Kayaba Ka-1: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
| Linia 88: | Linia 88: | ||
Przynajmniej jeden egzemplarz został przebudowany do eksperymentalnej wersji Ka-1 KAI z rakietami prochowymi na końcach płatów wirnika dla zwiększenia nośności{{r|munson106|Francillon145}}. |
Przynajmniej jeden egzemplarz został przebudowany do eksperymentalnej wersji Ka-1 KAI z rakietami prochowymi na końcach płatów wirnika dla zwiększenia nośności{{r|munson106|Francillon145}}. |
||
Źródła różnią się co do ilości zbudowanych maszyn. Według niektórych źródeł zbudowano tylko jeden egzemplarz w wersji Ka-2 z silnikiem gwiazdowym Jacobs L-4MA-7 i łącznie powstało 239 maszyn Ka-1 (jedna w wersji Ka-1 KAI{{#tag:ref|Oznaczenie „KAI” pochodzi od japońskiego słowa ''kaizō'' oznaczającego „zmianę”, „modyfikację” i używane było do oznaczania pojedynczych maszyn seryjnych{{r|Francillon48}}. Zobacz też [[system oznaczeń samolotów Cesarskiej |
Źródła różnią się co do ilości zbudowanych maszyn. Według niektórych źródeł zbudowano tylko jeden egzemplarz w wersji Ka-2 z silnikiem gwiazdowym Jacobs L-4MA-7 i łącznie powstało 239 maszyn Ka-1 (jedna w wersji Ka-1 KAI{{#tag:ref|Oznaczenie „KAI” pochodzi od japońskiego słowa ''kaizō'' oznaczającego „zmianę”, „modyfikację” i używane było do oznaczania pojedynczych maszyn seryjnych{{r|Francillon48}}. Zobacz też [[system oznaczeń samolotów Cesarskiej Armii Japońskiej]]|group=uwaga}}) i jedna Ka-2{{r|munson106|Francillon145}}, według innego zbudowano łącznie nie więcej niż 95 maszyn, z czego do 60 mogło należeć do typu Ka-2{{r|jarrett178}}. |
||
Szacuje się, że do 50 maszyn trafiło do jednostek wojskowych przed końcem wojny{{r|jarrett178}}. Niektóre z nich służyły w jednostkach artyleryjskich choć najprawdopodobniej żadna z nich nie została użyta bojowo w roli samolotu obserwacyjnego czy towarzyszącego{{r|jarrett178}}. |
Szacuje się, że do 50 maszyn trafiło do jednostek wojskowych przed końcem wojny{{r|jarrett178}}. Niektóre z nich służyły w jednostkach artyleryjskich choć najprawdopodobniej żadna z nich nie została użyta bojowo w roli samolotu obserwacyjnego czy towarzyszącego{{r|jarrett178}}. |
||
Wersja z 10:04, 4 wrz 2013
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
K. K. Kayaba Seisakusho |
| Typ |
wiatrakowiec |
| Konstrukcja |
mieszana |
| Załoga |
1-2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
26 maja 1941 |
| Lata produkcji |
1941-1945 |
| Liczba egz. |
przynajmniej 90 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 x silnik rzędowy Argus As 10C |
| Moc |
176,5 kW (240 KM) |
| Wymiary | |
| Średnica wirnika |
12,2 m |
| Długość |
9,2 m |
| Wysokość |
3,12 m |
| Masa | |
| Własna |
775 kg |
| Startowa |
1170 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
165 km/h |
| Prędkość przelotowa |
115 km/h |
| Wznoszenie maks. w locie pionowym |
5 m/s |
| Pułap praktyczny |
3500 m |
| Zasięg |
280 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 x 60 kg bomba głębinowa | |
| Użytkownicy | |
| Siły Powietrzne Cesarskiej Armii Japońskiej | |
Kayaba Ka-1 – japoński wiatrakowiec używany przez Siły Powietrzne Cesarskiej Armii Japońskiej w okresie II wojny światowej. Kayaba Ka-1 powstał jako wersja rozwojowa amerykańskiej konstrukcji Kellett KD-1A. Był to pierwszy uzbrojony wiropłat użyty bojowo.
Tło historyczne
Cesarska Armia Japońska zainteresowała się użyciem wiatrakowców do celów obserwacyjnych i kierowania ogniem po doświadczeniach z walk granicznych z ZSRR w latach 1938-39 kiedy używane jeszcze przez Armię Japońską balony obserwacyjne były zestrzeliwane przez Rosjan[1]. Pod koniec 1939 (lub na początku 1940[1]) do Japonii sprowadzono jeden egzemplarz amerykańskiego wiatrakowca Kellett KD-1A który miał być wykorzystany w eksperymentach jako obserwacyjny statek powietrzny korygujący ogień artylerii i jako samolot towarzyszący[1][2][3][4]. Wiatrakowiec napędzany był 7-cylindrowym, chłodzonym powietrzem, 225-konnym silnikiem gwiazdowym typu Jacobs L-4M4[2]. Tuż po przybyciu do Japonii wiropłat został poważnie uszkodzony i rozbity wrak został przekazany firmie K. K. Kayaba Seisakusho zajmującej się badaniami nad tego typu aparatami latającymi[2][4].
Po zakupie licencji na wiatrakowiec[5], na rozkaz Koko Hombu (ministerstwa ds. lotnictwa) w zakładach K. K. Kayaba Seisakusho opracowano nową wersję tego wiatrakowca w dużej mierze opierającą się na amerykańskim pierwowzorze ale zmodyfikowaną do japońskich standardów fabrycznych[2].
Konstrukcja
Kayaba Ka-1 był jednosilnikowym, dwuosobowym wiatrakowcem o konstrukcji mieszanej[6]. Załogę stanowili pilot i obserwator w otwartych kokpitach w układzie tandem (jeden za drugim)[6]. Wiatrakowiec miał podwozie klasyczne, stałe z kołem ogonowym[7].
Wiropłat napędzany był niemieckim silnikiem (produkowanym na licencji w Kobe), chłodzonym powietrzem 8-cylindrowym silnikiem rzędowym V8 typu Argus As 10C o mocy 240 KM (250 KM według innego źródła[5])z dwupłatowym śmigłem[3][6], wirnik nośny był trójpłatowy[7].
Kayaba Ka-1 mierzył 9,2 m długości, średnica wirnika nośnego wynosiła 12,2 m[6]. Masa własna wiatrakowca wynosiła 775 kg, a maksymalna masa startowa do 1170 kg[6]. Wiropłat mógł osiągnąć prędkość 165 km/h, jego prędkość przelotowa wnosiła 115 km/h, zasięg wynosił do 280 km[6].
Uzbrojenie stanowiły dwie 60-kilogramowe bomby głębinowe[6].
Historia
Pierwszy egzemplarz został ukończony w maju 1941, prototyp został oblatany 26 maja[3][7] (według innego źródła dwa egzemplarze ukończono dopiero w 1942, a problemy z przegrzewającym się silnikiem opóźniły ich oblatania aż do 1943[1]). Podczas prób zademonstrował dobre właściwości lotne, m.in. zdolność do startu po zaledwie trzydziestometrowym rozbiegu i możliwość wykonania zwrotu o 360° w zawisie[a][7]. Wysokość 1000 metrów osiągał w trzy minuty i dwadzieścia sekund, a 2000 metrów w siedem minut i trzydzieści sekund[7].
Według niektórych źródeł już w 1942 maszyna trafiła do produkcji seryjnej[7], według innego, zamówienie na 300 egzemplarzy złożono dopiero w 1943 i pierwsze 60 wiropłatów miało być dostarczone do marca 1944[1].
Przynajmniej jeden egzemplarz został przebudowany do eksperymentalnej wersji Ka-1 KAI z rakietami prochowymi na końcach płatów wirnika dla zwiększenia nośności[3][6].
Źródła różnią się co do ilości zbudowanych maszyn. Według niektórych źródeł zbudowano tylko jeden egzemplarz w wersji Ka-2 z silnikiem gwiazdowym Jacobs L-4MA-7 i łącznie powstało 239 maszyn Ka-1 (jedna w wersji Ka-1 KAI[b]) i jedna Ka-2[3][6], według innego zbudowano łącznie nie więcej niż 95 maszyn, z czego do 60 mogło należeć do typu Ka-2[1].
Szacuje się, że do 50 maszyn trafiło do jednostek wojskowych przed końcem wojny[1]. Niektóre z nich służyły w jednostkach artyleryjskich choć najprawdopodobniej żadna z nich nie została użyta bojowo w roli samolotu obserwacyjnego czy towarzyszącego[1].
Po wodowaniu lotniskowca eskortowego (w późniejszym czasie przebudowanego na okręt desantowy) „Akitsu Maru” część wiropłatów została przystosowana do roli zwalczania okrętów podwodnych[1][12][7]. W tej roli z racji bardzo małego udźwigu operowały one w wersji jednoosobowej i uzbrojone były w dwie małe 60-kilogramowe bomby głębinowe[1][6]. Były to pierwsze uzbrojone wiropłaty użytego bojowo[2]. Operowały one z pokładu „Akitsu Maru”[12] oraz z lotnisk lądowych patrolując obszary nad cieśninami Tsugaru i Koreańską[1][6].
- ↑ Informacja o tym, że Kayaba Ka-1 mógł zawisnąć w powietrzu jest podana za cytowanym źródłem, według niego „przy pełnej mocy silnika i z nosem pod kątem 15° Ka-1 mógł zawisnąć w powietrzu i wykonać pełny obrót o 360° w zwisie” („By running its engine at full power and holding its the nose 15 degrees up, the Ka-1 could hover and coudl also execute a full 360 degree grun while hovering”)[7]. Wiatrakowiec nie może wykonywać zawisu jako, że potrzebuje ciągłego nawiewu powietrza na wirnik nośny co jest niemożliwe bez poruszania się do przodu[8][9][10] ale w specyficznych okolicznościach, ustawiając się pod silny wiatr, wiatrakowiec może sprawiać wrażenie, że jest zawisie wykorzystując wiatr do wytworzenia siły nośnej wirnika[8].
- ↑ Oznaczenie „KAI” pochodzi od japońskiego słowa kaizō oznaczającego „zmianę”, „modyfikację” i używane było do oznaczania pojedynczych maszyn seryjnych[11]. Zobacz też system oznaczeń samolotów Cesarskiej Armii Japońskiej
- ↑ a b c d e f g h i j k Philip Jarrett: Aircraft of the Second World War. s. 178.
- ↑ a b c d e René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 143.
- ↑ a b c d e Kenneth Munson: Helicopters And Other Rotorcraft Since 1907. s. 106.
- ↑ a b Norman Polmar: Aircraft Carriers, v. 2. s. 32.
- ↑ a b George Townson: Autogiro: The Story of "the Windmill Plane". s. 119.
- ↑ a b c d e f g h i j k René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 145.
- ↑ a b c d e f g h René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 144.
- ↑ a b John Watkinson: The Art of the Helicopter. s. 10.
- ↑ J. Gordon Leishman: Principles of Helicopter Aerodynamics. s. 20-21.
- ↑ Stanley S. McGowen: Helicopters. s. 13.
- ↑ René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 48.
- ↑ a b Norman Polmar: Aircraft Carriers, v. 1. s. 263.
Bibliografia
- René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
- Philip Jarrett: Aircraft of the Second World War: the Development of the Warplane 1939-45. London: Putnam Aeronautical Books, 1997. ISBN 0-85177-875-5.
- J. Gordon Leishman: Principles of Helicopter Aerodynamics. Cambridge ; New York: Cambridge University Press, 2006. ISBN 978-0-521-85860-1.
- Stanley S. McGowen: Helicopters : An Illustrated History of Their Impact. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, 2005. ISBN 978-1-85109-468-4.
- Kenneth Munson: Helicopters And Other Rotorcraft Since 1907. Blandford Press, 1973. ISBN 0-7137-0610-4.
- Norman Polmar, Minoru Genda: Aircraft Carriers: A History Of Carrier Aviation And Its Influence On World Events: v. 1: 1909-1945. Washington, D.C.: Potomac Books, 2006. ISBN 978-1-57488-663-4.
- Norman Polmar, Minoru Genda: Aircraft Carriers: A History of Carrier Aviation and Its Influence on World Events: v. 2: 1946-2006. Washington, D.C.: Potomac Books, 2006. ISBN 978-1-57488-665-8.
- George Townson: Autogiro: The Story of "the Windmill Plane". Fallbrook, CA: Aero Publishers, 1985. ISBN 0-8168-2900-4.
- John Watkinson: The Art of the Helicopter. Butterworth-Heinemann, 2003. ISBN 978-0080971872.
Linki zewnętrzne
- Archiwalny film z prób wiatrakowca. youtube.com. [dostęp 2012-11-09].