SOUD: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Linki zewnętrzne: linki zewnętrzne |
drobne techniczne |
||
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 9 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''SOUD''', '''Połączony System Przetwarzania Danych o Przeciwniku''' ([[Język rosyjski|ros.]] |
'''SOUD''', '''Połączony System Przetwarzania Danych o Przeciwniku''' ([[Język rosyjski|ros.]] '''С'''истема '''О'''бъединенного '''У'''чета '''Д'''анных о Πротивнике – СОУД), znany także pod nazwą '''PSED''' ('''Połączony System Ewidencji Danych o Przeciwniku''') – zintegrowany system gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych wywiadowczych [[służba specjalna|służb specjalnych]] państw bloku komunistycznego utworzony w 1977. Polska Rzeczpospolita Ludowa podpisała umowę o przystąpieniu do SOUD w dn. 22 września 1977 r. |
||
[[Plik:Ankieta SOUD.jpg|thumb|Ankieta zgłoszenia osób rejestrowanych w SOUD]] |
|||
Jego członkami były: [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], [[Ludowa Republika Bułgarii]], [[Czechosłowacka Republika Socjalistyczna]], [[Kuba|Republika Kuby]], [[Mongolska Republika Ludowa]], [[Niemiecka Republika Demokratyczna]], [[Polska Rzeczpospolita Ludowa]], [[Węgierska Republika Ludowa ( |
Jego członkami były: [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], [[Ludowa Republika Bułgarii]], [[Czechosłowacka Republika Socjalistyczna]], [[Kuba|Republika Kuby]], [[Mongolska Republika Ludowa]], [[Niemiecka Republika Demokratyczna]], [[Polska Rzeczpospolita Ludowa]], [[Węgierska Republika Ludowa (1949–1989)|Węgierska Republika Ludowa]] i [[Wietnam Północny|Demokratyczna Republika Wietnamu]]. |
||
Siedzibą SOUD była [[Moskwa]], gdzie znajdował się główny komputer systemu. W założeniu państwa uczestniczące w projekcie miały mieć zapewniony dostęp do gromadzonych danych w ciągu 4 godzin. Inne centrum SOUD znajdowało się w NRD, a główna stacja nasłuchu radioelektronicznego zainstalowana była w bazie Lourdes niedaleko [[Hawana|Hawany]] na [[Kuba (wyspa)|Kubie]]. Sygnatariusze porozumienia dotyczącego SOUD zobligowani byli do przekazywania danych do centrali w Moskwie z częstotliwością raz na dwa tygodnie. Dotyczyły one w szczególności danych personalnych i innych charakterystyk osób pozostających z różnych powodów w kręgu zainteresowania służb specjalnych państw komunistycznych, przede wszystkim krajowych opozycjonistów, ale także cudzoziemców. |
Siedzibą SOUD była [[Moskwa]], gdzie znajdował się główny komputer systemu. W założeniu państwa uczestniczące w projekcie miały mieć zapewniony dostęp do gromadzonych danych w ciągu 4 godzin. Inne centrum SOUD znajdowało się w NRD, a główna stacja nasłuchu radioelektronicznego zainstalowana była w bazie Lourdes niedaleko [[Hawana|Hawany]] na [[Kuba (wyspa)|Kubie]]. Sygnatariusze porozumienia dotyczącego SOUD zobligowani byli do przekazywania danych do centrali w Moskwie z częstotliwością raz na dwa tygodnie. Dotyczyły one w szczególności danych personalnych i innych charakterystyk osób pozostających z różnych powodów w kręgu zainteresowania służb specjalnych państw komunistycznych, przede wszystkim krajowych opozycjonistów, ale także cudzoziemców. |
||
[[Plik:Zapytanie do SOUD.jpg|thumb|Formularz zapytania do systemu SOUD]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | Pełną interoperacyjność system osiągnął w 1979. Jedną z pierwszych jego akcji była osłona kontrwywiadowcza [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1980|Letnich Igrzysk Olimpijskich]] w Moskwie w 1980. Placówka wschodnioniemiecka zaprzestała działalności w chwili [[ponowne zjednoczenie Niemiec|zjednoczenia Niemiec]] w 1990. Od tej chwili aż do 1996 SOUD pozostał strukturą wywiadu [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]], kiedy to jego kompetencje podzielono pomiędzy [[Służba Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej|SWR]] i [[FAPSI]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | Pełną interoperacyjność system osiągnął w |
||
== PSED w PRL == |
== PSED w PRL == |
||
W PRL PSED został powołany zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych nr 0011/78 z dn. 21.03.1978 |
W PRL PSED został powołany zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych nr 0011/78 z dn. 21.03.1978<br /> |
||
[[Plik:Karta PSED.jpg|thumb|Karta EO-9/76 dot. Abu Nidala rejestrowanego przez Wydział V Biura „C” w SOUD pod numerem 25198]] |
|||
Do rejestracji w kartotekach zgłaszano następujące kategorie:<br /> |
Do rejestracji w kartotekach zgłaszano następujące kategorie:<br /> |
||
I |
I – ośrodki wywiadu, skład osobowy, agenci służb specjalnych itd.;<br /> |
||
II |
II – ośrodki dywersji ideologicznej, skład osobowy, kierownictwo i pracownicy tych ośrodków prowadzący wrogą działalność przeciwko krajom socjalistycznym;<br /> |
||
III |
III – organizacje terrorystyczne, członkowie tych organizacji, terroryści działający indywidualnie, porywacze;<br /> |
||
IV |
IV – organizacje syjonistyczne i inne oraz członkowie tych organizacji;<br /> |
||
V |
V – osoby wykonujące zadania służb specjalnych, ośrodków dywersji ideologicznej, organizacji syjonistycznych, klerykalnych, emigracyjnych;<br /> |
||
VI |
VI – osoby stanowiące bazę działalności przeciwnika, tzw. oferenci;<br /> |
||
VII |
VII – obcokrajowcy i „bezpaństwowcy” w trakcie współpracy z którymi nastąpiły wpadki;<br /> |
||
VIII |
VIII – osoby proponujące fałszywe informacje;<br /> |
||
IX |
IX – osoby dokonujące akcji prowokacyjnych na terytorium krajów socjalistycznych;<br /> |
||
X |
X – osoby wydalone z PRL lub te, którym ze względu na bezpieczeństwo państwa zakazany jest wjazd do PRL;<br /> |
||
XI |
XI – osoby, które popełniły szczególnie niebezpieczne przestępstwa przeciwko państwu, ukrywają się za granicą i są poszukiwane.<br /> |
||
Rejestracji dokonywano w kartotece i dziennikach prowadzonych w Wydziale V [[Biuro „C” MSW|Biura |
Rejestracji dokonywano w kartotece i dziennikach prowadzonych w Wydziale V [[Biuro „C” MSW|Biura „C”]]. Rejestracje były dokonywane głównie przez jednostki MSW, tj. [[Departament I MSW|Departament I]], [[Departament II MSW (1956–1990)|II]] i [[Departament III MSW|III]].<br /> |
||
Z założenia nie rejestrowano w PSED obywateli polskich, jednak odstępowano od tej zasady uzasadniając to wymogami pracy operacyjnej. Informacje dot. zgłoszonych osób był przechowywane w PSED do momentu ukończenia przez mężczyzn 80 |
Z założenia nie rejestrowano w PSED obywateli polskich, jednak odstępowano od tej zasady uzasadniając to wymogami pracy operacyjnej. Informacje dot. zgłoszonych osób był przechowywane w PSED do momentu ukończenia przez mężczyzn 80., a przez kobiety 75. roku życia.<br /> |
||
Dane do Moskwy przekazywano co dwa tygodnie za pomocą rosyjskojęzycznych formularzy, biegła znajomość języka rosyjskiego była podstawą zatrudnienia w Wydziale V Biura |
Dane do Moskwy przekazywano co dwa tygodnie za pomocą rosyjskojęzycznych formularzy, biegła znajomość języka rosyjskiego była podstawą zatrudnienia w Wydziale V Biura „C”.<br /> |
||
Na podstawie pisma Dyrektora Biura |
Na podstawie pisma Dyrektora Biura „C” Kazimierza Piotrowskiego ze stycznia 1990 r. zniszczono większość dokumentacji związanej z PSED-em. Do dnia dzisiejszego zachowała się kartoteka Wydziału V Biura „C” oraz dzienniki rejestracyjne PSED, które znajdują się w [[Instytut Pamięci Narodowej|Instytucie Pamięci Narodowej]] w Warszawie. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* [[Christopher Andrew]], [[Oleg Gordijewski]] ''KGB'' |
* [[Christopher Andrew]], [[Oleg Gordijewski]]: ''KGB'', Warszawa 1997, {{ISBN|83-11-08667-2}}. |
||
* |
* funkcjonariusze ABW: ''Współpraca SB MSW PRL z KGB ZSRR w latach 1970–1990. Próba bilansu'' [[Centralny Ośrodek Szkolenia im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota”]], Warszawa 2013, {{ISBN|978-83-929-271-4-3}}. |
||
* |
* Michał Grocki: ''Konfidenci są wśród nas...'', Warszawa 1992, {{ISBN|8385195874}}. |
||
* |
* Tomek Prokop: ''Systém sjednocené evidence poznatků o nepříteli v československých podmínkách'', [[Praga|Praha]] 2008, {{ISBN|978-80-87211-05-2}}. |
||
* |
* {{Cytuj|autor = [[Bodo Wegmann]]; |tytuł = SOUD: Das geheimdienstliche Datennetz des östlichen Bündnissystems |data = 1996 |isbn = 978-3-942130-44-8 |inni = [[Tantzscher Monika|Monika Tantzscher]]; |miejsce = Berlin |wydawca = Der Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, Abteilung Bildung und Forschung |oclc = 603770360}} |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
Porozumienie w sprawie SOUD |
* Porozumienie w sprawie SOUD – http://shieldandsword.mozohin.ru/documents/soud77.htm |
||
Zasoby archiwalne MSW |
* Zasoby archiwalne MSW – http://www.videofact.com/polska/zasoby_msw.htm |
||
System PSED |
* System PSED – gromadzenie i wymiana danych wywiadowczych do ZSRR dla KGB i GRU – http://zawszeczujni.blogspot.com/2015/05/system-psed-gromadzenie-i-wymiana.html |
||
[[Kategoria:Układ Warszawski]] |
[[Kategoria:Układ Warszawski]] |
||
[[Kategoria:Służba Bezpieczeństwa PRL]] |
[[Kategoria:Służba Bezpieczeństwa PRL]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Radzieckie służby specjalne]] |
||
[[Kategoria:Rosyjskie służby specjalne]] |
|||
[[Kategoria:Niemieckie służby specjalne]] |
[[Kategoria:Niemieckie służby specjalne]] |
Aktualna wersja na dzień 08:11, 22 maj 2024
SOUD, Połączony System Przetwarzania Danych o Przeciwniku (ros. Система Объединенного Учета Данных о Πротивнике – СОУД), znany także pod nazwą PSED (Połączony System Ewidencji Danych o Przeciwniku) – zintegrowany system gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych wywiadowczych służb specjalnych państw bloku komunistycznego utworzony w 1977. Polska Rzeczpospolita Ludowa podpisała umowę o przystąpieniu do SOUD w dn. 22 września 1977 r.
Jego członkami były: ZSRR, Ludowa Republika Bułgarii, Czechosłowacka Republika Socjalistyczna, Republika Kuby, Mongolska Republika Ludowa, Niemiecka Republika Demokratyczna, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Węgierska Republika Ludowa i Demokratyczna Republika Wietnamu.
Siedzibą SOUD była Moskwa, gdzie znajdował się główny komputer systemu. W założeniu państwa uczestniczące w projekcie miały mieć zapewniony dostęp do gromadzonych danych w ciągu 4 godzin. Inne centrum SOUD znajdowało się w NRD, a główna stacja nasłuchu radioelektronicznego zainstalowana była w bazie Lourdes niedaleko Hawany na Kubie. Sygnatariusze porozumienia dotyczącego SOUD zobligowani byli do przekazywania danych do centrali w Moskwie z częstotliwością raz na dwa tygodnie. Dotyczyły one w szczególności danych personalnych i innych charakterystyk osób pozostających z różnych powodów w kręgu zainteresowania służb specjalnych państw komunistycznych, przede wszystkim krajowych opozycjonistów, ale także cudzoziemców.
W PRL za wymianę danych w ramach systemu SOUD odpowiedzialny był utworzony w czerwcu 1977 Wydział V Biura „C” Służby Bezpieczeństwa. W ZSRR system podlegał 16. Wydziałowi KGB i 6. Wydziałowi GRU.
Pełną interoperacyjność system osiągnął w 1979. Jedną z pierwszych jego akcji była osłona kontrwywiadowcza Letnich Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980. Placówka wschodnioniemiecka zaprzestała działalności w chwili zjednoczenia Niemiec w 1990. Od tej chwili aż do 1996 SOUD pozostał strukturą wywiadu Federacji Rosyjskiej, kiedy to jego kompetencje podzielono pomiędzy SWR i FAPSI.
PSED w PRL
[edytuj | edytuj kod]W PRL PSED został powołany zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych nr 0011/78 z dn. 21.03.1978
Do rejestracji w kartotekach zgłaszano następujące kategorie:
I – ośrodki wywiadu, skład osobowy, agenci służb specjalnych itd.;
II – ośrodki dywersji ideologicznej, skład osobowy, kierownictwo i pracownicy tych ośrodków prowadzący wrogą działalność przeciwko krajom socjalistycznym;
III – organizacje terrorystyczne, członkowie tych organizacji, terroryści działający indywidualnie, porywacze;
IV – organizacje syjonistyczne i inne oraz członkowie tych organizacji;
V – osoby wykonujące zadania służb specjalnych, ośrodków dywersji ideologicznej, organizacji syjonistycznych, klerykalnych, emigracyjnych;
VI – osoby stanowiące bazę działalności przeciwnika, tzw. oferenci;
VII – obcokrajowcy i „bezpaństwowcy” w trakcie współpracy z którymi nastąpiły wpadki;
VIII – osoby proponujące fałszywe informacje;
IX – osoby dokonujące akcji prowokacyjnych na terytorium krajów socjalistycznych;
X – osoby wydalone z PRL lub te, którym ze względu na bezpieczeństwo państwa zakazany jest wjazd do PRL;
XI – osoby, które popełniły szczególnie niebezpieczne przestępstwa przeciwko państwu, ukrywają się za granicą i są poszukiwane.
Rejestracji dokonywano w kartotece i dziennikach prowadzonych w Wydziale V Biura „C”. Rejestracje były dokonywane głównie przez jednostki MSW, tj. Departament I, II i III.
Z założenia nie rejestrowano w PSED obywateli polskich, jednak odstępowano od tej zasady uzasadniając to wymogami pracy operacyjnej. Informacje dot. zgłoszonych osób był przechowywane w PSED do momentu ukończenia przez mężczyzn 80., a przez kobiety 75. roku życia.
Dane do Moskwy przekazywano co dwa tygodnie za pomocą rosyjskojęzycznych formularzy, biegła znajomość języka rosyjskiego była podstawą zatrudnienia w Wydziale V Biura „C”.
Na podstawie pisma Dyrektora Biura „C” Kazimierza Piotrowskiego ze stycznia 1990 r. zniszczono większość dokumentacji związanej z PSED-em. Do dnia dzisiejszego zachowała się kartoteka Wydziału V Biura „C” oraz dzienniki rejestracyjne PSED, które znajdują się w Instytucie Pamięci Narodowej w Warszawie.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Christopher Andrew, Oleg Gordijewski: KGB, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08667-2.
- funkcjonariusze ABW: Współpraca SB MSW PRL z KGB ZSRR w latach 1970–1990. Próba bilansu Centralny Ośrodek Szkolenia im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota”, Warszawa 2013, ISBN 978-83-929-271-4-3.
- Michał Grocki: Konfidenci są wśród nas..., Warszawa 1992, ISBN 83-85195-87-4.
- Tomek Prokop: Systém sjednocené evidence poznatků o nepříteli v československých podmínkách, Praha 2008, ISBN 978-80-87211-05-2.
- Bodo Wegmann, SOUD: Das geheimdienstliche Datennetz des östlichen Bündnissystems, Monika Tantzscher, Berlin: Der Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, Abteilung Bildung und Forschung, 1996, ISBN 978-3-942130-44-8, OCLC 603770360 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Porozumienie w sprawie SOUD – http://shieldandsword.mozohin.ru/documents/soud77.htm
- Zasoby archiwalne MSW – http://www.videofact.com/polska/zasoby_msw.htm
- System PSED – gromadzenie i wymiana danych wywiadowczych do ZSRR dla KGB i GRU – http://zawszeczujni.blogspot.com/2015/05/system-psed-gromadzenie-i-wymiana.html