Przejdź do zawartości

Metoklopramid: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →Działania niepożądane: drobne redakcyjne
Uak, ilustracja
 
(Nie pokazano 36 wersji utworzonych przez 22 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Związek chemiczny infobox
{{Związek chemiczny infobox
|Nazwa = Metoklopramid
|nazwa = Metoklopramid
|grafika1 = Metoclopramide.png
|1. grafika = Metoclopramide.svg
|grafika1_opis =
|opis 1. grafiki =
|grafika2 = Metoclopramide 3D.png
|2. grafika =
|grafika2_opis =
|opis 2. grafiki =
|grafika3 =
|3. grafika = Metoclopramide 3D.png
|grafika3_opis =
|opis 3. grafiki =
|Nazwa systematyczna = 4-amino-5-chloro-N-(2-(dietylamino)etyl)-
|nazwa systematyczna = 4-amino-5-chloro-N-(2-(dietylamino)etyl)-2-metoksybenzamid
⚫
|inne nazwy =
2-metoksybenzamid
⚫
|wzór sumaryczny = C<sub>14</sub>H<sub>22</sub>ClN<sub>3</sub>O<sub>2</sub>
⚫
|Inne nazwy =
⚫
|inne wzory =
⚫
|Wzór sumaryczny = C<sub>14</sub>H<sub>22</sub>ClN<sub>3</sub>O<sub>2</sub>
|Inne wzory =
|masa molowa = 299,80
|SMILES =
|wygląd =
|Masa molowa = 299,80
|SMILES =
|Wygląd =
|numer CAS = 364-62-5
|Numer CAS = 364-62-5
|PubChem =
|PubChem =
|DrugBank =
|DrugBank =
|gęstość =
|Gęstość =
|gęstość źródło =
|Stan skupienia w podanej G =
|stan skupienia w podanej g =
|G warunki niestandardowe =
|g warunki niestandardowe =
|Rozpuszczalność w wodzie =
|rozpuszczalność w wodzie =
⚫
|rww źródło =
|RwW warunki niestandardowe =
|rww warunki niestandardowe =
|Inne rozpuszczalniki =
|Temperatura topnienia =
|inne rozpuszczalniki =
|temperatura topnienia =
⚫
|Tt warunki niestandardowe =
|Temperatura wrzenia =
|tt źródło =
|Tw warunki niestandardowe =
|tt warunki niestandardowe =
|Temperatura krytyczna =
|temperatura wrzenia =
|Ciśnienie krytyczne =
|tw źródło =
⚫
|tw warunki niestandardowe =
⚫
|Kwasowość =
|Zasadowość =
|temperatura krytyczna =
|Aktywność optyczna =
|tk źródło =
|Lepkość =
|ciśnienie krytyczne =
|ck źródło =
⚫
|L warunki niestandardowe =
⚫
|logP =
⚫
|Napięcie powierzchniowe =
⚫
|kwasowość =
⚫
|Np warunki niestandardowe =
|Punkt izoelektryczny =
|zasadowość =
|Typ hybrydyzacji i VSEPR =
|współczynnik załamania =
⚫
|lepkość =
⚫
|Układ krystalograficzny =
|Moment dipolowy =
|l źródło =
⚫
|l warunki niestandardowe =
|Zewnętrzne dane MSDS =
⚫
|napięcie powierzchniowe =
|Hazard E =
|Hazard C =
|np źródło =
⚫
|np warunki niestandardowe =
|Hazard O =
⚫
|układ krystalograficzny =
|Hazard F =
|Hazard FF =
|moment dipolowy =
|Hazard T =
|moment dipolowy źródło =
|Hazard TT =
|karta charakterystyki =
|Hazard Xn =
|zagrożenia GHS źródło =
|Hazard Xi =
|piktogram GHS =
|Hazard N =
|hasło GHS =
|Palność =
|zwroty H =
|Zdrowie =
|zwroty EUH =
|Reaktywność =
|zwroty P =
|2. zagrożenia GHS źródło =
|Inne =
|Temperatura zapłonu =
|2. piktogram GHS =
|Tz uwagi =
|2. hasło GHS =
⚫
|2. zwroty H =
⚫
|Tz warunki niestandardowe =
⚫
|2. zwroty EUH =
⚫
|Temperatura samozapłonu =
|Ts uwagi =
|2. zwroty P =
|zagrożenia UE źródło =
⚫
|Ts warunki niestandardowe =
|Zwroty ryzyka =
|2. zagrożenia UE źródło =
|Zwroty bezpieczeństwa =
|NFPA 704 =
|Numer RTECS =
|NFPA 704 źródło =
|Inne aniony =
|temperatura zapłonu =
|Inne kationy =
|tz źródło =
⚫
|tz warunki niestandardowe =
⚫
|Pochodne ? =
⚫
|temperatura samozapłonu =
|? =
|Podobne związki =
|ts źródło =
⚫
|ts warunki niestandardowe =
|aktywny = {{Związek chemiczny infobox/aktywny
|ATC = A03FA01
|numer RTECS =
|EC =
|dawka śmiertelna =
⚫
|pochodne =
|Wykaz środków odurzających =
|Stosowanie w ciąży =
|podobne związki =
|Działanie =
|ATC = [[ATC (A03)|A03FA01]]
|Procent wchłaniania =
|legalność w Polsce =
|Biodostępność = 80±15% (doustnie)
|stosowanie w ciąży =
|Okres półtrwania = 4-5 godzin<ref name="leki" />
|działanie =
|procent wchłaniania =
⚫
|Wiązanie z białkami osocza =
|Metabolizm =
|biodostępność = 80 ± 15% (doustnie)
|okres półtrwania = 4–5 godzin<ref name="leki" />
|Wydalanie = 70–85% nerkowe, 2% z kałem
⚫
|wiązanie z białkami osocza =
⚫
|Locus =
|Typ genu =
|metabolizm =
|Typ białka =
|wydalanie = 70–85% nerkowe, 2% z kałem
|Receptory =
|drogi podawania = doustnie, dożylnie, domięśniowo
|Wydzielanie =
|objętość dystrybucji =
|Transport =
|commons = Category:Metoclopramide
⚫
|Funkcje =
⚫
|Antagoniści =
⚫
|Choroby =
|Drogi podawania = doustnie, dożylnie, domięśniowo
|Stężenie terapeutyczne =
|Objętość dystrybucji =
|Dawka śmiertelna =
}}
}}
⚫
'''Metoklopramid''' (MTC) – lek o działaniu przeciwwymiotnym i pobudzającym [[perystaltyka|perystaltykę]] jelit, będący antagonistą [[receptory dopaminergiczne|receptorów dopaminergicznych]]. Jest często stosowany jako lek pomocniczy w terapii cytostatykami – dla łagodzenia nudności i innych działań niepożądanych tych leków. Działanie przeciwwymiotne jest spowodowane nie tylko blokowaniem przekaźnictwa w neuronach dopaminergicznych, ale też antagonizmem receptorów serotoninergicznych 5HT<sub>3</sub><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=C. Sweetman | imię=Sean | nazwisko2=Martindale | imię2=William L. | autor link= | tytuł=Martindale: the complete drug reference | data=2005 | wydawca=Pharmaceutical Press | miejsce=London | isbn=0-85369-550-4 | strony=}}</ref><ref name="pmid7479521">{{Cytuj pismo | autor=Tonini M., Candura SM., Messori E., Rizzi CA | tytuł=Therapeutic potential of drugs with mixed 5-HT4 agonist/5-HT3 antagonist action in the control of emesis | czasopismo=Pharmacological research: the official journal of the Italian Pharmacological Society | rok=1995 | wydanie=31 | wolumin=5 | miesiąc=maj | pmid= 7479521 | strony=257–260}}</ref>, co powoduje przyspieszenie perystaltyki i wspomaga opróżnianie żołądka.
|minerał =
}}
⚫
'''Metoklopramid''' (MTC) – lek o działaniu przeciwwymiotnym i pobudzającym perystaltykę jelit, będący antagonistą [[receptor]]ów [[dopamina|dopaminowych]]. Jest często stosowany jako lek pomocniczy w terapii cytostatykami – dla łagodzenia nudności i innych działań niepożądanych tych leków. Działanie przeciwwymiotne jest spowodowane nie tylko blokowaniem przekaźnictwa w neuronach dopaminergicznych ale też pobudzaniem receptorów 5HT<sub>4</sub><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=C. Sweetman | imię=Sean | nazwisko2=Martindale | imię2=William L. | autor link= | inni= | tytuł=Martindale: the complete drug reference | data=2005 | wydawca=Pharmaceutical Press | miejsce=London | isbn=0-85369-550-4 | strony=}}</ref><ref name="pmid7479521">{{Cytuj pismo | autor=Tonini M., Candura SM., Messori E., Rizzi CA | tytuł=Therapeutic potential of drugs with mixed 5-HT4 agonist/5-HT3 antagonist action in the control of emesis. | rok=1995 | czasopismo=Pharmacological research : the official journal of the Italian Pharmacological Society | doi= | wydanie=31 | wolumin=5 | miesiąc=maj | pmid= 7479521 | strony=257–60}}</ref>, co powoduje przyspieszenie perystaltyki i wspomaga opróżnianie żołądka.


Metoklopramid jest również stosowany w celach diagnostycznych, przy identyfikacji [[hiperprolaktynemia|hiperprolaktynemii]].
Metoklopramid jest również stosowany w diagnostyce [[hiperprolaktynemia|hiperprolaktynemii]].


== Wskazania ==
== Wskazania ==
Linia 106: Linia 97:
* nudności
* nudności
* czkawka
* czkawka
* gastropatia cukrzycowa
* [[gastropatia cukrzycowa]]
* chemioterapia<ref name="leki">{{Cytuj książkę | nazwisko = Flake | imię = Frank | tytuł = Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej terapii / Frank Flake ; Boris Lutomsky. [Tłum.: Marian Wilimowski] | data = 2005 | wydawca = Wydawn. Medyczne Urban i Partner | miejsce = Wrocław | isbn = 83-89581-22-1 | strony = 139-140 }}</ref>
* chemioterapia<ref name="leki">{{Cytuj książkę | nazwisko = Flake | imię = Frank | tytuł = Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej terapii / Frank Flake ; Boris Lutomsky. [Tłum.: Marian Wilimowski] | data = 2005 | wydawca = Wyd. Medyczne Urban i Partner | miejsce = Wrocław | isbn = 83-89581-22-1 | strony = 139–140}}</ref>


== Przeciwwskazania ==
== Przeciwwskazania ==
* wiek poniżej 2 lat
* wiek poniżej 2 lat
* guzy nadnerczy
* guzy nadnerczy
* mechaniczna niedrożność jelit
* mechaniczna [[niedrożność jelit]]
* [[prolaktynoma]]
* [[Gruczolak przysadki|prolaktynoma]]
* [[padaczka]]
* [[padaczka]]
* [[krwawienie z przewodu pokarmowego]]
* [[krwawienie z przewodu pokarmowego]]
Linia 120: Linia 111:
== Działania niepożądane ==
== Działania niepożądane ==
* [[zmęczenie]]
* [[zmęczenie]]
* [[Somnolencja|senność]]
* [[Somnolencja|senność]]
* zawroty i bóle głowy
* zawroty i bóle głowy
* [[akatyzja]]
* [[akatyzja]]
* hiperprolaktynemia prowadząca do [[mlekotok]]u.
* hiperprolaktynemia prowadząca do [[mlekotok]]u.
* ostra [[dystonia]]
* ostra [[dystonia]]
* [[ginekomastia]]
* [[ginekomastia]]
* biegunka<ref name="leki" />
* [[biegunka]]<ref name="leki" />


Lek może powodować również nasilenie zaburzeń depresyjnych, w szczególności u osób z depresją w wywiadzie. Do rzadkich działań niepożądanych należą: [[agranulocytoza]], [[częstoskurcz nadkomorowy]], [[hiperaldosteronizm]], [[złośliwy zespół neuroleptyczny]] i [[Dyskineza późna|dyskinezy późne]]<ref name="australian_medicines_handbook_2006">{{Cytuj książkę | tytuł = Australian medicines handbook 2006 | data = 2006 | wydawca = Australian Medicines Handbook Pty Ltd. | miejsce = Adelaide | isbn = 0-9757919-2-3 | strony = }}</ref>.
Lek może powodować również nasilenie zaburzeń depresyjnych, w szczególności u osób z depresją w wywiadzie. Do rzadkich działań niepożądanych należą: [[agranulocytoza]], [[częstoskurcz nadkomorowy]], [[hiperaldosteronizm]], [[złośliwy zespół neuroleptyczny]] i [[Dyskineza późna|dyskinezy późne]]<ref name="australian_medicines_handbook_2006">{{Cytuj książkę | tytuł = Australian medicines handbook 2006 | data = 2006 | wydawca = Australian Medicines Handbook Pty Ltd. | miejsce = Adelaide | isbn = 0-9757919-2-3 | strony =}}</ref>. Ryzyko wystąpienia późnych dyskinez rośnie wraz z czasem trwania leczenia i skumulowaną dawką leku dostarczoną do organizmu. Wykazano, że zachorowania wystąpiły u około 20% pacjentów, u których stosowano metoklopramid dłużej niż 12 tygodni. [[Agencja Żywności i Leków|FDA]] zaleca ograniczenie czasu podawania metoklopramidu do maksymalnie 12 tygodni, poza rzadkimi przypadkami, dla których korzyści terapeutyczne przewyższają ryzyko rozwoju dyskinezy późnej<ref name="FDA">{{cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20170118091834/http://www.fda.gov/Safety/MedWatch/SafetyInformation/ucm170934.htm | tytuł = Reglan (metoclopramide) tablets, ODT (Orally Disintegrating Tablets), and injection | data = 2009-2010 | opublikowany = FDA | data dostępu = 2013-06-25}}</ref>.


== Preparaty ==
== Preparaty ==
Linia 136: Linia 127:
* '''Migralgan''' (preparat złożony: [[Karbasalat wapnia|karbasalat]], metoklopramid)
* '''Migralgan''' (preparat złożony: [[Karbasalat wapnia|karbasalat]], metoklopramid)


== Przypisy ==
{{przypisy}}
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Janiec Waldemar (red.), ''Kompendium farmakologii'' Wydanie II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3589-9
* Janiec Waldemar (red.), ''Kompendium farmakologii'' Wydanie II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, {{ISBN|83-200-3589-9}}.


{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
{{hmed}}
{{Klasyfikacja ATC|A03}}

{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:ATC-A03]]
[[Kategoria:ATC-A03]]
[[Kategoria:Aminy aromatyczne]]
⚫
[[Kategoria:Antagonisty receptorów dopaminowych]]
[[Kategoria:Benzamidy]]
[[Kategoria:Metoksybenzeny]]
[[Kategoria:Leki przeciwwymiotne]]
[[Kategoria:Leki przeciwwymiotne]]
[[Kategoria:Leki prokinetyczne]]
[[Kategoria:Leki prokinetyczne]]
[[Kategoria:Leki z listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia]]
⚫
[[Kategoria:Antagoniści receptorów dopaminowych]]
[[Kategoria:Związki chloroaromatyczne]]

[[ar:ميتوكلوبراميد]]
[[de:Metoclopramid]]
[[en:Metoclopramide]]
[[es:Metoclopramida]]
[[fa:متوکلوپرامید]]
[[fr:Métoclopramide]]
[[ja:メトクロプラミド]]
[[nn:Metoklopramid]]
[[pt:Metoclopramida]]
[[ru:Метоклопрамид]]
[[fi:Metoklopramidi]]
[[sv:Metoklopramid]]

Aktualna wersja na dzień 11:46, 19 sie 2024

Metoklopramid
Ilustracja
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C14H22ClN3O2

Masa molowa

299,80 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

364-62-5

DrugBank

DB01233

Klasyfikacja medyczna
ATC

A03FA01

Multimedia w Wikimedia Commons

Metoklopramid (MTC) – lek o działaniu przeciwwymiotnym i pobudzającym perystaltykę jelit, będący antagonistą receptorów dopaminergicznych. Jest często stosowany jako lek pomocniczy w terapii cytostatykami – dla łagodzenia nudności i innych działań niepożądanych tych leków. Działanie przeciwwymiotne jest spowodowane nie tylko blokowaniem przekaźnictwa w neuronach dopaminergicznych, ale też antagonizmem receptorów serotoninergicznych 5HT3[2][3], co powoduje przyspieszenie perystaltyki i wspomaga opróżnianie żołądka.

Metoklopramid jest również stosowany w diagnostyce hiperprolaktynemii.

Wskazania

[edytuj | edytuj kod]

Przeciwwskazania

[edytuj | edytuj kod]

Działania niepożądane

[edytuj | edytuj kod]

Lek może powodować również nasilenie zaburzeń depresyjnych, w szczególności u osób z depresją w wywiadzie. Do rzadkich działań niepożądanych należą: agranulocytoza, częstoskurcz nadkomorowy, hiperaldosteronizm, złośliwy zespół neuroleptyczny i dyskinezy późne[4]. Ryzyko wystąpienia późnych dyskinez rośnie wraz z czasem trwania leczenia i skumulowaną dawką leku dostarczoną do organizmu. Wykazano, że zachorowania wystąpiły u około 20% pacjentów, u których stosowano metoklopramid dłużej niż 12 tygodni. FDA zaleca ograniczenie czasu podawania metoklopramidu do maksymalnie 12 tygodni, poza rzadkimi przypadkami, dla których korzyści terapeutyczne przewyższają ryzyko rozwoju dyskinezy późnej[5].

Preparaty

[edytuj | edytuj kod]
  • Pramidin (Crinos)
  • Metoclopramidum (Polpharma)
  • Migpriv (preparat złożony: acetylosalicylan DL-lizyny, metoklopramid)
  • Migralgan (preparat złożony: karbasalat, metoklopramid)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Frank Flake: Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej terapii / Frank Flake ; Boris Lutomsky. [Tłum.: Marian Wilimowski]. Wrocław: Wyd. Medyczne Urban i Partner, 2005, s. 139–140. ISBN 83-89581-22-1.
  2. ↑ Sean C. Sweetman, William L. Martindale: Martindale: the complete drug reference. London: Pharmaceutical Press, 2005. ISBN 0-85369-550-4.
  3. ↑ Tonini M., Candura SM., Messori E., Rizzi CA. Therapeutic potential of drugs with mixed 5-HT4 agonist/5-HT3 antagonist action in the control of emesis. „Pharmacological research: the official journal of the Italian Pharmacological Society”. 5 (31), s. 257–260, maj 1995. PMID: 7479521. 
  4. ↑ Australian medicines handbook 2006. Adelaide: Australian Medicines Handbook Pty Ltd., 2006. ISBN 0-9757919-2-3.
  5. ↑ Reglan (metoclopramide) tablets, ODT (Orally Disintegrating Tablets), and injection. FDA, 2009-2010. [dostęp 2013-06-25].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Janiec Waldemar (red.), Kompendium farmakologii Wydanie II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3589-9.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC)
A03: Leki stosowane w czynnościowych zaburzeniach przewodu pokarmowego
A03A – Leki stosowane w czynnościowych
zaburzeniach jelit
A03AA – Syntetyczne leki cholinolityczne,
estry trzeciorzędowych amin
A03AB – Syntetyczne leki cholinolityczne,
czwartorzędowe związki amoniowe
A03AC – Syntetyczne leki przeciwskurczowe,
amidy z trzeciorzędowymi aminami
A03AD – Papaweryna i jej pochodne
A03AE – Leki działające na receptory serotoninowe
A03AX – Inne leki stosowane w czynnościowych
zaburzeniach jelit
A03B – Alkaloidy pokrzyku i ich pochodne,
preparaty proste
A03BA – Alkaloidy pokrzyku, aminy trzeciorzędowe
A03BB – Alkaloidy pokrzyku półsyntetyczne,
czwartorzędowe związki amoniowe
A03C – Preparaty złożone zawierające leki
przeciwskurczowe i psycholeptyki
A03CA – Preparaty złożone zawierające syntetyczne
leki cholinolityczne i psycholeptyki
A03CB – Preparaty złożone zawierające alkaloidy pokrzyku
lub ich pochodne i psycholeptyki
A03D – Preparaty złożone zawierające leki
przeciwskurczowe i przeciwbólowe
A03DA – Preparaty złożone zawierające syntetyczne
leki cholinolityczne i leki przeciwbólowe
A03DB – Preparaty złożone zawierające alkaloidy pokrzyku
lub ich pochodne i leki przeciwbólowe
A03F – Leki pobudzające perystaltykę
przewodu pokarmowego
A03FA – Leki pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Metoklopramid&oldid=74570979”