Chabrot

Stary francuski zwyczaj pochodzący z południa Francji [[1]]. Faire chabrot albo faire chabròl znaczy „wlać wino [[2]] do resztki zupy” (najczęściej jest to pot-au-feu lub garbure), by rozcieńczyć pozostałości i tak powstały płyn wypić wielkimi łykami prosto z miski albo talerza.

Tradycja

Dawniej chabrot regularnie stosowano przy dojadaniu takich zup jak bréjaude albo garbure. Czynność wymagała zastosowania miski lub innego okrągłego naczynia bez uchwytów. Najczęściej były to naczynia gliniane. Był to zwyczaj szeroko rozpowszechniony, dziś jest praktykowany głównie przez starszych ludzi na prowincji.

Mieszkańcy [Périgord] fà chabroù; w [[3]] mówi się o chabrot, w [[4]] o cabroù. [Mistral] twierdził, że słowo cabroù pochodzi od łacińskiego capreolus. „Robić chabrot" znaczy zatem „pić jak koza”. W regionie [[5]] oraz w [[6]] zwyczaj określa słowo godaille. W [[7]] mówi się o godala (być może jest to przestawka słowa goulade, „łyk”). Prawdopodobnie praktyka ta była znana także w rejonach położonych na północ od Loary: w ostatnim tomie cyklu powieściowego Chronique des Pasquier, [Duhamel] pisze o champorot (stąd potem chabrot): „Był to zwyczaj praktykowany przez mojego ojca”.

Chabrot dziś

Chabrot jest nadal praktykowany we Francji, zwłaszcza na południowym zachodzie kraju. Jean Rebier (1879-1966), założyciel pisma „Lemouzi”, pisze: „Po zupie zawsze następuje porządny chabròl.” Etnolog Albert Goursaud wspomina też o nim w książce La société rurale traditionnelle en Limousin: ethnographie et folklore du Haut-Limousin et de la Basse-Marche (1976). Rozróżnia przy tym tradycje, które były żywotne w momencie pracy nad książką od tych, które przeszły już do lamusa. Z jego ustaleń wynika, że chabrot był w powszechnym użyciu, przynajmniej na wsiach, aż do połowy XX wieku. Katalończyk Jaume Fàbrega, urodzony w 1948, w książce Cuina del país dels càtars pisze, że w czasach młodości często widział ludzi praktykujących lo cabròt. Roland Manoury, pochodzący z Owernii muzykolog i poeta, napisał marsz na cześć chabrot, wykonywany tradycyjnie przy dźwiękach akordeonu. Refren brzmi następująco:

À la soupe! À la soupe! (Do zupy! Do zupy!) Voici l'heure du chabrot. (Czas na chabrot.) Nous, on a le vin en poupe. (Mamy wino na rufie.) Quand on a le bouillon tout chaud (Gdy bulion jest gorący) On verse un' rasade (dolewamy po brzegi naczynia) De vin rouge bien costaud. (mocnego czerwonego wina) Si, de plus on est malade (A jeśli choroba nam doskwiera) Pour guérir, faisons chabrot. (robimy chabrot – na zdrowie!)

Dziś chabrot jest uważany za stary i wiejski zwyczaj, ale w pewnych okolicznościach może też być praktykowany w innych środowiskach, zwłaszcza podczas wspólnych biesiadnych spotkań, przesyconych atmosferą przyjaźni i wspólnoty. W trakcie branżowego bankietu, Philippe Faure-Brac, najlepszy [[8]] na świecie w roku 1992, właściciel Bistrot du Sommelier w Paryżu i członek Grand jury européen, wstał i poprosił o pozwolenie na wykonanie chabrot z resztką kremu grzybowego oraz winem Cheval Blanc rocznik 1998. Pierre Lurton, dyrektor domów Yquem oraz Cheval Blanc, odpowiedział, wlewając do zupy wino ze swojego kieliszka. Pozostali goście uczynili podobnie. Finisz był jednak współczesny – nikt nie pił z talerza, mieszankę wina i zupy zjedzono łyżką.

Bibliografia Albert Goursaud, La société rurale traditionnelle en Limousin: ethnographie et folklore du Haut-Limousin et de la Basse-Marche, Maisonneuve et Larose, t. V, 1976. Georges Duhamel, La Passion de Joseph Pasquier, Mercure de France, 1945. Simin Palay, Dictionnaire du gascon et du béarnais modernes, CNRS, 1980.