Wikipedysta:Student005/brudnopis1: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 21:53, 14 lip 2017

Wymiar sprawiedliwości w Czechach – władza sądownicza w imieniu Republiki jest wykonywana przez niezawisłe sądy. Konstytucja wśród organów powołanych do obrony praw obywateli oraz o orzekania o winie i karze za czyny karalne wymieniaː Sąd Najwyższy, Najwyższy Sąd Administracyjny, sądy główne (cz. vrchní soudy), wojewódzkie (cz. krajské soudy) oraz powiatowe (cz. okresní soudy).

Postępowanie sądowe jest dwuinstancyjne.

Ustrój wymiaru sprawiedliwości

Podstawy prawne

Naczelnymi ustawami, które normują ustrój wymiaru sprawiedliwości w Czechach są:

Konstytucja Republiki Czeskiej z 1993
Ustawa nr 6/2000 Sb. o sądach, sędziach, ławnikach i administracji państwowej sądów

Sąd Konstytucyjny

Osobny artykuł: Sąd Konstytucyjny (Czechy).

Sąd Konstytucyjny (cz. Ústavní soud České republiky) jest sądowym organem ochrony konstytucyjności, który unieważnia ustawy i przepisy niezgodne z konstytucją oraz rozpatruje skargi konstytucyjne, spory kompetencyjne i inne. Do organów Sądu Konstytucyjnego należąː prezes Sądu Konstytucyjnego, wiceprezesi Sądu Konstytucyjnego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Konstytucyjnego, izby Sądu Konstytucyjnego, Sprawozdawca Sądu Konstytucyjnego, Sekretarz Generalny Sądu Konstytucyjnego i Dyrektor Administracji Sądowej Sądu Konstytucyjnego. Historia sądownictwa konstytucyjnego w Czechach sięga 1921, kiedy powołano Sądy Konstytucyjny Czechosłowacji. Jego działalność została przerwana w czasie wojny i rządów komunistycznych. Sąd Konstytucyjny rozpoczął ponownie swoją działalność po upadku komunizmu w 1991. Jego siedziba znajduje się w Brnie.

Sąd Najwyższy

Osobny artykuł: Sąd Najwyższy (Czechy).

Sąd Najwyższy (cz. Nejvyšší soud České republiky) jest zwierzchnim organem sądowym Czech. Rozpatruje nadzwyczajne apelacje od decyzji sądów okręgowych lub zagranicznych, a także ocenia i monitoruje decyzje sądów niższej instancji. Do organów Sądu Najwyższego należą: Prezes Sądu Najwyższego, Wiceprezes Sądu Najwyższego, Zgromadzenie Ogólne Sądu Najwyższego, Naczelna Izba Sądu Najwyższego, wydziały Sądu Najwyższego (Wydział Prawa Cywilnego i Gospodarczego oraz Prawa Karnego), izby Sądu Najwyższego, Rada Sędziów Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy wydawał wyroki w czasie Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, Protektoratu Czech i Moraw oraz powojennej Czechosłowacji. Jego szczególną rolę w powojennej Czechosłowacji było orzekanie o legalności spraw, w których orzekano karę śmierci. Siedziba Sądu znajduje się w Brnie.

Mapa przedstawiająca obszar właściwości czeskich sądów

Sądownictwo powszechne

Sądownictwo powszechne jest trójszczeblowe. Na jego strukturę składają się sądy główne, wojewódzkie oraz powiatowe. Sądy powiatowe orzekają w pierwszej instancji, sądy wojewódzkie oraz sądy główne w drugiej instancji. Sądy główne i wojewódzkie w określonych sytuacjach mogą orzekać w pierwszej instancji. Na terenie Czech sądy główne mają swoje siedziby w Pradze i Ołomuńcu.

Sądownictwo administracyjne

Osobny artykuł: Najwyższy Sąd Administracyjny (Czechy).

Czeskie sądownictwo administracyjne składa się z Najwyższego Sądu Administracyjnego (cz. Nejvyšší správní soud České republiky) z siedzibą w Brnie oraz sądów okręgowych. Najwyższy Sąd Administracyjny, który sprawuje nadrzędną rolę w systemie sądownictwa administracyjnego, rozpatruje kasacje od decyzji okręgowych sądów administracyjnych, w pierwszej instancji sprawy dotyczące wyborów, powstawania i rozpadu partii politycznych oraz sprawy dyscyplinarne pracowników sądowych. Sądownictwo administracyjne istniało w już czasach Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, jednak okres Protektoratu Czech i Moraw oraz Czechosłowacji spowodował przerwanie pracy Sądu. Konstytucja Czech w 1993 zdefiniowała Najwyższy Sąd Administracyjny jako drugi naczelny organ władzy sądowniczej, jednak został powołany do życia dopiero w 2003. Jego siedziba znajduje się w Brnie.

Sędziowie

Sędziów powołuje Prezydent na czas nieokreślony. Sędzią może zostać obywatel Republiki, któryː

posiada pełnię praw cywilnych
jest nieskazitelnego charakteru
ma odpowiednio długie doświadczenie zawodowe, które gwarantuje prawidłowe wykonywanie zawodu
jest niekaralny
w momencie wyboru ukończył 30 lat
posiada tytuł magistra prawa zdobytego na czeskim uniwersytecie
złoży egzamin sędziowski

Po otrzymaniu nominacji sędzia jest zobowiązany do złożenia przysięgi. Przysięga ma następujący kształtː

Szablon:CytatD Sędzia bez jego zgody nie może zostać usunięty z pełnionego stanowiska i być przyniesiony do innego sądu. Stanowisko sędziego nie może być łączone ze stanowiskiem Prezydenta, członka parlamentu czy innej funkcji w administracji publicznej. W przypadku niezdolności do pełnienia funkcji minister sprawiedliwości lub prezes sądu, w którym zatrudniony był sędzia, może złożyć wniosek o przeniesienie w stan spoczynku. Wśród przesłanek wskazujących na utratę zdolności do orzekania znajdują sięː

zły stan zdrowia
wyrok za popełnione przestępstwo przez sędziego
trzykrotne skazanie za przewinienia dyscyplinarne w ciągu pięciu lat przed złożeniem wniosku.

Sędzia w przypadku popełnienia wykroczeń dyscyplinarnych może być ukarany naganą, utratą części wynagrodzenia lub usunięciem z pełnionego stanowiska.

Wygaśnięcie mandatu sędziego może być spowodowaneː

ukończeniem przez sędziego 70 roku życia
orzeczeniem niezdolności sędziego do wykonywania obowiązków
skazaniem sędziego za popełnione przestępstwo
zwolnieniem sędziego ze stanowiska w wyniku postępowania dyscyplinarnego
ograniczeniem zdolności sędziego do wykonywania czynności prawnych
utratą czeskiego obywatelstwa
śmiercią sędziego lub uznaniem go za zmarłego

Sędzia może zrezygnować z pełnionych funkcji. Mandat wygasa trzy miesiące po dostarczeniu zawiadomienia do Prezydenta Republiki.

Rada Sędziów

Rada Sędziów (cz. Soudcovská rada) to organ wszystkich sadów powszechnych, tj. w składzie każdego sądu okręgowego, wojewódzkiego, głównego oraz Sądu Najwyższego znajduje się taki organ. Składa się z pięciu członków wybieranych w wyborach tajnych, równych i bezpośrednich na pięcioletnią kadencję. Członkostwa w radzie nie można łączyć z pełnieniem funkcji prezesa oraz wiceprezesa sądu i przewodniczącego izb. Kompetencje Rad sądów każdego szczebla pokrywają się i stanowią organ doradczy prezesa danego sądu. Do ich kompetencji należąː

opiniowanie kandydatów na stanowisko prezesa, wiceprezesa sądu i przewodniczącego izb, a także sędziów, którzy mają być przydzieleni do danego sądu lub z niego oddelegowani
omawianie propozycji harmonogramu prac sądu oraz ich zmian
opiniowanie podstawowe zagadnień administracji danego sądu

Dodatkowo Rada Sędziów Sądu Najwyższego może zwrócić się do jego prezesa o zwołanie Zgromadzenia Ogólnego Sądu Najwyższego i zaproponować program sesji.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Wymiar sprawiedliwości w Czechach''' – władza sądownicza w imieniu Republiki jest wykonywana przez niezawisłe sądy. Konstytucja wśród organów powołanych do obrony praw obywateli oraz o orzekania o winie i karze za czyny karalne wymieniaː Sąd Najwyższy, Najwyższy Sąd Administracyjny, sądy główne, wojewódzkie oraz powiatowe.
+'''Wymiar sprawiedliwości w Czechach''' – władza sądownicza w imieniu Republiki jest wykonywana przez niezawisłe sądy. Konstytucja wśród organów powołanych do obrony praw obywateli oraz o orzekania o winie i karze za czyny karalne wymieniaː Sąd Najwyższy, Najwyższy Sąd Administracyjny, sądy główne ([[Język czeski|cz.]] ''vrchní soudy)'', wojewódzkie ([[Język czeski|cz.]] ''krajské soudy)'' oraz powiatowe ([[Język czeski|cz.]] ''okresní soudy)''.
 Postępowanie sądowe jest [[instancja (prawo)|dwuinstancyjne]].
@@ Linia 7: / Linia 7: @@
 Naczelnymi [[ustawa]]mi, które normują ustrój wymiaru sprawiedliwości w Czechach są:
 * Konstytucja Republiki Czeskiej z 1993
-* Ustawa nr 6/2000 Sb. o sądach, sędziach, ławnikach i administracji państwowej sądów
+* Ustawa nr 6/2000 Sb. o ''sądach, sędziach, ławnikach i administracji państwowej sądów''
-[[Plik:Budova Nejvyššího soudu České republiky - z parkoviště.jpg|mały|gmach Sądu Najwyższego]]
+[[Plik:Brno, Joštova str.jpg|mały|gmach Sądu Konstytucyjnego]]
+=== Sąd Konstytucyjny ===
+{{osobny artykuł|Sąd Konstytucyjny (Czechy)}}'''Sąd Konstytucyjny''' ([[Język czeski|cz.]] Ústavní soud České republiky) jest sądowym organem ochrony konstytucyjności, który unieważnia ustawy i przepisy niezgodne z konstytucją oraz rozpatruje skargi konstytucyjne, spory kompetencyjne i inne. Do organów Sądu Konstytucyjnego należąː prezes Sądu Konstytucyjnego, wiceprezesi Sądu Konstytucyjnego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Konstytucyjnego, izby Sądu Konstytucyjnego, Sprawozdawca Sądu Konstytucyjnego, Sekretarz Generalny Sądu Konstytucyjnego i Dyrektor Administracji Sądowej Sądu Konstytucyjnego. Historia sądownictwa konstytucyjnego w Czechach sięga 1921, kiedy powołano Sądy Konstytucyjny Czechosłowacji. Jego działalność została przerwana w czasie wojny i rządów komunistycznych. Sąd Konstytucyjny rozpoczął ponownie swoją działalność po upadku komunizmu w 1991. Jego siedziba znajduje się w Brnie. [[Plik:Budova Nejvyššího soudu České republiky - z parkoviště.jpg|mały|gmach Sądu Najwyższego]]
 === Sąd Najwyższy  ===
 {{osobny artykuł|Sąd Najwyższy (Czechy)}}
-Sąd Najwyższy jest zwierzchnim organem sądowym Czech. Rozpatruje nadzwyczajne apelacje od decyzji sądów okręgowych lub zagranicznych, a także ocenia i monitoruje decyzje sądów niższej instancji. Do organów Sądu Najwyższego należą: Prezes Sądu Najwyższego, Wiceprezes Sądu Najwyższego, Zgromadzenie Ogólne Sądu Najwyższego, Naczelna Izba Sądu Najwyższego, wydziały Sądu Najwyższego (Wydział Prawa Cywilnego i Gospodarczego oraz Prawa Karnego), izby Sądu Najwyższego, Rada Sędziów Sądu Najwyższego. Siedziba Sądu znajduje się w Brnie.
+'''Sąd Najwyższy''' ([[Język czeski|cz.]] ''Nejvyšší soud České republiky'') jest zwierzchnim organem sądowym Czech. Rozpatruje nadzwyczajne apelacje od decyzji sądów okręgowych lub zagranicznych, a także ocenia i monitoruje decyzje sądów niższej instancji. Do organów Sądu Najwyższego należą: Prezes Sądu Najwyższego, Wiceprezes Sądu Najwyższego, Zgromadzenie Ogólne Sądu Najwyższego, Naczelna Izba Sądu Najwyższego, wydziały Sądu Najwyższego (Wydział Prawa Cywilnego i Gospodarczego oraz Prawa Karnego), izby Sądu Najwyższego, Rada Sędziów Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy wydawał wyroki w czasie Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, Protektoratu Czech i Moraw oraz powojennej Czechosłowacji. Jego szczególną rolę w powojennej Czechosłowacji było orzekanie o legalności spraw, w których orzekano karę śmierci.  Siedziba Sądu znajduje się w Brnie.
+[[Plik:MapOfCzechJustice.PNG|mały|Mapa przedstawiająca obszar właściwości czeskich sądów]]
 === Sądownictwo powszechne ===
+'''Sądownictwo powszechne''' jest trójszczeblowe. Na jego strukturę składają się '''sądy główne''', '''wojewódzkie''' oraz '''powiatowe'''. Sądy powiatowe orzekają w pierwszej instancji, sądy wojewódzkie oraz sądy główne w drugiej instancji. Sądy główne i wojewódzkie w określonych sytuacjach mogą orzekać w pierwszej instancji. Na terenie Czech sądy główne mają swoje siedziby w Pradze i Ołomuńcu.
-{{osobny artykuł|Sądy powszechne}}
+[[Plik:Brno-Nejvyšší správní soud ČR.jpg|mały|gmach Najwyższego Sądu Administracyjnego]]
-Sądownictwo powszechne jest trójszczeblowe. Na jego strukturę składają się sądy główne, wojewódzkie oraz powiatowe. Sądy powiatowe orzekają w pierwszej instancji, sądy wojewódzkie oraz sądy główne w drugiej instancji. Sądy główne i wojewódzkie w określonych sytuacjach mogą orzekać w pierwszej instancji. Na terenie Czech sądy główne mają swoje siedziby w Pradze i Ołomuńcu.
-=== Sądownictwo administracyjne ===
+=== Sądownictwo administracyjne  ===
-{{osobny artykuł|Sąd administracyjny|Naczelny Sąd Administracyjny}}Czeskie sądownictwo administracyjne składa się z Najwyższego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Brnie oraz sądów okręgowych. Najwyższy Sąd Administracyjny, który sprawuje nadrzędną rolę w systemie sądownictwa administracyjnego, rozpatruje kasacje od decyzji okręgowych sądów administracyjnych, w pierwszej instancji sprawy dotyczące wyborów, powstawania i rozpadu partii politycznych oraz sprawy dyscyplinarne pracowników sądowych. Sądownictwo administracyjne istniało w już czasach Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, jednak okres Protektoratu Czech i Moraw oraz Czechosłowacji spowodował, że sądownictwo administracyjne miało małą moc sprawczą. Konstytucja Czech w 1993 zdefiniowała Najwyższy Sąd Administracyjny jako drugi naczelny organ władzy sądowniczej, jednak został powołany do życia dopiero w 2003.
+{{osobny artykuł|Najwyższy Sąd Administracyjny (Czechy)}}Czeskie sądownictwo administracyjne składa się z '''Najwyższego Sądu Administracyjnego''' ([[Język czeski|cz.]] ''Nejvyšší správní soud České republiky'') z siedzibą w Brnie oraz '''sądów okręgowych'''. Najwyższy Sąd Administracyjny, który sprawuje nadrzędną rolę w systemie sądownictwa administracyjnego, rozpatruje kasacje od decyzji okręgowych sądów administracyjnych, w pierwszej instancji sprawy dotyczące wyborów, powstawania i rozpadu partii politycznych oraz sprawy dyscyplinarne pracowników sądowych. Sądownictwo administracyjne istniało w już czasach Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, jednak okres Protektoratu Czech i Moraw oraz Czechosłowacji spowodował przerwanie pracy Sądu. Konstytucja Czech w 1993 zdefiniowała Najwyższy Sąd Administracyjny jako drugi naczelny organ władzy sądowniczej, jednak został powołany do życia dopiero w 2003. Jego siedziba znajduje się w Brnie.
 === Sędziowie ===
@@ Linia 38: / Linia 42: @@
 Sędzia bez jego zgody nie może zostać usunięty z pełnionego stanowiska i być przyniesiony do innego sądu. Stanowisko sędziego nie może być łączone ze stanowiskiem Prezydenta, członka parlamentu czy innej funkcji w administracji publicznej. W przypadku niezdolności do pełnienia funkcji minister sprawiedliwości lub prezes sądu, w którym zatrudniony był sędzia, może złożyć wniosek o przeniesienie w stan spoczynku. Wśród przesłanek wskazujących na utratę zdolności do orzekania znajdują sięː
 * zły stan zdrowia
-* wyrok za popełnione przestępstwo
+* wyrok za popełnione przestępstwo przez sędziego
-* trzykrotne skazanie za przewinienia dyscyplinarne w ciągu pięciu lat prze złożeniem wniosku.
+* trzykrotne skazanie za przewinienia dyscyplinarne w ciągu pięciu lat przed złożeniem wniosku.
-Sędzia w przypadku popełnienia wykroczeń dyscyplinarnych może być ukarany naganą, utratą części wynagrodzenia lub usunięcia z pełnionego stanowiska.
+Sędzia w przypadku popełnienia wykroczeń dyscyplinarnych może być ukarany naganą, utratą części wynagrodzenia lub usunięciem z pełnionego stanowiska.
+[[Plik:Soudni sin.jpg|mały|Sala sądowa w czeskim sądzie powiatowym]]
 Wygaśnięcie mandatu sędziego może być spowodowaneː
 * ukończeniem przez sędziego 70 roku życia
 * orzeczeniem niezdolności sędziego do wykonywania obowiązków
-* skazaniem sędziego za popełnione przestępstwa
+* skazaniem sędziego za popełnione przestępstwo
 * zwolnieniem sędziego ze stanowiska w wyniku postępowania dyscyplinarnego
 * ograniczeniem zdolności sędziego do wykonywania czynności prawnych
 * utratą czeskiego obywatelstwa
-* śmiercią sędziego lub uznanie go za zmarłego
+* śmiercią sędziego lub uznaniem go za zmarłego
 Sędzia może zrezygnować z pełnionych funkcji. Mandat wygasa trzy miesiące po dostarczeniu zawiadomienia do Prezydenta Republiki.
-== Krajowa Rada Sądownictwa ==
+== Rada Sędziów ==
+'''Rada Sędziów''' ([[Język czeski|cz.]] ''Soudcovská rada)'' to organ wszystkich sadów powszechnych, tj. w składzie każdego sądu okręgowego, wojewódzkiego, głównego oraz Sądu Najwyższego znajduje się taki organ. Składa się z pięciu członków wybieranych w wyborach tajnych, równych i bezpośrednich na pięcioletnią kadencję. Członkostwa w radzie nie można łączyć z pełnieniem funkcji prezesa oraz wiceprezesa sądu i przewodniczącego izb. Kompetencje Rad sądów każdego szczebla pokrywają się i stanowią organ doradczy prezesa danego sądu. Do ich kompetencji należąː
-{{osobny artykuł|Krajowa Rada Sądownictwa}}
+* opiniowanie kandydatów na stanowisko prezesa, wiceprezesa sądu i przewodniczącego izb, a także sędziów, którzy mają być przydzieleni do danego sądu lub z niego oddelegowani
-Krajowa Rada Sądownictwa jest organem powołanym w celu ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów<ref>Art. 186 ust. 1 Konstytucji RP.</ref>. Składa wnioski do Prezydenta o powoływanie sędziów<ref name="autonazwa10">Art. 179 Konstytucji RP.</ref>. Ma prawo występowania do Trybunału Konstytucyjnego w sprawach zgodności aktów normatywnych z ustawą zasadniczą w zakresie dotyczącym sądownictwa<ref>Art. 186 ust. 2 Konstytucji RP.</ref>. W skład Krajowej Rady Sądownictwa wchodzą<ref name=autonazwa13>Art. 187 ust. 1 Konstytucji RP.</ref>: Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Minister Sprawiedliwości, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, osoba powoływana przez Prezydenta, 15 sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych, czterech posłów i dwóch senatorów. Kadencja członków wybranych trwa cztery lata<ref>Art. 187 ust. 3 Konstytucji RP.</ref>. Przewodniczący i dwóch jego zastępców wybierani są spośród członków Rady<ref>Art. 187 ust. 2 Konstytucji RP.</ref>.
+* omawianie propozycji harmonogramu prac sądu oraz ich zmian
+* opiniowanie podstawowe zagadnień administracji danego sądu
-== Problemy wymiaru sprawiedliwości w Polsce ==
+Dodatkowo Rada Sędziów Sądu Najwyższego może zwrócić się do jego prezesa o zwołanie Zgromadzenia Ogólnego Sądu Najwyższego i zaproponować program sesji.
-=== Główne zarzuty ===
-Polskiemu wymiarowi sprawiedliwości zarzuca się brak rozliczeń z [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/719650.html?p=1|tytuł=Historia poprawiana przez sąd |opublikowany=Rzeczpospolita |data=2011 |autor=Jacek Szczęsny}}</ref> (dyspozycyjni sędziowie<ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/1056940,1118709-Obroncy-PRL--walczylismy-o-wolnosc.html|tytuł=W salach rozpraw panowała atmosfera terroru|data=2014 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>, [[mord sądowy|mordy sądowe]]), przywiązanie do przepisu (''lex'') zamiast prawa (''ius'')<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1533453,1,polskie-sady-rozczarowuja.read |tytuł=Sądzie, sądź! |autor=Tomasz Tadeusz Koncewicz |data=2012 |opublikowany=Polityka}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/duzyformat/1,141114,16844947.html|tytuł=Janusz Niemcewicz. Sądzą nas technicy prawa|autor=Janusz Niemcewicz|data=2014|opublikowany=Gazeta Wyborcza}}</ref>, brak jawności<ref>{{cytuj stronę |url=http://wiadomosci.wp.pl/title,Sedziowie-sa-agresywni-a-oskarzeni-moga-miec-bron,wid,13970083,wiadomosc.html?ticaid=1ef47&_ticrsn=3 |tytuł=Agresja i brak kultury – tak wyglądają polskie sądy? |data=2012 |opublikowany=Wirtualna Polska}}</ref>, nadużywanie [[tymczasowe aresztowanie|tymczasowego aresztowania]], stosowanie tzw. [[areszt wydobywczy|aresztu wydobywczego]], słabe przygotowanie w sprawach gospodarczych<ref name="sa"/><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/513743-Firma-Bestcom-niszczona-bez-powodu.html |tytuł=Firma (Bestcom) niszczona bez powodu |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/358262-Firma-upadla--dowodow-wciaz-brak-.html |tytuł=Firma (Bestcom) upadła, dowodów wciąż brak |data=2009 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.biz/biznes/1,101716,7861675,Przedsiebiorca_to_nie_przestepca__ale_nie_dla_urzednikow.html|tytuł=Przedsiębiorca to nie przestępca, ale nie dla urzędników |data=2010|opublikowany=Gazeta.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.vagla.pl/node/7910 |tytuł=Dalszy ciąg sprawy znikającego z magazynów Policji sprzętu (Alucon) |data=2008|opublikowany=prawo.vagla.pl}}</ref>, [[nepotyzm]]<ref name="nepo"/><ref>{{cytuj stronę|url=http://lublin.wyborcza.pl/lublin/1,48724,8742250,Zobacz_kogo_zatrudnia_sad__Syn_sedziego__brat_sedziego_.html|tytuł=Zobacz kogo zatrudnia sąd. Syn sędziego, brat sędziego, syn sędzi. |data=2010|opublikowany=gazeta.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-naborze-na-stanowiska-urzednicze.html |tytuł=NIK o naborze na stanowiska urzędnicze |data=2010 |opublikowany=[[Najwyższa Izba Kontroli]]}}</ref>, nieskuteczność postępowań dyscyplinarnych, kupowanie przedterminowych zwolnień z więzienia<ref>{{cytuj stronę|url=http://superwizjer.tvn.pl/48235,jak-kupic-wolnosc_,archiwum-detal.html |tytuł=Jak kupić wolność?|opublikowany=Superwizjer TVN |data=2011}}</ref> oraz bałagan organizacyjny<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/751834-Temida-ma-problem--ze-sprawnym-procesem.html |tytuł=Temida ma problem ze sprawnym procesem |data=2011 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>, z gubieniem materiału dowodowego włącznie<ref>{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80273,8188445,Z_sadu_zginal_dowod__ale_nie_wiadomo__kto_go_zabral.html|tytuł= Z sądu zginął dowód, ale nie wiadomo, kto go zabrał |data=2010|opublikowany=Gazeta.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.vagla.pl/node/7910 |tytuł=Dalszy ciąg sprawy znikającego z magazynów Policji sprzętu |data=2009 |opublikowany=Prawo.vagla.pl}}</ref>, bardzo długie okresy oczekiwania na opinie biegłych<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.tvn24.pl/czarno-na-bialym,42,m/sad-nad-bieglymi,274878.html |tytuł=Sąd nad biegłymi |opublikowany=TVN24 |data=2012}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://lublin.wyborcza.pl/lublin/1,35640,10676855,Wyniki_DNA_za_20_miesiecy__odciski_palcow_za_pol_roku.html|tytuł=Wyniki DNA za 20 miesięcy, odciski palców za pół roku |data=2011 |opublikowany=Gazeta.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,126565,13949809,Lekarze_nie_chca_robic_ekspertyz_dla_sadu__Nie_oplaca.html |tytuł=Lekarze nie chcą robić ekspertyz dla sądu. Nie opłaca się |data=2013 |opublikowany=Gazeta Wyborcza}}</ref>, tuszowanie błędów<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.gazetakrakowska.pl/artykul/478649,za-smierc-claudiu-crulica-nikt-nigdy-nie-odpowie,id,t.html |tytuł=Za śmierć Claudiu Crulica nikt nigdy nie odpowie |data=2011 |opublikowany=Gazeta Krakowska |autor=Urszula Wolak, Zygmunt Lizak}}</ref>, brak proporcjonalności w stosowaniu środków przymusu<ref>{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,75478,9438113,Polska_sciga_na_potege__Po_calej_Europie.html |tytuł=Polska ściga na potęgę. Po całej Europie |data=2011 |opublikowany=gazeta.pl}}</ref> i wysokie koszty funkcjonowania<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2871896,ile-nas-kosztuje-sprawiedliwosc,id,t.html |tytuł=Ile nas kosztuje sprawiedliwość |data=2010 |opublikowany=[[Dziennik Polski]] |autor=Zbigniew Bartuś}}</ref>.
-Nasilenie krytyki funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości nastąpiło po aferze [[Amber Gold]] – w sprawie tej wypowiadali się m.in. minister sprawiedliwości [[Jarosław Gowin]]<ref name="gowin"/>, były prokurator krajowy [[Kazimierz Olejnik]]<ref name="olejnik">{{cytuj stronę |autor=Ageniszka Kublik, Kazimierz Olejnik |url=http://wyborcza.pl/2029020,75478,12433506.html |data=2012 |opublikowany=Wyborcza.pl |tytuł=Mafia w sprawie Amber Gold? Na razie dowodów brak}}</ref> oraz sędzia [[Trybunał Konstytucyjny|Trybunału Konstytucyjnego]] w stanie spoczynku [[Jerzy Stępień]]<ref name="stepien">{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75478,12426362,Stepien__Afera_Amber_Gold_wskazuje__ze_mafia_przenika.html |autor=Agnieszka Kublik, Jerzy Stępień |data=2012 |opublikowany=Wyborcza.pl |tytuł=Stępień: Afera Amber Gold wskazuje, że mafia przenika do struktur państwa}}</ref>. W wyniku lustracji w sądzie rejonowym, który tę sprawę prowadził, wskazano liczne naruszenia przepisów i nakazano kontrolę wyroków w sprawach karnych w sądach podlegających apelacji gdańskiej wydanych do roku wstecz<ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75248,12634956,Wielka_lustracja_sadow__Tysiace_wyrokow_w_sprawach.html |tytuł=Wielka lustracja sądów! Tysiące wyroków w sprawach karnych do kontroli |data=2012 |opublikowany=Wyborcza.pl}}</ref>. Prokuratura Generalna stwierdziła, że na 146 śledztw, w których klienci skarżyli się na oszustwa parabanków, 60 śledztw zostało umorzone bezpodstawnie<ref>[http://wyborcza.pl/duzyformat/1,137940,16051769,Skarbiec_drobnym_druczkiem.html Skarbiec drobnym druczkiem] Wyborcza.pl</ref>.
-Wśród wyroków [[Europejski Trybunał Praw Człowieka|Europejskiego Trybunału Praw Człowieka]] wydawanych przeciwko Polsce wskutek skarg obywateli poszkodowanych przez polski wymiar sprawiedliwości dominuje nadal przewlekłość [[postępowanie sądowe|postępowań sądowych]] oraz [[postępowanie administracyjnosądowe|administracyjnosądowych]] (375 wyroków) oraz przewlekłość aresztów tymczasowych (180 wyroków). Te dwie grupy stanowią łącznie 64% skarg składanych do ETPC przez obywateli polskich. Według raportu [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|MSZ]] o wykonaniu wyroków ETPC w obu przypadkach do Trybunału nadal napływają skargi dotyczące tej tematyki, co świadczy o tym, że niezgodne z Konwencją Praw Człowieka praktyki nadal w polskim sądownictwie występują pomimo działań podejmowanych przez [[Ministerstwo Sprawiedliwości]]<ref>{{cytuj stronę |url=https://www.msz.gov.pl/resource/7ee7b5a9-049c-4dbb-a176-3c3721a0d35e:JCR |data=2013 |opublikowany=Ministerstwo Spraw Zagranicznych |tytuł=Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2012 rok}}</ref>.
-=== Dyspozycyjność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości ===
-Przy okazji procesów związanych z [[afera Orlenu|aferą Orlenu]] sąd skazujący [[Zbigniew Siemiątkowski|Zbigniewa Siemiątkowskiego]] wskazał na usłużną wobec [[Urząd Ochrony Państwa|UOP]] postawę prokuratury oraz skoordynowane, pozaprawne działanie UOP i kancelarii premiera [[Leszek Miller|Leszka Millera]]<ref>Sędzia Marzanna Piekarska-Drążek: ''Spisek i intryga to nie są w tej sprawie słowa na wyrost (...) Zarządzenie (o nakazie zatrzymania szefa Orlenu) zostało upozorowane na legalne (...) To wstydliwe dla naszego państwa, że prokuratorzy nie dali odporu żądaniom UOP. Ani w Prokuraturze Krajowej, ani w apelacyjnej, ani w okręgowej nie znalazł się choć jeden sprawiedliwy, który oceniłby sprawę fachowo. Wręcz wstydliwe jest, że jeden z prokuratorów powiedział: "tyle co możemy zrobić dla UOP, to zatrzymać Modrzejewskiego, a wniosku o jego areszt nie skierujemy'', za: {{cytuj stronę |url=http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Siemiatkowski-prawomocnie-skazany-ws-zatrzymania-Modrzejewskiego,wid,15522930,wiadomosc.html |tytuł=Siemiątkowski prawomocnie skazany ws zatrzymania Modrzejewskiego |data=2013 |opublikowany=Wirtualna Polska}}</ref>. Podobne zjawiska opisało Ministerstwo Finansów w wydanej w 2006 roku ''Białej księdze JTT i Optimus SA''<ref name="bk">{{cytuj stronę |url=http://www.archbip.mf.gov.pl/bip/11950.html |tytuł=Biała księga JTT Computer i Optimus SA |opublikowany=Ministerstwo Finansów |data=2006}}</ref>.
-Na patologiczne postępowanie prokuratorów, którzy "stawiali zarzuty bez dowodów lub nawet wbrew nim"<ref>''Przypadek sędziego Hurasa (...) jest jeszcze bardziej szokujący. Jak twierdzi on sam, Urząd Ochrony Państwa zaproponował mu tajną współpracę, a gdy odmówił – zagroził kompromitacją. I sędziemu wytoczono proces o korupcję. Po latach sądy dwóch instancji uniewinniły jego i innych oskarżonych w sfingowanej sprawie. Sędziowie orzekli, że "prokuratura stawiała zarzuty bez dowodów lub nawet wbrew nim". Dwa miesiące temu warszawski sąd przyznał niesłusznie oskarżanemu odszkodowanie i zadośćuczynienie – w sumie pół miliona.'', za: {{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,87648,16286765,Mafia_i_korupcja__ktorej_nigdy_nie_znaleziono__CYKL.html|tytuł=Mafia i korupcja, której nigdy nie znaleziono (CYKL WYBORCZEJ – CZ. 2)|data=2014|opublikowany=Gazeta Wyborcza|autor=Ewa Siedlecka}}</ref>, wskazywano także w sprawach sędziów Zbigniewa Wielkanowskiego i Andrzeja Hurasa<ref name="gw2">{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,87648,16286765,Mafia_i_korupcja__ktorej_nigdy_nie_znaleziono__CYKL.html|tytuł=Mafia i korupcja, której nigdy nie znaleziono (CYKL WYBORCZEJ – CZ. 2)|data=2014|opublikowany=Gazeta Wyborcza|autor=Ewa Siedlecka}}</ref>, [[Lech Grobelny|Lecha Grobelnego]], [[Janusz Szlanta|Janusza Szlanty]], [[Władysław Jamroży|Władysława Jamrożego]], [[Grzegorz Wieczerzak|Grzegorza Wieczerzaka]], [[Roman Kluska|Romana Kluski]], [[Emil Wąsacz|Emila Wąsacza]]<ref name="gw3">{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,87648,16280760,Grobelny__pierwszy_aferzysta_III_RP__CYKL_WYBORCZEJ.html|tytuł=Grobelny: pierwszy aferzysta III RP (CYKL WYBORCZEJ – CZ. 1)|data=2014|opublikowany=Gazeta Wyborcza|autor=Ewa Siedlecka}}</ref>, [[Jan Widacki|Jana Widackiego]], [[Andrzej Lepper|Andrzeja Leppera]] oraz [[Romuald Szeremietiew|Romualda Szeremietiewa]]<ref name="gw4">{{cytuj stronę|url=http://wyborcza.pl/1,87648,16293694,Szeremetiew__Lepper__Widacki__Politycy__ktorych_kariery.html|tytuł=Szeremetiew, Lepper, Widacki. Politycy, których kariery złamano (CYKL WYBORCZEJ – CZ. 3)|data=2014|opublikowany=Gazeta Wyborcza|autor=Ewa Siedlecka}}</ref>. Wszyscy wymienieni zostali ostatecznie oczyszczeni z zarzutów, część z nich dostała później odszkodowania za niesłuszne aresztowanie.
-W 2012 dziennikarz Paweł Miter<ref>{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Pawel-Miter-pierwszym-podejrzanym-ws-Milewskiego-Ujawnil-afere-ws-Amber-Gold-grozi-mu-wiezienie,wid,15800633,wiadomosc.html|tytuł=Paweł Miter pierwszym podejrzanym ws. Milewskiego. Ujawnił aferę ws. Amber Gold, grozi mu więzienie|data=2013|opublikowany=Wirtualna Polska}}</ref> podający się za pracownika [[Kancelaria Prezesa Rady Ministrów|KPRM]] zadzwonił do sędziego Ryszarda Milewskiego, prezesa sądu prowadzącego sprawę [[Amber Gold]]. W rozmowie Milewski wykazywał daleko idącą dyspozycyjność, oferując m.in. przyspieszenie postępowania oraz wyznaczanie terminów rozpraw zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem politycznym ze strony domniemanego przedstawiciela rządu<ref>''Mogę posiedzenie wyznaczyć w zależności... albo 17, albo 12 czy 13, nie ma żadnego problemu. Skład wyznaczony, sprawa już tam jest. Czytają akta... kwestia jest do rozmowy, czy bardzo przyspieszać czy nie przyspieszać? Muszę powiedzieć, żeby siedzieli, czytali, czy to na spokojnie, chciałem o tym porozmawiać właśnie'' (sędzia Ryszard Milewski), za: {{cytuj stronę|url=http://polska.newsweek.pl/w--newsweeku---kim-jest-sedzia-milewski,96038,1,1.html|tytuł=Kim jest sędzia Milewski|data=2012 |opublikowany=Newsweek}}</ref>. W rezultacie postępowania dyscyplinarnego, decyzją [[Sąd Najwyższy (Polska)|Sądu Najwyższego]], Milewski został przeniesiony do [[Białystok|Białegostoku]] za "naruszenie zasady niezależności sądów oraz uchybienie godności sędziego"<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1151484,Afera-Amber-Gold-Sedzia-Milewski-przeniesiony-do-Bialegostoku|tytuł=Afera Amber Gold. Sędzia Milewski przeniesiony do Białegostoku|data=2014|opublikowany=Polskie Radio}}</ref>.
-=== Przewlekłość postępowań ===
-Głównym problemem wymiaru sprawiedliwości w Polsce jest jego niewydolność przejawiająca się w przewlekłości postępowań<ref name="zag"/><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3005828,jaka-praca-taka-placa,id,t.html |tytuł=Jaka praca taka płaca? |data=2011 |opublikowany=[[Dziennik Polski]] |autor=Zbigniew Bartuś}}</ref>, przy czym jakość usług sądowniczych jest bardzo nierówna i znacząco odbiega od siebie w poszczególnych sądach<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/524691.html |tytuł=Sądy ciągle nierówno wydają wyroki |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>. Przewlekłość jako główny problem polskiego sądownictwa jest wskazywana w szeregu raportów organizacji rządowych i pozarządowych – [[Forum Obywatelskiego Rozwoju]]<ref name="for">{{cytuj stronę |url=http://www.for.org.pl/upload/Nowy_Wymiar_Sprawiedliwosci/sady_raport2_popr1.pdf |tytuł=Efektywność polskiego sądownictwa w świetle badań krajowych i międzynarodowych |opublikowany=Forum Obywatelskiego Rozwoju |data=2010}}</ref>, [[Narodowy Bank Polski]]<ref name="nbp">{{cytuj stronę |url=http://www.nbp.pl/publikacje/raportymif/bsnbp.pdf |tytuł=Raport Banku Światowego przygotowany we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim. Polska: Prawne bariery dochodzenia praw z umów |data=2006 |opublikowany=[[Narodowy Bank Polski]]}}</ref>, [[Wskaźnik łatwości prowadzenia działalności gospodarczej|Ease of Doing Business Index]]. Przykłady:
-* odległe o 2–4 miesiące terminy rozpraw wyznaczane w sądach rejonowych w głównych miastach wojewódzkich<ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/792777,934275-Na-wyznaczenie-terminu-rozprawy-w-sadach-trzeba-czekac-nawet-kilka--miesiecy.html |tytuł=Temida się korkuje |data=2012 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>
-* według [[Wskaźnik łatwości prowadzenia działalności gospodarczej|Ease of Doing Business Index]] czas dochodzenia należności umownych (składanie wniosków, postępowanie sądowe, egzekucja komornicza) wynosi w Polsce 830 dni (dla porównania czas ten wynosi 210 dni na Litwie i 331 we Francji)
-* czteroletnie opóźnienie w przekazaniu karty rejestracyjnej karnej [[Marcin Plichta|Marcina Plichty]] przez Sąd Rejonowy w Gdańsku do Krajowego Rejestru Karnego<ref name="gowin">{{cytuj stronę |url=http://www.jgowin.pl/aktualnosci/w-sejmie/przemwienie-ministra-sprawiedliwoci-w-czasie-sejmowej-debaty-na-temat-amber-gold-405.html |tytuł=Przemówienie Ministra Sprawiedliwości w czasie sejmowej debaty nt Amber Gold |autor=Jarosław Gowin |data=2012}}</ref>
-* przekazywanie przez niektóre sądy informacji o [[Zakaz wstępu na imprezę masową|zakazach stadionowych]] do policji w czasie nawet do 50 dni, podczas gdy zgodnie z prawem powinny one być przekazywane w ciągu 24 godzin<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-policyjnych-rejestrach-przed-euro-2012.html |tytuł=NIK o policyjnych rejestrach przed EURO 2012 |data=2012 |opublikowany=Najwyższa Izba Kontroli}}</ref>
-* siedemnastoletni okres oczekiwania na zwrot depozytu zajętego w 1995 roku w gdańskich kantorach Conti pod zarzutem prania pieniędzy; właściciel został uniewinniony, lecz do 2012 roku nie odzyskał zajętego depozytu, ponieważ połowa została skradziona przez pracownika sądu<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/945762.html?print=tak&p=0 |data=2012 |opublikowany=Rzeczpospolita |tytuł=Temida trzyma cudze jak własne}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/951637.html |tytuł=Gdańska Temida jak z filmu Barei |data=2012-11-14 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>; komputery zajęte w tej samej sprawie przez Prokuraturę Okręgową w Gdańsku zostały oddane po 20 latach, w 2015 roku<ref>{{cytuj stronę |url=http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/893534,prokuratura-po-20-latach-oddala-zabrane-komputery.html |tytuł=Prokuratura po 20 latach oddała zabrane komputery |data=2015 |opublikowany=Gazeta Prawna}}</ref>
-* dwuletni okres oczekiwania dziecka w szpitalu psychiatrycznym na decyzję sądu opiekuńczego, przenoszącą je do placówki opiekuńczej lub rodziny zastępczej<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103085,12800904,Ola_nie_ma_domu__Mieszka_w_szpitalu_psychiatrycznym_.html |tytuł=Ola nie ma domu. Mieszka w szpitalu psychiatrycznym, choć jest zdrowa. Rzecznik pisze do Gowina ws. skandalicznych praktyk |data=2012 |opublikowany=TokFM}}</ref>
-* bezczynność oraz przepychanki kompetencyjne po stronie prokuratur i sądów skutkujące przedawnieniem zarzutów<ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,126565,13829953,Nikt_nie_zajmie_sie_mobbingiem_w_policji__Karalnosc.html |tytuł=Nikt nie zajmie się mobbingiem w policji. Karalność przedawniona |data=2013 |opublikowany=Gazeta Wyborcza}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://bip.prokuratoria.gov.pl/download/Z2Z4L2JpcHByb2t1cmF0b3JpYS9wbC9kZWZhdWx0X29waXN5LzI0NjYvMTUvMQ/2012.03.28_xxvc_1063_11_so_warszawa.pdf |tytuł=Wyrok z dnia 28 marca 2012, sygn. XXV C 1063/11 |opublikowany=Prokuratoria Generalna}}</ref>
-* ponaddwudziestoletni okres badania sprawy [[Grzegorz Przemyk|Grzegorza Przemyka]], podczas którego ostatecznie doszło do szeregu przedawnień, do których według [[Europejski Trybunał Praw Człowieka|Europejskiego Trybunału Praw Człowieka]] doszło z powodu przewlekłości i sprzecznych orzeczeń sądów<ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75478,14618719,Trybunal_Praw_Czlowieka__Polska_naruszyla_konwencje_.html|tytuł= Trybunał Praw Człowieka: Polska naruszyła konwencję, badając śmierć Grzegorza Przemyka |opublikowany=Gazeta Wyborcza |data=2013}}</ref>
-* dwudziestosześcioletni czas prowadzenia postępowania sądowego o zniesienie współwłasności<ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/757968,1093649-Zadoscuczynienie-za-przewlekle-prowadzenie-sprawy-przez-sad.html |tytuł=Sądził ćwierć wieku, więc teraz zapłaci |data=2014 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>
-* czternastoletni okres oczekiwania na wykonanie wyroku pozbawienia wolności<ref name="cela">{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/892630.html |tytuł=Na celę czeka się w Polsce nawet 14 lat |data=2014 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-Opóźnienia i przewlekłość występują zarówno po stronie sądów jak i [[prokuratura|prokuratury]]. Bezczynność ta jest często uznawana za bezprawną przez organy wyższej instancji<ref>''Sąd rejonowy przez prawie trzy lata nie wykonał absolutnie żadnych czynności procesowych. Przypomnieć przy tym należy, że usprawiedliwieniem takiego działania nie może być fakt nadmiernego obłożenia sędziego, gdyż sąd ma tak zorganizować pracę, by sprawy toczące się przed nim rozpoznane były w rozsądnych granicach czasowych'', za: {{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,126565,13005158,Wiezien_pozwal_slamazarny_sad_i_wygral.html |tytuł=Więzień pozwał ślamazarny sąd i wygrał |data=2013 |opublikowany=Gazeta Wyborcza}}</ref><ref>''Sędzia Jakacka uznała, że choć prokuratura miała prawo zastosować dozór policyjny i zabrać paszport, to jednak naruszyła dobra osobiste, działając bezprawnie. Bezprawność polegała na tym, że choć śledztwo z zasady może trwać trzy miesiące z możliwością przedłużenia go z ważnych powodów – prokuratura przedłużała je przez cztery lata bez ważnych powodów. W tym czasie nie robiła nic, narażając Krzysztofa B. i jego rodzinę na upokorzenia i trudności.'', za: {{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75478,13852950,Mozna_wygrac_z_prokuratura__Sad_zdecydowal__ze_ma.html |tytuł=Można wygrać z prokuraturą. Sąd zdecydował, że ma zapłacić 10 tys. zł |data=2013 |opublikowany=Gazeta Wyborcza}}</ref>.
-Według [[Trybunał Konstytucyjny|Trybunału Konstytucyjnego]] (2011) i ministra sprawiedliwości (2014) [[Postępowanie cywilne w Polsce|postępowanie cywilne]] w Polsce jest ''kosztowne i długotrwałe''<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/354516,TK-brak-pozwolenia-na-budowe-niezgodny-z-konstytucja |tytuł=Trybunał Konstytucyjny: brak pozwolenia na budowę niezgodny z konstytucją |data=2011 |opublikowany=Polskieradio.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/757713,1079920-Znieslawienie-a-wolnosc-wypowiedzi.html |tytuł=Królikowski: art. 212 kk nie będzie zlikwidowany |data=2014 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>. W sądach cywilnych w 2010 roku był ok. 915 tys. spraw zaległych z przeszłych lat, a ponad 2,2 tys. spraw trwało ponad 8 lat (niektóre kilkanaście)<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2998232,niepoprawna-sprawiedliwosc,id,t.html |tytuł=Niepoprawna sprawiedliwość |autor=Zbigniew Bartuś |opublikowany=[[Dziennik Polski]] |data=2011}}</ref>. W wielu głośnych procesach monitorowanych przez media prawomocne wyroki były wydawane po kilkunastu latach ([[Władysław Jamroży]], [[Grzegorz Wieczerzak]], [[Emil Wąsacz]], menedżerowie [[Stocznia Szczecińska|Stoczni Szczecińskiej]], syndyk [[Stocznia Gdańska|Stoczni Gdańskiej]])<ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75968,12699936,Skandalicznie_niewydolna_sprawiedliwosc.html |tytuł=Skandalicznie niewydolna sprawiedliwość |data=2012 |opublikowany=Wyborcza.pl}}</ref>.
-Przewlekłość postępowań sądowych oraz nadmierne przedłużanie tymczasowego aresztowania zostały wskazane jako istotne słabości polskiego wymiaru sprawiedliwości w raporcie na temat praw człowieka amerykańskiego Departamentu Stanu<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?dynamic_load_id=186392#wrapper |tytuł=Country Reports on Human Rights Practices for 2011 |data=2011 |opublikowany=US Departament of State}}</ref>.
-Według środowiska sędziowskiego główne przyczyny niewydolności sądów to bardzo szeroka kognicja<ref name="kog1"/><ref name="">{{cytuj stronę |url=http://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35055,18992236,ponad-1000-spraw-rocznie-bo-licza-sie-tylko-tabelki-a-czlowiek.html |tytuł=Ponad 1000 spraw rocznie, bo liczą się tylko tabelki. A człowiek? Sędziowie tracą go z horyzontu |data=2015 |opublikowany=Wyborcza.pl}}</ref> oraz archaiczne, zbiurokratyzowane i nadmiernie rozbudowane procedury<ref name="kog2"/>, które wymuszają na sędziach na przykład przesłuchiwanie kilkuset nic nie wnoszących do sprawy świadków (takiego wymogu jednak nie ma w przepisach)<ref>Prof. [[Andrzej Zoll]]: ''Weźmy niedawny proces dotyczący Grudnia '70, w którym prokurator powołał ponad tysiąc świadków, a sąd nie zdecydował się na ograniczenie ich liczby. Absurd kompletny. Dla ustalenia stanu faktycznego nie ma znaczenia, czy zeznania złoży 5 osób, czy 150, które mają do powiedzenia to samo, co te 5'', za: {{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3242224,stalinowskie-prawo-do-kosza-koniec-procesow-bez-konca,id,t.html |tytuł=Stalinowskie prawo do kosza. Koniec procesów bez końca. |data=2013 |opublikowany=Dziennik Polski}}</ref> czy też odczytywanie setek tomów akt jeśli takie jest życzenie oskarżonego. Innym problemem są funkcjonujące na zasadzie [[inflacja prawa|prawa powielaczowego]] zarządzenia określające np. minimalną liczbę spraw na wokandzie w ciągu dnia – co skutkuje wyznaczaniem terminów rozpraw co kilka miesięcy i rozciąganiem nawet bardzo prostych spraw na wiele miesięcy lub lat. Zarządzanie przebiegiem postępowań sądowych przypomina [[gospodarka planowa|gospodarkę nakazowo-rozdzielczą]], opartą o wydawane ''ad hoc'' zarządzenia, często wzajemnie sprzeczne, i nie podlega żadnej systemowej optymalizacji procesowej<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.obserwatorkonstytucyjny.pl/publicystyka/deregulacja/ |tytuł=Deregulacja |opublikowany=Obserwator Konstytucyjny |data=2012}}</ref>.
-Według Ministerstwa Sprawiedliwości problemem jest też kulturowe przyzwyczajenie do tradycyjnego obiegu dokumentów oraz biurokratyczne nawyki – przywiązanie do papierowej postaci dokumentów, pieczęci, odręcznych podpisów. Mimo że często nie mają one oparcia w przepisach prawa, to są stosowane, co negatywnie wpływa na szybkość obiegu dokumentów<ref>{{cytuj stronę |url=http://nawokandzie.ms.gov.pl/wokanda-13/news/392/sprawiedliwosc-w-wersji-e |tytuł=Sprawiedliwość w wersji "e" |autor=Andrzej Dryszel |opublikowany=Na Wokandzie}}</ref>.
-W badaniu [[Centrum Badania Opinii Społecznej|CBOS]] z 2013 roku negatywnie swoje kontakty z wymiarem sprawiedliwości oceniało 48% badanych, przy czym najwięcej pretensji (51%) dotyczyło właśnie przewlekłości postępowań i opieszałości sądów. Następny w kolejności zarzut, jakim były niezadowalające rozstrzygnięcia, wskazało zaledwie 14%. 72% deklaruje większe zaufanie do wyroków [[Europejski Trybunał Praw Człowieka|Europejskiego Trybunału Praw Człowieka]], tylko 14% bardziej ufa sądom polskim<ref>{{cytuj stronę |url=http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_005_13.PDF |tytuł= Komunikat badań | opublikowany = cbos.pl | język = pl | data dostępu = 2013-02-27}}</ref>.
-W 2013 roku [[Forum Obywatelskiego Rozwoju|FOR]] opublikował raport ''Sądy na wokandzie'', w którym skupił się na przejrzystości działania i wydajności pracy sądów<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.for.org.pl/pl/a/2806,Analiza-17-Sady-na-wokandzie-2013 |tytuł=Analiza FOR 17/2013: Sądy na wokandzie 2013. Przejrzystość i wydajność pracy |data=2013 |opublikowany=FOR}}</ref>. Z raportu wynika, że średni czas postępowania sądowego w Polsce wynosi 4,2 roku (w 2008 — 3,8) przy czym 8,6% spraw toczy się powyżej roku. W analizowanym okresie (2008-2012) miał miejsce stały wzrost ilości spraw napływających do sądów. Z wnioskami z raportu (który zawierał również ranking konkretnych sądów) polemizowało środowisko sędziowskie<ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/757643,1066016-Sady-na-wokandzie-2013---opinia-Barbary-Zawiszy.html |tytuł=Sądownictwo: czy rzeczywiście jest tak źle |autor=Barbara Zawisza |data=2013 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://prawo.rp.pl/artykul/757643,1062888-Braki-w-analizie-Fundacji-Obywatelskiego-Rozwoju-w-sprawie-sadownictwa.html |tytuł=Braki w „analizie” w sprawie sądownictwa |autor= Barbara Baran |data=2013 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-W 2014 roku [[Rzecznik Praw Obywatelskich]] po raz kolejny zwrócił uwagę na powszechne naruszanie zasady wykonania kary pozbawienia wolności bez zbędnej zwłoki, wskazując na skrajne przypadki, gdy osoby skazane otrzymały wezwanie do odbycia kary odpowiednio po 10 i 14 latach od wydania prawomocnego wyroku. W tym czasie sytuacja skazanych znacząco się zmieniła — ukończyli studia, założyli firmy i rodziny, i to one były głównymi poszkodowanymi opóźnienia wykonania kary. Według danych [[Służba Więzienna|CZSW]] za 2012 rok "na wykonanie kary oczekiwało ponad 47 tys. orzeczeń, które dotyczyły 39 tys. osób", z czego w przypadku 34 tys. osób upłynął termin stawienia się do odbycia kary<ref name="cela"/>.
-Liczba wniosków o odszkodowanie za przewlekłość konsekwentnie rośnie – od 588 w 2009, do 1735 w 2014 roku. Rośnie również sumaryczny koszt odszkodowań wypłacanych ze Skarbu Państwa, w 2014 roku wyniósł on łącznie 4,8 mln zł<ref>{{cytuj stronę| url=http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/483674,opieszalosc-polskich-sadow-skarb-panstwa-placi-odszkodowania-za-przewlekle-procesy-i-powolne-sady.html |tytuł=Cena za opieszałość sądu: 5 milionów |data=2015 |opublikowany=Dziennik Gazeta Prawna}}</ref>.
-=== Aspekty organizacyjne ===
-W Polsce na 100 000 mieszkańców przypada 27,8 sędziów, dla porównania [[mediana]] w Unii Europejskiej to 17,9. Sędziowie pierwszej instancji rozpatrują 24,4 sprawy niekryminalne na 100 000 mieszkańców, gdy mediana w UE wynosi 6,9. W 2010 wydatki na sądy wyniosły 0,85% wydatków publicznych przy medianie w UE 0,40%. W Polsce jest 77,1 prawników na 100 000 mieszkańców w porównaniu do mediany UE 161.<ref> [http://ec.europa.eu/justice/effective-justice/files/cepej_study_justice_scoreboard_en.pdf Study from the European Commission for the Efficiency of Justice of the Council of Europe (CEPEJ) prepared for the European Commission: The functioning of judicial systems and the situation of the economy in the European Union Member States.] PDF Strony 424-425.</ref>. Równocześnie, pomimo zaległości orzeczniczych, znaczna liczba sędziów jest delegowana na stanowiska urzędnicze w Ministerstwie Sprawiedliwości<ref>{{cytuj stronę |url= http://www.rp.pl/artykul/793783-Delegowanie-sedziow--Sedziowie-w-Ministerstwie-Sprawiedliwosci-ale-nie-w-sadach.html |tytuł=Braki kadrowe w sądach, ale nie w Ministerstwie Sprawiedliwości |data=2011 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>. Według [[Ministerstwo Sprawiedliwości|MS]] do końca 2012 roku prawie połowa sędziów rejonowych miała stanowiska kierownicze: prezesów, wiceprezesów lub przewodniczących wydziałów<ref>''Protest przeciwko mojej reformie sądów jest skandaliczną próbą obrony interesów części środowiska sędziowskiego przeciwko interesom normalnych Polaków. (…) Do 31 grudnia prawie 50% sędziów sądów rejonowych to byli funkcyjni: prezesi, wiceprezesi, przewodniczący wydziałów. Jak ma dobrze funkcjonować sądownictwo, jeżeli co drugi jest szefem? Sędziowie dalej orzekają w tych sądach, w których orzekali. Sądy nie zniknęły, nic się nie zmieniło. Dostęp obywateli do sądów jest identyczny. Natomiast Ci sędziowie, którzy do 31 grudnia mieli często 1/10 obowiązków swoich kolegów z sądów bardziej obciążonych, orzekają w tym sądzie co wcześniej, ale oprócz tego w drugim sądzie, czasami w trzecim sądzie. To wszystko po to, by Polacy nie musieli latami czekać na wyroki.'', za: {{cytuj stronę |url=http://se24.se.pl/wiec-jak/jaroslaw-gowin-nie-jestem-wrogiem-homoseksualistow,1571/ |tytuł=Wywiad z Jarosławem Gowinem |opublikowany=SE24 |data=2013}}</ref>.
-Polskie procedury sądowe są czasochłonne i nakładają na sędziów szereg obowiązków wydłużających czas trwania postępowań – m.in. obowiązek odczytania aktu oskarżenia, wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków, archaiczna procedura zaliczania do materiału dowodowego i dyktowania protokołu. Stowarzyszenie sędziów "Iustitia" wskazuje również na zarządzenia prezesów sądów, które na przykład ''zabraniają rozpoznawania dużej sprawy na jednej wokandzie i nakazują dzielić ją na małe fragmenty rozpoznawane przez wiele dni''<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.iustitia.pl/index.php/uchwaly/717-warszawski-oddzial-iustitii-w-sprawie-dobrych-praktyk-nadzorczych |tytuł=Warszawski Oddział "Iustitii" w sprawie dobrych praktyk nadzorczych |data=2013 |opublikowany=Iustitia}}</ref>.
-Według sędziego Jacka Ignaczewskiego problem niskiej efektywności funkcjonowania sądownictwa w Polsce wynika z konfliktu kompetencyjnego oraz przekonania części środowiska sędziowskiego, że niezawisłość sądownictwa powinna obejmować także czysto organizacyjną stronę funkcjonowania sądów, do zarządzania którą jednak sędziowie nie mają ani kwalifikacji, ani instrumentów. Ingaczewski uważa reformę ustrojową sądów powszechnych za krytyczny warunek dokończenia reformy ustrojowej w Polsce<ref>''uwaga cały czas jest skierowana na sędziów, aby to im, a nie obywatelom, zagwarantować poczucie sprawiedliwości. Z mozołem buduje się więc sądownictwo na miarę oczekiwań sędziów, a nie obywateli (...) sędziowie nie mając żadnych alternatywnych wzorców odniesienia z taką łatwością zaakceptowali urzędniczą pragmatykę, nie dostrzegając zupełnie, jak z biegiem lat sądy zamieniły się w orwellowskie folwarki, w których pojęcie sędziowskiej służby zostało wyparte przez „dobrodziejstwo” etatowej ciepłej i bezpiecznej posady.{{cytuj stronę|url=http://www.hfhrpol.waw.pl/interwencja/images/stories/file/ad%20166.pdf |tytuł=Imponderabilia sądowe –ustrój |autor=Jacek Ignaczewski |data=2010 |opublikowany=Helsińska Fundacja Praw Człowieka}}</ref>. Według sędziego Jacka Przyguckiego ogromne koszty i opóźnienia generuje nagminne nadużywanie uchylenia sprawy do ponownego rozpatrzenia przez sądy odwoławcze w sytuacji, gdy powinien po prostu zostać wydany wyrok<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/719223-Procedura-karna--sadu-odwolawcze-naduzywaja-prawa-do-uchylania-wyrokow.html?p=1|tytuł=Procedura karna: pół kroku naprzód, pół kroku w bok |autor=Jacek Przygucki |data=2011|opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-Do 2012 roku nieuregulowana była kwestia przesyłania pism do sądów w postaci elektronicznej, ze względu na wyłączenie sądownictwa z przepisów ogólnych ustawy o informatyzacji. Wobec braku innych przepisów pisma przesyłane w postaci elektronicznej do sądów były traktowane w sposób niespójny, w zależności od lokalnej interpretacji. W 2011 roku [[Naczelny Sąd Administracyjny]] wydał wyrok, zgodnie z którym w postępowaniu przed sądem administracyjnym skuteczne jest przesłanie pisma do sądu pocztą elektroniczną, zaś za datę złożenia uznaje się moment wysłania pisma z komputera nadawcy<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/800451-Zazalenie-wniesione-z-domu-majlem-jest-skuteczne.html |tytuł=Pismo do sądu można wysłać z domu e-mailem |data=2012 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-W 2012 roku [[Krajowa Rada Sądownictwa]] zwróciła uwagę na problem powszechnego [[nepotyzm]]u w obsadzie stanowisk sędziowskich, co według Rady jest rażącym naruszeniem etyki sędziowskiej<ref name="nepo">{{cytuj stronę |url=http://www.krs.pl/admin/files/201246.pdf |tytuł=Stanowisko KRS w sprawie postępowania dotyczącego obsadzenia wolnego stanowiska sędziowskiego |data=2012 |opublikowany=Krajowa Rada Sądownictwa}}</ref>. Był on również przedmiotem interpelacji poselskiej<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=8012 |tytuł=Interpelacja nr 8012 w sprawie domniemania kierowania się zasadą nepotyzmu przy powoływaniu na funkcję sędziego, na przykładzie apelacji lubelskiej |opublikowany=Sejm RP |data=2012 |autor=[[Jacek Czerniak]]}}</ref>.
-Przy okazji sprawy spółki [[Amber Gold]] w 2012 roku wyszły na jaw liczne zaniedbania sądów rejestrowych, które m.in. przez kilka lat nie egzekwowały obowiązku składania sprawozdań finansowych spółki i wbrew art. 18 Kodeksu spółek handlowych dopuściły rejestrację kolejnych spółek pomimo licznych wyroków za oszustwa finansowe, jakie otrzymał założyciel Marcin Plichta<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/923803-Jak-sady-sprzyjaly-biznesom-szefa-Amber-Gold-Marcina-Plichty.html?p=1 |tytuł=Jak sądy sprzyjały biznesom szefa Amber Gold Marcina Plichty |data=2012 |opublikowany=Rzeczpospolita |autor=Izabela Kraj}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://prawo.rp.pl/artykul/757814,927815-Jak-sprawa-Amber-Gold-moze-wplynac-na-ocene-sadownictwa--Wymiar-sprawiedliwosci-tkwi-w-sredniowieczu.html?p=1 |tytuł=Wymiar sprawiedliwości tkwi w średniowieczu |data=2012 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-W 2012 roku Fundacja Court Watch Polska opublikowała raport z projektu Obywatelski Monitoring Sądów Rejonowych i Okręgowych 2011/2012, w którym wskazała szereg czysto organizacyjnych uchybień skutkujących obniżaniem się autorytetu sądów w oczach polskiej [[opinia publiczna|opinii publicznej]], m.in. notoryczne opóźnienia rozpraw – z opóźnieniem rozpoczęło się 51% rozpraw (jedynie w 16% przypadkach osoby oczekujące usłyszały jakiekolwiek wyjaśnienia lub przeprosiny), zbyt mała liczba toalet dla stron oczekujących na rozprawy, obecność pełnomocników lub prokuratorów na sali poza rozprawą, odwoływanie posiedzeń (w rekordowym sądzie odwoływanych zostało 45% posiedzeń)<ref>{{cytuj stronę |url=http://courtwatch.pl/wp-content/uploads/FCWP2012_raport.pdf |tytuł=Raport z projektu Obywatelski Monitoring Sądów Rejonowych i Okręgowych 2011/2012 |opublikowany=Fundacja Court Watch Polska}}</ref>.
-=== Niesłuszne skazania ===
-Z raportu [[Forum Obywatelskiego Rozwoju|FOR]] z 2012 roku wynika, że wyroki sądowe są często podważane w postępowaniach kasacyjnych (związanych z naruszeniem prawa w postępowaniu przed sądem), a nie wznowieniowych (związanych np. z ujawnieniem nowych dowodów). Najczęstszą przyczyną uchylania błędnych wyroków jest niekompetencja przedstawicieli organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości. W latach 2007-2009 prawomocnie zasądzono odszkodowania za niesłuszne skazania na kwotę 1,9 mln zł w 83 sprawach, w samym 2009 zasądzono prawomocnie zadośćuczynienia w 6 sprawach na kwotę 95,5 tys. zł<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.for.org.pl/pl/a/2236,Raport-Przyczyny-nieslusznych-skazan-w-Polsce |tytuł=Przyczyny niesłusznych skazań w Polsce |opublikowany=[[Forum Obywatelskiego Rozwoju|FOR]] |data=2012}}</ref>.
-=== Areszt wydobywczy ===
-{{osobny artykuł|Areszt wydobywczy}}
-W 2009 roku [[sąd apelacyjny]] w Krakowie zwrócił uwagę na patologiczną praktykę skutkującą przewlekłością postępowania prokuratorskiego oraz często przedłużającym się przetrzymywaniem podejrzanego w areszcie (areszt wydobywczy):
-{{cytatD|Przyczyną długiego prowadzenia postępowań przygotowawczych w sprawach gospodarczych jest niewłaściwa praktyka polegająca na przedstawianiu zarzutów, a następnie weryfikowaniu przy pomocy biegłych, czy określone zachowania zostały dokonane z naruszeniem przepisów prawa bądź zasad obrotu gospodarczego. Bezspornym jest, że porządek czynności winien być odwrotny. W pierwszej kolejności należy zweryfikować, czy określone praktyki w zakresie szeroko rozumianego obrotu gospodarczego stanowią naruszenie określonych reguł rządzących obrotem gospodarczym i wyczerpują znamiona czynów karalnych, a dopiero w dalszej kolejności przedstawiać zarzuty osobom, które podejrzewa się o ich popełnienie<ref name="sa">Sąd Apelacyjny w Krakowie, 10 września 2009, sygnatura II S 17/09, cytat za pismem [http://www.hfhrpol.waw.pl/precedens/images/stories/Pismo_PG_24_08_2010_SKAN.pdf 2107:/2010/35515IPSP/lP] Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka</ref>}}
-Z tytułu wyroków [[Europejski Trybunał Praw Człowieka|Europejskiego Trybunału Praw Człowieka]] za niesłuszne aresztowania lub przewlekłość postępowania Polska wypłaciła w 2009 roku 5,5 mln zł, zaś za niesłuszne skazanie – 440 tys. zł<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/485611-Sledczy-nie-powinien-wykladac-wszystkich-kart.html |tytuł=Śledczy nie powinien wykładać wszystkich kart |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>. W 2006 roku przed ETPC przeciwko Polsce złożono 51 spraw o przewlekłość postępowania w sprawach cywilnych na podstawie art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, z czego w 42 przypadkach stwierdzono naruszenie art. 6 przez polski wymiar sprawiedliwości<ref name="cepej">{{cytuj stronę |url=https://wcd.coe.int/com.instranet.InstraServlet?command=com.instranet.CmdBlobGet&InstranetImage=1041073&SecMode=1&DocId=1314568&Usage=2 |tytuł=European judicial systems |opublikowany=European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ) |data=2008}}</ref>.
-W 2011 Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w rezolucji skrytykowało Polskę za ignorowanie obowiązku wykonywania orzeczeń Trybunału Praw Człowieka, m.in. w zakresie przewlekłości postępowań sądowych oraz nadużywania aresztów tymczasowych<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/614187-Rada-Europy-gani-Polske.html |tytuł=Rada Europy gani Polskę |data=2011|opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>, zaliczając Polskę do grupy dziewięciu krajów, które ignorują obowiązek wdrażania wyroków [[Europejski Trybunał Praw Człowieka|ETPC]] do swojego porządku prawnego<ref name="zag">{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/642093-Wymiar-sprawiedliwosci-na-cenzurowanym-.html |tytuł=Wymiar sprawiedliwości na cenzurowanym |data=2011 |opublikowany=Rzeczpospolita |autor=Janusz Zagórski}}</ref>. W 2011 roku złożono 4,5 tys. skarg na przewlekłość działania sądu, najwięcej w sprawach cywilnych, następnie w karnych i gospodarczych. Łączna suma odszkodowań wypłaconych z tego tytułu wyniosła 2,4 mln zł<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/artykul/767642-Skargi-na-zbyt-dlugie-sady-rosna.html |tytuł=Rosną skargi na leniwe sądy |data=2011 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-Sytuacja ta od 2006 roku powoli się poprawia – sądy w sprawach gospodarczych częściej orzekają inne środki niż areszt tymczasowy. W 2006 roku w sprawach gospodarczych areszt tymczasowy zastosowano wobec 177 osób, w 2008 wobec 75, w 2011 wobec 30<ref>{{cytuj stronę |url=http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,33181,11014818,_PB___Biznesmen_rzadziej_siedzi.html |tytuł="PB": Biznesmen rzadziej siedzi |data=2012|opublikowany=gazeta.pl}}</ref>. Równocześnie wzrastają jednak kwoty odszkodowań z tytułu niesłusznego aresztowania – w 2009 niesłuszne skazania, aresztowania, zatrzymania i stosowanie innych środków zabezpieczających kosztowały Skarb Państwa 5,3 mln zł, w 2010 – 11,3 mln a w 2011 – 14,5 mln zł<ref>{{cytuj stronę |url= http://www.rp.pl/artykul/870253-Miliony-za-niesluszne-wiezienie.html |tytuł=Miliony za niesłuszne więzienie |data=2012 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>.
-=== Reformy ===
-Po 1989 roku organizacje pozarządowe wielokrotnie apelowały o reformę wymiaru sprawiedliwości, która miałaby te problemy rozwiązać<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/455271-Biznes-apeluje-o-reforme--wymiaru-sprawiedliwosci.html |tytuł=Biznes apeluje o reformę wymiaru sprawiedliwości |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennik.krakow.pl/pl/aktualnosci/kraj/1009594-aresztowac-i-zatrzymywac-po-ludzku.html |tytuł=Aresztować i zatrzymywać po ludzku |data=2010 |opublikowany=Dziennik Polski}}</ref>. W latach 2008-2011 przy [[Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”|Stowarzyszeniu Sędziów Polskich "Iustitia"]] działał Zespół ds. Poprawy Funkcjonowania Sądownictwa, który opracował szereg propozycji zmian w przepisach mających na celu usprawnienie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. W 2011 roku Zespół zakończył działalność informując, że jego postulaty są ignorowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.iustitia.pl/content/view/355/257/ |tytuł=Zespół Poprawy Funkcjonowania Sądownictwa}}</ref>. Środowisko sędziowskie obciąża przy tym winą za złe funkcjonowanie sądownictwa przede wszystkim istniejące przepisy prawne<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.psucieprawa.pl/ |tytuł=Psucie prawa}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,10339208,Polska_2015__Paranoja_tworzenia_polskiego_prawa.html |tytuł=Polska 2015: Paranoja tworzenia polskiego prawa |data=2011 |opublikowany=gazeta.pl}}</ref>.
-W 2010 roku Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury rozpoczęła program badania kompetencji i wiedzy, budowania profili kompetencyjnych oraz szkoleń specjalistycznych dla prokuratorów i sędziów<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/495666.html |tytuł=Liczyć się będą: wiedza, postawa i umiejętności |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>. Propozycje usprawnienia działania wymiaru sprawiedliwości są zgłaszane także przez środowisko sędziowskie<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/492663.html |tytuł=Jak przyspieszyć procesy karne – propozycje legislacyjne sędziów okręgu opolskiego |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/514102-Sedziowie-proponuja-szybsze-procesy-karne.html |tytuł=Sędziowie proponują szybsze procesy karne |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/538469-Trzeba-wyeliminowac-niepotrzebne-procedury.html |tytuł=Żeby w sądach było sprawniej |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref> i prokuratorskie<ref name="seremet">{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/544533.html |tytuł=Sprawiedliwość po latach bywa karykaturą |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref>. W szczególności dotyczą one ograniczenia zakresu kognicji<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2872038,mamy-najdrozszy-wymiar-sprawiedliwosci-w-europie,id,t.html |tytuł=Polska ma najdroższy wymiar sprawiedliwości w Unii Europejskiej |data=2010 |opublikowany=Dziennik Polski}}</ref> i uproszczenia procedury<ref name="seremet"/>. Na konferencji "Status sędziego 20 lat po transformacji ustrojowej w Polsce" w 2010 roku jako najpilniejszą reformę wymieniono ograniczenie kognicji sądów<ref name="kog1">{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/502235-Wymiar-sprawiedliwosci-czeka-na-wizje.html |tytuł=Wymiar sprawiedliwości czeka na wizję |data=2010 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref name="kog2">{{cytuj stronę |url=http://www.krakow.so.gov.pl/?c=mdAktualnosci-cmPokazTresc-371-84 |tytuł=UCHWAŁA ZGROMADZENIA PRZEDSTAWICIELI SĘDZIÓW OKRĘGU SĄDU OKRĘGOWEGO W KRAKOWIE |data=7 grudnia 2010}}</ref>.
-Na przełomie 2012 i 2013 roku [[Ministerstwo Sprawiedliwości]] przeprowadziło szereg dużych reform organizacyjnych – m.in. zmniejszenie ilości stanowisk funkcyjnych w sądach rejonowych<ref>{{cytuj stronę |url=http://nawokandzie.ms.gov.pl/numer-12/wokanda-12/racjonalizacja-nie-oszczednosci.html |tytuł=Racjonalizacja, nie oszczędności |data=2012 |opublikowany=Na Wokandzie}}</ref> oraz ograniczenie roli sędziów do zarządzania orzecznictwem, a nie sprawami administracyjnymi sądu (funkcje te przejmują dotychczasowy dyrektorzy finansowi)<ref>{{cytuj stronę |url=http://nawokandzie.ms.gov.pl/numer-15/wokanda-15/menadzer-w-sadzie.html |tytuł=Menedżer w sądzie |data=2013 |opublikowany=Na Wokandzie}}</ref>.
-W 2014 zaproponowana została nowelizacja [[kodeks postępowania karnego (1997)|kpk]], która zwiększyłaby odszkodowania dla ofiar niesłusznych skazań i oskarżeń oraz przyspieszyła proces ich przyznawania. Jak zauważył [[Leszek Balcerowicz]]:
-{{CytatD|Do wymiaru sprawiedliwości trzeba przykładać te same kryteria co do lotnictwa. Standardem powinno być zero wypadków. Nie można z góry zakładać, że pomyłki się zdarzają i musimy się liczyć z jakąś liczbą niesłusznych oskarżeń czy skazań. Gdy w lotnictwie zdarzy się katastrofa, powołuje się specjalną komisję, aby wyciągnąć z tego systemowe wnioski. A co się dzieje w polskim wymiarze sprawiedliwości, gdy ściga się lub – co gorsza – skazuje niewinnego człowieka? Nic.|[[Leszek Balcerowicz]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/810833,bezpodstawne-akty-oskarzenia-pochopne-zarzuty-uderza-w-budzet-panstwa.html|tytuł=Bezpodstawne akty oskarżenia: pochopne zarzuty uderzą w budżet państwa?|data=2014|opublikowany=Dziennik Gazeta Prawna}}</ref> }}
 == Zobacz też ==
+* [[Sąd Najwyższy (Czechy)|Sąd Najwyższy Czech]]
-{{Wikicytaty|Wymiar sprawiedliwości w Polsce}}
+* [[Najwyższy Sąd Administracyjny (Czechy)|Najwyższy Sąd Administracyjny Czech]]
-* [[sądownictwo II Rzeczypospolitej]]
+* [[Sąd Konstytucyjny (Czechy)|Sąd Konstytucyjny Czech]]
+* [[Prokurator Generalny Czech]]
 {{Przypisy|3}}
-{{Zastrzeżenia|Prawo)}}
-{{Polska tematy i zagadnienia}}
-[[:Kategoria:Władza sądownicza w Polsce| ]]