, dn. 15 maja 2017 r. [2]
  26. ↑ Search archives [online], www.szukajwarchiwach.pl [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  27. ↑ a b c d Historia [online], www.parafia.gorzyca.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  28. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 39-49
  29. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 56-67
  30. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 65
  31. ↑ Kompleks sportowo-rehabilitacyjny w Górzycy tylko na pokaz? - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  32. ↑ M.P. z 1973 r. nr 57, poz. 325
  33. ↑ BS Ośno Lubuskie [online], www.bs.osno.sgb.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  34. ↑ Lokata kapitału - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  35. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 55. [dostęp 4.2.13].
  36. ↑ Urząd Gminy w Górzycy: Gmina Górzyca – Historia. [dostęp 27-07-2010]. (pol.).
  37. ↑ [3] str. 19 nr 11
  38. ↑ Zdjęcie pomnika.
  39. ↑ [4] s. 11.
  40. ↑ [5] s. 21.
  41. ↑ [6] str. 7 lp. 52.3
  42. ↑ Uchwała nr XXXIV.188.2018 Rady Gminy Górzyca z dn. 23 lutego 2018 r. w sprawie usunięcia Pomnika Armii Czerwonej przy ulicy Rzepińskiej w Górzycy
  43. ↑ Ludność Górzycy w latach 1875-1939. [dostęp 27 lipca 2010]. (niem.).
  44. ↑ Urząd Gminy w Górzycy: Gmina Górzyca – Aktualności. [dostęp 31 stycznia 2009]. (pol.).
  45. ↑ Zabiegali od lat - gazetalubuska.pl [online], www.gazetalubuska.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  46. ↑ Urząd Gminy w Górzycy: Gmina Górzyca – Aktualności. [dostęp 31 stycznia 2009]. (pol.).
  47. ↑ Urząd Gminy w Górzycy: Strategia Rozwoju dla Gminy Górzyca. [dostęp 14 marca 2010]. (pol.).
  48. ↑ Urząd Gminy w Górzycy: Projekt budowy hali widowiskowo-sportowej. [dostęp 1 listopada 2013]. (pol.).
  49. ↑ Urząd Gminy w Górzycy: Gmina Górzyca – Gminny Portal Internetowy (archiwum). [dostęp 31 stycznia 2009]. (pol.).
  50. ↑ Pojezierze Lubuskie. Mapa turystyczna 1:120 000. Zakł. Kartogr. Sygnatura, Zielona Góra. 2007. ISBN 978-83-7499-100-1.
  51. ↑ www.kolej.one.pl: Przystanek kolejowy Górzyca. [dostęp 27-07-2010]. (pol.).
  52. ↑ http://sport.kultura.gorzyca.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=49&Itemid=42
  53. ↑ http://www.zespolyludowe.org/wojewoacutedztwo-lubuskie.html
  54. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 28-38
  55. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 81
  56. ↑ sport.kultura.gorzyca.pl: Sport i Kultura – Górzyca. [dostęp 27-07-2010]. (pol.).
  57. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 72, 75
  58. ↑ 90minut.pl: Skarb – Odra Górzyca. [dostęp 27-07-2010]. (pol.).
  59. ↑ odragorzyca.futbolowo.pl: KS Odra Górzyca. [dostęp 07-10-2011]. (pol.).
  60. ↑ W kostrzyńskiej lidze siatkarzy Hubertus wyruszył na łowy – 25 stycznia 2011.
  61. ↑ Marek Bajko, „Życie kulturalno-oświatowe Górzycy w latach 1945-1988”, praca dyplomowa, Państwowe Zaoczne Studium Oświaty i Kultury w Warszawie – Międzywojewódzki Ośrodek Dydaktyczny w Poznaniu, 1988, str. 9-21, 71
  62. ↑ Gotowi, by przybyć na ratunek! [online], Sport Kultura – Górzyca [dostęp 2018-04-06] (pol.).
  63. ↑ Konkurs ZNP: "Nasza szkoła / przedszkole w wolnej, niepodległej Polsce" rozstrzygnięty [online], Dziennik Informacyjny Powiatu Słubickiego [dostęp 2018-03-06] (pol.).
  64. ↑ Vitae – Dariusz Muszer [online], Dariusz Muszer – strona osobista [dostęp 2018-04-06] (pol.).

Bibliografia

  • Urząd Gminy w Górzycy, „Strategia Rozwoju dla Gminy Górzyca”, Górzyca 1999. [dostęp 2011-09-24].
  • Historia OSP w Górzycy. [dostęp 2011-09-24].
  • Bolesław Dratwa: Górzyca – zarys dziejów, [w:] Górzyca – dzieje i środowisko przyrodnicze, Urząd Gminy i Towarzystwo Pokoju, Górzyca 1992.
  • Marek Golemski (red.): Gmina Górzyca – prahistoria-historia-współczesność, Stowarzyszenie Zielonej Doliny Odry i Warty, Górzyca 2013, ISBN 978-83-62665-03-7.
  • Jarosław Lewczuk, Błażej Skaziński, Bożena Grabowska: Zabytki północnej części województwa lubuskiego. Gorzów Wlkp.: WUOZ, 2004. ISBN 83-921289-0-7.
  • Górzyczanie w starych albumach i filmach, strona dokumentacyjna na portalu Facebook [7]
Gmina Górzyca
Sołectwa
Miejscowości niesołeckie
Jednostki osadnicze zlikwidowane

Herb gminy Górzyca

Powiat słubicki
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu słubickiego

Powiat rzepiński* (1945–1958)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie (1945–54)
Gromady (1954–58)
Legenda
  • * 1945 jako powiat rypiński
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Górzyca_(województwo_lubuskie)&oldid=53168885”