Raporty Pileckiego

Raporty Pileckiego (zwane także raportami Witolda) – nazwa raportów z obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau autorstwa Witolda Pileckiego, który na polecenie Armii Krajowej stworzył w obozie ruch oporu pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej (ZOW). Napisane po ucieczce Pileckiego z obozu, były jednocześnie podsumowaniem działalności polskiego ruchu oporu w Auschwitz, a także pierwszym na świecie świadectwem dokumentującym Holokaust.

Przeniknięcie do Auschwitz

Plan przedostania się do niemieckiego obozu KL-Auschwitz Witold Pilecki przedstawił swoim przełożonym jeszcze w 1940 roku. W tym czasie jeszcze niewiele było wiadomo o warunkach panujących w obozie, istniała więc konieczność zebrania informacji wywiadowczych na temat jego funkcjonowania oraz w miarę możliwości zorganizowania tam ruchu oporu, współpracującego z polskim podziemiem na zewnątrz. Plan wymagał przeniknięcia agenta Armii Krajowej do KL-Auschwitz. Miał nim być Witold Pilecki, który ochotniczo zgłosił się do wykonania tego zadania. Dnia 19 września 1940 roku podczas łapanki pozwolił się on aresztować Niemcom (w bloku przy al. Wojska Polskiego 40) i w nocy z 21 na 22 września 1940 roku wraz z tzw. "drugim transportem warszawskim" znalazł się w obozie. W przeciągu trzech lat pobytu w Auschwitz udało mu się stworzyć liczący około 1000 osób obozowy ruch oporu (ZOW) oraz przekazywać dowództwu AK meldunki na temat sytuacji panującej w obozie. Po ucieczce z Auschwitz Pilecki zawarł całość swojej pracy wywiadowczej w tzw. Raportach Pileckiego. W sumie napisał trzy raporty podsumowujące działalność ZOW w Auschwitz oraz warunki panujące w obozie. Wcześniejsze meldunki z obozu oraz całościowe raporty za pośrednictwem AK przekazano także zachodnim aliantom.

Raport "W" – 1943

Pierwszym raportem Pileckiego był tzw. "Raport W". Został przez niego napisany wkrótce po ucieczce z KL-Auschwitz, która miała miejsce w Wielkanoc 1943 roku. Raport jest pisany skrótowo i zawiera jedynie suche fakty oraz informacje. W tekście tym autor nazwiska kodował pod postacią liczb, do których sporządził także dwustronicowy zaszyfrowany klucz (dołączony do raportu, zachował się wraz z nim). Na oryginał "Raportu W" zostały także własnoręcznie naniesione oświadczenia innych członków polskiego podziemia współpracujących z ZOW, m.in. Aleksandra Wielopolskiego, Stefana Bieleckiego, Antoniego Woźniaka, Aleksandra Palińskiego, Ferdynanda Trojnickiego, Eleonory Ostrowskiej i Stefana Miłkowskiego.

Raport "Teren S" – 1943

"Raport 'Teren S'" był częścią Raportu W, ale został on wydzielony z całości opisu ruchu oporu w KL-Auschwitz i utajniony ze względu na ochronę personaliów członków ruchu. Część ta była ściśle tajna ze względu na możliwość przecieku i zagrożenie życia dla wielu członków z dowództwa oraz groźby rozbicia struktury ruchu oporu w Auschwitz. Raport "Teren S" jest krótkim sprawozdaniem dotyczącym działalności kpt. dr. Władysława Deringa (nr obozowy P-1723) oraz dr. Rudolfa Diema (nr P-10022).

Raport – 1945

Ostatni raport został napisany przez Pileckiego już po wojnie, w 1945 roku. Sporządził go we Włoszech, po opuszczeniu obozu jenieckiego, w którym znalazł się po powstaniu warszawskim. Raport ten stanowił podsumowanie dotychczasowych relacji i był najobszerniejszym – liczył bowiem ponad 100 stron maszynopisu. Relacja ta została rozszerzona także o własne komentarze oraz refleksje autora, zyskując dzięki temu walory literackie oraz stanowiąc zapis wspomnień Pileckiego z tego okresu.

Powojenny raport również zawierał wyłącznie liczby zamiast nazwisk. Część z nich pozostaje nieznana, ponieważ zaszyfrowany klucz Pileckiego zaginął.

Powojenny los raportów

Pełny tekst raportów Pileckiego po raz pierwszy został opublikowany w Polsce dopiero w 2000 roku – 55 lat po wojnie. Wcześniej pozostawały one kompletnie nieznane zarówno polskiemu środowisku naukowemu, jak również obywatelom PRL. Stało się tak, ponieważ Witold Pilecki, powróciwszy po wojnie do Polski, został oskarżony przez komunistyczne władze Polski Ludowej o szpiegostwo. W wyniku procesu skazano go na karę śmierci, a wyrok wykonano. Do 1989 roku wszystkie informacje związane z życiem i dokonaniami Witolda Pileckiego podlegały w PRL cenzurze.

Zobacz też

• Jan Karski

Bibliografia

• Adam Cyra, Ochotnik do Auschwitz. Witold Pilecki 1901-1948, ISBN 83-912000-3-5, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich, Oświęcim 2000
• Jacek Pawłowicz, Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948, 2008, ISBN 978-83-60464-97-7.

Linki zewnętrzne

• Raporty Witolda Pileckiego online
• Raport Witolda Pileckiego z Auschwitz - pełny tekst po polsku
• Raport Witolda Pileckiego z Auschwitz - pełny tekst po polsku (format RTF)
• Konstanty Piekarski, Ucieczka z Piekła, zawiera m.in. skany oryginalnych raportów Witolda Pileckiego z Auschwitz