Alstom Citadis 100: Różnice pomiędzy wersjami

Alstom Citadis 100^[1]^[2]^[3]^[4]
	; Citadis 100 w Katowicach
	Dane ogólne
Producent	Alstom Konstal
Miejsce produkcji	Chorzów
Premiera	1999
Lata produkcji	1999-2001
	Dane techniczne
Liczba członów	3
Długość	24 050 ÷ 26 600 mm
Masa	28 000 ÷ 30 000 kg
Rozstaw osi w wózkach	1800 ÷ 1900 mm
Moc silników	4 × 120 ÷ 140 kW
Prędkość maksymalna	80 km/h
	Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	34 ÷ 49
Niskopodłogowość	70 ÷ 73%
Wysokość podłogi	340–590 mm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 11:04, 20 maj 2024

Alstom Citadis 100 – dwie serie tramwajów niskopodłogowych z rodziny Citadis, produkowane w chorzowskim zakładzie Alstomu w latach 1999–2001. Powstało łącznie 21 sztuk, które są eksploatowane w Gdańsku (4 sztuki) i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (17 sztuk).

Historia

W 1995 Konstal wyprodukował pierwszy tramwaj posiadający fragment niskopodłogowy (około 25%) – dwuczłonowy 112N. Powstał jeden egzemplarz, który został sprzedany Warszawie^[5]. W 1997 roku Konstal wyprodukował kolejny model tramwaju częściowo niskopodłogowego (około 15%) – trójczłonowy 114Na^[6]. Powstały dwie sztuki, które zostały sprzedane do Gdańska^[7].

W 1998 roku Konstal we współpracy z Tramwajami Warszawskimi opracował kolejne prototypy tramwajów niskopodłogowych – jedną sztukę 116N i dwie sztuki 116Na^[8]^[9]. W latach 1998–2000 powstało 26 sztuk seryjnych 116Na/1. Tramwaje te składały się z trzech członów i posiadały około 60% niskiej podłogi^[9]^[10].

Bazując na doświadczeniach z produkcji wyżej wymienionych tramwajów, a w szczególności pojazdów typu 116Na, Alstom Konstal opracował nową rodzinę tramwajów – Citadis 100, która została przygotowana z myślą o rynku polskim^[2] (w 1997 roku Konstal został przejęty przez francuski koncern Alstom^[4]).

Konstrukcja

Tramwaje Citadis 100 to tramwaje trójczłonowe, jednokierunkowe, częściowo niskopodłogowe^[3].

Typ	Długość	Masa	Liczba i moc silników	Miejsca siedzące		Układ płatów drzwi	Udział niskiej podłogi
Typ	Długość	Masa	Liczba i moc silników	1	1½	Układ płatów drzwi	Udział niskiej podłogi
NGd99	26,6 m	30 t	4 × 140 kW	49	–	1-2-2-2-2-1	70%	^[2]^[3]
116Nd	24,05 m	28 t	4 × 120 kW	22	12	2-2-2-2	73%	^[4]^[3]

Wózki

Tramwaje są oparte na dwóch wózkach napędowych pod członami skrajnymi oraz jednym wózku tocznym pod członem środkowym. Wózki napędowe do Citadisów 100 zostały wyprodukowane w zakładach Linke-Hofmann-Busch w Salzgitter, takie same wózki Alstom montował wcześniej w tramwajach Citadis 200 dla Magdeburga. Wózki toczne zostały wyprodukowane w Chorzowie^[3]^[2]^[1].

Nadwozie

NGd99 posiada po dwie pary dwupłatowych odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm w niskopodłogowych częściach 1. i 3. członu. Dodatkowo na początku 1. i końcu 3. znajdują się drzwi jednopłatowe, pierwsze z nich stanowią wejście dla motorniczego^[3]. 116Nd posiada po dwie pary dwupłatowych odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm w 1. i 3. członie. Pierwsze skrzydło pierwszych drzwi stanowi wejście dla motorniczego^[4].

Dzięki obniżeniu wysokości podłogi w części wysokopodłogowej, okna w Citadisach 100 znajdują się na jednej linii. Część okien posiada górną małą część uchylną^[3].

NGd99 i 116Nd posiadają przy drugich drzwiach wysuwany pomost, ułatwiający wjazd osób na wózkach inwalidzkich, który sterowany jest ze stanowiska motorniczego^[3].

Citadisy 100 posiadają zewnętrzne wyświetlacze pikselowe, pełniące rolę tablic kierunkowych^[11]^[4].

Silniki

Citadisy 100 napędzane są 4 asynchronicznymi silnikami chłodzonymi powietrzem o mocy 120 lub 140 kW. Układ sterowania zbudowany jest na bazie elementów półprzewodnikowych IGBT i umożliwia odzysk energii podczas hamowania. Zmiana prądu stałego na zmienny następuje w falownikach Onix 800 wyprodukowanych przez Alstom. Cała aparatura znajduje się na dachu tramwaju^[3]^[4].

Wnętrze

W części pasażerskiej NGd99 znajdują się 44 miejsca siedzące oraz stanowisko do mocowania wózków inwalidzkich^[3]. Część pasażerska 116Nd posiada natomiast 22 normalne miejsca siedzące, 12 miejsc siedzących tzw. 1½ (o zwiększonej szerokości do 70 cm) oraz 2 stanowiska do mocowania wózków inwalidzkich. W pobliżu drzwi znajdują się wielofunkcyjne kolumny wyposażone w kasownik, hamulec bezpieczeństwa, przycisk otwierania drzwi, głośnik informacji pasażerskiej i kosz na śmieci^[3]^[4].

Stanowisko motorniczego w Citadisach 100, poza standardowym wyposażeniem, wyposażone jest w klimatyzację oraz komputer techniczny, pokazujący na bieżąco podstawowe informacje o podzespołach^[3]^[4].

Modernizacje

W marcu 2016 ZKM Gdańsk ogłosił przetarg na modernizację wszystkich 4 tramwajów^[12]. Przetarg wygrał Modertrans, który jako jedyny złożył ofertę^[13] zmodernizowania wszystkich wozów do lipca 2017 za kwotę 1,75 mln zł za pojazd^[14]. Pod koniec maja w Gdańsku były 2 odnowione tramwaje, z czego jeden kursował z pasażerami^[15].

Od połowy 2019 roku do lutego 2021 w Zakładzie Usługowo Remontowym Tramwajów Śląskich trwała modernizacja jednego z tramwajów 116Nd. Modernizacja objęła m.in. zabudowę nowego wnętrza, siedzeń, wymianę oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego, wymianę kompletnego oszklenia z zastosowaniem szyb przyciemnianych, montaż klimatyzacji i gniazd USB, a także wizualny i głosowy system informacji pasażerskiej. Po zakończeniu modernizacji tramwaj otrzymał typ 116Ndm^[16]. Docelowo wszystkie tramwaje mają przejść potrzebne prace^[16].

Eksploatacja

Państwo	Lokalizacja	Przewoźnik	Typ	Lata dostaw	Liczba
Polska	Gdańsk	Gdańskie Autobusy i Tramwaje	NGd99	1999–2000	4	^[2]^[17]
	Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia	Tramwaje Śląskie	116Nd	2000–2001	10 (17)	^[18]
	Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia	Tramwaje Śląskie	116Ndm	od 2021	7	^[16]^[18]
Łączna liczba:					21

Gdańsk

21 grudnia 1999 dotarł do Gdańska pierwszy z czterech zamówionych Citadisów. W pierwszych dniach po dostarczeniu tramwaj był testowany pomiędzy zajezdnią Wrzeszcz, a pętlą w Oliwie. 29 grudnia odbył się pierwszy, oficjalny przejazd na linii nr 2 Jelitkowo – centrum, do obsługi której tramwaje zostały zakupione. W styczniu 2000 rozpoczęto planową eksploatację pierwszego wagonu, a w maju zakończono dostawy^[11]^[19].

Citadisy nie były pierwszymi niskopodłogowymi tramwajami w Gdańsku, gdyż od 1997 eksploatowano tam 2 pojazdy Konstal 114Na^[20].

W latach 2009–2013 wszystkie 4 tramwaje zostały przemalowane na wzór nowych gdańskich tramwajów Bombardier Flexity Classic^[19].

W ramach modernizacji tramwaje otrzymały kremowo-niebieskie malowanie, nawiązujące do przedwojennej malatury gdańskich tramwajów. Patronami tramwajów zostali gdańscy księża zamordowani przez narodowych socjalistów: Franciszek Rogaczewski, Bronisław Komorowski, Marian Górecki i Bruno Binnebesel^[15].

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia

W 1998 roku Przedsiębiorstwo Komunikacji Tramwajowej w Katowicach podpisało umowę z Alstomem na zakup 17 Citadisów oraz remont trasy Katowice – Chorzów – Bytom (linie nr 6 i 41), do obsługi której tramwaje zostały zakupione^[21]^[3].

30 czerwca 2000 na terenie chorzowskich zakładów Alstomu odbyła się prezentacja pierwszego z siedemnastu zakupionych Citadisów, a 17 lipca tramwaj został zaprezentowany podczas Dni Chorzowa. 4 sierpnia rozpoczęły się testy^[3]^[21]. 17 września 2001 w zajezdni Zawodzie odbyła się uroczystość oficjalnego wprowadzenia tramwajów do ruchu, połączona z prezentacjami w Katowicach, Chorzowie i Bytomiu^[22]. Powodem tak późnego wprowadzenia do eksploatacji były opóźnienia w remontach torowisk, do których obsługi zakupiono Citadisy^[23]. W 2001 w lokalnej prasie zorganizowano plebiscyt na imię dla nowych tramwajów, wybrano w nim imię Karlik^[24].

Tramwaje stacjonują w zajezdni Zawodzie oraz Gliwice^[25]. Ze względu na niewłaściwą skrajnię śląskie Citadisy mogą obsługiwać tylko część tras^[4].

Od momentu wprowadzenia Citadisów do ruchu w 2001 były one jedynymi niskopodłogowymi tramwajami w konurbacji górnośląskiej aż do 2014, kiedy rozpoczęto eksploatację pojazdów Pesa Twist^[20]^[26]. Po dostawach Twistów, Citadisy zaczęto kierować również na inne trasy niż Katowice – Bytom, w 2016 roku 4 sztuki obsługiwały linię nr 4 w Zabrzu^[27].

2 grudnia 2016 na ulicy Łagiewnickiej w Bytomiu jeden z Citadisów zderzył się z tirem, w wyniku czego jedna osoba została ranna^[28].

Szczecin

Z powodu opóźnienia dostawy tramwajów typu 105N2k/2000, do Szczecina w ramach rekompensaty trafił pierwszy egzemplarz niskopodłogowego tramwaju typu 116Nd. Wagon otrzymał numer 783 i w okresie od 21 marca do 20 kwietnia 2001 roku przewoził pasażerów linii 7 i 8. Po zakończonych testach tramwaj wrócił do Katowic, gdzie otrzymał docelowy numer taborowy 800, jego poprzedni numer otrzymał później pierwszy dostarczony wagon 105N2k/2000^[4]^[29].

Zobacz też

lista tramwajów produkowanych w Polsce

Przypisy

↑ ^a ^b 116Nd. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 104. ISBN 978-83-920784-6-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e NGd99. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 110. ISBN 978-83-920784-6-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Ryszard Rusak. Rodzina tramwajów CITADIS. „Świat Kolei”. 9/2000, s. 23–26. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j 116Nd. W: Krzysztof Soida, Zbigniew Danyluk, Przemysław Nadolski: Tramwaje Górnośląskie Tom II. Rybnik: Eurosprinter, 2012, s. 253–254. ISBN 978-83-931006-6-8.
↑ Jacek Modrzejewski. Warszawski 112N. „Świat kolei”. 4/2012, s. 46–47. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.
↑ Jan Raczyński. Tramwaj 114Na. „Świat Kolei”. 4/1997, s. 36–37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ 114Na. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 101. ISBN 978-83-920784-6-3.
↑ Piotr Ninard. Tramwaje typu 116N z GEC Alsthom KONSTAL. „Technika Transportu Szynowego”. 3/1998, s. 15–21. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1232-3829.
↑ ^a ^b 116N, 116Na. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 102. ISBN 978-83-920784-6-3.
↑ 116Na/1. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 103. ISBN 978-83-920784-6-3.
↑ ^a ^b Wojciech Lemański. Citadis 100 w Gdańsku. „Świat Kolei”. 2/2000, s. 23–26. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ ZKM Gdańsk zmodernizuje wagony NGd99 i 114Na. infotram.pl, 2016-03-31. [dostęp 2016-04-11].
↑ Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce. infotram.pl, 2016-07-04. [dostęp 2016-07-05].
↑ Maciej Dzwonnik Odnowiony tramwaj w przedwojennym malowaniu wrócił do Gdańska.
↑ ^a ^b Pierwszy wyremontowany NGd99 wyruszył na tory. infotram.pl, 2017-05-31. [dostęp 2017-06-01].
↑ ^a ^b ^c Tramwaje Śląskie S.A. » Pierwszy zmodernizowany Karlik już w ruchu [online] [dostęp 2022-03-28] (pol.).
↑ W Gdańsku Gdańskie Autobusy i Tramwaje. infotram.pl, 2017-01-19. [dostęp 2017-01-21].
↑ ^a ^b Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe [online] [dostęp 2024-02-28] (pol.).
↑ ^a ^b K. Jacobson. Nowe malowania NGd99. „Świat Kolei”. 3/2014, s. 8. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ ^a ^b Niskopodłogowe tramwaje w Polsce – stan na 31 maja 2011 roku. infotram.pl, 2011-05-31. [dostęp 2014-06-12].
↑ ^a ^b Polish Citadis rolls out. railwaygazette.com. [dostęp 2014-01-09]. (ang.).
↑ Ryszard Rusak. Wprowadzenie katowickich tramwajów Citadis do ruchu. „Technika transportu szynowego”. 10/2001, s. 6–7. Emi-press Wydawnictwa Techniczne i Naukowe. ISSN 1232-3829.
↑ Ryszard Rusak. Prezentacja CITADIS-a. „Świat Kolei”. 8/2000, s. 7. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ Wybierz imię dla Moderusa z Tramwajów Śląskich. transport-publiczny.pl, 2015-09-07. [dostęp 2015-09-12].
↑ Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe. tram-silesia.pl. [dostęp 2016-05-31].
↑ Twisty Step wreszcie ruszyły. infotram.pl, 2014-05-13. [dostęp 2014-06-12].
↑ Parada tramwajów w Zabrzu. kurier-kolejowy.pl, 2016-09-30. [dostęp 2016-09-30].
↑ Wypadek w Bytomiu. TIR zderzył się z tramwajem na Łagiewnickiej. transport-publiczny.pl, 2016-12-02. [dostęp 2016-12-08].
↑ SerwisS. KOMIS SerwisS., Encyklopedia: Alstom 116Nd [online], Serwis KOMIS [dostęp 2022-03-28] (pol.).

[Atlas-116Nd-1] 116Nd. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 104. ISBN 978-83-920784-6-3.

[Atlas-NGd99-2] NGd99. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 110. ISBN 978-83-920784-6-3.

[SK-2000-09-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Ryszard Rusak. Rodzina tramwajów CITADIS. „Świat Kolei”. 9/2000, s. 23–26. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[TramwajeGórnośląskie-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j 116Nd. W: Krzysztof Soida, Zbigniew Danyluk, Przemysław Nadolski: Tramwaje Górnośląskie Tom II. Rybnik: Eurosprinter, 2012, s. 253–254. ISBN 978-83-931006-6-8.

[SK-2012-04-5] Jacek Modrzejewski. Warszawski 112N. „Świat kolei”. 4/2012, s. 46–47. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1234-5962.

[SK-1997-04-6] Jan Raczyński. Tramwaj 114Na. „Świat Kolei”. 4/1997, s. 36–37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[Atlas-114Na-7] 114Na. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 101. ISBN 978-83-920784-6-3.

[TTS-1998-03-8] Piotr Ninard. Tramwaje typu 116N z GEC Alsthom KONSTAL. „Technika Transportu Szynowego”. 3/1998, s. 15–21. Łódź: EMI-PRESS. ISSN 1232-3829.

[Atlas-116N-9] 116N, 116Na. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 102. ISBN 978-83-920784-6-3.

[Atlas-116Na/1-10] 116Na/1. W: Arkadiusz Lubka, Marcin Stiasny: Atlas tramwajów. Poznań: Kolpress, 2011, s. 103. ISBN 978-83-920784-6-3.

[SK-2000-02-11] Wojciech Lemański. Citadis 100 w Gdańsku. „Świat Kolei”. 2/2000, s. 23–26. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[IT-82941-12] ZKM Gdańsk zmodernizuje wagony NGd99 i 114Na. infotram.pl, 2016-03-31. [dostęp 2016-04-11].

[IT-85804-13] Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce. infotram.pl, 2016-07-04. [dostęp 2016-07-05].

[14] Maciej Dzwonnik Odnowiony tramwaj w przedwojennym malowaniu wrócił do Gdańska.

[IT-95016-15] Pierwszy wyremontowany NGd99 wyruszył na tory. infotram.pl, 2017-05-31. [dostęp 2017-06-01].

[:0-16] Tramwaje Śląskie S.A. » Pierwszy zmodernizowany Karlik już w ruchu [online] [dostęp 2022-03-28] (pol.).

[IT-91152-17] W Gdańsku Gdańskie Autobusy i Tramwaje. infotram.pl, 2017-01-19. [dostęp 2017-01-21].

[:1-18] Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe [online] [dostęp 2024-02-28] (pol.).

[SK-2014-03-19] K. Jacobson. Nowe malowania NGd99. „Świat Kolei”. 3/2014, s. 8. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[IT-40384-20] Niskopodłogowe tramwaje w Polsce – stan na 31 maja 2011 roku. infotram.pl, 2011-05-31. [dostęp 2014-06-12].

[RG/GOP-Kontrakt-21] Polish Citadis rolls out. railwaygazette.com. [dostęp 2014-01-09]. (ang.).

[TTS-2001-10-22] Ryszard Rusak. Wprowadzenie katowickich tramwajów Citadis do ruchu. „Technika transportu szynowego”. 10/2001, s. 6–7. Emi-press Wydawnictwa Techniczne i Naukowe. ISSN 1232-3829.

[SK-2000-08-23] Ryszard Rusak. Prezentacja CITADIS-a. „Świat Kolei”. 8/2000, s. 7. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[TP-50315-24] Wybierz imię dla Moderusa z Tramwajów Śląskich. transport-publiczny.pl, 2015-09-07. [dostęp 2015-09-12].

[TŚ/Tabor-25] Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe. tram-silesia.pl. [dostęp 2016-05-31].

[IT-64088-26] Twisty Step wreszcie ruszyły. infotram.pl, 2014-05-13. [dostęp 2014-06-12].

[KK-28721-27] Parada tramwajów w Zabrzu. kurier-kolejowy.pl, 2016-09-30. [dostęp 2016-09-30].

[BNM-50315-28] Wypadek w Bytomiu. TIR zderzył się z tramwajem na Łagiewnickiej. transport-publiczny.pl, 2016-12-02. [dostęp 2016-12-08].

[29] SerwisS. KOMIS SerwisS., Encyklopedia: Alstom 116Nd [online], Serwis KOMIS [dostęp 2022-03-28] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{wyróżnienie|DA}}
 {{Tramwaj infobox
- |nazwa             = Alstom Citadis 100
+ |nazwa                    = Alstom Citadis 100{{r|Atlas-116Nd|Atlas-NGd99|SK-2000-09|TramwajeGórnośląskie}}
- |grafika           = Alstom Citadis 100 nr 800 Katowice.JPG
+ |grafika                  = Alstom Citadis 100 nr 800 Katowice.JPG
- |opis              = Citadis 100 w [[Tramwaje w Katowicach|Katowicach]]
+ |opis grafiki             = Citadis 100 w [[Tramwaje w Katowicach|Katowicach]]
- |producent         = [[Alstom Konstal]]
+ |alt grafiki              =
- |premiera          = 1999
+ |państwo                  =
+ |producent                = [[Alstom Konstal]]
- |okres produkcji   = 1999-2001
- |miejsce produkcji = [[Chorzów]]
+ |miejsce produkcji        = [[Chorzów]]
- |liczba członów    = 3
+ |premiera                 = 1999
- |długość           = 24 050 ÷ 26 600
+ |lata produkcji           = 1999-2001
- |szerokość         =
+ |liczba członów           = 3
- |wysokość          =
+ |długość                  = 24 050 ÷ 26 600 mm
- |rozstaw wózków    =
+ |szerokość                =
- |rozstaw osi       = 1800 ÷ 1900
+ |wysokość                 =
+ |masa                     = 28 000 ÷ 30 000 kg
- |wysokość podłogi  = 340–590
+ |rozstaw szyn             =
- |% niskiej podłogi = 70 ÷ 73
- |masa              = 28 000 ÷ 30 000
+ |rozstaw osi              = 1800 ÷ 1900 mm
+ |układ osi                =
- |miejsca siedzące  = 34 ÷ 49
- |miejsca ogółem    =
+ |średnica kół             =
- |liczba silników   = 4
+ |moc silników             = 4 × 120 ÷ 140 kW
- |moc silników      = 120 ÷ 140
+ |typ silników             =
- |v.max             = 80
+ |napięcie zasilania       =
+ |v.max                    = 80 km/h
- |uwagi             = źródło: {{r|Atlas-116Nd|Atlas-NGd99|SK-2000-09|TramwajeGórnośląskie}}
- |commons           = Category:Alstom Citadis 100
+ |przyspieszenie           =
+ |liczba miejsc siedzących = 34 ÷ 49
+ |liczba miejsc ogółem     =
+ |niskopodłogowość         = 70 ÷ 73%
+ |wysokość podłogi         = 340–590 mm
+ |commons                  = Category:Alstom Citadis 100
 }}
-'''Alstom Citadis 100''' – dwie serie [[tramwaj niskopodłogowy|tramwajów niskopodłogowych]] z rodziny [[Alstom Citadis|Citadis]], produkowane w [[Alstom Konstal|chorzowskim zakładzie Alstomu]] w latach 1999–2001. Powstało łącznie 21 sztuk, które są eksploatowane w [[Tramwaje w Gdańsku|Gdańsku]] (4 sztuki) i [[Tramwaje w konurbacji górnośląskiej|konurbacji górnośląskiej]] (17 sztuk).
+'''Alstom Citadis 100''' – dwie serie [[tramwaj niskopodłogowy|tramwajów niskopodłogowych]] z rodziny [[Alstom Citadis|Citadis]], produkowane w [[Alstom Konstal|chorzowskim zakładzie Alstomu]] w latach 1999–2001. Powstało łącznie 21 sztuk, które są eksploatowane w [[Tramwaje w Gdańsku|Gdańsku]] (4 sztuki) i [[Tramwaje w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii|Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii]] (17 sztuk).
 == Historia ==
-W 1995 [[Alstom Konstal|Konstal]] wyprodukował pierwszy swój [[tramwaj]] posiadający fragment [[Tramwaj niskopodłogowy|niskopodłogowy]] (około 25%) – dwuczłonowy [[Konstal 112N|112N]]. Powstał jeden egzemplarz, który został sprzedany [[Tramwaje w Warszawie|Warszawie]]{{r|SK-2012-04}}. W 1997 roku Konstal wyprodukował kolejny model tramwaju częściowo niskopodłogowego (około 15%) – trójczłonowy [[Konstal 114Na|114Na]]{{r|SK-1997-04}}. Powstały dwie sztuki, które zostały sprzedane do [[Tramwaje w Gdańsku|Gdańska]]{{r|Atlas-114Na}}.
+W 1995 [[Alstom Konstal|Konstal]] wyprodukował pierwszy [[tramwaj]] posiadający fragment [[Tramwaj niskopodłogowy|niskopodłogowy]] (około 25%) – dwuczłonowy [[Konstal 112N|112N]]. Powstał jeden egzemplarz, który został sprzedany [[Tramwaje w Warszawie|Warszawie]]{{r|SK-2012-04}}. W 1997 roku Konstal wyprodukował kolejny model tramwaju częściowo niskopodłogowego (około 15%) – trójczłonowy [[Konstal 114Na|114Na]]{{r|SK-1997-04}}. Powstały dwie sztuki, które zostały sprzedane do [[Tramwaje w Gdańsku|Gdańska]]{{r|Atlas-114Na}}.
 W 1998 roku Konstal we współpracy z [[Tramwaje Warszawskie|Tramwajami Warszawskimi]] opracował kolejne [[prototyp]]y tramwajów niskopodłogowych – jedną sztukę [[Konstal 116N|116N]] i dwie sztuki [[Konstal 116N|116Na]]{{r|TTS-1998-03|Atlas-116N}}. W latach 1998–2000 powstało 26 sztuk seryjnych 116Na/1. Tramwaje te składały się z trzech członów i posiadały około 60% niskiej podłogi{{r|Atlas-116N|Atlas-116Na/1}}.
@@ Linia 82: / Linia 87: @@
 Dzięki obniżeniu wysokości podłogi w części wysokopodłogowej, okna w Citadisach 100 znajdują się na jednej linii. Część okien posiada górną małą część uchylną{{r|SK-2000-09}}.
-Zarówno NGd99, jak i 116Nd, posiadają przy drugich drzwi wysuwany pomost ułatwiający wjazd osób na wózkach inwalidzkich, który sterowany jest ze stanowiska motorniczego{{r|SK-2000-09}}.
+NGd99 i 116Nd posiadają przy drugich drzwiach wysuwany pomost, ułatwiający wjazd osób na wózkach inwalidzkich, który sterowany jest ze stanowiska motorniczego{{r|SK-2000-09}}.
 Citadisy 100 posiadają zewnętrzne wyświetlacze pikselowe, pełniące rolę tablic kierunkowych{{r|SK-2000-02|TramwajeGórnośląskie}}.
@@ Linia 92: / Linia 97: @@
 W części pasażerskiej NGd99 znajdują się 44 miejsca siedzące oraz stanowisko do mocowania wózków inwalidzkich{{r|SK-2000-09}}. Część pasażerska 116Nd posiada natomiast 22 normalne miejsca siedzące, 12 miejsc siedzących tzw. 1½ (o zwiększonej szerokości do 70 cm) oraz 2 stanowiska do mocowania wózków inwalidzkich. W pobliżu drzwi znajdują się wielofunkcyjne kolumny wyposażone w kasownik, hamulec bezpieczeństwa, przycisk otwierania drzwi, głośnik informacji pasażerskiej i kosz na śmieci{{r|SK-2000-09|TramwajeGórnośląskie}}.
-Stanowisko motorniczego w Citadisach 100, poza standardowym wyposażeniem, wyposażone jest w klimatyzację oraz komputer techniczny pokazujący na bieżąco podstawowe informacje o podzespołach{{r|SK-2000-09|TramwajeGórnośląskie}}.
+Stanowisko motorniczego w Citadisach 100, poza standardowym wyposażeniem, wyposażone jest w klimatyzację oraz komputer techniczny, pokazujący na bieżąco podstawowe informacje o podzespołach{{r|SK-2000-09|TramwajeGórnośląskie}}.
+=== Modernizacje ===
+W marcu 2016 [[Gdańskie Autobusy i Tramwaje|ZKM Gdańsk]] ogłosił przetarg na modernizację wszystkich 4 tramwajów{{r|IT-82941}}. Przetarg wygrał [[Modertrans Poznań|Modertrans]], który jako jedyny złożył ofertę{{r|IT-85804}} zmodernizowania wszystkich wozów do lipca 2017 za kwotę 1,75 mln zł za pojazd<ref>Maciej Dzwonnik [http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,21697874,odnowiony-tramwaj-w-przedwojennym-malowaniu-wrocil-do-gdanska.html Odnowiony tramwaj w przedwojennym malowaniu wrócił do Gdańska].</ref>. Pod koniec maja w Gdańsku były 2 odnowione tramwaje, z czego jeden kursował z pasażerami{{r|IT-95016}}.
+Od połowy 2019 roku do lutego 2021 w [[Zakład Usługowo Remontowy Tramwajów Śląskich|Zakładzie Usługowo Remontowym]] Tramwajów Śląskich trwała modernizacja jednego z tramwajów 116Nd. Modernizacja objęła m.in. zabudowę nowego wnętrza, siedzeń, wymianę oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego, wymianę kompletnego oszklenia z zastosowaniem szyb przyciemnianych, montaż klimatyzacji i gniazd USB, a także wizualny i głosowy system informacji pasażerskiej. Po zakończeniu modernizacji tramwaj otrzymał typ 116Ndm<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Tramwaje Śląskie S.A. » Pierwszy zmodernizowany Karlik już w ruchu |data dostępu = 2022-03-28 |url = https://www.tram-silesia.pl/www/index.php/45901/pierwszy-zmodernizowany-karlik-juz-w-ruchu/ |język = pl-PL}}</ref>. Docelowo wszystkie tramwaje mają przejść potrzebne prace<ref name=":0" />.
 == Eksploatacja ==
@@ Linia 104: / Linia 114: @@
 !
 |-
-|rowspan=2| [[Polska]]
+| rowspan="3" | {{Państwo|Polska}}
 | [[Tramwaje w Gdańsku|Gdańsk]]
 | [[Gdańskie Autobusy i Tramwaje]]
 | NGd99
+| 1999–2000
-| 1999-2000
 | 4
 |{{r|Atlas-NGd99|IT-91152}}
 |-
+| rowspan="2" | [[Tramwaje w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia]]
-| [[Tramwaje w konurbacji górnośląskiej|konurbacja górnośląska]]
-| [[Tramwaje Śląskie]]
+| rowspan="2" | [[Tramwaje Śląskie]]
 | 116Nd
+| 2000–2001
-| 2000-2001
-| 17
+| 10 (17)
+|<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Tramwaje Śląskie S.A. » Wagony liniowe |data dostępu = 2024-02-28 |url = https://www.tram-silesia.pl/www/index.php/tabor/liniowe/ |język = pl}}</ref>
-|{{r|Atlas-116Nd}}
+|-
+|116Ndm
+|od 2021
+|7
+|<ref name=":0" /><ref name=":1" />
 |- class="sortbottom"
 ! colspan=5 style="text-align:right"| Łączna liczba:
@@ Linia 126: / Linia 141: @@
 === Gdańsk ===
 [[Plik:Konstal NGd99.JPG|thumb|NGd99 w Gdańsku]]
-grudnia 1999 dotarł do Gdańska pierwszy z czterech zamówionych Citadisów. W pierwszych dniach po dostarczeniu tramwaj był testowany pomiędzy [[Wrzeszcz (zajezdnia tramwajowa)|zajezdnią Wrzeszcz]], a pętlą w [[Oliwa (Gdańsk)|Oliwie]]. 29 grudnia odbył się pierwszy, oficjalny przejazd na linii nr 2 [[Żabianka-Wejhera-Jelitkowo-Tysiąclecia|Jelitkowo]] – [[Śródmieście (Gdańsk)|centrum]], do obsługi której tramwaje zostały zakupione. W styczniu 2000 rozpoczęto planową eksploatację pierwszego wagonu, a w maju zakończono dostawy{{r|SK-2000-02|SK-2014-03}}.
+grudnia 1999 dotarł do Gdańska pierwszy z czterech zamówionych Citadisów. W pierwszych dniach po dostarczeniu tramwaj był testowany pomiędzy [[Zajezdnia tramwajowa Wrzeszcz|zajezdnią Wrzeszcz]], a pętlą w [[Oliwa (Gdańsk)|Oliwie]]. 29 grudnia odbył się pierwszy, oficjalny przejazd na linii nr 2 [[Żabianka-Wejhera-Jelitkowo-Tysiąclecia|Jelitkowo]] – [[Śródmieście (Gdańsk)|centrum]], do obsługi której tramwaje zostały zakupione. W styczniu 2000 rozpoczęto planową eksploatację pierwszego wagonu, a w maju zakończono dostawy{{r|SK-2000-02|SK-2014-03}}.
 Citadisy nie były pierwszymi niskopodłogowymi tramwajami w Gdańsku, gdyż od 1997 eksploatowano tam 2 pojazdy [[Konstal 114Na]]{{r|IT-40384}}.
@@ Linia 132: / Linia 147: @@
 W latach 2009–2013 wszystkie 4 tramwaje zostały przemalowane na wzór nowych gdańskich tramwajów [[Bombardier Flexity Classic]]{{r|SK-2014-03}}.
+W ramach modernizacji tramwaje otrzymały kremowo-niebieskie malowanie, nawiązujące do [[Wolne Miasto Gdańsk|przedwojennej]] malatury gdańskich tramwajów. Patronami tramwajów zostali gdańscy księża zamordowani przez [[Narodowy socjalizm|narodowych socjalistów]]: [[Franciszek Rogaczewski]], [[Bronisław Komorowski (duchowny)|Bronisław Komorowski]], [[Marian Górecki]] i [[Bruno Binnebesel]]{{r|IT-95016}}.
-W marcu 2016 [[Gdańskie Autobusy i Tramwaje|ZKM Gdańsk]] ogłosił przetarg na modernizację wszystkich 4 tramwajów{{r|IT-82941}}. Przetarg wygrał [[Modertrans Poznań|Modertrans]], który jako jedyny złożył ofertę{{r|IT-85804}} zmodernizowania wszystkich wozów do lipca 2017 za kwotę 1,75 mln zł za pojazd<ref>Maciej Dzwonnik [http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,21697874,odnowiony-tramwaj-w-przedwojennym-malowaniu-wrocil-do-gdanska.html Odnowiony tramwaj w przedwojennym malowaniu wrócił do Gdańska].</ref>. Pod koniec maja w Gdańsku były 2 odnowione tramwaje, z czego jeden kursował z pasażerami{{r|IT-95016}}.
-W ramach modernizacji tramwaje otrzymały kremowo-niebieskie malowanie, nawiązujące do przedwojennej malatury gdańskich tramwajów. Patronami tramwajów zostali gdańscy księża zamordowani przez narodowych socjalistów: [[Franciszek Rogaczewski]], [[Bronisław Komorowski (ksiądz)|Bronisław Komorowski]], [[Marian Górecki]] i [[Bruno Binnebesel]]{{r|IT-95016}}.
+=== Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ===
-=== Konurbacja górnośląska ===
 [[Plik:113 Silesian Interurbans, Citadis car, Bytom.jpg|thumb|116Nd w Bytomiu]]
+[[File:Alstom Citadis 100 typ 116Ndm w Katowicach 01.jpg|thumb|116Ndm w Katowicach]]
 W 1998 roku [[Tramwaje Śląskie|Przedsiębiorstwo Komunikacji Tramwajowej w Katowicach]] podpisało umowę z Alstomem na zakup 17 Citadisów oraz remont trasy [[Katowice]] – [[Chorzów]] – [[Bytom]] (linie nr 6 i 41), do obsługi której tramwaje zostały zakupione{{r|RG/GOP-Kontrakt|SK-2000-09}}.
 czerwca 2000 na terenie chorzowskich zakładów Alstomu odbyła się prezentacja pierwszego z siedemnastu zakupionych Citadisów, a 17 lipca tramwaj został zaprezentowany podczas Dni [[Chorzów|Chorzowa]]. 4 sierpnia rozpoczęły się testy{{r|SK-2000-09|RG/GOP-Kontrakt}}. 17 września 2001 w [[Zawodzie (zajezdnia tramwajowa)|zajezdni Zawodzie]] odbyła się uroczystość oficjalnego wprowadzenia tramwajów do ruchu, połączona z prezentacjami w Katowicach, Chorzowie i Bytomiu{{r|TTS-2001-10}}. Powodem tak późnego wprowadzenia do eksploatacji były opóźnienia w remontach torowisk, do których obsługi zakupiono Citadisy{{r|SK-2000-08}}. W 2001 w lokalnej prasie zorganizowano plebiscyt na imię dla nowych tramwajów, wybrano w nim imię ''Karlik''{{r|TP-50315}}.
-Tramwaje stacjonują w zajezdni Zawodzie oraz [[Gliwice (zajezdnia tramwajowa)|Gliwice]]{{r|TŚ/Tabor}}. Ze względu na niewłaściwą skrajnię śląskie Citadisy mogą obsługiwać tylko wybrane trasy{{r|TramwajeGórnośląskie}}.
+Tramwaje stacjonują w zajezdni Zawodzie oraz [[Gliwice (zajezdnia tramwajowa)|Gliwice]]{{r|TŚ/Tabor}}. Ze względu na niewłaściwą skrajnię śląskie Citadisy mogą obsługiwać tylko część tras{{r|TramwajeGórnośląskie}}.
-Od momentu wprowadzenia Citadisów do ruchu w 2001 były one jedynymi niskopodłogowymi tramwajami w konurbacji górnośląskiej aż do 2014, kiedy rozpoczęto eksploatację pojazdów [[Pesa Twist]]{{r|IT-40384|IT-64088}}. Po dostawach twistów zaczęto citadisy kierować również na inne trasy niż Katowice – Bytom, w 2016 roku 4 sztuki obsługiwały linię nr 4 w [[Zabrze|Zabrzu]]{{r|KK-28721}}.
+Od momentu wprowadzenia Citadisów do ruchu w 2001 były one jedynymi niskopodłogowymi tramwajami w konurbacji górnośląskiej aż do 2014, kiedy rozpoczęto eksploatację pojazdów [[Pesa Twist]]{{r|IT-40384|IT-64088}}. Po dostawach Twistów, Citadisy zaczęto kierować również na inne trasy niż Katowice – Bytom, w 2016 roku 4 sztuki obsługiwały linię nr 4 w [[Zabrze|Zabrzu]]{{r|KK-28721}}.
-grudnia 2016 na ulicy Łagiewnickiej w Bytomiu jeden z citadisów zderzył się z tirem, w wyniku czego jedna osoba została ranna{{r|BNM-50315}}.
+grudnia 2016 na ulicy Łagiewnickiej w Bytomiu jeden z Citadisów zderzył się z tirem, w wyniku czego jedna osoba została ranna{{r|BNM-50315}}.
 === Szczecin ===
+Z powodu opóźnienia dostawy tramwajów typu [[Konstal 105N2k/2000|105N2k/2000]], do [[Tramwaje w Szczecinie|Szczecina]] w ramach rekompensaty trafił pierwszy egzemplarz niskopodłogowego tramwaju typu 116Nd. Wagon otrzymał numer 783 i w okresie od 21 marca do 20 kwietnia 2001 roku przewoził pasażerów linii 7 i 8. Po zakończonych testach tramwaj wrócił do Katowic, gdzie otrzymał docelowy numer taborowy 800, jego poprzedni numer otrzymał później pierwszy dostarczony wagon 105N2k/2000{{r|TramwajeGórnośląskie}}<ref>{{Cytuj |autor = Serwis KOMIS |tytuł = Encyklopedia: Alstom 116Nd |data dostępu = 2022-03-28 |opublikowany = Serwis KOMIS |url = https://www.mkm.szczecin.pl/encyklopedia/116nd |język = pl}}</ref>.
-Wagon 116Nd-800 w marcu 2001 został zaprezentowany w [[Tramwaje w Szczecinie|Szczecinie]] i przez krótki okres tam pracował{{r|TramwajeGórnośląskie}}.
 == Zobacz też ==
@@ Linia 175: / Linia 189: @@
 <ref name="IT-64088">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/text.php?id=64088| tytuł = Twisty Step wreszcie ruszyły |data = 2014-05-13 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2014-06-12}}</ref>
 <ref name="IT-82941">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/zkm-gdansk-zmodernizuje-wagony-ngd99-i-114na-_more_82941/| tytuł = ZKM Gdańsk zmodernizuje wagony NGd99 i 114Na |data = 2016-03-31 |opublikowany = infotram.pl| data dostępu = 2016-04-11}}</ref>
-<ref name="IT-85804">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/modertrans-zmodernizuje-gdanskie-niskopdlogowce_more_85804/| tytuł = Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce |data = 2016-07-04 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2016-07-05}}</ref>
+<ref name="IT-85804">{{cytuj stronę |url = https://archive.ph/20160705145639/http://infotram.pl/modertrans-zmodernizuje-gdanskie-niskopdlogowce_more_85804.html| tytuł = Modertrans zmodernizuje gdańskie niskopdłogowce |data = 2016-07-04 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2016-07-05}}</ref>
 <ref name="IT-91152">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/w-gdansku-gdanskie-autobusy-i-tramwaje_more_91152/ |tytuł = W Gdańsku Gdańskie Autobusy i Tramwaje |data = 2017-01-19 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2017-01-21}}</ref>
 <ref name="IT-95016">{{cytuj stronę |url = https://transinfo.pl/infotram/pierwszy-wyremontowany-ngd99-wyruszyl-na-tory_more_95016/ |tytuł = Pierwszy wyremontowany NGd99 wyruszył na tory |data = 2017-05-31 |opublikowany = infotram.pl |data dostępu = 2017-06-01}}</ref>
@@ Linia 184: / Linia 198: @@
 {{Konstal}}
+{{Alstom}}
 [[Kategoria:Wagony tramwajowe Alstom]]

Generacja 0	X-04 100 200
Generacja 1	301 401
Generacja 2	202 302 402 502
Generacja 3	403
Generacja 4	304
Generacja 5	205 305 405
Dwusystemowe	Regio Citadis Citadis Dualis Citadis Spirit