Podział administracyjny Portugalii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 16:08, 21 lis 2016

Podział administracyjny Portugalii jest stosunkowo skomplikowany i na przestrzeni lat ulegał on dość istotnym zmianom. Od roku 2013, Republika Portugalska formalnie jest podzielona na:

Nazwa portugalska	Liczba	Polskie tłumaczenie
Regiões Autónomas	2	Regiony autonomiczne
Áreas Metropolitanas	2	Obszary metropolitarne
Comunidades intermunicipais	21	Wspólnot międzygminnych
Concelhos	308	Gmin
Freguesias	3092	Sołectwa
Cidades	151	Miasta
Vilas	533	Miasteczek

Regiony autonomiczne

Region autonomiczny w Portugalii jest jednostką podziału administracyjnego najwyższego stopnia (pierwszy poziom). Podział na tego typu jednostki obowiązuje od roku 1976 i został zapisany w tamtejszej konstytucji. Od 1976 do dziś funkcjonują dwa regiony autonomiczne - obydwa stanowią archipelagi na Oceanie Atlantyckim - które wraz z kontynentalną Portugalią tworzą Republikę Portugalską:

Region Autonomiczny Azorów (port. Região Autónoma dos Açores)
Region Autonomiczny Madery (Região Autónoma da Madeira)

Obszary metropolitarne

Obydwa obszary metropolitarne w Portugalii faktycznie utworzono już w roku 1991, jednak dopiero na mocy ustawy nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku stanowią one jednostkę podziału administracyjnego kraju. Zgodnie z ustawą 46/2008 "obszary metropolitalne Lizbony i Porto są osobami prawnymi prawa publicznego i stanowią szczególną formę stowarzyszenia gmin":

Obszar metropolitarny Lizbony (Área Metropolitana de Lisboa)
Obszar metropolitarny Porto (Área Metropolitana do Porto)

Wspólnoty międzygminne

Zgodnie z ustawą nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku w Portugalii funkcjonuje 21 wspólnot międzygminnych:

Centralne Alentejo (Alentejo Central)
Nadbrzeżne Alentejo (Alentejo Litoral)
Algarve (Algarve)
Górne Alentejo (Alto Alentejo)
Górne Minho (Alto Minho)
Górna Tâmega (Alto Tâmega)
Ave
Dolne Alentejo (Baixo Alentejo)
Dolna Beira (Beira Baixa)
Beiras e Serra da Estrela
Cávado
Douro
Lezíria do Tejo
Środkowy Tag (Médio Tejo)
Oeste
Region Aveiro (Região de Aveiro)
Region Coimbra (Região de Coimbra)
Region Leiria (Região de Leiria)
Tâmega e Sousa
Terras de Trás-os-Montes
Viseu Dão Lafões

Gminy

Osobny artykuł: Gminy Portugalii.

Sołectwa

Każda gmina w Portugalii podzielona jest na sołectwa (port. freguesias), jako jednostkę podziału administracyjnego najniższego szczebla. W wyniku reformy z 2013 liczba portugalskich sołectw zmniejszyła się z 4257 do 3092, bowiem niektóre sąsiadujące ze sobą sołectwa (zlokalizowane w tej samej gminie) połączono w związki sołectw (port. união de Freguesias).

Miasta

Osobny artykuł: Miasta w Portugalii.

Podział terytorialny (NUTS)

W celach statystycznych wyróżnia się siedem regionów, wytyczonych w roku 2003 przez Unię Europejską w ramach programu NUTS. Są to:

NUTS I

Kontynentalna Portugalia
Azory
Madera

NUTS II (Regiony)

Alentejo ze stolicą w Évorze
Algarve ze stolicą w Faro
Autonomiczny Region Azorów (Região Autónoma dos Açores) ze stolicą w Ponta Delgada
Autonomiczny Region Madery (Região Autónoma da Madeira) ze stolicą w Funchal
Region Centralny (Região Centro) ze stolicą w Coimbrze
Region Lizbony (Região de Lisboa)
Region Północny (Região Norte) ze stolicą w Porto

NUTS III (Podregiony)

NUTS III w Portugalii stanowi 25 jednostek terytorialnych, są to:

obydwa regiony autonomiczne
obydwa obszary metropolitarne
21 wspólnot międzygminnych

Dystrykty kontynentalnej Portugalii

Numer na mapie	Nazwa	Stolica	Ludność (dane z 2005 roku)	Powierzchnia (km²)	Liczba gmin	Liczba sołectw
12.	Dystrykt Aveiro	Aveiro	713 578	2808	19	208
5.	Dystrykt Beja	Beja	161 211	10 225	14	100
17.	Dystrykt Braga	Braga	831 368	2673	14	515
14.	Dystrykt Bragança	Bragança	148 808	6608	12	299
9.	Dystrykt Castelo Branco	Castelo Branco	208 069	6675	11	160
11.	Dystrykt Coimbra	Coimbra	441 245	3947	17	209
7.	Dystrykt Évora	Évora	173 408	7393	14	91
6.	Dystrykt Faro	Faro	395 208	4960	16	84
10.	Dystrykt Guarda	Guarda	173 716	5518	14	336
2.	Dystrykt Leiria	Leiria	459 450	3515	16	148
1.	Dystrykt Lizboński	Lizbona	2 135 992	2800	16	226
8.	Dystrykt Portalegre	Portalegre	127 018	6065	15	86
16.	Dystrykt Porto	Porto	1 781 826	2395	18	283
3.	Dystrykt Santarém	Santarém	475 344	6747	21	193
4.	Dystrykt Setúbal	Setúbal	788 459	5064	13	82
18.	Dystrykt Viana do Castelo	Viana do Castelo	252 011	2255	10	290
15.	Dystrykt Vila Real	Vila Real	223 731	4328	14	268
13.	Dystrykt Viseu	Viseu	394 927	5007	24	372

Podział tradycyjny

W życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach 1936–1975. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele.

Alentejo : Alto Alentejo Baixo Alentejo Ribatejo	Beira : Beira Alta Beira Baixa Beira Litoral	Açores (Azory) Algarve Douro Litoral Estremadura Madeira (Madera) Minho Trás-os-Montes e Alto Douro

@@ Linia 45: / Linia 45: @@
 == Obszary metropolitarne ==
 Obydwa obszary metropolitarne w Portugalii faktycznie utworzono już w roku 1991, jednak dopiero na mocy ustawy nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku stanowią one jednostkę podziału administracyjnego kraju. Zgodnie z ustawą 46/2008 "obszary metropolitalne Lizbony i Porto są osobami prawnymi prawa publicznego i stanowią szczególną formę stowarzyszenia gmin":
-# [[Lizbona|Obszar metropolitarny Lizbony]] (''Área Metropolitana de Lisboa'')
+# '''[[Zespół Metropolitalny Lizbony|Obszar metropolitarny Lizbony]]''' (''Área Metropolitana de Lisboa'')
-# [[Porto|Obszar metropolitarny Porto]] (''Área Metropolitana do Porto'')
+# '''[[Zespół Metropolitalny Porto|Obszar metropolitarny Porto]]''' (''Área Metropolitana do Porto'')
 == Wspólnoty międzygminne ==
@@ Linia 52: / Linia 52: @@
 {|
 |
-* Centralne Alentejo (''Alentejo Central'')
+# '''Centralne Alentejo''' (''Alentejo Central'')
-* Nadbrzeżne Alentejo (''Alentejo Litoral'')
+# '''Nadbrzeżne Alentejo''' (''Alentejo Litoral'')
-* [[Algarve]] (''Algarve'')
+# '''[[Algarve]]''' (''Algarve'')
-* Górne Alentejo (''Alto Alentejo'')
+# '''Górne Alentejo''' (''Alto Alentejo'')
-* Górne Minho (''Alto Minho'')
+# '''Górne Minho''' (''Alto Minho'')
-* Górna Tâmega (''Alto Tâmega'')
+# '''Górna Tâmega''' (''Alto Tâmega'')
-* Ave
+# '''Ave'''
-* Dolne Alentejo (''Baixo Alentejo'')
+# '''Dolne Alentejo''' (''Baixo Alentejo'')
-* Dolna Beira (''Beira Baixa'')
+# '''Dolna Beira''' (''Beira Baixa'')
-* Beiras e Serra da Estrela
+# '''Beiras e Serra da Estrela'''
-* Cávado
+# '''Cávado'''
+# '''Douro'''
-|
+# '''Lezíria do Tejo'''
-* Douro
+# '''Środkowy Tag''' (''Médio Tejo'')
-* Lezíria do Tejo
+# '''Oeste'''
-* Środkowy Tag (''Médio Tejo'')
+# '''Region Aveiro''' (''Região de Aveiro'')
-* Oeste
-* Region Aveiro (''Região de Aveiro'')
+# '''Region Coimbra''' (''Região de Coimbra'')
-* Region Coimbra (''Região de Coimbra'')
+# '''Region Leiria''' (''Região de Leiria'')
+# '''Tâmega e Sousa'''
-* Region Leiria (''Região de Leiria'')
+# '''Terras de Trás-os-Montes'''
-* Tâmega e Sousa
+# '''Viseu Dão Lafões'''
-* Terras de Trás-os-Montes
-* Viseu Dão Lafões
 |
 |}
-== Podział tradycyjny ==
+== Gminy ==
+{{osobny artykuł|Gminy Portugalii}}
-W życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach 1936–1975. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele.
-{| class="wikitable"
+== Sołectwa ==
-| valign="top" | '''[[Alentejo]] :'''
+Każda gmina w Portugalii podzielona jest na sołectwa (port. ''freguesias''), jako jednostkę podziału administracyjnego najniższego szczebla. W wyniku reformy z 2013 liczba portugalskich sołectw zmniejszyła się z 4257 do 3092, bowiem niektóre sąsiadujące ze sobą sołectwa (zlokalizowane w tej samej gminie) połączono w związki sołectw (port. ''união de Freguesias'').
-* [[Alto Alentejo]]
-* [[Baixo Alentejo]]
+== Miasta ==
-* [[Ribatejo]]
+{{osobny artykuł|Miasta w Portugalii}}
-| valign="top" | '''[[Beira (kraina)|Beira]] :'''
-* [[Beira Alta]]
+== Podział terytorialny (NUTS) ==
-* [[Beira Baixa]]
+W celach statystycznych wyróżnia się siedem regionów, wytyczonych w roku 2003 przez [[Unia Europejska|Unię Europejską]] w ramach programu [[NUTS]]. Są to:
-* [[Beira Litoral]]
+=== NUTS I ===
-| valign="top" |
+# '''Kontynentalna Portugalia'''
-* [[Azory|Açores]] (Azory)
-* [[Algarve]]
+# '''[[Azory]]'''
+# '''[[Madera]]'''
-* [[Douro Litoral]]
-* [[Estremadura (Portugalia)|Estremadura]]
+=== NUTS II (Regiony) ===
-* [[Madera|Madeira]] (Madera)
+# [[Alentejo]] ze stolicą w [[Évora|Évorze]]
-* [[Minho (kraina)|Minho]]
+# [[Algarve]] ze stolicą w [[Faro (miasto w Portugalii)|Faro]]
-* [[Trás-os-Montes]] e [[Alto Douro]]
+# [[Azory|Autonomiczny Region Azorów]] (''Região Autónoma dos Açores'') ze stolicą w [[Ponta Delgada]]
-|}
+# [[Madera|Autonomiczny Region Madery]] (''Região Autónoma da Madeira'') ze stolicą w [[Funchal]]
+# [[Region Centrum|Region Centralny]] (''Região Centro'') ze stolicą w [[Coimbra|Coimbrze]]
+# [[Region Lizbony]] (''Região de Lisboa'')
+# [[Region Północny (Portugalia)|Region Północny]] (''Região Norte'') ze stolicą w [[Porto]]
+=== NUTS III (Podregiony) ===
-W celach statystycznych wyróżnia się ponadto siedem regionów, wytyczonych w roku 2003 przez [[Unia Europejska|Unię Europejską]] w ramach programu [[NUTS]]. Są to:
+NUTS III w Portugalii stanowi 25 jednostek terytorialnych, są to:
+* obydwa regiony autonomiczne
+* obydwa obszary metropolitarne
+* 21 wspólnot międzygminnych
-* [[Alentejo]], ze stolicą w [[Évora|Évorze]];
-* [[Algarve]], ze stolicą w [[Faro (miasto w Portugalii)|Faro]];
-* [[Azory|Autonomiczny Region Azorów]] (''Região Autónoma dos Açores''), ze stolicą w [[Ponta Delgada]];
-* [[Madera|Autonomiczny Region Madery]] (''Região Autónoma da Madeira''), ze stolicą w [[Funchal]];
-* [[Region Centrum|Region Centralny]] (''Região Centro''), ze stolicą w [[Coimbra|Coimbrze]];
-* [[Region Lizbony]] (''Região de Lisboa'');
-* [[Region Północny (Portugalia)|Region Północny]] (''Região Norte''), ze stolicą w [[Porto]];
 == Dystrykty kontynentalnej Portugalii ==
+[[Plik:PortugalNumbered.png|thumb|200px|Dystrykty kontynentalnej Portugalii.]]
 {| class="wikitable sortable"
 ! Numer na mapie
@@ Linia 154: / Linia 154: @@
 | 13. || [[Dystrykt Viseu]] || [[Viseu]] || 394 927 || 5007 || 24 || 372
 |-
+|}
+== Podział tradycyjny ==
+W życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach 1936–1975. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele.
+{| class="wikitable"
+| valign="top" | '''[[Alentejo]] :'''
+* [[Alto Alentejo]]
+* [[Baixo Alentejo]]
+* [[Ribatejo]]
+| valign="top" | '''[[Beira (kraina)|Beira]] :'''
+* [[Beira Alta]]
+* [[Beira Baixa]]
+* [[Beira Litoral]]
+| valign="top" |
+* [[Azory|Açores]] (Azory)
+* [[Algarve]]
+* [[Douro Litoral]]
+* [[Estremadura (Portugalia)|Estremadura]]
+* [[Madera|Madeira]] (Madera)
+* [[Minho (kraina)|Minho]]
+* [[Trás-os-Montes]] e [[Alto Douro]]
 |}

Dystrykty	Aveiro Beja Braga Bragança Castelo Branco Coimbra Évora Faro Guarda Leiria Lizbona Portalegre Porto Santarém Setúbal Viana do Castelo Vila Real Viseu
Regiony autonomiczne	Region Autonomiczny Azorów Region Autonomiczny Madery
Obszary metropolitalne	Obszar Metropolitalny Lizbony Área Metropolitana do Porto
Wspólnoty międzygminne	Alentejo Central Alentejo Litoral Alto Alentejo Algarve Alto Minho Alto Tâmega Ave Baixo Alentejo Beira Baixa Beiras e Serra da Estrela Cávado Douro Lezíria do Tejo Médio Tejo Oeste Aveiro Coimbra Leiria Tâmega e Sousa Terras de Trás-os-Montes Viseu Dão Lafões
Gminy	Lista gmin w Portugalii