Przejdź do zawartości

Sterna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Szoltys-bot (dyskusja | edycje)
m bot poprawia martwe linki zewnętrzne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawa linkowań i typografii
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 8 użytkowników)
Linia 4: Linia 4:
|TSN = 176885
|TSN = 176885
|zoolog = [[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758{{r|Linnaeus}}
|zoolog = [[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758{{r|Linnaeus}}
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika = Forster's Tern (Sterna forsteri) RWD1.jpg
|grafika = Forster's Tern (Sterna forsteri) RWD1.jpg
|opis grafiki = Przedstawiciel rodzaju – '''[[rybitwa czarnoucha]]''' (''S. forsteri'')
|opis grafiki = Przedstawiciel rodzaju – '''[[rybitwa czarnoucha]]''' (''S. forsteri'')
Linia 19: Linia 19:
|podrodzina = [[rybitwy (ptaki)|rybitwy]]
|podrodzina = [[rybitwy (ptaki)|rybitwy]]
|rodzaj = ''Sterna''
|rodzaj = ''Sterna''
|typ nomenklatoryczny = ''Sterna hirundo'' <small>Linnaeus</small>
|typ nomenklatoryczny = ''Sterna hirundo'' <small>Linnaeus, 1758</small>
|synonimy =
|synonimy =
* ''Chelido'' <small>[[Gustaf Johan Billberg|Billberg]], 1828</small>{{r|Billberg}}
* ''Chelido'' <small>[[Gustaf Johan Billberg|Billberg]], 1828</small>{{r|Billberg}}
* ''Gygisterna'' <small>[[Gregory Macalister mathews|Mathews]], 1912</small>{{r|Mathews}}
* ''Thalassaea'' {{small|[[Johann Jakob Kaup|Kaup]], 1829}}{{r|Kaup}}
* ''Seena'' {{small|[[Edward Blyth|Blyth]], 1852}}{{r|Blyth}}
* ''Gygisterna'' <small>[[Gregory Macalister Mathews|Mathews]], 1912</small>{{r|Mathews}}
* ''Potamochelidon'' {{small|[[Ferdinand Heine (1840–1920)|F. Heine Jr.]], 1890}}{{r|Heine&Reichenow}}
* ''Pseudosterna'' {{small|[[Alcide Mercerat|Mercerat]], 1897}}{{r|Mercerat}}
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]]
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]]
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście''
|podtaksony = ''zobacz opis w tekście''
Linia 28: Linia 32:
|commons = Category:Sterna
|commons = Category:Sterna
}}
}}
'''''Sterna''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[ptaki|ptaków]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[rybitwy (ptaki)|rybitw]] (Sterninae) w [[rodzina (biologia)|rodzinie]] [[mewowate|mewowatych]] (Laridae).
__BEZSPISU__
'''''Sterna''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[ptaki|ptaków]] z rodziny [[Mewowate|mewowatych]] (Laridae).


== Zasięg występowania ==
== Zasięg występowania ==
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie oprócz obszarów [[Antarktyka|antarktycznych]]{{r|Gill&Donsker}}.
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie oprócz obszarów [[Antarktyka|antarktycznych]]{{r|Gochfeld&Burger}}.


== Morfologia ==
== Morfologia ==
Długość ciała 32–46 cm; masa ciała 78–205 g; rozpiętość skrzydeł 71–86 cm{{r|hbw3}}.
Długość ciała 32–46 cm, rozpiętość skrzydeł 71–86 cm; masa ciała 78–205 g{{r|Gochfeld&Burger}}.


== Systematyka ==
== Systematyka ==
=== Etymologia ===
=== Etymologia ===
* ''Sterna'': [[język staroangielski|staroang.]] nazwa ''Stern'', ''Stearn'' lub ''Starn'' dla rybitwy czarnej (por. {{W języku|sv|Tärna}}; {{W języku|no|Terne}}){{odn|Jobling|2016|s=[http://www.hbw.com/dictionary/definition/sterna Sterna]}}.
* ''Sterna'': [[język staroangielski|staroang.]] nazwa ''Stern'', ''Stearn'' lub ''Starn'' dla rybitwy czarnej (por. {{W języku|sv|Tärna}}; {{W języku|no|Terne}}){{r|Jobling}}.
* ''Chelido'': {{gr.|χελιδων}} ''khelidōn'', χελιδονος ''khelidonos'' – jaskółka{{odn|Jobling|2016|s=[http://www.hbw.com/dictionary/definition/chelido Chelido]}}. Nowa nazwa dla ''Sterna''.
* ''Chelido'': {{gr.|χελιδων}} ''khelidōn'', χελιδονος ''khelidonos'' „jaskółka”{{r|Jobling}}. Nowa nazwa dla ''Sterna'' {{small|Linnaeus, 1758}}.
* ''Thalassaea'': gr. θαλασσειος ''thalasseios'' „z morza, morski”, od θαλασσα ''thalassa'', θαλασσης ''thalassēs'' „morze”{{r|Jobling}}. Gatunek typowy: ''Sterna dougallii'' {{small|Montagu, 1813}}.
* ''Gygisterna'': rodzaj ''Gygis'' <small>Wagler, 1832</small>, rybitwa; rodzaj ''Sterna'' <small>Linnaeus, 1758</small>, rybitwa{{odn|Jobling|2016|s=[http://www.hbw.com/dictionary/definition/gygisterna Gygisterna]}}. Gatunek typowy: ''Sterna sumatrana kempi'' <small>Mathews</small> = ''Sterna sumatrana'' <small>Raffles</small>.
* ''Seena'': epitet gatunkowy ''Sterna seena'' {{small|Sykes, 1833}}<ref group="uwaga">Synonim ''S. aurantia''.</ref>; [[język hindi|hindi]] ''seena'' „rzeka” (także imię dla dziewczyny){{r|Jobling}}. Gatunek typowy: ''Sterna seena'' {{small|Sykes, 1833}} (= ''Sterna aurantia'' {{small|J.E. Gray, 1831}}).
* ''Gygisterna'': [[zbitka wyrazowa]] nazw rodzajów: ''Gygis'' <small>Wagler, 1832</small> (rybitwa) oraz ''Sterna'' <small>Linnaeus, 1758</small> (rybitwa){{r|Jobling}}. Gatunek typowy: ''Sterna sumatrana kempi'' <small>[[Gregory Macalister Mathews|Mathews]], 1912</small> (= ''Sterna sumatrana'' <small>Raffles, 1822</small>).
* ''Potamochelidon'': gr. ποταμος ''potamos'' „rzeka”; χελιδων ''khelidōn'', χελιδονος ''khelidonos'' „jaskółka”{{r|Jobling}}. Nazwa zastępcza dla ''Seena'' {{small|Blyth, 1852}} ze względu na [[puryzm (językoznawstwo)|puryzm]]).
* ''Pseudosterna'': gr. ψευδος ''pseudos'' „fałszywy”; rodzaj ''Sterna'' {{small|Linnaeus, 1758}} (rybitwa){{r|Jobling}}. Gatunek typowy: †''Pseudosterna degener'' {{small|Mercerat, 1897}}.


=== Podział systematyczny ===
=== Podział systematyczny ===
Do rodzaju należą następujące gatunki{{r|Mielczarek&Kuziemko}}:
Do rodzaju należą następujące gatunki{{r|Mielczarek&Kuziemko}}:
* ''Sterna aurantia'' – [[rybitwa indyjska]]
* ''Sterna aurantia'' {{small|[[John Edward Gray|J.E. Gray]], 1831}} – [[rybitwa indyjska]]
* ''Sterna dougallii'' – [[rybitwa różowa]]{{u|dyrektywa}}
* ''Sterna dougallii'' {{small|[[George Montagu|Montagu]], 1813}} – [[rybitwa różowa]]
* ''Sterna striata'' – [[rybitwa maoryska]]
* ''Sterna striata'' {{small|[[Johann Friedrich Gmelin|J.F. Gmelin]], 1789}} – [[rybitwa maoryska]]
* ''Sterna sumatrana'' – [[rybitwa równikowa]]
* ''Sterna sumatrana'' {{small|[[Thomas Stamford Raffles|Raffles]], 1822}} – [[rybitwa równikowa]]
* ''Sterna hirundinacea'' – [[rybitwa jaskółcza]]
* ''Sterna hirundinacea'' {{small|[[René Lesson|Lesson]], 1831}} – [[rybitwa jaskółcza]]
* ''Sterna hirundo'' – [[rybitwa rzeczna]]{{u|dyrektywa}}
* ''Sterna hirundo'' {{small|Linnaeus, 1758}} – [[rybitwa rzeczna]]
* ''Sterna repressa'' – [[rybitwa arabska]]
* ''Sterna repressa'' {{small|[[Ernst Hartert|E. Hartert]], 1916}} – [[rybitwa arabska]]
* ''Sterna paradisaea'' – [[rybitwa popielata]]{{u|dyrektywa}}
* ''Sterna paradisaea'' {{small|[[Erik Pontoppidan|Pontoppidan]], 1763}} – [[rybitwa popielata]]
* ''Sterna vittata'' – [[rybitwa antarktyczna]]
* ''Sterna vittata'' {{small|J.F. Gmelin, 1789}} – [[rybitwa antarktyczna]]
* ''Sterna virgata'' – [[rybitwa kergueleńska]]
* ''Sterna virgata'' {{small|[[Jean Cabanis|Cabanis]], 1875}} – [[rybitwa kergueleńska]]
* ''Sterna forsteri'' – [[rybitwa czarnoucha]]
* ''Sterna forsteri'' {{small|[[Thomas Nuttall|Nuttall]], 1834}} – [[rybitwa czarnoucha]]
* ''Sterna trudeaui'' – [[rybitwa maskowa]]
* ''Sterna trudeaui'' {{small|[[John James Audubon|Audubon]], 1838}} – [[rybitwa maskowa]]
* ''Sterna acuticauda'' – [[rybitwa czarnobrzucha]]
* ''Sterna acuticauda'' {{small|J.E. Gray, 1831}} – [[rybitwa czarnobrzucha]]


== Uwagi ==
== Uwagi ==
{{Uwagi|
{{Uwagi}}
<ref name="dyrektywa" group="uwaga">Gatunek chroniony na terenie [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] na mocy [[Dyrektywa ptasia|Ptasiej Dyrektywy]]''.</ref>
}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy|
# <ref name="Linnaeus">{{cytuj książkę| autor = C. Linneaus| tytuł = Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis|url = http://biodiversitylibrary.org/item/10277#page/155/mode/1up|rok = 1758|wydawca = Impensis Direct. Laurentii Salvii|miejsce = Holmiae|wydanie = 10|tom = 1|strony = 137|język = la}}</ref>
<ref name="Linnaeus">{{cytuj książkę| autor = C. Linnaeus| tytuł = Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis|url = https://biodiversitylibrary.org/item/10277#page/155/mode/1up|rok = 1758|wydawca = Impensis Direct. Laurentii Salvii|miejsce = Holmiae|wydanie = 10|tom = 1|strony = 137|język = la}}</ref>
# <ref name="Billberg">{{cytuj książkę| autor = G.J. Billberg| tytuł = Synopsis Faunae Scandinaviae|url = http://biodiversitylibrary.org/item/137828#page/195/mode/1up|rok = 1828|wydawca = Ex officina typogr. Caroli Deleen|miejsce = Holmiae |tom = 1|część = 2|tytuł części = Aves | strony = 193 |język = la}}</ref>
<ref name="Billberg">{{cytuj książkę| autor = G.J. Billberg| tytuł = Synopsis Faunae Scandinaviae|url = https://biodiversitylibrary.org/item/137828#page/195/mode/1up|rok = 1828|wydawca = Ex officina typogr. Caroli Deleen|miejsce = Holmiae |tom = 1|część = 2|tytuł części = Aves | strony = 193 |język = la}}</ref>
# <ref name="Mathews">{{cytuj książkę| autor = G.M. Mathews| tytuł = Th birds of Australia|url = http://biodiversitylibrary.org/item/196278#page/469/mode/1up|rok = 1912|wydawca = H.F. & G.Whiterby|miejsce = London|część = 2| strony = 365|język = en}}</ref>
<ref name="Kaup">{{cytuj książkę| autor = J.J. Kaup| tytuł = Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/41576520|rok = 1829|wydawca = In commission bei Carl Wilhelm Leske|miejsce = Darmstadt | strony = 97|język = de}}</ref>
# <ref name="Gill&Donsker">{{Cytuj stronę |autor = F. Gill, D. Donsker (red.)|url = http://www.worldbirdnames.org/bow/coursers/|tytuł = Coursers, noddies, gulls, terns, auks & sandgrouse|opublikowany = IOC World Bird List: Version 6.3 |język = en |data dostępu = 2016-10-20}}</ref>
<ref name="Blyth">{{cytuj książkę| autor = E. Blyth| tytuł = Catalogue of the birds in the Museum Asiatic Society|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/13500489|rok = 1849|wydawca = J. Thomas|miejsce = Calcutta|strony = 291|język = en}}</ref>
# <ref name=hbw3>{{cytuj książkę| autor = J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal | tytuł = [[Handbook of the Birds of the World]] | część = 3|tytuł części = Hoatzin to Auks| rozdział = Family Sternidae (Terns)| autor r = M. Gochfeld, J. Burger| rok = 1996 | wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | isbn = 84-87334-20-2| strony = 648, 651–655, 659| język = en}}</ref>
<ref name="Mathews">{{cytuj książkę| autor = G.M. Mathews| tytuł = Th birds of Australia|url = https://biodiversitylibrary.org/item/196278#page/469/mode/1up|rok = 1912|wydawca = H.F. & G.Whiterby|miejsce = London|część = 2| strony = 365|język = en}}</ref>
<ref name="Heine&Reichenow">{{cytuj książkę| autor = F. Heine & A. Reichenow| tytuł = Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/33338542|rok = 1882–1890|wydawca = R. Friedländer & Sohn|miejsce = Berlin |strony = 355|język = de}}</ref>
# <ref name="Mielczarek&Kuziemko">Systematyka i nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek, M. Kuziemko |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/nonpasserines2.html#Sterninae |tytuł = Podrodzina: Sterninae Vigors, 1825 - rybitwy (wersja: 2016-08-07)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu = 2016-10-20}}</ref>
<ref name="Mercerat">{{cytuj pismo |autor = A. Mercerat|tytuł = Note sur les oiseaux fossiles de la Republique Argentine|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/31242776|czasopismo = Anales de la Sociedad Científica Argentina| wolumin = 43|numer = |strony = 237|rok = 1897 |język = fr}}</ref>
<ref name="Gochfeld&Burger">{{cytuj książkę| autor = J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal | tytuł = [[Handbook of the Birds of the World]] | część = 3|tytuł części = Hoatzin to Auks| rozdział = Family Sternidae (Terns)| autor r = M. Gochfeld & J. Burger| rok = 1996 | wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | isbn = 84-87334-20-2| strony = 648, 651–655, 659| język = en}}</ref>
<ref name="Jobling">Etymologia za: {{The Key to Scientific Names}}</ref>
<ref name="Mielczarek&Kuziemko">Systematyka i nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek & M. Kuziemko |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/nonpasserines2.html#Sterninae |tytuł = Podrodzina: Sterninae Vigors, 1825 rybitwy (wersja: 2020-01-24)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu = 2020-02-05}}</ref>
}}
}}


{{Kontrola autorytatywna}}
== Bibliografia ==
# {{cytuj książkę| odn = tak | autor = J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.)| tytuł = Handbook of the Birds of the World Alive |url = http://www.hbw.com/|rok = 2016|imię r = J.A. | nazwisko r = Jobling | rozdział = Key to Scientific Names in Ornithology| adres rozdziału = http://www.hbw.com/dictionary/key-to-scientific-names-in-ornithology| wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|język = en | data dostępu = 2016-10-20}}


[[Kategoria:Mewowate]]
[[Kategoria:Mewowate]]
[[Kategoria:Taksony opisane przez Karola Linneusza]]

Aktualna wersja na dzień 14:34, 24 lip 2024

Sterna[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – rybitwa czarnoucha (S. forsteri)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Parvordo

Larida

Nadrodzina

Laroidea

Rodzina

mewowate

Podrodzina

rybitwy

Rodzaj

Sterna

Typ nomenklatoryczny

Sterna hirundo Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Sternarodzaj ptaków z podrodziny rybitw (Sterninae) w rodzinie mewowatych (Laridae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie oprócz obszarów antarktycznych[9].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 32–46 cm, rozpiętość skrzydeł 71–86 cm; masa ciała 78–205 g[9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Sterna: staroang. nazwa Stern, Stearn lub Starn dla rybitwy czarnej (por. szw. Tärna; norw. Terne)[10].
  • Chelido: gr. χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”[10]. Nowa nazwa dla Sterna Linnaeus, 1758.
  • Thalassaea: gr. θαλασσειος thalasseios „z morza, morski”, od θαλασσα thalassa, θαλασσης thalassēs „morze”[10]. Gatunek typowy: Sterna dougallii Montagu, 1813.
  • Seena: epitet gatunkowy Sterna seena Sykes, 1833[a]; hindi seena „rzeka” (także imię dla dziewczyny)[10]. Gatunek typowy: Sterna seena Sykes, 1833 (= Sterna aurantia J.E. Gray, 1831).
  • Gygisterna: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Gygis Wagler, 1832 (rybitwa) oraz Sterna Linnaeus, 1758 (rybitwa)[10]. Gatunek typowy: Sterna sumatrana kempi Mathews, 1912 (= Sterna sumatrana Raffles, 1822).
  • Potamochelidon: gr. ποταμος potamos „rzeka”; χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”[10]. Nazwa zastępcza dla Seena Blyth, 1852 ze względu na puryzm).
  • Pseudosterna: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Sterna Linnaeus, 1758 (rybitwa)[10]. Gatunek typowy: †Pseudosterna degener Mercerat, 1897.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[11]:

  1. Synonim S. aurantia.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sterna, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 137. (łac.).
  3. G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. 193. (łac.).
  4. J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 97. (niem.).
  5. E. Blyth: Catalogue of the birds in the Museum Asiatic Society. Calcutta: J. Thomas, 1849, s. 291. (ang.).
  6. G.M. Mathews: Th birds of Australia. Cz. 2. London: H.F. & G.Whiterby, 1912, s. 365. (ang.).
  7. F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 355. (niem.).
  8. A. Mercerat. Note sur les oiseaux fossiles de la Republique Argentine. „Anales de la Sociedad Científica Argentina”. 43, s. 237, 1897. (fr.). 
  9. a b M. Gochfeld & J. Burger: Family Sternidae (Terns). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 648, 651–655, 659. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
  10. a b c d e f g Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  11. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sterninae Vigors, 1825 – rybitwy (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-05].