Przejdź do zawartości

Raja (rodzaj): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Marck40 (dyskusja | edycje)
42 edycje
dodano gatunki
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
396 298 edycji
m Poprawa linkowań i typografii
 
(Nie pokazano 41 wersji utworzonych przez 24 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Przekierowanie|Batis|[[Batis (ujednoznacznienie)|inne znaczenia]]}}
{{Zwierzę infobox
{{Zwierzę infobox
|nazwa łacińska = ''Raja''
|Nazwa zwyczajowa=Raja
|TSN =
|Łacińska=''Raja''
|Zoolog=[[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758
|zoolog = [[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758
|okres istnienia =
|Typ=[[strunowce]]
|grafika = Raja clavata (BPNS).jpg
|Rząd=[[rajokształtne]]
|opis grafiki = '''[[Raja nabijana]]''' (''R. clavata'')
|Rodzina=[[rajowate]]
|typ = [[strunowce]]
|Rodzaj=''Raja''
|gromada = [[ryby chrzęstnoszkieletowe]]
|Obrazek=Barndoor.jpg
|podgromada = [[spodouste]]
|Opis_obrazka=[[Raja wielka]] (''Raja binoculata'')
|infragromada = [[Euselachii]]
|Wikispecies=Raja
{{Wstaw takson|[[płaszczki]]}}
|Commons=Category:Raja
|rząd = [[rajokształtne]]
|rodzina = [[rajowate]]
|rodzaj = ''Raja''
|typ nomenklatoryczny = ''Raja miraletus'' {{small|Linnaeus, 1758}}
|synonimy = * ''Cephaleutherus'' <small>[[Constantine Samuel Rafinesqe|Rafinesque]], 1810</small><ref name="raf10" />
* ''Platopterus''<ref group="uwaga">Nowa nazwa dla ''Raja'' {{small|Linnaeus, 1758}}.</ref> <small>Rafinesque, 1815</small><ref name="raf15" />
* ''Dasybatus'' <small>[[Henri Marie Ducrotay de Blainville|Blainville]], 1816</small><ref name="bla16" />
* ''Dasybatis''<ref group="uwaga">Niepoprawna późniejsza pisownia ''Dasybatus'' {{small|Blainville, 1816}}.</ref> <small>Blainville, 1825</small><ref name="bla25" />
* ''Rajabutis''{{refn|grupa=uwaga|Prawdopodobnie nie użyty jako nazwa rodzajowa<ref name="jor" />.}} <small>[[Auguste Jean Marie Bachelot de la Pylaie|De la Pylaie]], 1835</small><ref name="pyl" />
* ''Batis''<ref group="uwaga">Młodszy [[homonimia (taksonomia)|homonim]] ''[[Batis]]'' {{small|[[Friedrich Boie|Boie]], 1833}} ([[ptaki|Aves]]).</ref> <small>[[Charles-Lucien Bonaparte|Bonaparte]], 1838</small>{{odn|Bonaparte|1838|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9327397 204]}}
* ''Hieroptera'' <small>[[John Fleming (zoolog)|Fleming]], 1841</small><ref name="fle" />
* ''Eleutherocephalus''<ref group="uwaga">Nowa nazwa dla ''Cephaleutherus'' {{small|Rafinesque, 1810}}.</ref> <small>[[Louis Agassiz|Agassiz]], 1846</small><ref name="aga46b" />
* ''Perioptera''<ref group="uwaga">Nowa nazwa dla ''Hieroptera'' {{small|Fleming, 1841}}.</ref> <small>[[Johannes von Nepomuk Franz Xaver Gistel|Gistel]], 1848</small><ref name="gis" />
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]]
|podtaksony = ''34 gatunki (w tym 17 wymarłych) – zobacz opis w tekście''
|wikispecies = Raja
|commons = Category:Raja
}}
}}
'''''Raja''''' – [[Rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[Ryby chrzęstnoszkieletowe|ryb chrzęstnoszkieletowych]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[Rajowate|rajowatych]] (Rajidae).


== Rozmieszczenie geograficzne ==
'''Raja''' - [[Rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[Ryby chrzęstnoszkieletowe|ryb chrzęstnoszkieletowych]] z rodziny [[Rajowate|rajowatych]].
Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach wschodniego i południowo-wschodniego [[Ocean Atlantycki|Oceanu Atlantyckiego]], południowo-zachodniego [[Ocean Indyjski|Oceanu Indyjskiego]] oraz południowo-wschodniego i północno-zachodniego [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]]<ref name="cof" /><ref name="fro&pau" />.


=== Gatunki ===
== Morfologia ==
Długość ciała do 139 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 18 kg<ref name="fro&pau" />.
*''[[Raja ackleyi]]''
*''[[Raja africana]]''
*''[[Raja asterias]]'' - [[raja gwiaździsta]]
*''[[Raja bahamensis]]''
*''[[Raja binoculata]]'' - [[raja wielka]]
*''[[Raja brachyura]]'' - [[raja białoplama]]
*''[[Raja cervigoni]]''
*''[[Raja chinensis]]''
*''[[Raja clavata]]'' - [[raja nabijana]], r. ciernista
*''[[Raja cortezensis]]''
*''[[Raja eglanteria]]''
*''[[Raja equatorialis]]''
*''[[Raja herwigi]]''
*''[[Raja inornata]]'' - [[raja kalifornijska]]
*''[[Raja koreana]]''
*''[[Raja maderensis]]'' - [[raja maderska]]
*''[[Raja microocellata]]'' - [[raja drobnooka]]
*''[[Raja miraletus]]'' - [[raja motyl]]
*''[[Raja montagui]]'' - [[raja nakrapiana]]
*''[[Raja polystigma]]''
*''[[Raja pulchra]]''
*''[[Raja radula]]''
*''[[Raja rhina]]'' - [[raja długonosa]]
*''[[Raja rondeleti]]''
*''[[Raja rouxi]]''
*''[[Raja stellulata]]''
*''[[Raja straeleni]]''
*''[[Raja texana]]''
*''[[Raja undulata]]'' - [[raja bruzdowana]]
*''[[Raja velezi]]''
*''[[Raja whitleyi]]''


=== Zobacz też ===
== Systematyka ==
Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki [[historia naturalna|przyrodnik]] [[Karol Linneusz]] w dziesiątym wydaniu ''[[Systema Naturae]]'', publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt<ref name="lin" />. [[gatunek typowy|Gatunkiem typowym]] jest (późniejsze oznaczenie) raja motyl (''R. miraletus'')<ref name="bon38b" />.
*[[Płaszczki]]
[[Kategoria:Rajowate]]


=== Etymologia ===
[[en:Raja (genus)]]
* ''Raja'': {{łac.|raia}} ‘raja, płaszczka’<ref name="ety" />.
[[fr:Raja (genre)]]
* ''Cephaleutherus'': {{gr.|κεφαλη}} ''kephalē'' ‘głowa’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=90 50]}}; ευθηρος ''eutheros'' ‘dobry łowca, dobra przynęta’<ref name="aga46a" />. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): ''Cephaleutherus maculatus'' {{small|Rafinesque, 1810}} (= ''Raja clavata'' {{small|Linnaeus, 1758}}).
* ''Platopterus'': gr. πλατυς ''platus'' ‘szeroki’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=240 200]}}; πτερον ''pteron'' ‘skrzydło, płetwa’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=251 211]}}.
* ''Dasybatus'' (''Dasybatis''): gr. δασυς ''dasus'' ‘kosmaty, chropowaty’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=116 76]}}; βατoς ''batos'' lub βατις ''batis'' ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=74 34]}}. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): ''Raja clavata'' {{small|Linnaeus, 1758}}{{odn|Bonaparte|1838|s=[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9327396 203]}}.
* ''Rajabutis'': łac. ''raia'' ‘raja, płaszczka’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=257 217]}}; gr. βατoς ''batos'' lub βατις ''batis'' ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=74 34]}}. Gatunek typowy: ''Raja mosaica'' {{small|Lacépède, 1802}} (= ''Raja undulata'' {{small|Lacépède, 1802}}).
* ''Batis'': gr. βατoς ''batos'' lub βατις ''batis'' ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=74 34]}}. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (także monotypowe)): ''Raja radula'' {{small|Delaroche, 1809}}.
* ''Hieroptera'': gr. ἱερος ''hieros'' ‘boski, święty’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=158 118]}}; πτερον ''pteron'' ‘skrzydło, płetwa’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=251 211]}}. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (także monotypowe)): ''Hieroptera abredonensis'' {{small|Fleming, 1841}} (= ''Raja clavata'' {{small|Linnaeus, 1758}}).
* ''Eleutherocephalus'': gr. ελευθερος ''eleutheros'' ‘wolny’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=130 90]}}; -κεφαλος ''-kephalos'' ‘-głowy’, od κεφαλη ''kephalē'' ‘głowa’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=90 50]}}.
* ''Perioptera'': gr. περι ''peri'' ‘dookoła’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=229 189]}}; πτερον ''pteron'' ‘skrzydło, płetwa’{{odn|Jaeger|1959|s=[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=251 211]}}.
=== Podział systematyczny ===
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki<ref name="cof" />:
* ''Raja asterias'' {{small|[[François Delaroche|Delaroche]], 1809}} – [[raja gwiaździsta]]<ref name="G" />
* ''Raja brachyura'' {{small|Lafont, 1873}} – [[raja białoplama]]<ref name="Rutk" />
* ''Raja clavata'' {{small|[[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758}} – [[raja nabijana]]<ref name="Rutk" />
* ''[[Raja cyanoplax]]'' {{small|[[Stefan Koerber|Koerber]] & [[Sara Kast|Kast]], 2023}}
* ''[[Raja herwigi]]'' {{small|[[Gerhard Krefft|Krefft]], 1965}}
* ''[[Raja karagea]]'' {{small|[[Shigeho Tanaka|Tanaka]], 1927}}
* ''Raja maderensis'' {{small|[[Richard Thomas Lowe|Lowe]], 1838}} – [[raja maderska]]<ref name="G" />
* ''[[Raja mauritaniensis]]'' {{small|[[William T. White|White]] & [[Ronald Fricke|Fricke]], 2021}}
* ''Raja microocellata'' {{small|[[George Montagu|Montagu]], 1818}} – [[raja drobnooka]]<ref name="G" />
* ''Raja miraletus'' {{small|Linnaeus, 1758}} – [[raja motyl]]<ref name="Rutk" />
* ''Raja montagui'' {{small|[[Henry Weed Fowler|Fowler]], 1910}} – [[raja nakrapiana]]<ref name="G" />
* ''[[Raja ocellifera]]'' {{small|[[Charles Tate Regan|Regan]], 1906}}
* ''[[Raja parva]]'' {{small|[[Peter Last|Last]] & [[Bernard Séret|Séret]], 2016}}
* ''Raja polystigma'' {{small|Regan, 1923}} – [[raja plamista]]<ref name="R" />
* ''[[Raja radula]]'' {{small|Delaroche, 1809}}
* ''[[Raja straeleni]]'' {{small|[[Max Fernand Leon Poll|Poll]], 1951}}
* ''Raja undulata'' {{small|[[Bernard Germain de Lacépède|Lacépède]], 1802}} – [[raja bruzdowana]]<ref name="G" />

Opisano również gatunki wymarłe<ref name="shark" />:
* ''[[Raja amphitrita]]'' {{small|[[Andrea Engelbrecht|Engelbrecht]], [[Thomas Mörs|Mörs]], [[Marcelo Reguero|Reguero]] & [[Jürgen Kriwet|Kriwet]], 2019}}{{odn|Engelbrecht|Mors|Reguero|Kriwet|2019|s=1032}} ([[Antarktyda]]; [[eocen]])
* ''[[Raja antiqua]]'' {{small|[[Louis Agassiz|Agassiz]], 1843}}<ref name="aga43">{{cytuj książkę| autor = L. Agassiz| tytuł = Recherches sur les poissons fossiles |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/3725599| rok = 1833–1843|wydawca = Petitpierre|miejsce = Neuchatel| tom = 3|strony = 389|język = la}}</ref>
* ''[[Raja borussica]]'' {{small|[[Fritz Noetling|Noetling]], 1885}}<ref>{{cytuj pismo |autor = F. Noetling |tytuł = Die Fauna des samländischen Tertiärs|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/51998025|czasopismo = Abhandlungen zur geologischen Specialkarte von Preussen und den Thüringischen Staaten| wolumin = 6|numer = 3|strony = 41|data = 1885| język = de}}</ref> ([[Europa]])
* ''[[Raja farishi]]'' {{small|[[Gerard R. Case|Case]] & [[Henri Cappetta|Cappetta]], 1997}}<ref>{{cytuj pismo |autor = G.R. Case & H. Cappetta|tytuł = A new selachian fauna from the Late Maastrichtian of Texas (Upper Cretaceous/Navarro Group; Kemp Formation)|url = |czasopismo = Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen Reihe A, Geologie und Paläontologie| wolumin = 34 |strony = 131–189|data = 1997|doi = |język = en}}</ref> ([[Ameryka Północna]]; [[kreda (okres)|kreda]])
* ''[[Raja gentili]]'' {{small|Joleaud, 1912}}<ref>{{cytuj pismo |autor = L. Joleaud|tytuł = Géologie et paléontologie de la Plaine du Comtat et de ses abords. Description des terrains néogènes|url = |czasopismo = Montpellier, Imprimerie Montane, Sicardi et Valentin| wolumin = 2 |strony = 255–285 |data = 1912| język = fr}}</ref> (Europa; [[miocen]])
* ''[[Raja harrisae]]'' {{small|[[David J. Ward|Ward]], 1984}}<ref>{{cytuj pismo |autor = D.J. Ward|tytuł = Additions to the fish fauna of the English Palaeogene. 5. A new species of Raja from the London Clay|url = |czasopismo = Tertiary Research| wolumin = 6|numer = 2|strony = 65–68|data = 1984| język = en}}</ref> (Europa; eocen)
* ''[[Raja holsatica]]'' {{small|[[Thomas Reinecke|Reinecke]], [[Fritz von der Hocht|Von Der Hocht]] & Gürs, 2008}}<ref>{{cytuj pismo |autor = T. Reinecke, F. von der Hocht & K. Gürs|tytuł = Die Elasmobranchier des Vierlandiums, Unteres Miozän, im Nordwestdeutschen Becken aus Bohrungen und glaziofluviatilen Geröllen („Holsteiner Gestein”) der Vierlande-Feinsande (Holstein) und der Kakert-Schichten (Niederrhein)|url = |czasopismo = Palaeontos| wolumin = 14 |strony = 1–54|data = 2008|język = de}}</ref> (Europa; miocen)
* ''[[Raja louisi]]'' {{small|Cappetta, 1972}}<ref>{{cytuj pismo |autor = H. Cappetta|tytuł = Les poissons crétacés et tertiaires du bassin des Iullemmeden (République du Niger)|url = https://www.palaeovertebrata.com/Articles/view/181|czasopismo = Palaeovertebrata| wolumin = 5|numer = 5|strony = 200|data = 1972| język = fr}}</ref> (Afryka; [[paleocen]])
* ''[[Raja manitaria]]'' {{small|Engelbrecht, Mors, Reguero & Kriwet, 2019}}{{odn|Engelbrecht|Mors|Reguero|Kriwet|2019|s=1030}} (Antarktyda; eocen)
* ''[[Raja mccollumi]]'' {{small|[[David J. Cicimurri|Cicimurri]] & Knight, 2010}}<ref>{{cytuj pismo |autor = D.J. Cicimurri & J.L. Knight|tytuł = Late Oligocene sharks and rays from the Chandler Bridge Formation, Dorchester County, South Carolina, USA|url = https://www.app.pan.pl/archive/published/app54/app20080077.pdf|czasopismo = Acta Palaeontologica Polonica| wolumin = 54|numer = 4|strony = 636|data = 2009|doi = 10.4202/app.2008.0077|język = en}}</ref> ([[Ameryka Północna]]; [[oligocen]])
* ''[[Raja michauxi]]'' {{small|[[Sylvain Adnet|Adnet]], 2006}}<ref>{{cytuj pismo |autor = S. Adnet|tytuł = Nouvelles faunes de sélaciens (Elasmobranchii, Neoselachii) de l'Éocène des Landes (Sud-Ouest, France). Implication dans les connaissances des communautés d’eaux profondes|url = |czasopismo = Palaeo Ichthyologica| wolumin = 10 |strony = 1–128|data = 2006| język = fr}}</ref> (Europa; eocen)
* ''[[Raja olisiponensis]]'' {{small|(Jonet, 1968)}}<ref>{{cytuj pismo |autor = S. Jonet|tytuł = Notes d’Ichthyologie miocène portugaise. V - Quelques Batoïdes|url = |czasopismo = Revista da Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa| wolumin = 15|numer = 2|strony = 233–258|data = 1968|język = fr}}</ref> (Europa; miocen)
* ''[[Raja ornata]]'' {{small|Agassiz, 1843}}<ref name="aga43" />
* ''[[Raja philippi]]'' {{small|[[Georg, hrabia Münster|Münster]], 1846}}<ref name="mun">{{cytuj pismo |autor = G.G. Münster|tytuł = Ueber einige fossile Stachelschuppen der Gattung Raja|url = {{Google Books|ptJAAAAAcAAJ|strony=32|link=tak}}|czasopismo = Beitraege zur Petrefacten-Kunde| wolumin = 7|strony = 32–33|data = 1846| język = de}}</ref> (Europa; [[czwartorzęd]])
* ''[[Raja suboxyrhynchus]]'' {{small|[[Roberto Lawley|Lawley]], 1876}}<ref>{{cytuj książkę| autor = R. Lawley| tytuł = Nuovi studi sopra ai pesci ed altri vertebrati fossili delle Colline Toscane|url = https://gdz.sub.uni-goettingen.de/id/PPN623750546?tify=%7B%22pages%22%3A%5B49%5D%2C%22view%22%3A%22thumbnails%22%7D|data = 1876|wydawca = Tipografia dell Arte della Stampa|miejsce = Firenze| strony = 43|język = it}}</ref> (Europa; [[pliocen]])
* ''[[Raja sudhakari]]'' {{small|[[Guntupalli Veera Raghavendra Prasad|Prasad]] & Cappetta, 1993}}<ref>{{cytuj pismo |autor = G.V.R. Prasad & H. Cappetta|tytuł = Late Cretaceous Selachians from India and the Age of the Deccan Traps|url = https://www.palass.org/sites/default/files/media/publications/palaeontology/volume_36/vol36_part1_pp231-248.pdf|czasopismo = Palaeontology| wolumin = 36|numer = 1|strony = 234|data = 1993| język = en}}</ref> ([[Azja]]; kreda)
* ''[[Raja thiedei]]'' {{small|[[Thomas Reinecke|Reinecke]], 2015}}<ref>{{cytuj pismo |autor = T. Reinecke|tytuł = Batoids (Rajiformes, Torpediniformes, Myliobatiformes) from the Sülstorf Beds (Chattian, Late Oligocene) of Mecklenburg, northeastern Germany: a revision and description of three new species|url = https://www.palaeovertebrata.com/Articles/view/63|czasopismo = Palaeovertebrata| wolumin = 39|numer = 2|strony = 10|data = 2015 |język = en}}</ref> (Europa; oligocen)

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
<references>
<ref name="lin">{{cytuj książkę| autor = C. Linnaeus| tytuł = Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/727142|rok = 1758|wydawca = Impensis Direct. Laurentii Salvii|miejsce = [[Sztokholm|Holmiae]]|wydanie = 10|tom = 1|strony = 231|język = la}}</ref>
<ref name="raf10">{{cytuj książkę| autor = C.S. Rafinesque| tytuł = Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/39037738|rok = 1810|wydawca = Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione |miejsce = Messina| strony = [https://www.biodiversitylibrary.org/page/39037699 48], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/39037712 61]|język = la}}</ref>
<ref name="raf15">{{cytuj książkę| autor = C.S. Rafinesque| tytuł = Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/48310224| data = 1815|wydawca = Aux dépens de l’auteur|miejsce = Palerme |strony = 93|język = fr}}</ref>
<ref name="bla16">{{cytuj pismo |autor = H.M.D. de Blainville|tytuł = Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/4439810|czasopismo = Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris| wolumin = Année 1816|miejsce = Paris|strony = 112 (= 120)|rok = 1816 |język = fr}}</ref>
<ref name="bla25">{{cytuj książkę| autor = A.G. Desmarest, H.M.D. de Blainville, C. Prévost, A. Serville & L. Saint-Fargau (red. red.)| tytuł = Faune française, ou Histoire naturelle, générale et particulière des animaux qui se trouvent en France, constamment ou passagèrement, à la surface du sol, dans les eaux qui le baignent, et dans le littoral des mers qui le bornent|url = |autor r = H.M.D. de Blainville| rozdział = Vertébrës. Class V. Poissons| adres rozdziału = |rok = 1820–1830|wydawca = Plassan|miejsce = Paris |strony = 12|język = fr}}</ref>
<ref name="jor">{{cytuj książkę| autor = D.S. Jordan| tytuł = The genera of fishes|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/4026296| rok = 1919|wydawca = Stanford University|miejsce = Calif|część = 2|tytuł części = From Agassiz to Bleeker, 1833-1858, twenty-six years, with the accepted type of each. A contribution to the stability of scientific nomenclature|strony = 183|seria = Leland Stanford junior university publications. University nr 36|język = en}}</ref>
<ref name="pyl">{{cytuj pismo |autor = A.J.M.B. de la Pylaie |tytuł = Recherches, en France, sur les poissons de l’Océan, pendant les années 1832 et 1833 |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/25108173|czasopismo = Congrès Scientifique de France |wolumin = 2 |strony = 528 |rok = 1835 |język = fr}}</ref>
<ref name="fle">{{cytuj pismo |autor = J. Fleming|tytuł = Description of a species of skate new to the British fauna|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/3915642|czasopismo = The Edinburgh philosophical journal | wolumin = 31|numer = 62|strony = 238, ryc. [https://www.biodiversitylibrary.org/page/3915645 iv]|rok = 1841|język = en}}</ref>
<ref name="aga46b">{{cytuj książkę| autor = L. Agassiz| tytuł = Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/33663211|rozdział = Index universalis| adres rozdziału = | rok = 1842–1846|wydawca = Jent et Gassmann|miejsce = Soloduri | strony = [https://www.biodiversitylibrary.org/page/33664385 71], [https://www.biodiversitylibrary.org/page/33664450 136]|język = la}}</ref>
<ref name="gis">{{cytuj książkę| autor = J.von N.F.X. Gistel| tytuł = Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/46339888 |rok = 1848|wydawca = Hoffmann|miejsce = Stuttgart| strony = xi| język = de}}</ref>
<ref name="cof">{{Catalog of Fishes|fishcatmain|wersja=2 kwietnia 2024|data dostępu=2024-04-08}}</ref>
<ref name="fro&pau">{{cytuj stronę | url = https://fishbase.mnhn.fr/Nomenclature/ValidNameList.php?syng=Raja&syns=&vtitle=Scientific+Names+where+Genus+Equals+%3Ci%3ERaja%3C%2Fi%3E&crit2=CONTAINS&crit1=EQUAL| tytuł = ''Raja''| opublikowany = FishBase (ver. (02/2024))| data dostępu = 2024-04-08| autor = R. Froese & D. Pauly| język = en}}</ref>
<ref name="ety">{{cytuj stronę | url = https://etyfish.org/ETYFish_Rajidae.pdf| tytuł = Family Rajidae Blainville 1816 (Skates)| opublikowany = The ETYFish Project| data dostępu = 2024-04-08| autor = Ch. Scharpf| język = en}}</ref>
<ref name="G">{{Cytuj książkę | tytuł= Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces |nazwisko=Grabda |imię=E.|nazwisko2=Heese|imię2=T.| data=1991 | wydawca=Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie|miejsce=Koszalin|strony = 1–172}}</ref>
<ref name="R">{{Cytuj książkę | nazwisko= Reichholf | imię=J. | nazwisko2= Steinbach | imię2=G. | nazwisko3= Militz | imię3=C. | inni= W. Wiśniewolski (tłum.)| tytuł= Wielka encyklopedia ryb: słodkowodne i morskie ryby Europy | data=1994 | wydawca=Muza | miejsce=Warszawa | isbn=83-7079-317-7}}</ref>
<ref name="Rutk">{{cytuj książkę | nazwisko = Rutkowicz | imię = S. | tytuł = Encyklopedia ryb morskich | wydawca = Wydawnictwo Morskie | miejsce = Gdańsk | data = 1982 | isbn = 83-215-2103-7|strony = 1–663}}</ref>
<ref name="bon38b">{{cytuj książkę| autor = Ch.-L. Bonaparte| tytuł = Selachorum tabula analytica|url = https://wellcomecollection.org/works/ab365srh/items?canvas=5| data = 1838|miejsce = &#91;Livorno&#93;|strony = 7|język = la}}</ref>
<ref name="aga46a">{{cytuj książkę| autor = L. Agassiz| tytuł = Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/33663211|rozdział = Pisces| adres rozdziału = https://www.biodiversitylibrary.org/page/33663465| rok = 1842–1846|wydawca = Jent et Gassmann|miejsce = Soloduri | strony = 13|język = la}}</ref>
<ref name="shark">{{cytuj |autor = J. Pollerspöck & N. Straube|tytuł = Bibliography Database of living/fossil sharks, rays and chimaeras (Chondrichthyes: Elasmobranchii, Holocephali)|url = https://shark-references.com/species/listValidFossil/R|opublikowany = shark.refrences.com| data = 2023|data dostępu= 2024-04-08| język = en}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* {{cytuj pismo |imię = Ch.-L. | nazwisko = Bonaparte|tytuł = Selachorum tabula analytica|url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/9327388|czasopismo = Nuovi annali delle scienze naturali| wolumin = 2 |strony = 195-214|rok = 1838 |odn = tak|język = it}}
* {{cytuj książkę| imię = E.C.| nazwisko = Jaeger| tytuł = Source-book of biological names and terms|url = https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=7|rok = 1959|wydawca = Charles C. Thomas|miejsce = Springfield|wydanie = 3 (Revised second printing)| strony = 1–316|odn = tak | język = en}}
* {{cytuj pismo |autor = A. Engelbrecht, T. Mors, M.A. Reguero & J. Kriwet|tytuł = Skates and rays (Elasmobranchii, Batomorphii) from the Eocene La Meseta and Submeseta formations, Seymour Island, Antarctica|url = |czasopismo = Historical Biology| wolumin = 31|numer = 8|strony = 1028–1044|data = 2019|doi = 10.1080/08912963.2017.1417403|odn = {{odn/id|Engelbrecht|Mors|Reguero|Kriwet|2019}}|język = en}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Rajowate]]
[[Kategoria:Taksony opisane przez Karola Linneusza]]

Aktualna wersja na dzień 19:39, 10 lip 2024

Raja
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Raja nabijana (R. clavata)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Gromada

ryby chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Infragromada

Euselachii

(bez rangi) płaszczki
Rząd

rajokształtne

Rodzina

rajowate

Rodzaj

Raja

Typ nomenklatoryczny

Raja miraletus Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

34 gatunki (w tym 17 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Raja – rodzaj ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny rajowatych (Rajidae).

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach wschodniego i południowo-wschodniego Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodniego Oceanu Indyjskiego oraz południowo-wschodniego i północno-zachodniego Oceanu Spokojnego[11][12].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała do 139 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 18 kg[12].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w dziesiątym wydaniu Systema Naturae, publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt[13]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) raja motyl (R. miraletus)[14].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Raja: łac. raia ‘raja, płaszczka’[15].
  • Cephaleutherus: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’[16]; ευθηρος eutheros ‘dobry łowca, dobra przynęta’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephaleutherus maculatus Rafinesque, 1810 (= Raja clavata Linnaeus, 1758).
  • Platopterus: gr. πλατυς platus ‘szeroki’[18]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[19].
  • Dasybatus (Dasybatis): gr. δασυς dasus ‘kosmaty, chropowaty’[20]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Raja clavata Linnaeus, 1758[22].
  • Rajabutis: łac. raia ‘raja, płaszczka’[23]; gr. βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy: Raja mosaica Lacépède, 1802 (= Raja undulata Lacépède, 1802).
  • Batis: gr. βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (także monotypowe)): Raja radula Delaroche, 1809.
  • Hieroptera: gr. ἱερος hieros ‘boski, święty’[24]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[19]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie (także monotypowe)): Hieroptera abredonensis Fleming, 1841 (= Raja clavata Linnaeus, 1758).
  • Eleutherocephalus: gr. ελευθερος eleutheros ‘wolny’[25]; -κεφαλος -kephalos ‘-głowy’, od κεφαλη kephalē ‘głowa’[16].
  • Perioptera: gr. περι peri ‘dookoła’[26]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[19].

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11]:

Opisano również gatunki wymarłe[30]:

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nowa nazwa dla Raja Linnaeus, 1758.
  2. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Dasybatus Blainville, 1816.
  3. ↑ Prawdopodobnie nie użyty jako nazwa rodzajowa[5].
  4. ↑ Młodszy homonim Batis Boie, 1833 (Aves).
  5. ↑ Nowa nazwa dla Cephaleutherus Rafinesque, 1810.
  6. ↑ Nowa nazwa dla Hieroptera Fleming, 1841.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ C.S. Rafinesque: Indice d’ittiologia Siciliana, ossia, Catalogo metodico dei nomi Latini, Italiani, e Siciliani dei pesci, che si rinvengono in Sicilia: disposti secondo un metodo naturale: eseguito da un appendice che contiene la descrizione di alcuni nuovi pesci siciliani: illustrato da due piance. Messina: Presso Giovanni del Nobolo, con approvazzione, 1810, s. 48, 61. (łac.).
  2. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 93. (fr.).
  3. ↑ H.M.D. de Blainville. Prodrome d’une nouvelle distribution systématique du règne animal. „Bulletin des Sciences, par la Société Philomáthique de Paris”. Année 1816, s. 112 (= 120), 1816. Paris. (fr.). 
  4. ↑ H.M.D. de Blainville: Vertébrës. Class V. Poissons. W: A.G. Desmarest, H.M.D. de Blainville, C. Prévost, A. Serville & L. Saint-Fargau (red. red.): Faune française, ou Histoire naturelle, générale et particulière des animaux qui se trouvent en France, constamment ou passagèrement, à la surface du sol, dans les eaux qui le baignent, et dans le littoral des mers qui le bornent. Paris: Plassan, 1820–1830, s. 12. (fr.).
  5. ↑ D.S. Jordan: The genera of fishes. Cz. 2: From Agassiz to Bleeker, 1833-1858, twenty-six years, with the accepted type of each. A contribution to the stability of scientific nomenclature. Calif: Stanford University, 1919, s. 183, seria: Leland Stanford junior university publications. University nr 36. (ang.).
  6. ↑ A.J.M.B. de la Pylaie. Recherches, en France, sur les poissons de l’Océan, pendant les années 1832 et 1833. „Congrès Scientifique de France”. 2, s. 528, 1835. (fr.). 
  7. ↑ Bonaparte 1838 ↓, s. 204.
  8. ↑ J. Fleming. Description of a species of skate new to the British fauna. „The Edinburgh philosophical journal”. 31 (62), s. 238, ryc. iv, 1841. (ang.). 
  9. ↑ Index universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 71, 136. (łac.).
  10. ↑ J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. xi. (niem.).
  11. ↑ a b Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-08] (ang.).
  12. ↑ a b R. Froese & D. Pauly: Raja. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  13. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 231. (łac.).
  14. ↑ Ch.-L. Bonaparte: Selachorum tabula analytica. [Livorno]: 1838, s. 7. (łac.).
  15. ↑ Ch. Scharpf: Family Rajidae Blainville 1816 (Skates). The ETYFish Project. [dostęp 2024-04-08]. (ang.).
  16. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 50.
  17. ↑ Pisces. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 13. (łac.).
  18. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 200.
  19. ↑ a b c Jaeger 1959 ↓, s. 211.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 76.
  21. ↑ a b c Jaeger 1959 ↓, s. 34.
  22. ↑ Bonaparte 1838 ↓, s. 203.
  23. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 217.
  24. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 118.
  25. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 90.
  26. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 189.
  27. ↑ a b c d e E. Grabda, T. Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991, s. 1–172.
  28. ↑ a b c S. Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 1–663. ISBN 83-215-2103-7.
  29. ↑ J. Reichholf, G. Steinbach, C. Militz: Wielka encyklopedia ryb: słodkowodne i morskie ryby Europy. W. Wiśniewolski (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
  30. ↑ J. Pollerspöck & N. Straube, Bibliography Database of living/fossil sharks, rays and chimaeras (Chondrichthyes: Elasmobranchii, Holocephali) [online], shark.refrences.com, 2023 [dostęp 2024-04-08] (ang.).
  31. ↑ Engelbrecht i in. 2019 ↓, s. 1032.
  32. ↑ a b L. Agassiz: Recherches sur les poissons fossiles. T. 3. Neuchatel: Petitpierre, 1833–1843, s. 389. (łac.).
  33. ↑ F. Noetling. Die Fauna des samländischen Tertiärs. „Abhandlungen zur geologischen Specialkarte von Preussen und den Thüringischen Staaten”. 6 (3), s. 41, 1885. (niem.). 
  34. ↑ G.R. Case & H. Cappetta. A new selachian fauna from the Late Maastrichtian of Texas (Upper Cretaceous/Navarro Group; Kemp Formation). „Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen Reihe A, Geologie und Paläontologie”. 34, s. 131–189, 1997. (ang.). 
  35. ↑ L. Joleaud. Géologie et paléontologie de la Plaine du Comtat et de ses abords. Description des terrains néogènes. „Montpellier, Imprimerie Montane, Sicardi et Valentin”. 2, s. 255–285, 1912. (fr.). 
  36. ↑ D.J. Ward. Additions to the fish fauna of the English Palaeogene. 5. A new species of Raja from the London Clay. „Tertiary Research”. 6 (2), s. 65–68, 1984. (ang.). 
  37. ↑ T. Reinecke, F. von der Hocht & K. Gürs. Die Elasmobranchier des Vierlandiums, Unteres Miozän, im Nordwestdeutschen Becken aus Bohrungen und glaziofluviatilen Geröllen („Holsteiner Gestein”) der Vierlande-Feinsande (Holstein) und der Kakert-Schichten (Niederrhein). „Palaeontos”. 14, s. 1–54, 2008. (niem.). 
  38. ↑ H. Cappetta. Les poissons crétacés et tertiaires du bassin des Iullemmeden (République du Niger). „Palaeovertebrata”. 5 (5), s. 200, 1972. (fr.). 
  39. ↑ Engelbrecht i in. 2019 ↓, s. 1030.
  40. ↑ D.J. Cicimurri & J.L. Knight. Late Oligocene sharks and rays from the Chandler Bridge Formation, Dorchester County, South Carolina, USA. „Acta Palaeontologica Polonica”. 54 (4), s. 636, 2009. DOI: 10.4202/app.2008.0077. (ang.). 
  41. ↑ S. Adnet. Nouvelles faunes de sélaciens (Elasmobranchii, Neoselachii) de l'Éocène des Landes (Sud-Ouest, France). Implication dans les connaissances des communautés d’eaux profondes. „Palaeo Ichthyologica”. 10, s. 1–128, 2006. (fr.). 
  42. ↑ S. Jonet. Notes d’Ichthyologie miocène portugaise. V - Quelques Batoïdes. „Revista da Faculdade de Ciências da Universidade de Lisboa”. 15 (2), s. 233–258, 1968. (fr.). 
  43. ↑ G.G. Münster. Ueber einige fossile Stachelschuppen der Gattung Raja. „Beitraege zur Petrefacten-Kunde”. 7, s. 32–33, 1846. (niem.). 
  44. ↑ R. Lawley: Nuovi studi sopra ai pesci ed altri vertebrati fossili delle Colline Toscane. Firenze: Tipografia dell Arte della Stampa, 1876, s. 43. (wł.).
  45. ↑ G.V.R. Prasad & H. Cappetta. Late Cretaceous Selachians from India and the Age of the Deccan Traps. „Palaeontology”. 36 (1), s. 234, 1993. (ang.). 
  46. ↑ T. Reinecke. Batoids (Rajiformes, Torpediniformes, Myliobatiformes) from the Sülstorf Beds (Chattian, Late Oligocene) of Mecklenburg, northeastern Germany: a revision and description of three new species. „Palaeovertebrata”. 39 (2), s. 10, 2015. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ch.-L. Bonaparte. Selachorum tabula analytica. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 195-214, 1838. (wł.). 
  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
  • A. Engelbrecht, T. Mors, M.A. Reguero & J. Kriwet. Skates and rays (Elasmobranchii, Batomorphii) from the Eocene La Meseta and Submeseta formations, Seymour Island, Antarctica. „Historical Biology”. 31 (8), s. 1028–1044, 2019. DOI: 10.1080/08912963.2017.1417403. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Raja_(rodzaj)&oldid=74241041”