Przejdź do zawartości

Ulica Podwale we Wrocławiu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Zmiana nazwy kategorii Kategoria:Ulice WrocławiaKategoria:Ulice we Wrocławiu (przy użyciu QRC)
m Wycofano edycję użytkownika 77.254.254.73 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to MalarzBOT.
Znacznik: Wycofanie zmian
 
(Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 14 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Ulica infobox
{{Ulica infobox
|nazwa = ulica Podwale
| miasto = Wrocław-Stare Miasto
| rodzaj = U
|nazwa oryginalna =
|jednostki = [[Szczepin]], [[Przedmieście Świdnickie]], [[Przedmieście Oławskie]], [[Stare Miasto (osiedle Wrocławia)|Stare Miasto]]
| nazwa = Podwale
|zdjęcie = Podwale 73-77.jpg
| jedn1 = Przedmieście Świdnickie
|opis zdjęcia = Widok przez [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosę]] na posesje przy ul. Podwale 73–77 (końcowy, wschodni fragment ulicy); konsulat [[Niemcy|Niemiec]] (ul. Podwale 76/77) – po lewej
| jedn1_nazwa =
|państwo = Polska
| długość = 2830 m
| kod mapy = Wrocław
|miejscowość = [[Wrocław]]
|długość = 2830 m
| mapa = Stare_Miasto_Podwale.png
|poprzednie nazwy =
| zdjęcie = Podwale 73-77.jpg
|plan = Stare_Miasto_Podwale.png
| zdjęcie_podpis = Widok przez [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosę]] na posesje przy ul. Podwale 73–77 (końcowy, wschodni fragment ulicy); konsulat [[Niemcy|Niemiec]] (ul. Podwale 76/77) – po lewej
| przebieg =
|przebieg =
{{Ulica infobox/przebieg|MOS|0|0 m|[[Most Sikorskiego|Most Władysława Sikorskiego]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|MOS|0|0 m|[[Most Sikorskiego|Most Władysława Sikorskiego]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|1|80 m|ul. gen. Władysława Sikorskiego}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|1|80 m|ul. gen. Władysława Sikorskiego}}
{{Ulica infobox/przebieg|PLA|1|285 m|[[plac Jana Pawła II we Wrocławiu|pl. Jana Pawła II]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|PLA|1|285 m|[[Plac Jana Pawła II we Wrocławiu|pl. Jana Pawła II]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|445 m|ul. Aleksandra Zelwerowicza}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|445 m|ul. Aleksandra Zelwerowicza}}
{{Ulica infobox/przebieg|PLA|1|700 m|pl. Orląt Lwowskich}}
{{Ulica infobox/przebieg|PLA|1|700 m|[[Plac Orląt Lwowskich we Wrocławiu|pl. Orląt Lwowskich]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|960 m|[[Ulica Krupnicza we Wrocławiu|ul. Krupnicza]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|960 m|[[Ulica Sądowa we Wrocławiu|ul. Sądowa]], [[Ulica Krupnicza we Wrocławiu|ul. Krupnicza]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|1180 m|ul. Muzealna}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|1180 m|ul. Muzealna}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|1300 m|ul. Łąkowa}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|1300 m|ul. Łąkowa}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|1470 m|[[ulica Świdnicka we Wrocławiu|ul. Świdnicka]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|1470 m|[[Ulica Świdnicka we Wrocławiu|ul. Świdnicka]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|PLA|0|1640 m|[[Plac Czysty|pl. Czysty]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|PLA|0|1640 m|[[Plac Czysty|pl. Czysty]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|1960 m|[[ulica Piotra Skargi we Wrocławiu|ul. ks. Piotra Skargi]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|1960 m|[[Ulica Piotra Skargi we Wrocławiu|ul. ks. Piotra Skargi]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|1|1960 m|[[Ulica Hugona Kołłątaja we Wrocławiu|ul. Hugona Kołłątaja]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|1|1960 m|[[Ulica Hugona Kołłątaja we Wrocławiu|ul. Hugona Kołłątaja]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|2165 m|ul. Dworcowa}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|2165 m|[[Ulica Dworcowa we Wrocławiu|ul. Dworcowa]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|2225 m|ul. Komuny Paryskiej}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|0|2225 m|[[Ulica Komuny Paryskiej we Wrocławiu|ul. Komuny Paryskiej]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|2650 m|[[ulica Oławska we Wrocławiu|ul. Oławska]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|1|2650 m|[[Ulica Oławska we Wrocławiu|ul. Oławska]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|1|2650 m|[[Ulica gen. Romualda Traugutta we Wrocławiu|ul. gen. Romualda Traugutta]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|ULP|1|2650 m|[[Ulica gen. Romualda Traugutta we Wrocławiu|ul. gen. Romualda Traugutta]]}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|0|2830 m|al. Juliusza Słowackiego}}
{{Ulica infobox/przebieg|SK|0|2830 m|[[Aleja Juliusza Słowackiego we Wrocławiu|al. Juliusza Słowackiego]]}}
| commons = Category:Podwale Street in Wrocław
|kod mapy = Wrocław
|współrzędne =
|commons = Category:Podwale street in Wrocław
}}
}}
'''Ulica Podwale''' we [[Wrocław]]iu – ulica ciągnąca się łukiem wzdłuż zewnętrznego obwodu [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosy miejskiej]], obecnie od [[Most Sikorskiego|Mostu Władysława Sikorskiego]] na zachodzie do al. Juliusza Słowackiego na wschodzie, długości 2,8 km.
'''Ulica Podwale''' we [[Wrocław]]iu – ulica ciągnąca się łukiem wzdłuż zewnętrznego obwodu [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosy miejskiej]], obecnie od [[Most Sikorskiego|Mostu Władysława Sikorskiego]] na zachodzie do al. Juliusza Słowackiego na wschodzie{{odn|Antkowiak|1970|s=187}}{{odn|Encyklopedia Wrocławia|2000|s=643}}, długości 2,8 km.


== Historia ==
== Historia ==
Po wyburzeniu [[fortyfikacja|fortyfikacji]] miejskich w [[1807]] ulica ''Am Stadtgraben'' (pol. Przy Fosie Miejskiej) pozostawała niezabudowana aż do podziału przyległych terenów na 26 parceli, co nastąpiło w [[1813]]. Powstałe w ten sposób działki były bardzo duże, bywały wielokrotnie dzielone na mniejsze, co pociągało za sobą zamieszanie związane z numeracją posesji. Do [[lata 40. XIX wieku|lat 40. XIX wieku]] wzdłuż Podwala ciągnęły się głównie ogrody, w miarę jednak upływu lat zaczęły tu powstawać okazałe gmachy tak publiczne, jak i prywatne. W latach [[1828]]–[[1834]] między dzisiejszymi ul.&nbsp;Sądową i pl.&nbsp;Orląt Lwowskich wzniesiono [[koszary]] [[kirasjerzy|kirasjerów]] (później – [[grenadier]]ów, obecnie – Starostwo Powiatowe<ref>Część tego budynku przez pewien czas po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zajmował [[dom studencki|akademik]] [[Politechnika Wrocławska|Politechniki]] – „Nad Fosą”, nazywany także zdrobniale „Fosik”.</ref>, według współczesnej numeracji ul.&nbsp;Podwale&nbsp;28), a w latach [[1845]]–[[1852]] na sąsiedniej parceli powstał okazały gmach sądu (dziś – Sąd Rejonowy, ul.&nbsp;Podwale&nbsp;30).
Po wyburzeniu [[Fortyfikacja|fortyfikacji]] miejskich w 1807 ulica ''Am Stadtgraben'' ([[Język polski|pol.]] „Przy Fosie Miejskiej”){{odn|Antkowiak|1970|s=188}} pozostawała niezabudowana aż do podziału przyległych terenów na 26 parceli{{odn|Encyklopedia Wrocławia|2000|s=643}}, co nastąpiło w 1813. Powstałe w ten sposób działki były bardzo duże, bywały wielokrotnie dzielone na mniejsze, co pociągało za sobą zamieszanie związane z numeracją posesji{{odn|Encyklopedia Wrocławia|2000|s=643}}{{odn|Antkowiak|1970|s=188}}. Do [[Lata 40. XIX wieku|lat 40. XIX wieku]] wzdłuż Podwala ciągnęły się głównie ogrody, w miarę jednak upływu lat zaczęły tu powstawać okazałe gmachy tak publiczne, jak i prywatne. W latach 1828–1834 między dzisiejszymi [[Ulica Sądowa we Wrocławiu|ul.&nbsp;Sądową]] i [[Plac Orląt Lwowskich we Wrocławiu|pl.&nbsp;Orląt Lwowskich]] wzniesiono [[koszary]] [[Kirasjerzy|kirasjerów]] (później – [[Grenadierzy|grenadierów]], obecnie – Starostwo Powiatowe{{u|DS}}, według współczesnej numeracji ul.&nbsp;Podwale&nbsp;28 – [[Koszary Grenadierów we Wrocławiu|Koszary Grenadierów]]), a w latach 1845–1852 na sąsiedniej parceli powstał okazały gmach sądu (dziś – Sąd Rejonowy, ul.&nbsp;Podwale&nbsp;30).


W [[1847]], pragnąc uporządkować numerację parceli wzdłuż ''Am Stadtgraben'', podzielono ją na trzy odcinki, nadając im osobne nazwy, wywodzące się od nazw przedmieść, przez które przechodziły:
W 1847, pragnąc uporządkować numerację parceli wzdłuż ''Am Stadtgraben'', podzielono ją na trzy odcinki, nadając im osobne nazwy, wywodzące się od nazw przedmieść, przez które przechodziły{{odn|Antkowiak|1970|s=188}}{{odn|Encyklopedia Wrocławia|2000|s=643}}:
* od Mostu Władysława Sikorskiego do pl. Orląt Lwowskich nazwano ''Nikolai Stadtgraben'' (pol. Podwale Mikołajskie)
* od Mostu Władysława Sikorskiego do pl. Orląt Lwowskich nazwano ''Nikolai Stadtgraben'' (pol. Podwale Mikołajskie)
* od pl. Orląt Lwowskich do ul. Dworcowej – ''Schweidnitzer Stadtgraben'' (pol. Podwale Świdnickie)
* od pl. Orląt Lwowskich do ul. Dworcowej – ''Schweidnitzer Stadtgraben'' (pol. Podwale Świdnickie)
* od ul. Dworcowej do al. Juliusza Słowackiego – ''Ohlauer Stadtgraben'' (pol. Podwale Oławskie).
* od ul. Dworcowej do al. Juliusza Słowackiego – ''Ohlauer Stadtgraben'' (pol. Podwale Oławskie).


W 1849 wzdłuż Podwala zainstalowano [[Latarnia uliczna|gazowe oświetlenie]]; w następnych latach powstawały kolejne gmachy:<br>
W [[1849]] wzdłuż Podwala zainstalowano [[latarnia uliczna|gazowe oświetlenie]]; w następnych latach powstawały kolejne gmachy: [[1866]]–[[1870]] [[Nowa Synagoga we Wrocławiu|Synagoga Na Wygonie]] przy skrzyżowaniu z ul.&nbsp;Łąkową, dom handlowy Martina Schneidera (obecnie DH „Podwale”, ul.&nbsp;Podwale&nbsp;37–38), [[1925]]–[[1927]] gmach Prezydium Policji (dziś Komenda Wojewódzka Policji, ul.&nbsp;Podwale&nbsp;31), dom towarowy Wertheim (dziś [[Renoma|DH „Renoma”]]; wejście główne od [[ulica Świdnicka we Wrocławiu|ul. Świdnickiej]]&nbsp;40, od ul.&nbsp;Podwale jest wejście boczne do budynku), willa rodziny [[Georg Haase|Haase]] przy ul.&nbsp;Podwale&nbsp;76 (później siedziba śląskiego oddziału [[Hitlerjugend]], po [[1956]] konsulatu [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]], obecnie mieści się tam Konsulat Generalny [[Niemcy|Niemiec]])<ref>Rodzina Haase, wrocławskich browarników, od połowy [[XIX wiek]]u właścicieli m.in. [[browar]]u przy ul.&nbsp;Krakowskiej 88–106 (''Haase Brauerei''), dzierżawców kilku restauracji we Wrocławiu, w tym [[Piwnica Świdnicka we Wrocławiu|Piwnicy Świdnickiej]], do zaprojektowania rezydencji przy ul. Podwale zatrudnili [[Berlin|berlińskiego]] architekta [[Otto March]]a.</ref>.
* 1866–1870 [[Nowa Synagoga we Wrocławiu|Synagoga Na Wygonie]] przy skrzyżowaniu z ul.&nbsp;Łąkową,
* 1906–1908 [[Dom Towarowy "Podwale" we Wrocławiu|dom handlowy Martina Schneidera]] (obecnie DH „Podwale”, ul.&nbsp;Podwale&nbsp;37–38),
* 1925–1927 [[Budynek Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu|gmach Prezydium Policji]] (dziś [[Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu|Komenda Wojewódzka Policji]], ul.&nbsp;Podwale&nbsp;31),
* dom towarowy Wertheim (dziś [[Renoma|DH „Renoma”]]; wejście główne od [[Ulica Świdnicka we Wrocławiu|ul. Świdnickiej]]&nbsp;40, od ul.&nbsp;Podwale jest wejście boczne do budynku),
* [[Willa Haasego we Wrocławiu|willa rodziny Haase]] przy ul.&nbsp;Podwale&nbsp;76 (później siedziba śląskiego oddziału [[Hitlerjugend]], po 1956 konsulatu [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]], obecnie mieści się tam [[Ambasada Niemiec w Polsce|Konsulat Generalny Niemiec]]){{u|Haase}}.


Podział ulicy na trzy odcinki utrzymano także i po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], aż do 11 grudnia [[1951]], kiedy odcinki te ponownie połączono pod wspólną współczesną nazwą ul.&nbsp;Podwale. Zniszczenia wojenne – największe w rejonie pl.&nbsp;Czystego i skrzyżowania z [[Ulica Hugona Kołłątaja we Wrocławiu|ul. Hugona Kołłątaja]] oraz pomiędzy ul.&nbsp;gen. Romualda Traugutta a al.&nbsp;Juliusza Słowackiego – stosunkowo szybko usunięto, pozostawiając jednak ten ostatni odcinek (ul.&nbsp;Podwale&nbsp;82–91) niezabudowany. Przez ponad 60 lat ten kwartał ulic na zapleczu [[Urząd Pocztowy we Wrocławiu|Poczty Głównej]] był pusty, ostatnio służąc za [[:Plik:Urząd Główny Poczty Polskiej we Wrocławiu.jpg|obszerny parking]]. 7 czerwca [[2007]] rozstrzygnięto przetarg na zabudowę tego placu. Wygrała go spółka Wings, która zapłaciła za niespełna jednohektarową działkę 35 milionów złotych i zamierza do [[2010]] postawić na niej pięciogwiazdkowy hotel [[Hilton Worldwide|sieci Hilton]].
Podział ulicy na trzy odcinki utrzymano także i po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], aż do 11 grudnia 1951, kiedy odcinki te ponownie połączono pod wspólną współczesną nazwą ul.&nbsp;Podwale. Zniszczenia wojenne – największe w rejonie pl.&nbsp;Czystego i skrzyżowania z [[Ulica Hugona Kołłątaja we Wrocławiu|ul.&nbsp;Hugona Kołłątaja]] oraz pomiędzy [[Ulica gen. Romualda Traugutta we Wrocławiu|ul.&nbsp;gen. Romualda Traugutta]] a [[Aleja Juliusza Słowackiego we Wrocławiu|al.&nbsp;Juliusza Słowackiego]]{{odn|Antkowiak|1970|s=189}} – stosunkowo szybko usunięto (m.in. [[Budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56 we Wrocławiu|budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56]], [[Budynek szkoły przy ulicy Podwale 57 we Wrocławiu|budynek szkoły przy ulicy Podwale 57]]), pozostawiając jednak ten ostatni odcinek (ul.&nbsp;Podwale&nbsp;82–91) niezabudowany. Przez ponad 60 lat ten kwartał ulic na zapleczu [[Urząd Pocztowy we Wrocławiu|Poczty Głównej]] był pusty, ostatnio służąc za [[:Plik:Urząd Główny Poczty Polskiej we Wrocławiu.jpg|obszerny parking]]. 7 czerwca 2007 rozstrzygnięto przetarg na zabudowę tego placu. Wygrała go spółka Wings, która zapłaciła za niespełna jednohektarową działkę 35 milionów złotych i postawiła na niej pięciogwiazdkowy hotel [[Hilton Worldwide|sieci Hilton]].


== Galeria ==
== Galeria ==
<gallery>
<gallery>
Plik:Wroclaw Podwale policja i gmachy sadow.jpg|<small>Ul. Podwale, widok na zachód: na pierwszym planie gmach [[policja|policji]], na drugim (z wieżami) – [[sąd]]u i [[prokuratura|prokuratury]], na trzecim (jasno otynkowany) – budynek Starostwa</small>
Plik:Wroclaw Podwale policja i gmachy sadow.jpg|<small>Ul. Podwale, widok na zachód: na pierwszym planie [[Budynek Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu|gmach KW Policji]], na drugim (z wieżami) – [[sąd]]u i [[Prokuratura|prokuratury]], na trzecim (jasno otynkowany) – budynek Starostwa</small>
Plik:Podwale.na.zachod.ze.wzgorza.Partyzantow.jpg|<small>Ul. Podwale ze Wzgórza Partyzantów (''Liebichs Höhe'', dawniej ''Taschenbastion'' – Bastion Sakwowy), po prawej Park Mikołaja Kopernika i [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosa]]</small>
Plik:Podwale.na.zachod.ze.wzgorza.Partyzantow.jpg|<small>Ul. Podwale ze Wzgórza Partyzantów (''Liebichs Höhe'', dawniej ''Taschenbastion'' – Bastion Sakwowy), po prawej Park Mikołaja Kopernika i [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosa]]</small>
Plik:Podwale61-70.na.wschod.jpg|<small>Ul. Podwale na wschód od skrzyżowania z ul. Hugona Kołłątaja</small>
Plik:Podwale61-70.na.wschod.jpg|<small>Ul. Podwale na wschód od skrzyżowania z ul. Hugona Kołłątaja</small>
Plik:Powodz wr.jpg|<small>Szkody wyrządzone przez [[powódź tysiąclecia]] w [[1997]] – miejsce, gdzie [[Odra]] wlewała się do [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosy miejskiej]]; w głębi Skwer Zygmunta Krasińskiego i budynki przy ul.&nbsp;Zygmunta Krasińskiego</small>
Plik:Powodz wr.jpg|<small>Szkody wyrządzone przez [[powódź tysiąclecia]] w 1997 – miejsce, gdzie [[Odra]] wlewała się do [[Fosa Miejska we Wrocławiu|fosy miejskiej]]; w głębi [[Skwer Zygmunta Krasińskiego we Wrocławiu|Skwer Zygmunta Krasińskiego]] i budynki przy [[Ulica gen. Jana Henryka Dąbrowskiego we Wrocławiu|ul.&nbsp;Zygmunta Krasińskiego]]</small>
</gallery>
</gallery>


== Uwagi ==
{{Uwagi|
<ref name="DS">Część tego budynku przez pewien czas po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zajmował [[Dom studencki|akademik]] [[Politechnika Wrocławska|Politechniki]] – „Nad Fosą”, nazywany także zdrobniale „Fosik”, a także miało przez pewien czas siedzibę [[Przedsiębiorstwo Zmechanizowanych Robót Budownictwa Przemysłowego „Zachód”]].</ref>
<ref name="Haase">Rodzina Haase, wrocławskich browarników, od połowy XIX wieku właścicieli m.in. [[browar]]u przy ul.&nbsp;Krakowskiej 88–106 (''Haase Brauerei''), dzierżawców kilku restauracji we Wrocławiu, w tym [[Piwnica Świdnicka we Wrocławiu|Piwnicy Świdnickiej]], do zaprojektowania rezydencji przy ul. Podwale zatrudnili [[Berlin|berlińskiego]] architekta [[Otto March]]a.</ref>
}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę|tytuł= [[Encyklopedia Wrocławia]] |strony= 643–644|wydawca= [[Wydawnictwo Dolnośląskie]] |rok=2000|wydanie=I|isbn = 83-7023-749-5|odn={{odn/id|Encyklopedia Wrocławia|2000}}}}
* {{cytuj książkę|autor link= Zygmunt Antkowiak|nazwisko=Antkowiak|imię=Zygmunt|tytuł= Ulice i place Wrocławia |strony= 187–190|wydawca= Ossolineum |rok=1970|odn=tak}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
Linia 58: Linia 76:


[[Kategoria:Ulice we Wrocławiu|Podwale]]
[[Kategoria:Ulice we Wrocławiu|Podwale]]
[[Kategoria:Ulice na Starym Mieście we Wrocławiu|Podwale]]
[[Kategoria:Przedmieście Świdnickie]]

Aktualna wersja na dzień 09:21, 31 gru 2024

ulica Podwale
Szczepin, Przedmieście Świdnickie, Przedmieście Oławskie, Stare Miasto
Ilustracja
Widok przez fosę na posesje przy ul. Podwale 73–77 (końcowy, wschodni fragment ulicy); konsulat Niemiec (ul. Podwale 76/77) – po lewej
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Długość

2830 m

Plan
Plan przebiegu ulicy
Przebieg
0 m Most Władysława Sikorskiego
światła 80 m ul. gen. Władysława Sikorskiego
światła 285 m pl. Jana Pawła II
445 m ul. Aleksandra Zelwerowicza
światła 700 m pl. Orląt Lwowskich
światła 960 m ul. Sądowa, ul. Krupnicza
1180 m ul. Muzealna
1300 m ul. Łąkowa
światła 1470 m ul. Świdnicka
1640 m pl. Czysty
światła 1960 m ul. ks. Piotra Skargi
światła 1960 m ul. Hugona Kołłątaja
2165 m ul. Dworcowa
2225 m ul. Komuny Paryskiej
światła 2650 m ul. Oławska
światła 2650 m ul. gen. Romualda Traugutta
2830 m al. Juliusza Słowackiego
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Podwale”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Podwale”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Podwale”
51,105329°N 17,027907°E/51,105329 17,027907

Ulica Podwale we Wrocławiu – ulica ciągnąca się łukiem wzdłuż zewnętrznego obwodu fosy miejskiej, obecnie od Mostu Władysława Sikorskiego na zachodzie do al. Juliusza Słowackiego na wschodzie[1][2], długości 2,8 km.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po wyburzeniu fortyfikacji miejskich w 1807 ulica Am Stadtgraben (pol. „Przy Fosie Miejskiej”)[3] pozostawała niezabudowana aż do podziału przyległych terenów na 26 parceli[2], co nastąpiło w 1813. Powstałe w ten sposób działki były bardzo duże, bywały wielokrotnie dzielone na mniejsze, co pociągało za sobą zamieszanie związane z numeracją posesji[2][3]. Do lat 40. XIX wieku wzdłuż Podwala ciągnęły się głównie ogrody, w miarę jednak upływu lat zaczęły tu powstawać okazałe gmachy tak publiczne, jak i prywatne. W latach 1828–1834 między dzisiejszymi ul. Sądową i pl. Orląt Lwowskich wzniesiono koszary kirasjerów (później – grenadierów, obecnie – Starostwo Powiatowe[a], według współczesnej numeracji ul. Podwale 28 – Koszary Grenadierów), a w latach 1845–1852 na sąsiedniej parceli powstał okazały gmach sądu (dziś – Sąd Rejonowy, ul. Podwale 30).

W 1847, pragnąc uporządkować numerację parceli wzdłuż Am Stadtgraben, podzielono ją na trzy odcinki, nadając im osobne nazwy, wywodzące się od nazw przedmieść, przez które przechodziły[3][2]:

  • od Mostu Władysława Sikorskiego do pl. Orląt Lwowskich nazwano Nikolai Stadtgraben (pol. Podwale Mikołajskie)
  • od pl. Orląt Lwowskich do ul. Dworcowej – Schweidnitzer Stadtgraben (pol. Podwale Świdnickie)
  • od ul. Dworcowej do al. Juliusza Słowackiego – Ohlauer Stadtgraben (pol. Podwale Oławskie).

W 1849 wzdłuż Podwala zainstalowano gazowe oświetlenie; w następnych latach powstawały kolejne gmachy:

Podział ulicy na trzy odcinki utrzymano także i po II wojnie światowej, aż do 11 grudnia 1951, kiedy odcinki te ponownie połączono pod wspólną współczesną nazwą ul. Podwale. Zniszczenia wojenne – największe w rejonie pl. Czystego i skrzyżowania z ul. Hugona Kołłątaja oraz pomiędzy ul. gen. Romualda Traugutta a al. Juliusza Słowackiego[4] – stosunkowo szybko usunięto (m.in. budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56, budynek szkoły przy ulicy Podwale 57), pozostawiając jednak ten ostatni odcinek (ul. Podwale 82–91) niezabudowany. Przez ponad 60 lat ten kwartał ulic na zapleczu Poczty Głównej był pusty, ostatnio służąc za obszerny parking. 7 czerwca 2007 rozstrzygnięto przetarg na zabudowę tego placu. Wygrała go spółka Wings, która zapłaciła za niespełna jednohektarową działkę 35 milionów złotych i postawiła na niej pięciogwiazdkowy hotel sieci Hilton.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  1. Część tego budynku przez pewien czas po II wojnie światowej zajmował akademik Politechniki – „Nad Fosą”, nazywany także zdrobniale „Fosik”, a także miało przez pewien czas siedzibę Przedsiębiorstwo Zmechanizowanych Robót Budownictwa Przemysłowego „Zachód”.
  2. Rodzina Haase, wrocławskich browarników, od połowy XIX wieku właścicieli m.in. browaru przy ul. Krakowskiej 88–106 (Haase Brauerei), dzierżawców kilku restauracji we Wrocławiu, w tym Piwnicy Świdnickiej, do zaprojektowania rezydencji przy ul. Podwale zatrudnili berlińskiego architekta Otto Marcha.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]