Przejdź do zawartości

Zespół kacheksja-anoreksja: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
link wewnętrzny do definicji - znużenie - astenia
drobne redakcyjne - nie ma potrzeby tworzenia dodatkowych sekcji i inne
Linia 11: Linia 11:
Zaburzenia odżywiania u pacjentów onkologicznych obserwuje się w 75% przypadków. Utrata masy ciała ponad 5% znamienne pogarsza rokowania pacjentów onkologicznych, dlatego zaleca się jak najszybszą diagnozę i wdrożenie leczenia. Nieleczony zespół kacheksja/anoreksja pogarsza stan pacjenta i utrudnia podejmowanie leczenia zaś utrata masy ciała ponad 30% prowadzi do zgonu chorego<ref name=":2">K. Krzemieniecki., Leczenie wyniszczenia nowotworowego - dobrodziejstwo dla chorych a przekleństwo dla NFZ? Krytyczna analiza zjawiska terapii wyniszczenia nowotworowego w Polsce, Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 1 (38-42); Krystyna de Walden Gałuszko, Podstawy opieki paliatywnej w Polsce, PZWL, 2007</ref>.
Zaburzenia odżywiania u pacjentów onkologicznych obserwuje się w 75% przypadków. Utrata masy ciała ponad 5% znamienne pogarsza rokowania pacjentów onkologicznych, dlatego zaleca się jak najszybszą diagnozę i wdrożenie leczenia. Nieleczony zespół kacheksja/anoreksja pogarsza stan pacjenta i utrudnia podejmowanie leczenia zaś utrata masy ciała ponad 30% prowadzi do zgonu chorego<ref name=":2">K. Krzemieniecki., Leczenie wyniszczenia nowotworowego - dobrodziejstwo dla chorych a przekleństwo dla NFZ? Krytyczna analiza zjawiska terapii wyniszczenia nowotworowego w Polsce, Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 1 (38-42); Krystyna de Walden Gałuszko, Podstawy opieki paliatywnej w Polsce, PZWL, 2007</ref>.


Najczęściej zespół kacheksja - anoreksja obserwowany jest w przebiegu:
Najczęściej zespół kacheksja-anoreksja obserwowany jest w przebiegu:
* nowotworów [[rak przełyku|przełyku]], [[rak żołądka|żołądka]], [[rak trzustki|trzustki]], [[rak płuca|płuc]], [[rak jelita grubego|jelita grubego]], odbytnicy, [[Rak sutka|piersi]], [[Rak gruczołu krokowego|prostaty]]
* nowotworów [[rak przełyku|przełyku]], [[rak żołądka|żołądka]], [[rak trzustki|trzustki]], [[rak płuca|płuc]], [[rak jelita grubego|jelita grubego]], odbytnicy, [[Rak sutka|piersi]], [[Rak gruczołu krokowego|prostaty]]
* AIDS, [[gruźlica człowieka|gruźlicy]], [[niewydolność krążenia|niewydolności krążenia]], [[Przewlekła obturacyjna choroba płuc|POChP]], [[przewlekła niewydolność nerek| przewlekłej niewydolności nerek]].
* AIDS, [[gruźlica człowieka|gruźlicy]], [[niewydolność krążenia|niewydolności krążenia]], [[Przewlekła obturacyjna choroba płuc|POChP]], [[przewlekła niewydolność nerek| przewlekłej niewydolności nerek]].
Linia 49: Linia 49:
* '''[[progestageny]]''': hamowanie cytokin prozapalnych ([[Interleukina 1|IL-1]], [[Interleukina 6|IL-6]], [[TNF-α]]), pobudzenie uwalniania neuropeptydu, wzrost łaknienia, poprawa samopoczucia, nie wpływa na beztłuszczową masę ciała ('''[[octan megestrolu]]''' ''np. lek Megalia firmy Vipharm'', '''[[octan medroksyprogesteronu]]''' ''np. lek Provera firmy Pfizer'' ),
* '''[[progestageny]]''': hamowanie cytokin prozapalnych ([[Interleukina 1|IL-1]], [[Interleukina 6|IL-6]], [[TNF-α]]), pobudzenie uwalniania neuropeptydu, wzrost łaknienia, poprawa samopoczucia, nie wpływa na beztłuszczową masę ciała ('''[[octan megestrolu]]''' ''np. lek Megalia firmy Vipharm'', '''[[octan medroksyprogesteronu]]''' ''np. lek Provera firmy Pfizer'' ),
* '''[[Prokinetyki|leki prokinetyczne]]''': poprawa motoryki przewodu pokarmowego ('''[[metoklopramid]]''' ''np. lek Metoclopramidum firmy Polpharma'', '''[[cisapryd]] '''''np. lek Gasprid firmy Teva,'' '''[[domperidon]]''')
* '''[[Prokinetyki|leki prokinetyczne]]''': poprawa motoryki przewodu pokarmowego ('''[[metoklopramid]]''' ''np. lek Metoclopramidum firmy Polpharma'', '''[[cisapryd]] '''''np. lek Gasprid firmy Teva,'' '''[[domperidon]]''')
* '''[[kortykosteroidy]]:''' hamowanie uwalniania [[cytokiny|cytokin prozapalnych]], poprawa [[Łaknienie|łaknienia]] (wzrost masy tłuszczowej i zatrzymanie płynów), poprawa samopoczucia, działanie przeciwwymiotne ('''[[deksametazon]]''' - działanie krótkotrwałe, zmniejsza się po 4 tyg. polecany dla chorych w stanie terminalnym ze względu na powikłania ONJ po długotrwałym stosowaniu. ''Lek np.Dexapolcort firmy Polfa Tarchomin'' )
* '''[[kortykosteroidy]]:''' hamowanie uwalniania [[cytokiny|cytokin prozapalnych]], poprawa [[Łaknienie|łaknienia]] (wzrost masy tłuszczowej i zatrzymanie płynów), poprawa samopoczucia, działanie przeciwwymiotne ('''[[deksametazon]]''' - działanie krótkotrwałe, zmniejsza się po 4 tyg. polecany dla chorych w stanie terminalnym ze względu na powikłania ONJ po długotrwałym stosowaniu).


== Leczenie p/nowotworowe a leczenie wyniszczenia nowotworowego ==
== Leczenie przeciwnowotworowe a leczenie wyniszczenia nowotworowego ==
Zespół kacheksja/anoreksja (wyniszczenie nowotworowe) pojawia się niemal natychmiast wraz z pojawieniem się nowotworu. Jednak jego objawy widoczne są dopiero wraz z czasem trwania choroby. Leczenie p/nowotworowe należy podjąć jak najszybciej, gdyż zwlekanie z terapią zmniejsza szanse pacjenta na przeżycie<ref name=":0" />.
Zespół kacheksja-anoreksja (wyniszczenie nowotworowe) pojawia się niemal natychmiast wraz z pojawieniem się nowotworu. Jednak jego objawy widoczne są dopiero wraz z czasem trwania choroby. Leczenie przecinowotworowe należy podjąć jak najszybciej, gdyż zwlekanie z terapią zmniejsza szanse pacjenta na przeżycie<ref name=":0" />.


Leczenie p/nowotworowe obejmuje [[chirurgia|chirurgię]], [[Chemioterapia nowotworów|chemioterapię]], [[Radioterapia|radioterapię]] oraz w niektórych przypadkach również leczenie uzupełniające z użyciem terapii [[Inhibitory aromatazy|hormonalnej]]. Wszystkie wymienione terapie mają swoje oddziaływanie nie tylko na nowotwór ale również na całe ciało pacjenta. Należy poddać się terapii zasadniczej (chirurgia, chemioterapia, radioterapia) i uwzględnić ich możliwe działania niepożądane. Lekarz prowadzący powinien pomóc w ich minimalizowaniu.
Leczenie przeciwnowotworowe obejmuje [[chirurgia|chirurgię]], [[Chemioterapia nowotworów|chemioterapię]], [[Radioterapia|radioterapię]] oraz w niektórych przypadkach również leczenie uzupełniające z użyciem terapii [[Inhibitory aromatazy|hormonalnej]]. Wszystkie wymienione terapie mają swoje oddziaływanie nie tylko na nowotwór, ale również na całe ciało pacjenta. Należy poddać się terapii zasadniczej (chirurgia, chemioterapia, radioterapia) i uwzględnić ich możliwe działania niepożądane. Lekarz prowadzący powinien pomóc w ich minimalizowaniu.


===== <u>W odniesieniu do zespołu kacheksja/anoreksja (wyniszczenia nowotworowego) w czasie zwalczania nowotworu z użyciem chemioterapii i radioterapii dochodzi m.in. do</u><ref name=":3" /><ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Aapro|imię = M.|tytuł = Early recognition of malnutrition and cachexia in the cancer patient: a position paper of a European School of Oncology Task Force|czasopismo = The Annals of Oncology|wolumin = 25|wydanie = 8|strony = 1492-1499|data = 2014-25-02|wydawca = Oxford Journals|miejsce = --|issn = --}}</ref><ref name=":4">{{Cytuj pismo|nazwisko = Andreyev|imię = H.J.N.|tytuł = Why do patients with weight loss have a worse outcome when undergoing chemotherapy for gastrointestinal malignancies?|czasopismo = European Journal of Cancer|wolumin = 34|wydanie = 4|strony = 503–509|data = 1998|wydawca = EJC|miejsce = --|issn = --}}</ref>: =====
W odniesieniu do zespołu kacheksja-anoreksja (wyniszczenia nowotworowego) w czasie zwalczania nowotworu z użyciem chemioterapii i radioterapii dochodzi m.in. do<ref name=":3" /><ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Aapro|imię = M.|tytuł = Early recognition of malnutrition and cachexia in the cancer patient: a position paper of a European School of Oncology Task Force|czasopismo = The Annals of Oncology|wolumin = 25|wydanie = 8|strony = 1492-1499|data = 2014-25-02|wydawca = Oxford Journals|miejsce = --|issn = --}}</ref><ref name=":4">{{Cytuj pismo|nazwisko = Andreyev|imię = H.J.N.|tytuł = Why do patients with weight loss have a worse outcome when undergoing chemotherapy for gastrointestinal malignancies?|czasopismo = European Journal of Cancer|wolumin = 34|wydanie = 4|strony = 503–509|data = 1998|wydawca = EJC|miejsce = --|issn = --}}</ref>:
* uwalniania i pobudzania mediatorów zapalenia ([[Interleukina 1|IL-1]], [[interleukina 6|IL-6]], [[TNF-α|TNF]])
* uwalniania i pobudzania mediatorów zapalenia ([[Interleukina 1|IL-1]], [[interleukina 6|IL-6]], [[TNF-α|TNF]])
* pojawienia się [[Jadłowstręt psychiczny|jadłowstrętu]], [[nudności]], [[wymioty|wymiotów]] i [[biegunka|biegunek]],
* pojawienia się [[Jadłowstręt psychiczny|jadłowstrętu]], [[nudności]], [[wymioty|wymiotów]] i [[biegunka|biegunek]],
Linia 62: Linia 62:
* uszkodzeń śluzówki (np. [[drożdżyca]] jamy ustnej)
* uszkodzeń śluzówki (np. [[drożdżyca]] jamy ustnej)


===== <u>Wyniszczenie wynikające z obecności nowotworu jest złym czynnikiem rokowniczym, gdyż u pacjentów z ubytkiem masy ciała w trakcie terapii onkologicznej stwierdzono</u><ref name=":5">{{Cytuj pismo|nazwisko = Dewys|imię = W.D.|tytuł = Prognostic effect of weight loss prior to chemotherapy in cancer patients. Eastern Cooperative Oncology Group|czasopismo = Am J Med|wolumin = 69|wydanie = 4|strony = 491-497|data = 1980|wydawca = AMJ|miejsce = -|issn = -}}</ref><ref name=":6">{{Cytuj książkę|nazwisko = del Fabbro|imię = E.|tytuł = Impact of cancer cachexia. Cancer Cachexia: Pocket books for cancer supportive care: Springer Healthcare|rok = 2012|wydawca = Springer|miejsce = --|strony = 20-57|isbn = -}}</ref>: =====
Wyniszczenie wynikające z obecności nowotworu jest złym czynnikiem rokowniczym, gdyż u pacjentów z ubytkiem masy ciała w trakcie terapii onkologicznej stwierdzono<ref name=":5">{{Cytuj pismo|nazwisko = Dewys|imię = W.D.|tytuł = Prognostic effect of weight loss prior to chemotherapy in cancer patients. Eastern Cooperative Oncology Group|czasopismo = Am J Med|wolumin = 69|wydanie = 4|strony = 491-497|data = 1980|wydawca = AMJ|miejsce = -|issn = -}}</ref><ref name=":6">{{Cytuj książkę|nazwisko = del Fabbro|imię = E.|tytuł = Impact of cancer cachexia. Cancer Cachexia: Pocket books for cancer supportive care: Springer Healthcare|rok = 2012|wydawca = Springer|miejsce = --|strony = 20-57|isbn = -}}</ref>:
* skrócenie czasu trwania terapii (np. chemioterapii średnio o 1 miesiąc),
* skrócenie czasu trwania terapii (np. chemioterapii średnio o 1 miesiąc),
* zmniejszenie [[wskaźnik odpowiedzi na leczenie|wskaźnika odpowiedzi na leczenie]], (mniejsza skuteczność leczenia onkologicznego),
* zmniejszenie [[wskaźnik odpowiedzi na leczenie|wskaźnika odpowiedzi na leczenie]], (mniejsza skuteczność leczenia onkologicznego),
Linia 68: Linia 68:
* wystąpienie większej ilości powikłań (infekcje, zapalenia np. płuc, powikłania pooperacyjne) skutkujących przedłużeniem pobytu pacjentów w szpitalu.
* wystąpienie większej ilości powikłań (infekcje, zapalenia np. płuc, powikłania pooperacyjne) skutkujących przedłużeniem pobytu pacjentów w szpitalu.


===== <u>Jednocześnie wyniszczenie nowotworowe w wielu przypadkach wymusza na lekarzu</u><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" />: =====
Jednocześnie wyniszczenie nowotworowe w wielu przypadkach może wymagać modyfikacji leczenia<ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" />:
* odroczenie leczenia (odroczenie zabiegu operacyjnego usunięcia nowotworu, odroczenie chemioterapii lub radioterapii)
* odroczenie leczenia (odroczenie zabiegu operacyjnego usunięcia nowotworu, odroczenie chemioterapii lub radioterapii),
* pozostawienie pacjenta w obserwacji zamiast w leczeniu do czasu poprawienia się stanu ogólnego - wagi, siły, odporności
* pozostawienie pacjenta w obserwacji zamiast w leczeniu do czasu poprawienia się stanu ogólnego – wagi, siły, odporności,

* modyfikację (najczęściej zmniejszeniem) dawek leków
* modyfikację (najczęściej zmniejszeniem) dawek leków,
* przerwanie leczenia.
* przerwanie leczenia.


==== '''Leczenie zespołu kacheksja/anoreksja (wyniszczenia nowotworowego) z zastosowaniem octanu megestrolu już w trakcie leczenia onkologicznego''' umożliwia uzyskanie <ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Mantovani|imię = G.|tytuł = Megestrol acetate in neoplastic anorexia/cachexia: clinical evaluation and comparison with cytokine levels in patients with head and neck carcinoma treated with neoadjuvant chemotherapy|czasopismo = International Journal Clinical Laboratory Research|wolumin = 25|wydanie = 3|strony = 135-141|data = 1995|wydawca = Springer|miejsce = -|issn = -}}</ref><ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Zang|imię = J.|tytuł = Antiemetic activity of megestrol acetate in patients receiving chemotherapy,|czasopismo = Support Care Cancer|wolumin = 19|wydanie = 1|strony = 667-673|data = 2011|wydawca = -|miejsce = -|issn = -}}</ref>: ====
Leczenie zespołu kacheksja-anoreksja (wyniszczenia nowotworowego) z zastosowaniem octanu megestrolu już w trakcie leczenia onkologicznego umożliwia uzyskanie<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Mantovani|imię = G.|tytuł = Megestrol acetate in neoplastic anorexia/cachexia: clinical evaluation and comparison with cytokine levels in patients with head and neck carcinoma treated with neoadjuvant chemotherapy|czasopismo = International Journal Clinical Laboratory Research|wolumin = 25|wydanie = 3|strony = 135-141|data = 1995|wydawca = Springer|miejsce = -|issn = -}}</ref><ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Zang|imię = J.|tytuł = Antiemetic activity of megestrol acetate in patients receiving chemotherapy,|czasopismo = Support Care Cancer|wolumin = 19|wydanie = 1|strony = 667-673|data = 2011|wydawca = -|miejsce = -|issn = -}}</ref>:
* znaczącego spadku ilości mediatorów zapalnych (IL-1, Il-6, TNF),
* znaczącego spadku ilości mediatorów zapalnych (IL-1, Il-6, TNF),
* przyrostu masy ciała, poprawę apetytu i parametrów jakości życia,
* przyrostu masy ciała, poprawę apetytu i parametrów jakości życia,
* lepszego działania przeciwwymiotnego (co jest szczególnie ważne w trakcie chemioterapii przy zasadniczym leczeniu przeciwwymiotnym)
* lepszego działania przeciwwymiotnego (co jest szczególnie ważne w trakcie chemioterapii przy zasadniczym leczeniu przeciwwymiotnym)
* lepszego wyniku przeciwzapalnego w połączeniu z [[Niesteroidowe leki przeciwzapalne|NLPZ]] ([[ibuprofen]], [[Diklofenak|diclofenac]]).
* lepszego wyniku przeciwzapalnego w połączeniu z [[Niesteroidowe leki przeciwzapalne|NLPZ]] ([[ibuprofen]], [[Diklofenak|diclofenac]]).

== Dieta w trakcie terapii przeciwnowotworowej ==
== Dieta w trakcie terapii przeciwnowotworowej ==
W jaki sposób przyrządzić potrawy dla pacjentów z zespołem kacheksja-anoreksja ?<ref name=":0" /><ref name=":1" />:
W jaki sposób przyrządzić potrawy dla pacjentów z zespołem kacheksja-anoreksja?<ref name=":0" /><ref name=":1" />:
* poprzez gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie w folii aluminiowej, pieczenie na ruszcie. Odradza się smażenie oraz podduszanie potraw na tłuszczu.
* poprzez gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie w folii aluminiowej, pieczenie na ruszcie. Odradza się smażenie oraz podduszanie potraw na tłuszczu.
* zaleca się usuwać pestki i skórki, a w przypadku trudności w połykaniu - przecierać lub miksować potrawy przed podaniem. Małe porcje ulubionych produktów zawsze warto mieć pod ręką.
* zaleca się usuwać pestki i skórki, a w przypadku trudności w połykaniu - przecierać lub miksować potrawy przed podaniem. Małe porcje ulubionych produktów zawsze warto mieć pod ręką.

Wersja z 16:39, 10 lis 2014

Zespół kacheksja-anoreksja (kacheksja, wyniszczenie nowotworowe, cancer cachexia) – zespół chorobowych objawów obserwowany w przebiegu choroby nowotworowej obejmujący współistniejące objawy kacheksji (ubytek masy ciała) i anoreksji (jadłowstrętu) wynikających z działania guza oraz zapotrzebowania energetycznego organizmu do walki z chorobą. Jest to patologiczny przewlekły stan zapalny będący odpowiedzią organizmu na obecność guza charakteryzujący się hipermetabolizmem tłuszczów, cukrów i białek oraz podwyższonym poziomem cytokin prozapalnych i utratą mięśni białek[1].

Na stopień rozwoju zespołu kacheksja/anoreksja mają wpływ[2]:

Zaburzenia odżywiania u pacjentów onkologicznych obserwuje się w 75% przypadków. Utrata masy ciała ponad 5% znamienne pogarsza rokowania pacjentów onkologicznych, dlatego zaleca się jak najszybszą diagnozę i wdrożenie leczenia. Nieleczony zespół kacheksja/anoreksja pogarsza stan pacjenta i utrudnia podejmowanie leczenia zaś utrata masy ciała ponad 30% prowadzi do zgonu chorego[3].

Najczęściej zespół kacheksja-anoreksja obserwowany jest w przebiegu:

W 2012 roku Ministerstwo Zdrowia wprowadziło obowiązek oceny stanu odżywiania każdego chorego (w tym chorego onkologicznego) zgodnie z zasadami określonymi w „Standardach żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego” Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego lub, w przypadku dzieci, zgodnie z zasadami określonymi przez Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego Dzieci[4].

Diagnozowanie

Objawy, które może zaobserwować sam pacjent lub jego rodzina/opiekunowie[1]:

  • postępująca utrata masy ciała (bez względu na wagę pacjenta - objawy mogą dotyczyć również osób z początkowo wysokim BMI. spadek na wadze w tym przypadku to objaw choroby a nie diety i nie jest pomocny ani oczekiwany w trakcie leczenia onkologicznego)
  • niechęć do przyjmowania pokarmów, uczucie szybkiego nasycenia się po przyjęciu niewielkich ilości pokarmów, walka nad talerzem
  • osłabienie, znużenie, szybkie męczenie się, niekorzystne zmiany wyglądu (blada cera, sucha skóra, podkrążone oczy, suchość w jamie ustnej, matowe włosy i in.)
  • obrzęki (odczuwalne głównie na dłoniach i stopach), duszności, uczucie kołatania serca, bólu brzucha, wątroby,
  • pogorszenie odporności, częstsze infekcje lub dłużej trwające (przewlekające się),
  • narastająca depresja, wycofanie z życia towarzyskiego, lęk.

Europejskie Stowarzyszenie Medycyny Paliatywnej (EAPC) w 2011 roku[5] ponownie uzgodniło zasady diagnozowania zespołu kacheksja-anoreksja:

Prekacheksja:

  • spadek masy ciała <5% + anoreksja i zmiany metaboliczne

Kacheksja:

  • spadek wagi >5% lub
  • BMI <20 i spadek wagi >2% lub
  • sarkopenia i spadek wagi >2%

Zaawansowana kacheksja:

  • zmienny stopień wyniszczenia
  • pacjent nie reaguje na leczenie przeciwnowotworowe
  • obecne procesy prokataboliczne
  • niski wynik wydajności
  • oczekiwany czas przeżycia <3 m-ce

Tempo rozwoju zespołu kacheksja-anoreksja w różnych typach nowotworów wygląda inaczej, ze względu na wpływ umiejscowienia guza oraz zabiegi wykonywane w trakcie terapii przeciwnowotworowej. Wiadomo, iż szybszy spadek masy ciała nastąpi przy nowotworach przełyku, żołądka czy jeśli zaś wolniejszy spadek będzie w nowotworach piersi czy prostaty. Dodatkowo leczenie (np. leki sterydowe stosowane w raku piersi czy prostaty) opóźniają uwidocznienie się spadku masy ciała u tych pacjentów. Jednak sam spadek masy ciała nie jest jedynym objawem jaki obserwuje się u pacjentów onkologicznych i należy brać pod uwagę również inne, gdyż późne zdiagnozowanie zespołu kacheksja - anoreksja przyczynia się do utrudnienia jego leczenia oraz leczenia onkologicznego w ogóle.

Leczenie zespołu kacheksja-anoreksja[3][2][5]

Zasadą leczenia zespołu kacheksja-anoreksja jest zbilansowana dieta zaspokajająca wydatki energetyczne pacjenta onkologicznego. W wielu sytuacjach klinicznych pacjent odmawia jedzenia lub porcje jakie przyjmuje są zbyt małe, aby zaspokoić potrzeby organizmu. Stąd standardem na całym świecie jest leczenie farmakologiczne z zastosowaniem leków pobudzających łaknienie.

W Polsce stosuje się[2]:

Leczenie przeciwnowotworowe a leczenie wyniszczenia nowotworowego

Zespół kacheksja-anoreksja (wyniszczenie nowotworowe) pojawia się niemal natychmiast wraz z pojawieniem się nowotworu. Jednak jego objawy widoczne są dopiero wraz z czasem trwania choroby. Leczenie przecinowotworowe należy podjąć jak najszybciej, gdyż zwlekanie z terapią zmniejsza szanse pacjenta na przeżycie[1].

Leczenie przeciwnowotworowe obejmuje chirurgię, chemioterapię, radioterapię oraz w niektórych przypadkach również leczenie uzupełniające z użyciem terapii hormonalnej. Wszystkie wymienione terapie mają swoje oddziaływanie nie tylko na nowotwór, ale również na całe ciało pacjenta. Należy poddać się terapii zasadniczej (chirurgia, chemioterapia, radioterapia) i uwzględnić ich możliwe działania niepożądane. Lekarz prowadzący powinien pomóc w ich minimalizowaniu.

W odniesieniu do zespołu kacheksja-anoreksja (wyniszczenia nowotworowego) w czasie zwalczania nowotworu z użyciem chemioterapii i radioterapii dochodzi m.in. do[5][6][7]:

Wyniszczenie wynikające z obecności nowotworu jest złym czynnikiem rokowniczym, gdyż u pacjentów z ubytkiem masy ciała w trakcie terapii onkologicznej stwierdzono[8][9]:

  • skrócenie czasu trwania terapii (np. chemioterapii średnio o 1 miesiąc),
  • zmniejszenie wskaźnika odpowiedzi na leczenie, (mniejsza skuteczność leczenia onkologicznego),
  • zmniejszenie przeżycia całkowitego,
  • wystąpienie większej ilości powikłań (infekcje, zapalenia np. płuc, powikłania pooperacyjne) skutkujących przedłużeniem pobytu pacjentów w szpitalu.

Jednocześnie wyniszczenie nowotworowe w wielu przypadkach może wymagać modyfikacji leczenia[7][8][9]:

  • odroczenie leczenia (odroczenie zabiegu operacyjnego usunięcia nowotworu, odroczenie chemioterapii lub radioterapii),
  • pozostawienie pacjenta w obserwacji zamiast w leczeniu do czasu poprawienia się stanu ogólnego – wagi, siły, odporności,
  • modyfikację (najczęściej zmniejszeniem) dawek leków,
  • przerwanie leczenia.

Leczenie zespołu kacheksja-anoreksja (wyniszczenia nowotworowego) z zastosowaniem octanu megestrolu już w trakcie leczenia onkologicznego umożliwia uzyskanie[10][11]:

  • znaczącego spadku ilości mediatorów zapalnych (IL-1, Il-6, TNF),
  • przyrostu masy ciała, poprawę apetytu i parametrów jakości życia,
  • lepszego działania przeciwwymiotnego (co jest szczególnie ważne w trakcie chemioterapii przy zasadniczym leczeniu przeciwwymiotnym)
  • lepszego wyniku przeciwzapalnego w połączeniu z NLPZ (ibuprofen, diclofenac).

Dieta w trakcie terapii przeciwnowotworowej

W jaki sposób przyrządzić potrawy dla pacjentów z zespołem kacheksja-anoreksja?[1][2]:

  • poprzez gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie w folii aluminiowej, pieczenie na ruszcie. Odradza się smażenie oraz podduszanie potraw na tłuszczu.
  • zaleca się usuwać pestki i skórki, a w przypadku trudności w połykaniu - przecierać lub miksować potrawy przed podaniem. Małe porcje ulubionych produktów zawsze warto mieć pod ręką.
  • jeśli spożywanie produktów stałych nie jest możliwe lub jest utrudnione warto stosować zupy, dietę przecieraną, mleko, soki.
  • Zaleca się aby chory przyjmował około 5 posiłków dziennie. Śniadanie złożone z owoców, budyniu czy kisielu traktowane jest jako pełen posiłek.
  • nie należy podawać jedzenia przymuszając do tego. Walka nad talerzem tylko potęguje złe nastawienie. Dobrym rozwiązaniem jest pozostawienie w zasięgu ręki owoców, po które chory będzie mógł sięgnąć pomiędzy posiłkami.

Zaleca się aby dieta zawierała:

  • mięsa: ryby, mięso kurczaka, królika, młodą wołowiną,
  • nabiał i jego przetwory: mleko, jogurt, budynie, twaróg, mleko w proszku jako dodatek do zup, omlety, jajka
  • owoce i warzywa: w tym suszone, kasze, ciemne makarony, ryż brązowy,
  • pieczywo: ciemne i razowe

Odradzane:

  • jedzenie typu fast-food i odgrzewanie gotowych posiłków,
  • zasmażki, śmietany, masło, smalec
  • kapusta, seler,
  • słodycze, cukier, alkohol.
  1. ↑ a b c d Krystyna de Walden-Gałuszko: Podstawy opieki paliatywnej. Wyd. Lekarskie PZWL, 2007.
  2. ↑ a b c d S. Kłęk, M. Misiak, R. Duchnowska: Zaburzenia odżywiania [w:] Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 pod red. M. Krzakowskiego. Gdańsk: 2013, s. 606-619.
  3. ↑ a b K. Krzemieniecki., Leczenie wyniszczenia nowotworowego - dobrodziejstwo dla chorych a przekleństwo dla NFZ? Krytyczna analiza zjawiska terapii wyniszczenia nowotworowego w Polsce, Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 1 (38-42); Krystyna de Walden Gałuszko, Podstawy opieki paliatywnej w Polsce, PZWL, 2007
  4. ↑ ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, paragraf 6
  5. ↑ a b c K. Fearon, F. Strasser i wsp., Definition and classification an cancer cachexia: an international consensus, The Lancet Oncology, vol. 12, Issue 5, pp. 489-495, May 2011
  6. ↑ M. Aapro. Early recognition of malnutrition and cachexia in the cancer patient: a position paper of a European School of Oncology Task Force. „The Annals of Oncology”. 25 (8), s. 1492-1499, 2014-25-02. --: Oxford Journals. ISSN --. 
  7. ↑ a b H.J.N. Andreyev. Why do patients with weight loss have a worse outcome when undergoing chemotherapy for gastrointestinal malignancies?. „European Journal of Cancer”. 34 (4), s. 503–509, 1998. --: EJC. ISSN --. 
  8. ↑ a b W.D. Dewys. Prognostic effect of weight loss prior to chemotherapy in cancer patients. Eastern Cooperative Oncology Group. „Am J Med”. 69 (4), s. 491-497, 1980. -: AMJ. ISSN -. 
  9. ↑ a b E. del Fabbro: Impact of cancer cachexia. Cancer Cachexia: Pocket books for cancer supportive care: Springer Healthcare. --: Springer, 2012, s. 20-57. ISBN -.
  10. ↑ G. Mantovani. Megestrol acetate in neoplastic anorexia/cachexia: clinical evaluation and comparison with cytokine levels in patients with head and neck carcinoma treated with neoadjuvant chemotherapy. „International Journal Clinical Laboratory Research”. 25 (3), s. 135-141, 1995. -: Springer. ISSN -. 
  11. ↑ J. Zang. Antiemetic activity of megestrol acetate in patients receiving chemotherapy,. „Support Care Cancer”. 19 (1), s. 667-673, 2011. -: -. ISSN -. 

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zespół_kacheksja-anoreksja&oldid=40921816”