Budynin: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Położenie geograficzne: poprawa linkowań |
m MalarzBOT: likwiduję Błędy składniowe: Przestarzałe znaczniki HTML |
||
(Nie pokazano 31 wersji utworzonych przez 19 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{ |
{{Polska miejscowość infobox |
||
|nazwa = Budynin |
|nazwa = Budynin |
||
| |
|rodzaj miejscowości = wieś |
||
| |
|zdjęcie = Budynin, cerkiew Niepokalanego Poczęcia NMP (HB6).jpg |
||
| |
|opis zdjęcia = Zabytkowa cerkiew |
||
| |
|alt zdjęcia = |
||
| |
|województwo = lubelskie |
||
|powiat = [[Powiat tomaszowski (województwo lubelskie)|tomaszowski]] |
|||
|opis zdjęcia = Zabytkowa cerkiew |
|||
| |
|gmina = [[Ulhówek (gmina)|Ulhówek]] |
||
| |
|sołectwo = |
||
|miejscowość podstawowa = |
|||
|gmina = [[Ulhówek (gmina)|Ulhówek]] |
|||
| |
|wysokość = |
||
| |
|liczba ludności = 123{{r|pwl|nsp}} |
||
| |
|rok = 2021 |
||
| |
|strefa numeracyjna = 84 |
||
⚫ | |||
|strefa numeracyjna = (+48) 84 |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
|kod mapy = Ulhówek (gmina) |
||
|współrzędne = 50°25'43"N 23°57'00"E<ref name="prng">{{PRNG Miejscowości|12737|data=2023-11-05}}</ref> |
|||
| |
|commons = Category:Budynin |
||
|kod mapy= |
|||
| |
|www = |
||
|stopniE = 23 |minutE = 57 |sekundE = 01 |
|||
|commons = Category:Budynin |
|||
|wikisłownik = |
|||
⚫ | |||
}} |
}} |
||
[[Plik:Budynin - znak.jpg| |
[[Plik:Budynin - znak.jpg|mały|240px|Widok na wieś]] |
||
'''Budynin''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo lubelskie|województwie lubelskim]], w [[Powiat tomaszowski (województwo lubelskie)|powiecie tomaszowskim]], w [[Ulhówek (gmina)|gminie Ulhówek]]. |
'''Budynin''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo lubelskie|województwie lubelskim]], w [[Powiat tomaszowski (województwo lubelskie)|powiecie tomaszowskim]], w [[Ulhówek (gmina)|gminie Ulhówek]]{{r|teryt|roz}}. |
||
Wieś jest [[Sołectwo|sołectwem]] w [[Ulhówek (gmina)|gminie [Ulhówek]]{{r|bip}}. Według [[Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011|Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011]] wieś liczyła 151 mieszkańców{{r|GUS}}. |
|||
W miejscowości znajduje się zabytkowa drewniana [[Cerkiew Niepokalanego Poczęcia NMP w Budyninie|Cerkiew Niepokalanego Poczęcia NMP]]. |
|||
Wierni [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]] należą do parafii [[Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Machnówku|Matki Bożej Królowej Polski w Machnówku]]{{r|par}}. W miejscowości znajduje się zabytkowa drewniana [[Cerkiew Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Budyninie|cerkiew Niepokalanego Poczęcia NMP]] użytkowana obecnie jako kościół filialny. |
|||
⚫ | |||
Myców leży na obszarze [[Grzęda Sokalska|Grzędy Sokalskiej]] na [[Wyżyna Wołyńska|Wyżynie Wołyńskiej]], w zlewni rzeki [[Rzeczyca (dopływ Sołokii)|Rzeczycy]], w południowo-wschodniej części [[województwo lubelskie|województwa lubelskigo]]. |
|||
⚫ | |||
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach |
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo zamojskie|województwa zamojskiego]]. |
||
==Historia== |
== Historia == |
||
W 1437 |
W 1437 właścicielem wsi był Wyszel Rogala i wtedy drogą zamiany przeszła w ręce Piotra Dziektarzewa z ziemi płockiej, który później przyjął nazwisko Budyniński. W 1463 Budynin kupił kasztelan bełski Jan Magier. Magierowie sprzedali wieś w 1554 staroście hrubieszowskiemu Andrzejowi Dembowskiemu. |
||
W [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] wieś w [[Powiat sokalski|powiecie sokalskim]] [[Województwo lwowskie|województwa lwowskiego]]. Folwark w Budyninie należał do Żyda Nuchima Reisza. W 1944 [[Nacjonalizm ukraiński|nacjonaliści ukraińscy]] z [[OUN-B|OUN]] – [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]] zamordowali we wsi 10 Polaków, grabiąc i paląc polskie zagrody<ref name="siekierka2">{{Ludobójstwo w lwowskim|2006|s=1000}}</ref>. |
|||
⚫ | |||
⚫ | Budynin według danych na koniec 2011 |
||
W latach 1945–1947 większość mieszkańców wsi została wysiedlona<ref name="s309-310">Grzegorz Rąkowski, ''Polska egzotyczna'', część II, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, s 309-310.</ref>. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
<ref name="deb">{{cytuj stronę|url=http://grekokatolicyzm.dl.interia.pl/www/dziewietnastowieczne_cerkwie_grekat.html|tytuł=Katarzyna Warmińska, Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie |
|||
⚫ | Budynin według danych na koniec 2011 liczył 151 mieszkańców w tym 76 kobiet i 75 mężczyzn. Było 89 osób w wieku produkcyjnym, 35 w wieku przedprodukcyjnym i 27 w wieku poprodukcyjnym. W ostatnich latach zaznaczyła się tendencja spadkowa liczby ludności (w 1998 wieś liczyła 173 mieszkańców; w 2002 – 175, a w 2009 – 153)<ref>[http://stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=17523&p_token=0.9424267027061433, Bank Danych Lokalnych: miejscowości].</ref>. |
||
z [[Chłopiatyn]]a, [[Liski (gmina Dołhobyczów)|Lisek]], [[Dłużniów|Dłużniowa]] i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo–wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska|opublikowany=http://grekokatolicyzm.dl.interia.pl/|język=pl|data dostępu=2011-09-05}}</ref> |
|||
⚫ | |||
⚫ | * Drewniana [[Cerkiew (budynek)|Cerkiew]] greckokatolicka pw. [[Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny|Niepokalanego Poczęcia NMP]], obecnie kościół filialny rzymskokatolicki pw. Opieki NMP, należący do parafii w [[Machnówek|Machnówku]]. Wzniesiona w |
||
W miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe<ref name="deb">{{cytuj stronę |url = http://grekokatolicyzm.dl.interia.pl/www/dziewietnastowieczne_cerkwie_grekat.html |tytuł = Katarzyna Warmińska, Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie z Chłopiatyna, Lisek, Dłużniowa i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo-wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska |opublikowany = grekokatolicyzm.dl.interia.pl |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20110105113152/http://grekokatolicyzm.dl.interia.pl/www/dziewietnastowieczne_cerkwie_grekat.html |zarchiwizowano = 2011-01-05 |data dostępu = 2011-09-05}}</ref>: |
|||
⚫ | * Drewniana [[Cerkiew (budynek)|Cerkiew]] greckokatolicka pw. [[Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny|Niepokalanego Poczęcia NMP]], obecnie kościół filialny rzymskokatolicki pw. Opieki NMP, należący do parafii w [[Machnówek|Machnówku]]. Wzniesiona w 1887, z zachowaniem tradycji dawnego budownictwa cerkiewnego, na miejscu drewnianej [[Cerkiew (budynek)|cerkwi]] istniejącej już w 1774. Budowla duża, trzykopułowa, z ozdobną galeryjką arkadową i wydatnymi wysokimi okapami. Wewnątrz znajduje się [[polichromia]] o tradycjach [[barok]]owych, wykonana w 1892 oraz częściowo zachowany [[ikonostas]]. W skład wyposażenia wchodzą między innymi ławki i stalle przeniesione z kościoła [[Dominikanki|dominikanek]] w [[Bełz]]ie. |
||
* [[Dzwonnica]], drewniana, wzniesiona jednocześnie z [[Cerkiew (budynek)|cerkwią]] z jednym dzwonem, zapewne z XVIII wieku. |
* [[Dzwonnica]], drewniana, wzniesiona jednocześnie z [[Cerkiew (budynek)|cerkwią]] z jednym dzwonem, zapewne z XVIII wieku. |
||
* Przydrożna figura kamienna z I połowy [[XIX wiek|XIX]] w. na [[cmentarz]]u przycerkiewnym. Na czworobocznym postumencie znajduje się rzeźba [[ |
* Przydrożna figura kamienna z I połowy [[XIX wiek|XIX]] w. na [[cmentarz]]u przycerkiewnym. Na czworobocznym postumencie znajduje się rzeźba [[Florian (męczennik)|św. Floriana]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | * Budynin leży na trasie Transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | * Budynin leży na trasie Transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec – Bełz, z atrakcją turystyczną jaką jest znajdująca się we wsi zabytkowa cerkiew z 1887<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.belzec-belz.pl/index.html |tytuł = ''Bełżec – Bełz. Transgraniczny szlak turystyczny'' – strona szlaku |data dostępu = 2015-12-19}}</ref>. |
||
== Przypisy == |
|||
⚫ | |||
* <ref name=pwl>{{Polska w liczbach|id=wies_Budynin|nazwa=Wieś Budynin w liczbach|data dostępu=2023-11-09}}</ref> |
|||
* <ref name=nsp>{{Cytuj |url=https://bdl.stat.gov.pl/bdl/metadane/cechy/4182 |tytuł=NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych |data=data=2022-09-19 |data dostępu=2023-11-09|opublikowany=Bank Danych Lokalnych GUS}}</ref> |
|||
* <ref name=GUS>[http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.]</ref> |
|||
* <ref name=poczta>{{Poczta Polska|2022-10|s=105}}</ref> |
|||
* <ref name=teryt>[http://eteryt.stat.gov.pl/eTeryt/rejestr_teryt/udostepnianie_danych/baza_teryt/uzytkownicy_indywidualni/wyszukiwanie/wyszukiwanie.aspx?contrast=default GUS. Wyszukiwarka TERYT]</ref> |
|||
* <ref name=roz>''Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}})</ref> |
|||
* <ref name=bip>[https://ugulhowek.bip.lubelskie.pl/upload/pliki/wykaz-soltysow.pdf BIP gminy, sotysi]</ref> |
|||
* <ref name=par>[https://diecezja.zamojskolubaczowska.pl/parafie/parafia-nmp-krolowej-polski-machnowek Opis parafii na stronie diecezji]</ref> |
|||
}} |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* Grzegorz Rąkowski, ''Polska egzotyczna'', część II, Oficyna Wydawnicza |
* Grzegorz Rąkowski, ''Polska egzotyczna'', część II, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, {{ISBN|978-83-62460-26-7}}. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* {{SgKP|I|444}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Gmina Ulhówek}} |
{{Gmina Ulhówek}} |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Budynin]] |
Aktualna wersja na dzień 11:39, 21 paź 2024
wieś | |
Zabytkowa cerkiew | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2021) | |
Strefa numeracyjna |
84 |
Kod pocztowy |
22-678[4] |
Tablice rejestracyjne |
LTM |
SIMC |
0904285[5] |
Położenie na mapie gminy Ulhówek | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego | |
50°25′43″N 23°57′00″E/50,428611 23,950000[1] |
Budynin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Ulhówek[5][6].
Wieś jest sołectwem w gminie [Ulhówek[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 151 mieszkańców[8].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Matki Bożej Królowej Polski w Machnówku[9]. W miejscowości znajduje się zabytkowa drewniana cerkiew Niepokalanego Poczęcia NMP użytkowana obecnie jako kościół filialny.
Położenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1437 właścicielem wsi był Wyszel Rogala i wtedy drogą zamiany przeszła w ręce Piotra Dziektarzewa z ziemi płockiej, który później przyjął nazwisko Budyniński. W 1463 Budynin kupił kasztelan bełski Jan Magier. Magierowie sprzedali wieś w 1554 staroście hrubieszowskiemu Andrzejowi Dembowskiemu.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie sokalskim województwa lwowskiego. Folwark w Budyninie należał do Żyda Nuchima Reisza. W 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN – UPA zamordowali we wsi 10 Polaków, grabiąc i paląc polskie zagrody[10].
W latach 1945–1947 większość mieszkańców wsi została wysiedlona[11].
Ludność
[edytuj | edytuj kod]Budynin według danych na koniec 2011 liczył 151 mieszkańców w tym 76 kobiet i 75 mężczyzn. Było 89 osób w wieku produkcyjnym, 35 w wieku przedprodukcyjnym i 27 w wieku poprodukcyjnym. W ostatnich latach zaznaczyła się tendencja spadkowa liczby ludności (w 1998 wieś liczyła 173 mieszkańców; w 2002 – 175, a w 2009 – 153)[12].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe[13]:
- Drewniana Cerkiew greckokatolicka pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, obecnie kościół filialny rzymskokatolicki pw. Opieki NMP, należący do parafii w Machnówku. Wzniesiona w 1887, z zachowaniem tradycji dawnego budownictwa cerkiewnego, na miejscu drewnianej cerkwi istniejącej już w 1774. Budowla duża, trzykopułowa, z ozdobną galeryjką arkadową i wydatnymi wysokimi okapami. Wewnątrz znajduje się polichromia o tradycjach barokowych, wykonana w 1892 oraz częściowo zachowany ikonostas. W skład wyposażenia wchodzą między innymi ławki i stalle przeniesione z kościoła dominikanek w Bełzie.
- Dzwonnica, drewniana, wzniesiona jednocześnie z cerkwią z jednym dzwonem, zapewne z XVIII wieku.
- Przydrożna figura kamienna z I połowy XIX w. na cmentarzu przycerkiewnym. Na czworobocznym postumencie znajduje się rzeźba św. Floriana.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]- Budynin leży na trasie Transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec – Bełz, z atrakcją turystyczną jaką jest znajdująca się we wsi zabytkowa cerkiew z 1887[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 12737
- ↑ Wieś Budynin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-09] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 105 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ BIP gminy, sotysi
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 1000, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
- ↑ Grzegorz Rąkowski, Polska egzotyczna, część II, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, s 309-310.
- ↑ Bank Danych Lokalnych: miejscowości.
- ↑ Katarzyna Warmińska, Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie z Chłopiatyna, Lisek, Dłużniowa i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo-wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska. grekokatolicyzm.dl.interia.pl. [dostęp 2011-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-05)]. (pol.).
- ↑ Bełżec – Bełz. Transgraniczny szlak turystyczny – strona szlaku. [dostęp 2015-12-19].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grzegorz Rąkowski, Polska egzotyczna, część II, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, ISBN 978-83-62460-26-7.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Budynin. Apokryf Ruski. [dostęp 2011-08-23]. (pol.).
- Budynin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 444 .