Pirahã: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Dodatkowe informacje nt. badań Everetta, informacje na temat mitologii przenisione wyżej do fragmentu o religii |
m WPCleaner (v1.08) Naprawa linku do strony ujednoznaczniającej - Człowiek |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
[[Język pirahã]], którego używają, stał się obiektem zainteresowań lingwistyki w związku z cechami nietypowymi dla innych języków, m.in. brakiem wyraźnego słownictwa związanego z barwami i liczbami. |
[[Język pirahã]], którego używają, stał się obiektem zainteresowań lingwistyki w związku z cechami nietypowymi dla innych języków, m.in. brakiem wyraźnego słownictwa związanego z barwami i liczbami. |
||
Kultura Indian Pirahã wykazuje również inne cechy odmienne od pozostałych kultur |
Kultura Indian Pirahã wykazuje również inne cechy odmienne od pozostałych kultur ludzkich: |
||
* Pirahã nie znają historii swojego plemienia w czasach odleglejszych, niż sięga pamięć najstarszego członka plemienia |
* Pirahã nie znają historii swojego plemienia w czasach odleglejszych, niż sięga pamięć najstarszego członka plemienia |
||
Wersja z 20:45, 30 maj 2011
Indianie Pirahã (nazwa własna: Híaitíihí, dosłownie "prości" – to co obce jest wg nich "krzywe") mieszkają w brazylijskiej części dżungli amazońskiej nad rzeką Maici. Obecnie plemię liczy – wg różnych szacunków – od 200 do 360 osób, choć dawniej było ich o wiele więcej.
Pirahã są łowcami i zbieraczami. Ich religia przypomina wierzenia animistyczne – są przekonani o istnieniu świata duchów, zwanych przez nich xigagaí, "istotami bez krwi". Uważają też, podobnie jak inne plemiona południowoamerykańskie, że świat podzielony jest na wyższe i niższe strefy. Ich kultura nie posiada jednak wielu innych elementów typowych dla religii, takich, jak rytuały, wiara w życie pozagrobowe czy mitologia (w tym mit o stworzeniu świata).
Język pirahã, którego używają, stał się obiektem zainteresowań lingwistyki w związku z cechami nietypowymi dla innych języków, m.in. brakiem wyraźnego słownictwa związanego z barwami i liczbami.
Kultura Indian Pirahã wykazuje również inne cechy odmienne od pozostałych kultur ludzkich:
- Pirahã nie znają historii swojego plemienia w czasach odleglejszych, niż sięga pamięć najstarszego członka plemienia
- Nie są świadomi pokrewieństwa bardziej odległego, niż między rodzeństwem lub rodzicami i dziećmi
- W ich kulturze szczególne znaczenie ma bezpośrednie doświadczenie, np. słowo xibipíío oznacza granicę pomiędzy tym, co jest doświadczane, a tym, co znalazło się już poza zasięgiem zmysłów [1]
- Nie znają sztuki, poza prostymi rysunkami i amuletami do odstraszania demonów
- Okresowo głodzą się (mimo że w dżungli jest pod dostatkiem pożywienia), by stać się tigisái, "twardzi"
- Rzadko śpią przez całą noc, zadowalając się krótkimi (od 15 minut do 2 godzin) drzemkami w różnych porach doby
- W ich języku nie ma prawdopodobnie słów na określenie kolorów; by określić barwy stosują porównania ("jak krew")
- Nie znają liczb. Według niektórych źródeł, występują określenia jeden i więcej [2], według innych (Daniel Everett), liczebniki nie występują wcale, brak nawet słowa "jeden" (możliwe jest jedynie wyrażenie małej lub większej ilości)[3]. Próby nauczenia Pirahã liczenia do dziesięciu za pomocą portugalskich liczebników zakończyły się niepowodzeniem.
- ↑ Fragment prezentacji Daniela Everetta
- ↑ Gazeta Nowości (wyd. w Toruniu) dnia 26 czerwca 2009
- ↑ Daniel Everett, Cultural Constraints on Grammar and Cognition in Piraha: Another Look at the Design Features of Human Language, 2005