Przejdź do zawartości

Podział administracyjny Łodzi: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Zmieniono nazwę "dzielnice" na "osiedla", bo Łódź oficjalnie nie posiada dzielnic.
dopracować źródła, poprawa linków, dywizy na myślniki
(Nie pokazano 45 wersji utworzonych przez 25 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Podział administracyjny Łodzi (aktualny).svg|mały|449x449px|Podział administracyjny [[Łódź|Łodzi]] na osiedla z wyróżnionymi dzielnicami według podziału na [[Dzielnica miasta|dzielnice]] w latach 1960–1992]]
[[Plik:Łódź - districts (labels).svg|thumb|350px|Podział na osiedla oraz <font color=red>najwyższy</font> i <font color=blue>najniższy</font> punkt Łodzi]]
'''Podział administracyjny Łodzi''' – [[podział administracyjny]] obszaru miasta [[Łódź|Łodzi]] na [[Jednostka pomocnicza gminy|jednostki pomocnicze gminy]] (samorządowy) i integralne części miasta (rejestr TERYT).
'''Podział administracyjny Łodzi''' – [[Podział administracyjny|podział terytorialny]] [[Łódź|Łodzi]] na [[Jednostka pomocnicza gminy|pomocnicze jednostki administracyjne]] podległe władzom miejskim. Od 1 stycznia 1993 r. [[Łódź]] jest jednolitą [[Gmina miejska|gminą miejską]], a od 1 stycznia 1998 r. funkcjonuje jako [[miasto na prawach powiatu]]. Od 8 kwietnia 2000 r. wprowadzono podział na [[Jednostka pomocnicza gminy|osiedla]], w ramach którego miasto podzielone zostało na 36 [[Jednostka pomocnicza gminy|jednostek pomocniczych]].


W historii miasta obowiązywały również podziały na [[Sołectwo|sołectwa]] i [[Dzielnica miasta|dzielnice]]. Zwłaszcza podział na [[Dzielnica miasta|dzielnice]] obowiązujący w latach 1960–1995 r., który wyodrębniał pięć jednostek: [[Bałuty]], [[Górna|Górną]], [[Polesie (Łódź)|Polesie]], [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]] i [[Widzew]], jest głęboko zakorzeniony w świadomości mieszkańców i szeroko wykorzystywany w mediach, materiałach promocyjnych oraz w życiu codziennym.
== Samorządowy podział administracyjny ==
[[Plik:Lodz osiedla administracyjne.svg|thumb|350px|Podział Łodzi na osiedla administracyjne]]
Wyodrębnione w Łodzi jednostki pomocnicze gminy nazywane są osiedlami. Obecnie w mieście jest 36 [[osiedle|osiedli]] administracyjnych. Organami osiedla są: [[Rada dzielnicy|rada osiedla]] i [[zarząd osiedla]]. Wybory do rad osiedli odbywają się co 4 lata. Osiedle tworzy jeden okręg wyborczy. Statutowa działalność osiedli finansowana jest przez [[Rada gminy|Radę Miejską]]. W zakresie działania osiedli są publiczne sprawy o lokalnym zasięgu.


=== Lista Osiedli ===
== Rys historyczny ==
=== Podział w czasie okupacji niemieckiej ===
==== [[Bałuty]] ====
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] niemieckie władze okupacyjne dokonały formalnego podziału administracyjnego miasta, który był pokłosiem [[Inkorporacja terytorium|inkorporacji]] wielu podmiejskich wsi do [[Historia Łodzi pod okupacją niemiecką|Litzmannstadt]]. Wówczas 1 stycznia 1940 r. na mocy rozporządzenia powierzchnia administracyjna Litzmannstadt zwiększyła się niemal czterokrotnie z 58,8 km² do 226,6 km²<ref name=":02">{{Cytuj |autor = Danuta Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń |tytuł = Nazewnictwo miejskie Łodzi |data = 2013 |data dostępu = 2024-01-01 |isbn = 978-83-7525-965-0 |miejsce = Łódź |wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |s = 19, 200–203 |url = https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/29760/Bienkowska%2C%20Uminska-Tyton_Nazewnictwo%20miejskie%20Lodzi.pdf?sequence=1&isAllowed=y |język = pl}}</ref>. Jednocześnie Niemcy podzielili miasto na 11 dzielnic administracyjnych, w tym cztery w zasięgu przedwojennych granic miasta: ''Nord'' (Północ), ''Ost'' (Wschód), ''Süd'' (Południe) i ''West'' (Zachód) oraz siedem na terenach inkorporowanych: ''Karlshof'' (Karolew), ''Radegast'' (Radogoszcz), ''Stockhof'' (Stoki), ''Erzhausen'' (Ruda), ''Effingshausen'' (Chojny), ''Waldborn'' (Łagiewniki), ''Friedrichshagen'' (Augustów)<ref name=":02" />.
* [[Bałuty-Centrum]]
[[Plik:Podział administracyjny Łodzi (1954-1960).svg|mały|290x290px|Podział administracyjny Łodzi na dzielnice obowiązujący w latach 1954–1960 na tle współczesnej sieci drogowej]]
* [[Doły (osiedle administracyjne w Łodzi)|Doły]]
* [[Bałuty Zachodnie]]
* [[Julianów-Marysin-Rogi]]
* [[Łagiewniki (osiedle administracyjne w Łodzi)|Łagiewniki]]
* [[Radogoszcz (osiedle Łodzi)|Radogoszcz]]
* [[Teofilów-Wielkopolska]]
* [[Osiedle Wzniesień Łódzkich]]


=== Pierwszy podział na dzielnice (1946–1954) ===
==== [[Górna]] ====
Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wszystkie zmiany administracyjne wprowadzone przez [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacyjne]] władze [[III Rzesza|Rzeszy]] zostały cofnięte, podział administracyjny zniesiony, a granice powróciły do kształtu sprzed 1940 r.<ref name=":02" />. 13 lutego 1946 r. na mocy [[Rozporządzenie|rozporządzenia]] [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] dokonano największej w historii miasta [[Inkorporacja terytorium|inkorporacji]] terenów podmiejskich. W granice Wielkiej Łodzi włączono wówczas m.in. [[Brus (Łódź)|Brus]], [[Charzew]], [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]], Cyganka, [[Grabieniec (Łódź)|Grabieniec]], [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]], [[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]], Łodzianka, [[Mikołajew (Łódź)|Mikołajew]], Modrzew, [[Stare Moskule|Moskule]], Odzierady, [[Olechów]], [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]], [[Retkinia]], [[Rokicie (Łódź)|Rokicie]], [[Ruda Pabianicka]], [[Sikawa]], [[Smulsko (Łódź)|Smulsko]], [[Stoki (Łódź)|Stoki]], [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]] czy [[Złotno (Łódź)|Złotno]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1945 r. o zmianie granic miasta Łodzi. |data dostępu = 2024-01-01 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460040035}}</ref>.
* [[Chojny w Łodzi|Chojny]]
* [[Chojny-Dąbrowa]]
* [[Górniak w Łodzi|Górniak]]
* [[Nad Nerem]]
* [[Piastów-Kurak]]
* [[Rokicie (osiedle Łodzi)|Rokicie]]
* [[Ruda Pabianicka|Ruda]]
* [[Wiskitno (osiedle Łodzi)|Wiskitno]]


Następstwem poszerzenia granic było stworzenie pierwszego powojennego podziału administracyjnego miasta. Uchwałą [[Rada Narodowa miasta Łodzi|Rady Narodowej miasta Łodzi]] z dnia 27 maja 1946 r. wprowadzono podział miasta na trzy dzielnice: Łódź Śródmieście, Łódź Północ i Łódź Południe<ref name=":02" /><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Podział administracyjny Łodzi. Nieaktualny od 30 lat plan, a łodzianie wciąż go używają! |data = 2023-12-31 |data dostępu = 2024-01-01 |opublikowany = lodz.pl |url = https://lodz.pl/artykul/podzial-administracyjny-lodzi-nieaktualny-od-30-lat-plan-a-lodzianie-wciaz-go-uzywaja-54825/?fbclid=IwAR3UP-42L7yPnd67dgAYV4KsLWrgH5p01-jmVN39k2kW0lYkR2c3SDLX1hw |język = pl}}</ref>.
==== [[Polesie (dzielnica Łodzi)|Polesie]] ====
* [[Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi|Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego]]
* [[Karolew-Retkinia Wschód]]
* [[Koziny w Łodzi|Koziny]]
* [[Lublinek-Pienista]]
* [[Retkinia Zachód-Smulsko]]
* [[Stare Polesie w Łodzi|Stare Polesie]]
* [[Zdrowie-Mania]]
* [[Złotno (osiedle administracyjne w Łodzi)|Złotno]]


=== Drugi podział na dzielnice (1954–1960) ===
==== [[Śródmieście (dzielnica Łodzi)|Śródmieście]] ====
Podział administracyjny miasta został zmieniony z dniem 1 stycznia 1954 r. na mocy uchwały [[Prezydium Rady Ministrów|Prezydium Rządu]] z dnia 11 kwietnia 1953 r. Wprowadzono wówczas podział miasta na siedem [[Dzielnica miasta|dzielnic]]: [[Bałuty]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]], [[Polesie (Łódź)|Polesie]], [[Ruda Pabianicka|Ruda]], [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]], [[Staromiejska (Łódź)|Staromiejska]] i [[Widzew]]<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Uchwała nr 279 Prezydium Rządu z dnia 11 kwietnia 1953 r. w sprawie podziału na dzielnice miasta Łodzi. |data dostępu = 2024-01-01 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19530420504}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |autor = Portal lokalny |tytuł = Dzielnice Łodzi – na jakie dzielnice podzielona jest Łódź? Jaka dzielnica jest największa? |data = 2023-06-09 |data dostępu = 2024-01-01 |opublikowany = Dzisiaj w Łodzi – Z Ostatniej Chwili Wiadomości Łódź – TuLodz.pl |url = https://tulodz.pl/wiadomosci-lodz/dzielnice-lodzi-na-jakie-dzielnice-podzielona-jest-lodz-jaka-dzielnica-jest-najwieksza/YT0gflnUSsa1pbEZyNur |język = pl}}</ref>.
* [[Śródmieście-Wschód]]
* [[Katedralna (osiedle administracyjne w Łodzi)|Osiedle Katedralna]]


Nazwy dzielnic [[Bałuty]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]] i [[Widzew]] zostały zaczerpnięte od nazw dawnych wsi wcielonych w granice [[Łódź|Łodzi]] w XX w., a nazwa dzielnicy [[Ruda Pabianicka|Ruda]] pochodziła od miasta Ruda Pabianicka, również wcielonego do [[Łódź|Łodzi]] po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]]. Z kolei nazwa dzielnicy [[Staromiejska (Łódź)|Staromiejska]] odnosiła się do faktu, że w obrębie dzielnicy znalazły się najstarsze kwartały miasta ze [[Stary Rynek w Łodzi|Starym Rynkiem]]<ref name=":02" />.
==== [[Widzew]] ====
[[Plik:Łódź - districts (labels).svg|mały|289x289px|Podział administracyjny Łodzi na dzielnice obowiązujący formalnie w latach 1960–1992]]
* [[Andrzejów (osiedle administracyjne w Łodzi)|Andrzejów]]
* [[Dolina Łódki (osiedle administracyjne w Łodzi)|Dolina Łódki]]
* [[Mileszki (osiedle administracyjne w Łodzi)|Mileszki]]
* [[Nowosolna]]
* [[Olechów-Janów]]
* [[Stary Widzew (osiedle administracyjne w Łodzi)|Stary Widzew]]
* [[Stoki (osiedle administracyjne w Łodzi)|Stoki]]
* [[Widzew-Wschód (osiedle administracyjne w Łodzi)|Widzew-Wschód]]
* [[Zarzew (osiedle w Łodzi)|Zarzew]]
* [[Osiedle Nr 33 w Łodzi|Osiedle nr 33]]


=== Trzeci podział na dzielnice (1960–1992) ===
== Osiedla nieurzędowe ==
Z dniem 1 stycznia 1960 r. podział administracyjny Łodzi został ponownie zmieniony uchwałą [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] z dnia 4 grudnia 1959 r.<ref name=":02" /> W nowym podziale najmniejsze zmiany dotknęły dzielnic '''[[Polesie (Łódź)|Polesie]]''', '''[[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]]''' i '''[[Widzew]]''', gdzie dokonano drobnych korekt granic. Dzielnica [[Staromiejska (Łódź)|Staromiejska]] została wcielona w granice dzielnicy '''[[Bałuty]]''', natomiast w miejsce dzielnic Chojny i Ruda powstała dzielnica '''[[Górna]]''', której nazwa wzięła się od [[Plac Władysława Reymonta w Łodzi|placu Reymonta]] zwanego Rynkiem Górnym<ref name=":02" /><ref name=":2" />.
Popularnie mianem „osiedli” określa się niewyodrębnione formalnie części miasta. Podział taki nie jest w żaden sposób zatwierdzony przez władze, ma on jednak większe znaczenie praktyczne, funkcjonuje w świadomości społecznej.


W 1988 r. po raz kolejny do Łodzi włączono tereny podmiejskie o znacznej powierzchni. W granicach miasta znalazły się m.in. [[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]], [[Bronisin]], [[Feliksin (Łódź)|Feliksin]], [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]], [[Łaskowice]], [[Mileszki]], [[Nowosolna]], [[Nowe Moskule]], [[Nowy Imielnik]], [[Romanów (Łódź)|Romanów]], [[Sąsieczno (Łódź)|Sąsieczno]], [[Wiączyń Górny]] i [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Uchwała nr XXVII/161/87 Rady Narodowej miasta Łodzi z dnia 29 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany granic miasta Łodzi. |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19870250205}}</ref>.
Osiedla mogą być wyodrębnione ze względu na rodzaj zabudowy – zwykle są to [[blok mieszkalny|blokowiska]] stanowiące [[wielki zespół mieszkaniowy|wielkie zespoły mieszkaniowe]] (np. bloki na [[Radogoszcz (osiedle Łodzi)|Radogoszczu]]), ale także osiedla domków jednorodzinnych (np. na [[Smulsko (osiedle w Łodzi)|Smulsku]]).<br />Nazwa ''osiedle'' ma niekiedy też zastosowanie do części osiedli, stanowiących [[wielki zespół mieszkaniowy|wielkie zespoły mieszkaniowe]], a to w sytuacjach, gdy [[Wielki zespół mieszkaniowy|blokowiska]] te są duże, a bloki wchodzące w ich skład należą do odrębnych spółdzielni mieszkaniowych (np. [[Zagrodniki (osiedle w Łodzi)|Zagrodniki]] na terenie osiedla [[Retkinia]]).<br />Nazwa "''osiedle''" ma też zastosowanie do części miasta administracyjnie zaliczanych w skład Łodzi, oddzielonych jednak od Łodzi obszarami niezabudowanymi. Osiedla takie to dawne wsie, włączone w skład miasta w okresie powojennym, które w dużej mierze do dnia dzisiejszego zachowały swój wiejski charakter (np. [[Chocianowice (osiedle w Łodzi)|Chocianowice]], [[Łaskowice]]). Niekiedy powodem wyodrębniania osiedla jest historyczna odrębność danego obszaru; osiedlem tego typu jest np. [[Ruda Pabianicka]], stanowiąca dawniej odrębne miasto.


=== Zniesienie dzielnic ===
=== Osiedla w Łodzi niestanowiące jednostek administracyjnych ===
Z dniem 1 stycznia 1993 r. podział na [[Dzielnica miasta|dzielnice]] został formalnie zniesiony. Jednocześnie, aby usprawnić jego pracę, Urząd Miasta został podzielony na pięć delegatur, które swoim obszarem odpowiadały dzielnicom. Rejonizacja urzędu również została zlikwidowana w 2011 roku, a w miejsce delegatur powstały uniwersalne centra obsługi mieszkańców<ref>{{Cytuj |tytuł = Podział administracyjny Łodzi. Nieaktualny od 30 lat plan, a łodzianie wciąż go używają! |data = 2023-12-31 |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = lodz.pl |url = https://lodz.pl/artykul/podzial-administracyjny-lodzi-nieaktualny-od-30-lat-plan-a-lodzianie-wciaz-go-uzywaja-54825/?fbclid=IwAR1T8GxioO4isUTxifUIChZuk3j9_1Us4DMkK5p3YYsOK3ujB-LTIQNHDm8 |język = pl}}</ref>. Mimo, że podział na dzielnice formalnie nie istnieje, to jednak stale funkcjonuje w użyciu praktycznym, zarówno w mediach, wśród mieszkańców jak i w różnych materiałach promocyjnych miasta<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Jednostki pomocnicze – Osiedla |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = BIP ŁÓDŹ |url = https://bip.uml.lodz.pl/samorzad/rady-osiedli/ |język = pl}}</ref>.
[[Plik:Ksiezy Mlyn domy.jpg|thumb|250px|Pofabryczna zabudowa osiedla [[Księży Młyn]]]]
[[Plik:Podział administracyjny Łodzi (1995).svg|mały|290x290px|Podział administracyjny Łodzi na osiedla i sołectwa (stan na dzień 1 stycznia 1995 r.)]]
[[Plik:Retkinia11288.jpg|thumb|250px|[[Wielki zespół mieszkaniowy|blokowisko]] na osiedlu [[Retkinia]]]]

[[Plik:Radio Lodz.jpg|thumb|250px|siedziba [[Polskie Radio Łódź|''Radia Łódź'']], od którego pochodzi nazwa osiedla Radiostacja]]
=== Podział na jednostki pomocnicze przed 2000 r. ===
[[Plik:Lodz Panorama Beskidzka OpolskaStr.jpg|thumb|250px|wiejski krajobraz osiedla [[Sikawa]]]]
Pierwszy całkowicie sformalizowany podział na [[Jednostka pomocnicza gminy|jednostki pomocnicze]] wprowadzono 7 stycznia 1996 r. uchwałą [[Rada Miejska w Łodzi|Rady Miejskiej]]. Na mocy tego dokumentu w mieście powstało 58 [[Jednostka pomocnicza gminy|osiedli]]<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Uchwała nr XIX/228/95 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 25 października 1995 r. zmieniająca uchwałę w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych gminy – osiedli |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = BIP ŁÓDŹ |url = https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/02_228.pdf |język = pl}}</ref>:
[[Plik:Lodz Stoki Poczta Skalna.jpg|thumb|250px|[[kamienica (architektura)|Kamienica]] na osiedlu [[Stoki (osiedle w Łodzi)|Stoki]]]]

[[Plik:Lodz Manhattan-03.jpg|thumb|200px|Wysokościowce w [[Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa|Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej]]]]
* w obrębie dawnej dzielnicy [[Bałuty]]: Bałuty Centrum, Bałuty Nowe, Bałuty Stare, Bazarowa, Doły Wschodnie, Doły Zachodnie, Julianów, Konopnickiej, Marysin, Marysin Rogi, Mikołajew-Teofilów Przemysłowy, Radogoszcz, Radogoszcz Wschód, Reymonta, Rogatka, Stare Miasto, Wielkopolska, Żeromskiego i Żubardź;
<div style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
* w obrębie dawnej dzielnicy [[Górna]]: Chojny Dąbrowa, Chojny Zatorze, Dąbrowa, Dąbrowa Przemysłowa, Dąbrowskiego, Górniak, Kurak, Nowe Rokicie, Odrzańska, Piastów, Ruda, Stare Chojny, Stare Rokicie i Ślązaki;
* [[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]]
* w obrębie dawnej dzielnicy [[Polesie (Łódź)|Polesie]]: Hallera, Karolew, Montwiłła-Mireckiego, Politechniczna, Retkinia Wschód, Retkinia Zachód, Smulsko, Zdrowie-Mania i Zielona;
* [[Arturówek (osiedle w Łodzi)|Arturówek]]
* w obrębie dawnej dzielnicy [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]]: Akadmicka Radiostacja, Centrum, Katedralna, Nowe Miasto, Ogrody Sukiennicze;
* [[Augustów (osiedle w Łodzi)|Augustów]]
* w obrębie dawnej dzielnicy [[Widzew]]: Księży Młyn, Nad Jasieniem, Sikawa, Stoki, Widzew Wschód, Widzew Zachód, Widzew Zatorze, Wysoka, Zarzew, Zarzew Przemysłowy.
* [[Bronisin (osiedle w Łodzi)|Bronisin]]

* [[Bronisin Stary]]
Równocześnie z osiedlami na terenie miasta funkcjonowały inne jednostki pomocnicze – [[Sołectwo|sołectwa]], które zostały powołane uchwałą [[Rada Miejska w Łodzi|Rady Miejskiej]] z dnia 20 marca 1991 r. Na jej mocy na terenie Łodzi powstały 34 [[Sołectwo|sołectwa]]<ref name=":3" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Uchwała nr XIII/144/91 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie utworzenia sołectw na terenie gminy Łódź |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = BIP Łódź |url = https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/01_144.pdf |język = pl}}</ref>:
* [[Brus (osiedle w Łodzi)|Brus]]
* [[Charzew]]
* [[Chocianowice (osiedle w Łodzi)|Chocianowice]] – osiedle, obszar [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]
* [[Chojny w Łodzi|Chojny]] – osiedle, obszar [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]
* [[Dąbrowa w Łodzi|Dąbrowa]]
* [[Doły (osiedle w Łodzi)|Doły]]
* [[Feliksin (osiedle w Łodzi)|Feliksin]]
* [[Grabieniec (osiedle w Łodzi)|Grabieniec]]
* [[Podgórze (osiedle w Łodzi)|Grembach]]
* [[Helenówek (osiedle)|Helenówek]]
* [[Huta Jagodnica (osiedle w Łodzi)|Huta Jagodnica]]
* [[Huta Szklana w Łodzi|Huta Szklana]]
* [[Jagodnica (osiedle w Łodzi)|Jagodnica]]
* [[Jagiełły (osiedle w Łodzi)|Jagiełły]]
* [[Janów (Łódź)|Janów]]
** [[Sienkiewiczowskie (osiedle w Łodzi)|Osiedle Sienkiewiczowskie]]
* [[Julianów (osiedle w Łodzi)|Julianów]]
* [[Karolew (osiedle w Łodzi)|Karolew]]
* [[Kochanówka (osiedle w Łodzi)|Kochanówka]]
* [[Kowalszczyzna w Łodzi|Kowalszczyzna]]
* [[Koziny w Łodzi|Koziny]]
* [[Księży Młyn]]
* [[Kurak (osiedle w Łodzi)|Kurak]] – osiedle, obszar [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]
* [[Lublinek (osiedle w Łodzi)|Lublinek]]
* [[Lumumbowo]]
* [[Łagiewniki (osiedle w Łodzi)|Łagiewniki]]
* [[Łaskowice]]
* [[Mania (osiedle w Łodzi)|Mania]]
* [[Marysin (osiedle)|Marysin]]
* [[Mileszki]]
* [[Młynek (osiedle w Łodzi)|Młynek]]
* [[Nowe Rokicie (osiedle w Łodzi)|Nowe Rokicie]] – osiedle, obszar [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]
* [[Nowosolna]]
* [[Nowy Imielnik]]
* [[Nowy Józefów (osiedle w Łodzi)|Nowy Józefów]]
* [[Olechów]]
** [[Słowiańskie (osiedle w Łodzi)|Osiedle Słowiańskie]]
** [[Olechów-Północ]] (dawniej [[Osiedle 70-lecia odzyskania niepodległości w Łodzi|Os. 70-lecia odzyskania niepodległości]])
** [[Olechów-Południe]]
* [[Osiedle Powstania 1863 r. w Łodzi|Os. Powstania 1863 r.]]
* [[Pienista]]
* [[Radiostacja (osiedle w Łodzi)|Radiostacja]]
* [[Radogoszcz (osiedle Łodzi)|Radogoszcz]]
** [[Radogoszcz (osiedle Łodzi)#Radogoszcz Wschód|Radogoszcz Wschód]]
** [[Radogoszcz (osiedle Łodzi)#Radogoszcz Zachód|Radogoszcz Zachód]]
* [[Retkinia]]
** [[Balonowa (osiedle w Łodzi)|Balonowa (Retkinia-Południe)]]
** [[Hufcowa (osiedle w Łodzi)|Hufcowa (Botanik)]]
** [[Piaski (osiedle w Łodzi)|Piaski]]
** [[Retkinia-Północ]]
** [[Sympatyczna (osiedle w Łodzi)|Sympatyczna]]
** [[Zagrodniki (osiedle w Łodzi)|Zagrodniki]]
* [[Rokicie (osiedle Łodzi)|Rokicie]]
* [[Romanów (osiedle w Łodzi)|Romanów]]
* [[Różki (osiedle w Łodzi)|Różki]]
* [[Ruda Pabianicka]]
* [[Sąsieczno (osiedle w Łodzi)|Sąsieczno]]
* [[Sikawa]]
* [[Smulsko (osiedle w Łodzi)|Smulsko]]
* [[Stare Chojny (osiedle w Łodzi)|Stare Chojny]] – osiedle, obszar [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]
** [[Chojny Zatorze w Łodzi|Chojny Zatorze]] – osiedle położone na południe od [[Linia kolejowa nr 540|linii kolejowej D540]], na zachód od [[Ulica Rzgowska w Łodzi|ul. Rzgowskiej]]
** [[Kurczaki w Łodzi|Kurczaki (Komorniki)]]
** [[Stare Górki]],
** [[Nowe Górki]],
** [[Józefów (osiedle w Łodzi)|Józefów]].
* [[Stoki (osiedle w Łodzi)|Stoki]]
* [[Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa]]
* [[Teofilów (osiedle w Łodzi)|Teofilów]]
* [[Wiączyń Górny]]
* [[Wiskitno (osiedle Łodzi)|Wiskitno]]
* [[Wiskitno A-Las w Łodzi|Wiskitno A-Las]]
* [[Zarzew (osiedle w Łodzi)|Zarzew]]
* [[Zdrowie (osiedle w Łodzi)|Zdrowie]]
* [[Zielony Romanów]]
* [[Złotno (osiedle w Łodzi)|Złotno]]
* [[Żabieniec (osiedle w Łodzi)|Żabieniec]]
* [[Żubardź]]
</div>


* w obrębie dzielnicy [[Bałuty]]: Łagiewniki, Modrzew, Sokołów, Wilanów, Zimna Woda-Romanów (w następnych latach powołano jeszcze sołectwa: Łodzianka, Nowe Moskule i Nowy Imielnik, natomiast sołectwo Zimna Woda-Romanów rozdzielono na dwa: Zimna Woda i Romanów);
== Osiedla wyodrębnione dla potrzeb oznaczenia ulic ==
* w obrębie dzielnicy [[Górna]]: Bronisin, Chocianowice, Huta Szklana (później wcielona do sołectwa Wiskitno-Las), Jędrzejów, Józefów, Łaskowice, Nowe Chojny, Ruda, Wiskitno A, Wiskitno-Las;
[[Plik:Ulica Knychalskiego Lodz.jpg|250px|thumb|Nowa tabliczka z nazwą łódzkiej ulicy z umieszczoną nazwą osiedla – obszaru [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]]]
* w obrębie dzielnicy [[Polesie (Łódź)|Polesie]]: Huta Jagodnica, Lublinek (później jako Nowy Józefów-Lublinek), Nowe Złotno, Retkinia-Rokicie, Stare Złotno;
[[Plik:Lodz SIM.png|350px|thumb|Podział miasta na obszary SIM]]
* w obrębie dzielnicy [[Widzew]]: Andrzejów, Beskidzka, Budy-Stoki, Feliksin, Henryków, Janów, Łukaszew, Mileszki, Nery, Nowosolna, Olechów, Sąsieczno, Stoki-Sikawa, Wiączyń Górny.
Wraz z wprowadzaniem do użytku nowych tabliczek z nazwami ulic (część [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi]]), dokonano podziału miasta na 56 osiedli – obszarów [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|SIM]]. Podział ten nie ma jednak charakteru urzędowego. Dzieli on miasto na następujące osiedla – obszary SIM<ref>Uchwała Nr LVI/1069/05 Rady Miejskiej w Łodzi z dn. 26.10.2005 r.</ref>:


Ostatnia duża reforma podziału terytorialnego miasta nastąpiła 2000 r., kiedy uchwałą [[Rada Miejska w Łodzi|Rady Miasta]] z dnia 5 kwietnia 2000 r. zniesiono dotychczasowo istniejące [[Sołectwo|sołectwa]] i [[Jednostka pomocnicza gminy|osiedla]] oraz powołano w ich miejsce 35 osiedli. Pierwotna uchwała nie nadawała jednostkom nazw, a jedynie numery od 1 do 35<ref>{{Cytuj |tytuł = Uchwała nr XXXIV/754/2000 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 5 kwietnia 2000 r. w sprawie zniesienia na terenie Miasta Łodzi jednostek pomocniczych Miasta – osiedli i sołectw oraz utworzenia jednostek pomocniczych Miasta – osiedli |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = BIP ŁÓDŹ |url = https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/rada_miejska/interpelacje/7/03_754.pdf |język = pl}}</ref>. W następnych latach nadawano nazwy kolejnym osiedlom, rezygnując z przypisanych numerów. Obecnie tylko jedno osiedle – [[Osiedle Nr 33|osiedle nr 33]], nie ma nadanej nazwy. W 2005 r. dokonano ostatniej mniejszej zmiany w podziale terytorialnym: osiedle nr 18 zostało podzielone na dwa mniejsze: [[Zdrowie-Mania]] i [[Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi|im. Józefa Montwiłła-Mireckiego]].
=== [[Śródmieście (dzielnica Łodzi)|Śródmieście]] ===

== Osiedla administracyjne ==
{{Dopracować|sekcja|źródła=2024-05}}
Na terenie Łodzi funkcjonuje 36 '''[[Jednostka pomocnicza gminy|osiedli administracyjnych]]''', będących [[Jednostka pomocnicza gminy|jednostkami pomocniczymi]] [[Gmina miejska|gminy miejskiej]] [[Łódź]].

Podział na osiedla jest kompatybilny z nieobowiązującym formalnie od 1992 r. podziałem na pięć [[Dzielnica miasta|dzielnic]]. W obrębie dawnych dzielnic [[Bałuty]], [[Górna]] i [[Polesie (Łódź)|Polesie]] funkcjonuje po osiem osiedli, dziesięć osiedli jest w dawnej dzielnicy [[Widzew]], a w [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieściu]] dwa. Osiedla w Łodzi są silnie zróżnicowane pod względem populacji. Największym ze względu na liczbę mieszkańców jest osiedle [[Chojny-Dąbrowa|Chojny Dąbrowa]] zamieszkiwane przez 42 457 osób. Ponadto jeszcze siedem innych osiedli ma populacje przekraczającą 30 tys. mieszkańców: [[Bałuty-Centrum|Bałuty Centrum]], [[Bałuty-Doły]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]], [[Karolew-Retkinia Wschód]], [[Katedralna]], [[Teofilów-Wielkopolska]] i [[Widzew-Wschód (osiedle administracyjne)|Widzew-Wschód]]. Natomiast najmniejszym jest osiedle [[Nad Nerem]] z populacją 1032 osoby. Ponadto jeszcze dziewięć innych osiedli zamieszkuje mniej niż 5 tys. osób: [[Dolina Łódki]], [[Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi|im. Józefa Montwiłła-Mireckiego]], [[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]], [[Mileszki (osiedle administracyjne)|Mileszki]], [[Nowosolna]], [[Osiedle Nr 33|nr 33]], [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]], [[Osiedle Wzniesień Łódzkich|Wzniesień Łódzkich]] i [[Zdrowie-Mania]].
{| class="wikitable"
!Osiedle
!Położenie
!Dzielnica
!Populacja (2023)<ref>{{Cytuj |tytuł = Podział środków w ramach ŁBO |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = Urząd Miasta Łodzi |url = https://uml.lodz.pl/budzet-obywatelski/lbo-20232024/podzial-srodkow-w-ramach-lbo/ |język = pl}}</ref>
!Siedziba
!Przewodniczący RO
!Obszary SIM
|-
|'''[[Bałuty-Centrum|Bałuty Centrum]]'''
|[[Plik:Osiedle Bałuty Centrum.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|41 843
|ul. Łagiewnicka 118
|Krzysztof Dziatlik
|Julianów, Stare Bałuty, Stare Miasto, Żubardź
|-
|'''[[Bałuty-Doły]]'''
|[[Plik:Osiedle Bałuty-Doły.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|38 192
|ul. Wojska Polskiego 122
|Elżbieta Kułaniecka-Perz
|Doły, Helenów, Marysin Doły, Stare Bałuty, Stare Miasto
|-
|'''[[Bałuty Zachodnie]]'''
|[[Plik:Osiedle Bałuty Zachodnie.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|7021
|ul. Warecka 41
|Ewa Biniecka
|Kochanówka, Romanów, Teofilów Przemysłowy, Żabieniec
|-
|'''[[Julianów-Marysin-Rogi]]'''
|[[Plik:Osiedle Julianów-Marysin-Rogi.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|11 379
|ul. Skrzydlata 15
|Kazimierz Lewicki
|Julianów, Marysin, Rogi
|-
|'''[[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]]'''
|[[Plik:Osiedle Łagiewniki.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|1538
|ul. Pszczelna 84
|Aneta Bajerska
|Łagiewniki
|-
|'''[[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]]'''
|[[Plik:Osiedle Radogoszcz.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|29 550
|ul. Jesionowa 38
|Tomasz Głowacki
|Julianów, Radogoszcz
|-
|'''[[Teofilów-Wielkopolska]]'''
|[[Plik:Osiedle Teofilów-Wielkopolska.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|39 710
|ul. Łanowa 14
|Tomasz Szczepaniak
|Teofilów, Żabieniec, Żubardź
|-
|'''[[Osiedle Wzniesień Łódzkich|Wzniesień Łódzkich]]'''
|[[Plik:Osiedle Wzniesień Łódzkich.svg|106x106px]]
|[[Bałuty]]
|1329
|ul. Łupkowa 6
|Marian Piestrzeniewicz
|Wzniesienia Łódzkie
|-
|'''[[Chojny (Łódź)|Chojny]]'''
|[[Plik:Osiedle Chojny.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|30 905
|ul. Rzgowska 151
|Jolanta Kamińska
|Stare Chojny
|-
|'''[[Chojny-Dąbrowa]]'''
|[[Plik:Osiedle Chojny Dąbrowa.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|42 457
|ul. Karpia 65/67
|Witold Michalak
|Chojny, Dąbrowa
|-
|'''[[Górniak (Łódź)|Górniak]]'''
|[[Plik:Osiedle Górniak.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|15 989
|ul. Słowiańska 30
|Andrzej Maciejewski
|Górniak
|-
|'''[[Nad Nerem]]'''
|[[Plik:Osiedle Nad Nerem.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|1092
|ul. Sopocka 23/29
|Janina Śmiechowicz
|Chocianowice, Łaskowice
|-
|'''[[Piastów-Kurak|Piastów Kurak]]'''
|[[Plik:Osiedle Piastów-Kurak.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|17 507
|ul. Lokatorska 9
|Teresa Myślińska
|Kurak
|-
|'''[[Rokicie (Łódź)|Rokicie]]'''
|[[Plik:Osiedle Rokicie.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|15 628
|ul. Cieszkowskiego 7
|Barbara Tomaszewska
|Rokicie, Nowe Rokicie, Nowe Sady
|-
|'''[[Ruda Pabianicka|Ruda]]'''
|[[Plik:Osiedle Ruda.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|10 578
|ul. Zjednoczenia 1a
|Marcin Żuber
|Ruda Pabianicka
|-
|'''[[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]]'''
|[[Plik:Osiedle Wiskitno.svg|106x106px]]
|[[Górna]]
|3708
|ul. Kolumny 311
|Sylwia Kozińska
|Wiskitno
|-
|'''[[Karolew-Retkinia Wschód]]'''
|[[Plik:Osiedle Karolew-Retkinia Wschód.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|33 061
|ul. Olimpijska 9
|Paweł Duraj
|Karolew, Retkinia
|-
|'''[[Koziny (Łódź)|Koziny]]'''
|[[Plik:Osiedle Koziny.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|8908
|ul. Długosza 24
|Katarzyna Kępka-Walczak
|Koziny
|-
|'''[[Lublinek-Pienista]]'''
|[[Plik:Osiedle Lublinek-Pienista.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|5776
|ul. Kubusia Puchatka 9
|Szymon Pytel
|Lublinek, Smulsko
|-
|'''[[Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi|im. Józefa Montwiłła-Mireckiego]]'''
|[[Plik:Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|1494
|ul. Perla 2
|Remigiusz Kaczmarek
|Zdrowie
|-
|'''[[Retkinia Zachód-Smulsko]]'''
|[[Plik:Osiedle Retkinia Zachód-Smulsko.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|24 146
|ul. Kusocińskiego 166
|Anetta Kietlińska
|Retkinia, Smulsko
|-
|'''[[Stare Polesie (Łódź)|Stare Polesie]]'''
|[[Plik:Osiedle Stare Polesie.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|29 400
|ul. Żeromskiego 25
|Piotr Kaźmierczak
|Stare Polesie, Politechniczna
|-
|'''[[Zdrowie-Mania]]'''
|[[Plik:Osiedle Zdrowie-Mania.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|3243
|ul. Grzybowa 1
|Adam Macander
|Brus, Zdrowie
|-
|'''[[Złotno (Łódź)|Złotno]]'''
|[[Plik:Osiedle Złotno.svg|106x106px]]
|[[Polesie (Łódź)|Polesie]]
|9822
|ul. Garnizonowa 38
|–
|Złotno
|-
|'''[[Katedralna]]'''
|[[Plik:Osiedle Katedralna.svg|106x106px]]
|[[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]]
|31 797
|ul. Żwirki 3
|Jan Brzeziński
|Centrum
|-
|'''[[Śródmieście-Wschód]]'''
|[[Plik:Osiedle Śródmieście-Wschód.svg|106x106px]]
|[[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]]
|15 527
|ul. Jaracza 42
|Radosław Czerwiński
|Fabryczna, Radiostacja
|-
|'''[[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]]'''
|[[Plik:Osiedle Andrzejów.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|5897
|ul. Rokicińska 335
|Teresa Bąk
|Andrzejów, Feliksin
|-
|'''[[Dolina Łódki]]'''
|[[Plik:Osiedle Dolina Łódki.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|2490
|ul. Beskidzka 172
|Wojciech Pisarski
|Sikawa, Stoki, Stare Moskule
|-
|'''[[Mileszki (osiedle administracyjne)|Mileszki]]'''
|[[Plik:Osiedle Mileszki.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|2228
|ul. Pomorska 406
|Rafał Strumiński
|Mileszki
|-
|'''[[Nowosolna]]'''
|[[Plik:Osiedle Nowosolna.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|4604
|ul. Byszewska 1/2
|Tomasz Lewandowski
|Nowosolna
|-
|'''[[Osiedle Nr 33|nr 33]]'''
|[[Plik:Osiedle nr 33.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|1427
|ul. Rokicińska 335
|Maciej Kotynia
|Olechów
|-
|'''[[Olechów-Janów]]'''
|[[Plik:Osiedle Olechów-Janów.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|20 523
|ul. Dąbrówki 3
|Piotr Sumiński
|Olechów
|-
|'''[[Stary Widzew (osiedle administracyjne)|Stary Widzew]]'''
|[[Plik:Osiedle Stary Widzew.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|19 399
|ul. Przędzalniana 22
|Krystyna Wysota
|Fabryczna Widzew, Księży Młyn, Stary Widzew
|-
|'''[[Stoki-Sikawa-Podgórze]]'''
|[[Plik:Osiedle Stoki-Sikawa-Podgórze.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|10 873
|ul. Zbocze 22
|–
|Niciarniana, Sikawa, Stoki
|-
|'''[[Widzew-Wschód (osiedle administracyjne)|Widzew-Wschód]]'''
|[[Plik:Osiedle Widzew-Wschód.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|35 097
|ul. Ćwiklińskiej 22
|Jadwiga Szczepaniak
|Widzew Wschód
|-
|'''[[Zarzew (Łódź)|Zarzew]]'''
|[[Plik:Osiedle Zarzew.svg|106x106px]]
|[[Widzew]]
|18 648
|ul. Grota Roweckiego 1
|Jakub Hubert
|Zarzew
|}

== Podział miasta w ramach SIM ==
{{Główny artykuł|System Informacji Miejskiej w Łodzi}}
[[Plik:Ulica Knychalskiego Lodz.jpg|mały|280x280px|Tabliczka Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi z nazwą osiedla (obszaru SIM)]]
Od 2005 roku rozwijany jest w Łodzi [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|System Informacji Miejskiej]], którego jednym z elementów jest jednolite oznakowanie ulic, na potrzeby którego podzielono miasto na 56 osiedli – obszarów SIM<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Uchwała Nr LVI/1069/05 Rady Miejskiej w Łodzi z dn. 26 października 2005 r. w sprawie Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi|url=http://zdit.uml.lodz.pl/files/dane/utrzymanie_drog/system_informacji_miejskiej/_plik.pdf|data dostępu=2019-08-24|opublikowany=Zarząd Dróg i Transportu, Urząd Miasta Łodzi}}</ref>. Podział ten nie ma charakteru urzędowego. Część obszarów jest tożsama z osiedlami administracyjnymi, inne osiedla zostały podzielone, a inne występują pod inną nazwą.
[[Plik:Mapa-sim-lodz.png|mały|448x448px|Podział miasta na obszary SIM]]

=== Lista obszarów SIM ===
==== [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]] ====
* [[Centrum Łodzi|Centrum]]
* [[Centrum Łodzi|Centrum]]
* Fabryczna
* [[Fabryczna (Łódź)|Fabryczna]]
* [[Radiostacja (osiedle w Łodzi)|Radiostacja]]
* [[Radiostacja (osiedle)|Radiostacja]]


=== [[Widzew]] ===
==== [[Widzew]] ====
* Fabryczna Widzew
*[[Fabryczna Widzew]]
* [[Księży Młyn]]
* [[Księży Młyn]]
* [[Niciarniana (osiedle w Łodzi)|Niciarniana]]
* [[Niciarniana]]
* [[Stary Widzew]]
* [[Stary Widzew]]
* [[Zarzew (osiedle w Łodzi)|Zarzew]]
* [[Zarzew (Łódź)|Zarzew]]
* [[Widzew Wschód]]
* [[Widzew Wschód]]
* [[Mileszki]]
* [[Mileszki]]
* [[Stoki (osiedle w Łodzi)|Stoki]]
* [[Stoki (Łódź)|Stoki]]
* [[Sikawa]]
* [[Sikawa]]
* [[Stare Moskule]]
* [[Stare Moskule]]
Linia 174: Linia 376:
* [[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]]
* [[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]]
* [[Olechów]]
* [[Olechów]]
* [[Feliksin (osiedle w Łodzi)|Feliksin]]
* [[Feliksin (Łódź)|Feliksin]]


=== [[Górna]] ===
==== [[Górna]] ====
* [[Górniak w Łodzi|Górniak]]
* [[Górniak (Łódź)|Górniak]]
* [[Dąbrowa w Łodzi|Dąbrowa]]
* [[Dąbrowa (Łódź)|Dąbrowa]]
* [[Chojny w Łodzi|Chojny]]
* [[Chojny (Łódź)|Chojny]]
* [[Kurak (osiedle w Łodzi)|Kurak]]
* [[Kurak (Łódź)|Kurak]]
* [[Nowe Rokicie (osiedle w Łodzi)|Nowe Rokicie]]
* [[Nowe Rokicie]]
* [[Rokicie (osiedle Łodzi)|Rokicie]]
* [[Rokicie (Łódź)|Rokicie]]
* [[Chocianowice (osiedle w Łodzi)|Chocianowice]]
* [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]]
* [[Łaskowice]]
* [[Łaskowice]]
* [[Stare Chojny (osiedle w Łodzi)|Stare Chojny]]
* [[Stare Chojny (Łódź)|Stare Chojny]]
* [[Wiskitno (osiedle Łodzi)|Wiskitno]]
* [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]]
* [[Ruda Pabianicka]]
* [[Ruda Pabianicka]]


=== [[Polesie (dzielnica Łodzi)|Polesie]] ===
==== [[Polesie (Łódź)|Polesie]] ====
* [[Lublinek (osiedle w Łodzi)|Lublinek]]
* [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]]
* [[Nowe Sady (osiedle w Łodzi)|Nowe Sady]]
* [[Nowe Sady (Łódź)|Nowe Sady]]
* [[Politechniczna]]
* [[Politechniczna]]
* [[Karolew (osiedle w Łodzi)|Karolew]]
* [[Karolew (Łódź)|Karolew]]
* [[Retkinia]]
* [[Retkinia]]
* [[Smulsko (osiedle w Łodzi)|Smulsko]]
* [[Smulsko (Łódź)|Smulsko]]
* [[Brus (osiedle w Łodzi)|Brus]]
* [[Brus (Łódź)|Brus]]
* [[Zdrowie (osiedle w Łodzi)|Zdrowie]]
* [[Zdrowie-Mania|Zdrowie]]
* [[Stare Polesie w Łodzi|Stare Polesie]]
* [[Stare Polesie (Łódź)|Stare Polesie]]
* [[Koziny w Łodzi|Koziny]]
* [[Koziny (Łódź)|Koziny]]
* [[Złotno (osiedle w Łodzi)|Złotno]]
* [[Złotno (Łódź)|Złotno]]


=== [[Bałuty]] ===
==== [[Bałuty]] ====
* [[Stare Miasto w Łodzi|Stare Miasto]]
* [[Stare Miasto w Łodzi|Stare Miasto]]
* [[Stare Bałuty]]
* [[Stare Bałuty]]
* [[Żubardź]]
* [[Żubardź]]
* [[Żabieniec (osiedle w Łodzi)|Żabieniec]]
* [[Żabieniec (Łódź)|Żabieniec]]
* [[Teofilów Przemysłowy]]
* [[Teofilów Przemysłowy]]
* [[Teofilów (osiedle w Łodzi)|Teofilów]]
* [[Teofilów (Łódź)|Teofilów]]
* [[Romanów (osiedle w Łodzi)|Romanów]]
* [[Romanów (Łódź)|Romanów]]
* [[Kochanówka (osiedle w Łodzi)|Kochanówka]]
* [[Kochanówka (Łódź)|Kochanówka]]
* [[Radogoszcz (osiedle Łodzi)|Radogoszcz]]
* [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]]
* [[Julianów (osiedle w Łodzi)|Julianów]]
* [[Julianów (Łódź-Bałuty)|Julianów]]
* [[Łagiewniki (osiedle administracyjne w Łodzi)|Łagiewniki]]
* [[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]]
* [[Osiedle Wzniesień Łódzkich|Wzniesienia Łódzkie]]
* [[Osiedle Wzniesień Łódzkich|Wzniesienia Łódzkie]]
* [[Rogi (osiedle w Łodzi)|Rogi]]
* [[Rogi (Łódź)|Rogi]]
* [[Marysin (osiedle)|Marysin]]
* [[Marysin (Łódź-Bałuty)|Marysin]]
* [[Marysin Doły]]
* [[Marysin Doły]]
* [[Helenów (osiedle w Łodzi)|Helenów]]
* [[Helenów (Łódź)|Helenów]]
* [[Doły (osiedle w Łodzi)|Doły]]
* [[Doły (Łódź)|Doły]]


== Osiedla nieformalne ==
== Dzielnice Łodzi (1946–1992) ==
[[Plik:Ksiezy Mlyn domy.jpg|thumb|250px|Pofabryczna zabudowa osiedla [[Księży Młyn]]]]
Dzielnice były jednostkami [[podział administracyjny|podziału administracyjnego]], na jakie w latach 1946–1992 składała się Łódź. Do 2012 roku były to obszary miasta podległe odpowiednim delegaturom Urzędu Miasta Łodzi. Po reformie administracyjnej Urzędu podział ten oficjalnie nie istnieje, jest jednak silnie zakorzeniony w świadomości mieszkańców.
Powszechnie mianem ''osiedli'' określa się części miasta, które nie są formalnie wyodrębnione, a podział na takie jednostki nie jest w żaden sposób zatwierdzony przez władze, ale ma znaczenie praktyczne, gdyż funkcjonuje w świadomości społecznej.

=== Pierwszy podział Łodzi ===
Pierwszy podział Łodzi na mniejsze jednostki nastąpił w okresie [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]], kiedy to Niemcy do wcielonej do [[III Rzesza|Rzeszy]] jako ''[[Historia Łodzi pod okupacją niemiecką|Litzmannstadt]]'' Łodzi przyłączyli do miasta wiele podłódzkich dotąd wsi i w związku z tym powiększony obszar miasta podzielili na mniejsze jednostki administracyjne. Po wyzwoleniu przywrócono status sprzed wojny – zarówno w kwestii przyłączeń okolicznych osad, jak i podziału Łodzi.

=== Dzielnice 1946–1954 ===
Po wyzwoleniu ponownie przyłączono do Łodzi niektóre podłódzkie wsie i w związku z tym już 27 maja 1946 r. obszar Łodzi został powiększony przez władze polskie, a miasto podzielono na 3 [[dzielnica miasta|dzielnice]]: [[Północ (dawna dzielnica Łodzi)|Północ]], [[Południe (dawna dzielnica Łodzi)|Południe]] i [[Śródmieście (dzielnica Łodzi)|Śródmieście]].

=== Dzielnice 1953–1960 ===
Uchwałą nr 279 Prezydium [[Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza|Rządu]] z 11 kwietnia 1953 zniesiono dzielnice Śródmieście, Północ i Południe oraz utworzono siedem dzielnic: Bałuty, [[Chojny w Łodzi|Chojny]], Polesie, [[Ruda Pabianicka|Ruda]], [[Stare Miasto w Łodzi|Staromiejska]], Śródmieście i Widzew<ref>{{Monitor Polski|1953|42|504}}.</ref>.

=== Dzielnice 1960–1992 ===
[[Plik:Łódź - districts.svg|thumb|250px|Dzielnice Łodzi 1960–1992:<br />1. Bałuty<br />2. Widzew<br />3. Śródmieście<br />4. Polesie<br />5. Górna]]

1 stycznia 1960 podział ten został skorygowany i wprowadzono podział administracyjny, który obowiązywał najdłużej i który jest nadal obecny w świadomości łodzian. W ramach tej reformy do dzielnicy Bałuty włączono dzielnicę „Staromiejska”, a dzielnice Chojny i Ruda połączono pod nazwą „Górna”. Odtąd na Łódź składało się 5 dzielnic:
* Bałuty – obejmująca północ miasta
* Górna – obejmująca południe miasta
* Polesie – obejmująca zachodnią część miasta
* Śródmieście – obejmująca centrum miasta
* Widzew – obejmująca wschodnią część miasta.

Wraz z wprowadzeniem tego podziału, w niektórych miejscach granice poszczególnych dzielnic uległy przesunięciom (niekiedy daleko idącym) w stosunku do stanu z 1954 roku. Dotyczyło to zwłaszcza dzielnic likwidowanych i stwierdzenie iż dana dzielnica została włączona w obręb innej dotyczy głównej części obszaru danej jednostki.

Od 1960 powierzchnia poszczególnych dzielnic wielokrotnie ulegała zmianie, odbywało się to jednak nie kosztem dzielnicy sąsiedniej, ale podłódzkich miejscowości, które sukcesywnie włączano w obręb miasta. Ostatnia duża zmiana miała miejsce 1 stycznia 1988 roku, kiedy to dość znacznie powiększono obszar dzielnicy [[Widzew]] i [[Górna]].

=== Likwidacja dzielnic i pozostałości dawnego podziału ===
1 stycznia 1993 roku zniesiono podział na dzielnice i Łódź stała się jednolitą [[gmina miejska|gminą miejską]], a od 1 stycznia 1999 [[Miasto na prawach powiatu|miastem na prawach powiatu]].

Dla celów administracyjnej obsługi ludności w miejsce podziału na dzielnice wprowadzono oparty na dawnym podziale podział miasta na 5 obszarów działania Delegatur Urzędu Miasta Łodzi. W 2012, w ramach reformy Urzędu Miasta, zlikwidowano delegatury, likwidując pozostałości dawnego podziału na dzielnice. Mimo tego jest on silnie zakorzeniony w świadomości mieszkańców i stosowany nadal przez niektóre instytucje, np. sądy rejonowe<ref>[http://www.widzew.sr.gov.pl/index.php?id=504 Wydział Cywilny dla dzielnicy Widzew]</ref>.

Częściowo zamiast dzielnic wprowadzony został podział miasta na osiedla administracyjne (obecnie 37, pierwotnie o kilka mniej), mające status [[jednostka pomocnicza gminy|jednostek pomocniczych gminy]], które jednak w swym zakresie działania i kompetencjach nie są odpowiednikami dzielnic.


Zazwyczaj osiedla wyodrębnia się często na podstawie rodzaju zabudowy, np. [[Blok mieszkalny|blokowiska]] stanowiące [[Wielki zespół mieszkaniowy|wielkie zespoły mieszkaniowe]] (np. [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]], [[Retkinia]]), czy osiedla [[Budynek mieszkalny jednorodzinny|domków jednorodzinnych]] (np. [[Smulsko (Łódź)|Smulsko]]). Nazwę ''osiedle'' stosuje się także do części większych osiedli, które stanowią [[Wielki zespół mieszkaniowy|wielkie zespoły mieszkaniowe]]. Kiedy [[Blok mieszkalny|blokowiska]] są duże, bloki należą często do odrębnych [[Spółdzielnia mieszkaniowa|spółdzielni mieszkaniowych]] (np. [[Zagrodniki (Łódź)|Zagrodniki]] na osiedlu [[Retkinia]]).[[Plik:Retkinia11288.jpg|thumb|250px|[[Wielki zespół mieszkaniowy|Blokowisko]] na osiedlu [[Retkinia]]]]
=== Pochodzenie nazw dzielnic ===
[[Plik:Radio Lodz.jpg|thumb|250px|Siedziba ''[[Radio Łódź|Radia Łódź]]'', od którego pochodzi nazwa osiedla Radiostacja]]
Powołane w 1946 dzielnice otrzymały swe nazwy w związku ze swym [[geografia|geograficznym]] ulokowaniem na obszarze miasta.
Często również ''osiedlami'' nazywa się części miasta, które administracyjnie do niego należą, ale są oddzielone od głównych obszarów miejskich terenami niezabudowanymi. Osiedla te zazwyczaj stanowią dawne [[Wieś|wsie]], które zostały włączone do Łodzi po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], ale nadal zachowały w dużej mierze swój wiejski charakter (np. [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]], [[Łaskowice]], [[Mileszki]], [[Feliksin (Łódź)|Feliksin]]).


Niekiedy powodem wyodrębnienia osiedla jest historyczna odrębność danego obszaru. Tego typu osiedlem jest np. [[Ruda Pabianicka]], która przez [[II wojna światowa|II wojną światową]] stanowiła osobne miasto.
Istniejące po roku 1954 dzielnice: Chojny, Bałuty i Widzew zostały nazwane od dawnych wsi znajdujących się mniej więcej w centrum tych dzielnic, które zostały włączone do miasta w trakcie [[I wojna światowa|I wojny światowej]], zaś dzielnica [[Ruda Pabianicka|Ruda]] otrzymała miano od istniejącego do 1946 odrębnego, podłódzkiego miasteczka – Rudy Pabianickiej.<br />Dzielnica Staromiejska nazwą nawiązywała do faktu, iż obejmowała najstarszą część miasta, zaś dzielnicę Śródmieście wyznaczono na obszarze centrum.<br />Tereny obecnego [[Polesie (dzielnica Łodzi)|Polesia]] były do roku 1945 najmniej zurbanizowane; [[Karolew (osiedle w Łodzi)|Karolew]], [[Retkinia]] – obecnie duże osiedla mieszkaniowe, były bardzo długo wsiami otoczonymi lasami, stanowiącymi własność rządową. W okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w związku z niedostatecznymi dostawami [[Węgle kopalne|węgla]] lasy te zostały w znacznym stopniu wycięte na opał, a pozostała w ich miejscu [[poręba]] została nazwana od pobliskiego [[Konstantynów Łódzki|Konstantynowa]] Polesiem Konstantynowskim (w odróżnieniu od innej powstałej w tym okresie poręby – Polesia Widzewskiego).


=== Lista osiedli nieformalnych w Łodzi ===
Utworzona w 1960 roku południowa dzielnica miasta – Górna (dotąd obszar Chojen i Rudy) została nazwana od głównego rynku dzielnicy zwanego niegdyś Rynkiem Górnym (obecnie [[Plac Władysława Reymonta w Łodzi|Plac Reymonta]]).
Wytłuszczone zostały formalne osiedla administracyjne.[[Plik:Lodz Panorama Beskidzka OpolskaStr.jpg|thumb|250px|Wiejski krajobraz osiedla [[Sikawa]]]]
[[Plik:Lodz Stoki Poczta Skalna.jpg|thumb|250px|[[Kamienica (architektura)|Kamienica]] na osiedlu [[Stoki (Łódź)|Stoki]]]]
[[Plik:Lodz Manhattan-03.jpg|thumb|200px|Wysokościowce w [[Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa w Łodzi|Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej]]]]
{{Układ wielokolumnowy |szerokość=16em <!-- od 15 do 24 --> |liczba=2 |
* '''[[Bałuty|BAŁUTY]]'''
** '''[[Bałuty-Centrum]]'''
*** [[Berlinek (Łódź)|Berlinek]]
*** [[Osiedle im. Władysława Jagiełły w Łodzi|Osiedle im. Władysława Jagiełły]]
*** [[Pojezierska (Łódź)|Pojezierska]]
*** [[Stare Bałuty]]
*** [[Stare Miasto (Łódź)|Stare Miasto]]
*** [[Żubardź]]
** '''[[Bałuty-Doły]]'''
*** [[Doły (Łódź)|Doły]]
*** [[Helenów (Łódź)|Helenów]]
*** [[Marysin Doły]]
*** [[Osiedle im. Stefana Czarnieckiego w Łodzi|Osiedle im. Stefana Czarnieckiego]]
*** [[Osiedle im. Władysławy Bytomskiej w Łodzi|Osiedle im. Władysławy Bytomskiej]]
** '''[[Bałuty Zachodnie]]'''
*** [[Huta Aniołów]]
*** [[Kały (Łódź)|Kały]]
*** [[Kochanówka (Łódź)|Kochanówka]]
*** [[Marianów (Łódź)|Marianów]]
*** [[Mikołajew (Łódź)|Mikołajew]]
*** [[Piskowiec]]
*** [[Romanów (Łódź)|Romanów]]
*** [[Teofilów Przemysłowy]]
*** [[Zielony Romanów]]
*** [[Zimna Woda (Łódź)|Zimna Woda]]
*** [[Żabieniec (Łódź)|Żabieniec]]
** '''[[Julianów-Marysin-Rogi]]'''
*** [[Julianów (Łódź-Bałuty)|Julianów]]
*** [[Marysin (Łódź-Bałuty)|Marysin]]
*** [[Rogi (Łódź)|Rogi]]
** '''[[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]]'''
*** [[Arturówek]]
** '''[[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]]'''
*** [[Radogoszcz-Zachód]]
*** [[Radogoszcz-Wschód]]
*** [[Helenówek (Łódź)|Helenówek]]
** '''[[Teofilów-Wielkopolska]]'''
*** [[Grabieniec (Łódź)|Grabieniec]]
*** [[Teofilów (Łódź)|Teofilów]]
**** [[Osiedle im. Władysława Reymonta w Łodzi|Osiedle im. Władysława Reymonta]]
**** [[Osiedle im. Marii Konopnickiej w Łodzi|Osiedle im. Marii Konopnickiej]]
**** [[Osiedle im. Stefana Żeromskiego w Łodzi|Osiedle im. Stefana Żeromskiego]]
*** [[Osiedle im. Mikołaja Reja w Łodzi|Osiedle im. Mikołaja Reja]]
*** [[Wielkopolska (Łódź)|Wielkopolska]]
** '''[[Osiedle Wzniesień Łódzkich|Wzniesień Łódzkich]]'''
*** [[Nowy Imielnik|Imielnik Nowy]]
*** [[Łodzianka (Łódź)|Łodzianka]]
*** [[Modrzew (Łódź)|Modrzew]]
*** [[Nowe Moskule]]
*** [[Wilanów (Łódź)|Wilanów]]
* '''[[Górna|GÓRNA]]'''
** '''[[Chojny (Łódź)|Chojny]]'''
*** [[Stare Chojny (Łódź)|Stare Chojny]]
**** [[Chojny Zatorze]]
**** [[Józefów (Łódź)|Józefów]]
**** [[Nowe Górki]]
**** [[Stare Górki]]
**** [[Kurczaki (Łódź)|Kurczaki]] ([[Komorniki (Łódź)|Komorniki]])
** '''[[Chojny-Dąbrowa]]'''
*** [[Chojny (Łódź)|Chojny]]
*** [[Dąbrowa (Łódź)|Dąbrowa]]
**** [[Osiedle im. Jarosława Dąbrowskiego w Łodzi|Osiedle im. Jarosława Dąbrowskiego]]
**** [[Osiedle 1000-lecia Państwa Polskiego w Łodzi|Osiedle 1000-lecia Państwa Polskiego]]
*** [[Kowalszczyzna (Łódź)|Kowalszczyzna]]
*** [[Młynek (Łódź)|Młynek]]
** '''[[Nad Nerem]]'''
*** [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]]
*** [[Łaskowice]]
*** [[Charzew]]
** '''[[Piastów-Kurak]]'''
*** [[Kurak (Łódź)|Kurak]]
*** [[Osiedle 1-go Maja w Łodzi|Osiedle 1-go Maja]]
** '''[[Rokicie (Łódź)|Rokicie]]'''
*** [[Nowe Rokicie]]
*** [[Rokicie (Łódź)|Stare Rokicie]]
*** [[Chachuły]]
**'''[[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]]'''
*** [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno I]]
***[[Wiskitno Drugie|Wiskitno II]]
***[[Huta Szklana (Łódź)|Huta Szklana]]
***[[Bronisin]]
* '''[[Polesie (Łódź)|POLESIE]]'''
** '''[[Karolew-Retkinia Wschód|Karolew-Retkinia-Wschód]]'''
*** [[Karolew (Łódź)|Karolew]]
*** [[Piaski (Łódź)|Piaski]]
*** [[Zagrodniki (Łódź)|Zagrodniki]]
*** [[Hufcowa]]
*** [[Sympatyczna]]
** '''[[Lublinek-Pienista]]'''
*** [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]]
*** [[Pienista]]
*** [[Nowy Józefów (Łódź)|Nowy Józefów]]
*** [[Nowe Sady (Łódź)|Nowe Sady]]
** '''[[Retkinia Zachód-Smulsko|Retkinia-Zachód-Smulsko]]'''
*** [[Smulsko (Łódź)|Smulsko]]
*** [[Balonowa]]
*** [[Retkinia-Północ]]
** '''[[Stare Polesie (Łódź)|Stare Polesie]]'''
*** [[Politechniczna]]
*** [[Osiedle im. Mikołaja Kopernika w Łodzi|Osiedle im. Mikołaja Kopernika]]
** '''[[Zdrowie-Mania]]'''
*** [[Zdrowie-Mania|Zdrowie]]
*** [[Mania (Łódź)|Mania]]
** '''[[Złotno (Łódź)|Złotno]]'''
*** [[Huta Jagodnicka|Huta Jagodnica]]
*** [[Jagodnica (Łódź)|Jagodnica]]
*** [[Nowe Złotno]]
*** [[Stare Złotno]]
*** [[Leonów (Łódź)|Leonów]]
*** [[Brus (Łódź)|Brus]]
* '''[[Śródmieście (Łódź)|ŚRÓDMIEŚCIE]]'''
** '''[[Katedralna]]'''
*** [[Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa w Łodzi|ŚDM "Manhattan"]]
*** [[Centrum Łodzi|Centrum]]
** '''[[Śródmieście-Wschód]]'''
*** [[Fabryczna (Łódź)|Fabryczna]]
*** [[Nowe Centrum Łodzi]]
*** [[Radiostacja (osiedle)|Radiostacja]]
*** [[Lumumbowo]]
* '''[[Widzew|WIDZEW]]'''
** '''[[Andrzejów (osiedle administracyjne w Łodzi)|Andrzejów]]'''
*** [[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]]
*** [[Sąsieczno (Łódź)|Sąsieczno]]
*** [[Przylesie (Łódź)|Przylesie]]
*** [[Bolesławów (Łódź)|Bolesławów]]
*** [[Feliksin (Łódź)|Feliksin]]
** '''[[Dolina Łódki]]'''
*** [[Stare Moskule]]
*** [[Łukaszew (Łódź)|Łukaszew]]
*** [[Łódzki Rynek Hurtowy „Zjazdowa”|Zjazdowa]]
*** [[Różki (Łódź)|Różki]]
** '''[[Mileszki (osiedle administracyjne)|Mileszki]]'''
*** [[Mileszki]]
*** [[Henryków (Łódź)|Henryków]]
*** [[Popielarnia (Łódź)|Popielarnia]]
*** [[Wiączyń Górny]]
** '''[[Nowosolna]]'''
*** [[Wiączyń Górny]]
** '''[[Olechów-Janów]]'''
*** [[Olechów]]
**** [[Osiedle Słowiańskie (Łódź)|Osiedle Słowiańskie]]
*** [[Janów (Łódź)|Janów]]
**** [[Osiedle Sienkiewiczowskie (Łódź)|Osiedle Sienkiewiczowskie]]
*** [[Augustów (Łódź)|Augustów]]
** '''[[Osiedle Nr 33]]'''
*** [[Nery]]
*** [[Ustronie (Łódź)|Ustronie]]
** '''[[Stoki-Sikawa-Podgórze]]'''
*** [[Stoki (Łódź)|Stoki]]
**** [[Osiedle na Dołku]]
*** [[Niciarniana]]
*** [[Podgórze (Łódź)|Podgórze (Grembach)]]
*** [[Sikawa]]
** '''[[Stary Widzew (osiedle administracyjne)|Stary Widzew]]'''
*** [[Fabryczna Widzew]]
*** [[Stary Widzew]]
*** [[Księży Młyn]]
** '''[[Widzew-Wschód (osiedle administracyjne)|Widzew-Wschód]]'''
*** [[Osiedle Bolesława Chrobrego (Łódź)|Osiedle Bolesława Chrobrego]]
*** [[Osiedle Mieszka Pierwszego (Łódź)|Osiedle Mieszka Pierwszego]]
*** [[Osiedle Stefana Batorego (Łódź)|Osiedle Stefana Batorego]]
}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 265: Linia 605:


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://bip.uml.lodz.pl/index.php?str=28 Jednostki pomocnicze – osiedla na stronie Urzędu Miasta Łodzi]
* [https://bip.uml.lodz.pl/samorzad/rady-osiedli/ Jednostki pomocnicze – osiedla na stronie Urzędu Miasta Łodzi]
* [http://sim_lodz.republika.pl/osiedla.swf Mapa] Łodzi z dokładnie zaznaczonymi granicami osiedli administracyjnych – opracowana na podstawie statutów Rad Osiedli i [http://www.mapa.lodz.pl Internetowej] Mapy Łodzi Miejskiego Systemu Informacji o Terenie InterSIT (tworzonego przez Miejski [http://modgik.lodz.pl Ośrodek] Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi)
* [http://sim_lodz.republika.pl/osiedla.swf Mapa] Łodzi z dokładnie zaznaczonymi granicami osiedli administracyjnych – opracowana na podstawie statutów Rad Osiedli i [http://www.mapa.lodz.pl Internetowej] Mapy Łodzi Miejskiego Systemu Informacji o Terenie InterSIT (tworzonego przez Miejski Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi)
* [http://sim_lodz.republika.pl/obszary_SIM.swf Podział] Łodzi według obszarów Systemu Informacji Miejskiej – mapa opracowana na podstawie Internetowej Mapy Łodzi InterSIT
* [http://sim_lodz.republika.pl/obszary_SIM.swf Podział] Łodzi według obszarów Systemu Informacji Miejskiej – mapa opracowana na podstawie Internetowej Mapy Łodzi InterSIT


Linia 272: Linia 612:
{{Łódź}}
{{Łódź}}


[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Łodzi| ]]
[[Kategoria:Dzielnice i osiedla w Łodzi| ]]
[[Kategoria:Historia Łodzi]]
[[Kategoria:Historia Łodzi]]

Wersja z 12:41, 12 maj 2024

Podział administracyjny Łodzi na osiedla z wyróżnionymi dzielnicami według podziału na dzielnice w latach 1960–1992

Podział administracyjny Łodzi – podział terytorialny Łodzi na pomocnicze jednostki administracyjne podległe władzom miejskim. Od 1 stycznia 1993 r. Łódź jest jednolitą gminą miejską, a od 1 stycznia 1998 r. funkcjonuje jako miasto na prawach powiatu. Od 8 kwietnia 2000 r. wprowadzono podział na osiedla, w ramach którego miasto podzielone zostało na 36 jednostek pomocniczych.

W historii miasta obowiązywały również podziały na sołectwa i dzielnice. Zwłaszcza podział na dzielnice obowiązujący w latach 1960–1995 r., który wyodrębniał pięć jednostek: Bałuty, Górną, Polesie, Śródmieście i Widzew, jest głęboko zakorzeniony w świadomości mieszkańców i szeroko wykorzystywany w mediach, materiałach promocyjnych oraz w życiu codziennym.

Rys historyczny

Podział w czasie okupacji niemieckiej

W czasie II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne dokonały formalnego podziału administracyjnego miasta, który był pokłosiem inkorporacji wielu podmiejskich wsi do Litzmannstadt. Wówczas 1 stycznia 1940 r. na mocy rozporządzenia powierzchnia administracyjna Litzmannstadt zwiększyła się niemal czterokrotnie z 58,8 km² do 226,6 km²[1]. Jednocześnie Niemcy podzielili miasto na 11 dzielnic administracyjnych, w tym cztery w zasięgu przedwojennych granic miasta: Nord (Północ), Ost (Wschód), Süd (Południe) i West (Zachód) oraz siedem na terenach inkorporowanych: Karlshof (Karolew), Radegast (Radogoszcz), Stockhof (Stoki), Erzhausen (Ruda), Effingshausen (Chojny), Waldborn (Łagiewniki), Friedrichshagen (Augustów)[1].

Podział administracyjny Łodzi na dzielnice obowiązujący w latach 1954–1960 na tle współczesnej sieci drogowej

Pierwszy podział na dzielnice (1946–1954)

Po zakończeniu II wojny światowej wszystkie zmiany administracyjne wprowadzone przez okupacyjne władze Rzeszy zostały cofnięte, podział administracyjny zniesiony, a granice powróciły do kształtu sprzed 1940 r.[1]. 13 lutego 1946 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów dokonano największej w historii miasta inkorporacji terenów podmiejskich. W granice Wielkiej Łodzi włączono wówczas m.in. Brus, Charzew, Chocianowice, Chojny, Cyganka, Grabieniec, Lublinek, Łagiewniki, Łodzianka, Mikołajew, Modrzew, Moskule, Odzierady, Olechów, Radogoszcz, Retkinia, Rokicie, Ruda Pabianicka, Sikawa, Smulsko, Stoki, Wiskitno czy Złotno[2].

Następstwem poszerzenia granic było stworzenie pierwszego powojennego podziału administracyjnego miasta. Uchwałą Rady Narodowej miasta Łodzi z dnia 27 maja 1946 r. wprowadzono podział miasta na trzy dzielnice: Łódź Śródmieście, Łódź Północ i Łódź Południe[1][3].

Drugi podział na dzielnice (1954–1960)

Podział administracyjny miasta został zmieniony z dniem 1 stycznia 1954 r. na mocy uchwały Prezydium Rządu z dnia 11 kwietnia 1953 r. Wprowadzono wówczas podział miasta na siedem dzielnic: Bałuty, Chojny, Polesie, Ruda, Śródmieście, Staromiejska i Widzew[3][4][5].

Nazwy dzielnic Bałuty, Chojny i Widzew zostały zaczerpnięte od nazw dawnych wsi wcielonych w granice Łodzi w XX w., a nazwa dzielnicy Ruda pochodziła od miasta Ruda Pabianicka, również wcielonego do Łodzi po II wojnie światowej. Z kolei nazwa dzielnicy Staromiejska odnosiła się do faktu, że w obrębie dzielnicy znalazły się najstarsze kwartały miasta ze Starym Rynkiem[1].

Podział administracyjny Łodzi na dzielnice obowiązujący formalnie w latach 1960–1992

Trzeci podział na dzielnice (1960–1992)

Z dniem 1 stycznia 1960 r. podział administracyjny Łodzi został ponownie zmieniony uchwałą Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 1959 r.[1] W nowym podziale najmniejsze zmiany dotknęły dzielnic Polesie, Śródmieście i Widzew, gdzie dokonano drobnych korekt granic. Dzielnica Staromiejska została wcielona w granice dzielnicy Bałuty, natomiast w miejsce dzielnic Chojny i Ruda powstała dzielnica Górna, której nazwa wzięła się od placu Reymonta zwanego Rynkiem Górnym[1][5].

W 1988 r. po raz kolejny do Łodzi włączono tereny podmiejskie o znacznej powierzchni. W granicach miasta znalazły się m.in. Andrzejów, Bronisin, Feliksin, Lublinek, Łaskowice, Mileszki, Nowosolna, Nowe Moskule, Nowy Imielnik, Romanów, Sąsieczno, Wiączyń Górny i Wiskitno[6].

Zniesienie dzielnic

Z dniem 1 stycznia 1993 r. podział na dzielnice został formalnie zniesiony. Jednocześnie, aby usprawnić jego pracę, Urząd Miasta został podzielony na pięć delegatur, które swoim obszarem odpowiadały dzielnicom. Rejonizacja urzędu również została zlikwidowana w 2011 roku, a w miejsce delegatur powstały uniwersalne centra obsługi mieszkańców[7]. Mimo, że podział na dzielnice formalnie nie istnieje, to jednak stale funkcjonuje w użyciu praktycznym, zarówno w mediach, wśród mieszkańców jak i w różnych materiałach promocyjnych miasta[3][5][8].

Podział administracyjny Łodzi na osiedla i sołectwa (stan na dzień 1 stycznia 1995 r.)

Podział na jednostki pomocnicze przed 2000 r.

Pierwszy całkowicie sformalizowany podział na jednostki pomocnicze wprowadzono 7 stycznia 1996 r. uchwałą Rady Miejskiej. Na mocy tego dokumentu w mieście powstało 58 osiedli[9]:

  • w obrębie dawnej dzielnicy Bałuty: Bałuty Centrum, Bałuty Nowe, Bałuty Stare, Bazarowa, Doły Wschodnie, Doły Zachodnie, Julianów, Konopnickiej, Marysin, Marysin Rogi, Mikołajew-Teofilów Przemysłowy, Radogoszcz, Radogoszcz Wschód, Reymonta, Rogatka, Stare Miasto, Wielkopolska, Żeromskiego i Żubardź;
  • w obrębie dawnej dzielnicy Górna: Chojny Dąbrowa, Chojny Zatorze, Dąbrowa, Dąbrowa Przemysłowa, Dąbrowskiego, Górniak, Kurak, Nowe Rokicie, Odrzańska, Piastów, Ruda, Stare Chojny, Stare Rokicie i Ślązaki;
  • w obrębie dawnej dzielnicy Polesie: Hallera, Karolew, Montwiłła-Mireckiego, Politechniczna, Retkinia Wschód, Retkinia Zachód, Smulsko, Zdrowie-Mania i Zielona;
  • w obrębie dawnej dzielnicy Śródmieście: Akadmicka Radiostacja, Centrum, Katedralna, Nowe Miasto, Ogrody Sukiennicze;
  • w obrębie dawnej dzielnicy Widzew: Księży Młyn, Nad Jasieniem, Sikawa, Stoki, Widzew Wschód, Widzew Zachód, Widzew Zatorze, Wysoka, Zarzew, Zarzew Przemysłowy.

Równocześnie z osiedlami na terenie miasta funkcjonowały inne jednostki pomocnicze – sołectwa, które zostały powołane uchwałą Rady Miejskiej z dnia 20 marca 1991 r. Na jej mocy na terenie Łodzi powstały 34 sołectwa[9][10]:

  • w obrębie dzielnicy Bałuty: Łagiewniki, Modrzew, Sokołów, Wilanów, Zimna Woda-Romanów (w następnych latach powołano jeszcze sołectwa: Łodzianka, Nowe Moskule i Nowy Imielnik, natomiast sołectwo Zimna Woda-Romanów rozdzielono na dwa: Zimna Woda i Romanów);
  • w obrębie dzielnicy Górna: Bronisin, Chocianowice, Huta Szklana (później wcielona do sołectwa Wiskitno-Las), Jędrzejów, Józefów, Łaskowice, Nowe Chojny, Ruda, Wiskitno A, Wiskitno-Las;
  • w obrębie dzielnicy Polesie: Huta Jagodnica, Lublinek (później jako Nowy Józefów-Lublinek), Nowe Złotno, Retkinia-Rokicie, Stare Złotno;
  • w obrębie dzielnicy Widzew: Andrzejów, Beskidzka, Budy-Stoki, Feliksin, Henryków, Janów, Łukaszew, Mileszki, Nery, Nowosolna, Olechów, Sąsieczno, Stoki-Sikawa, Wiączyń Górny.

Ostatnia duża reforma podziału terytorialnego miasta nastąpiła 2000 r., kiedy uchwałą Rady Miasta z dnia 5 kwietnia 2000 r. zniesiono dotychczasowo istniejące sołectwa i osiedla oraz powołano w ich miejsce 35 osiedli. Pierwotna uchwała nie nadawała jednostkom nazw, a jedynie numery od 1 do 35[11]. W następnych latach nadawano nazwy kolejnym osiedlom, rezygnując z przypisanych numerów. Obecnie tylko jedno osiedle – osiedle nr 33, nie ma nadanej nazwy. W 2005 r. dokonano ostatniej mniejszej zmiany w podziale terytorialnym: osiedle nr 18 zostało podzielone na dwa mniejsze: Zdrowie-Mania i im. Józefa Montwiłła-Mireckiego.

Osiedla administracyjne

Na terenie Łodzi funkcjonuje 36 osiedli administracyjnych, będących jednostkami pomocniczymi gminy miejskiej Łódź.

Podział na osiedla jest kompatybilny z nieobowiązującym formalnie od 1992 r. podziałem na pięć dzielnic. W obrębie dawnych dzielnic Bałuty, Górna i Polesie funkcjonuje po osiem osiedli, dziesięć osiedli jest w dawnej dzielnicy Widzew, a w Śródmieściu dwa. Osiedla w Łodzi są silnie zróżnicowane pod względem populacji. Największym ze względu na liczbę mieszkańców jest osiedle Chojny Dąbrowa zamieszkiwane przez 42 457 osób. Ponadto jeszcze siedem innych osiedli ma populacje przekraczającą 30 tys. mieszkańców: Bałuty Centrum, Bałuty-Doły, Chojny, Karolew-Retkinia Wschód, Katedralna, Teofilów-Wielkopolska i Widzew-Wschód. Natomiast najmniejszym jest osiedle Nad Nerem z populacją 1032 osoby. Ponadto jeszcze dziewięć innych osiedli zamieszkuje mniej niż 5 tys. osób: Dolina Łódki, im. Józefa Montwiłła-Mireckiego, Łagiewniki, Mileszki, Nowosolna, nr 33, Wiskitno, Wzniesień Łódzkich i Zdrowie-Mania.

Osiedle Położenie Dzielnica Populacja (2023)[12] Siedziba Przewodniczący RO Obszary SIM
Bałuty Centrum Bałuty 41 843 ul. Łagiewnicka 118 Krzysztof Dziatlik Julianów, Stare Bałuty, Stare Miasto, Żubardź
Bałuty-Doły Bałuty 38 192 ul. Wojska Polskiego 122 Elżbieta Kułaniecka-Perz Doły, Helenów, Marysin Doły, Stare Bałuty, Stare Miasto
Bałuty Zachodnie Bałuty 7021 ul. Warecka 41 Ewa Biniecka Kochanówka, Romanów, Teofilów Przemysłowy, Żabieniec
Julianów-Marysin-Rogi Bałuty 11 379 ul. Skrzydlata 15 Kazimierz Lewicki Julianów, Marysin, Rogi
Łagiewniki Bałuty 1538 ul. Pszczelna 84 Aneta Bajerska Łagiewniki
Radogoszcz Bałuty 29 550 ul. Jesionowa 38 Tomasz Głowacki Julianów, Radogoszcz
Teofilów-Wielkopolska Bałuty 39 710 ul. Łanowa 14 Tomasz Szczepaniak Teofilów, Żabieniec, Żubardź
Wzniesień Łódzkich Bałuty 1329 ul. Łupkowa 6 Marian Piestrzeniewicz Wzniesienia Łódzkie
Chojny Górna 30 905 ul. Rzgowska 151 Jolanta Kamińska Stare Chojny
Chojny-Dąbrowa Górna 42 457 ul. Karpia 65/67 Witold Michalak Chojny, Dąbrowa
Górniak Górna 15 989 ul. Słowiańska 30 Andrzej Maciejewski Górniak
Nad Nerem Górna 1092 ul. Sopocka 23/29 Janina Śmiechowicz Chocianowice, Łaskowice
Piastów Kurak Górna 17 507 ul. Lokatorska 9 Teresa Myślińska Kurak
Rokicie Górna 15 628 ul. Cieszkowskiego 7 Barbara Tomaszewska Rokicie, Nowe Rokicie, Nowe Sady
Ruda Górna 10 578 ul. Zjednoczenia 1a Marcin Żuber Ruda Pabianicka
Wiskitno Górna 3708 ul. Kolumny 311 Sylwia Kozińska Wiskitno
Karolew-Retkinia Wschód Polesie 33 061 ul. Olimpijska 9 Paweł Duraj Karolew, Retkinia
Koziny Polesie 8908 ul. Długosza 24 Katarzyna Kępka-Walczak Koziny
Lublinek-Pienista Polesie 5776 ul. Kubusia Puchatka 9 Szymon Pytel Lublinek, Smulsko
im. Józefa Montwiłła-Mireckiego Polesie 1494 ul. Perla 2 Remigiusz Kaczmarek Zdrowie
Retkinia Zachód-Smulsko Polesie 24 146 ul. Kusocińskiego 166 Anetta Kietlińska Retkinia, Smulsko
Stare Polesie Polesie 29 400 ul. Żeromskiego 25 Piotr Kaźmierczak Stare Polesie, Politechniczna
Zdrowie-Mania Polesie 3243 ul. Grzybowa 1 Adam Macander Brus, Zdrowie
Złotno Polesie 9822 ul. Garnizonowa 38 – Złotno
Katedralna Śródmieście 31 797 ul. Żwirki 3 Jan Brzeziński Centrum
Śródmieście-Wschód Śródmieście 15 527 ul. Jaracza 42 Radosław Czerwiński Fabryczna, Radiostacja
Andrzejów Widzew 5897 ul. Rokicińska 335 Teresa Bąk Andrzejów, Feliksin
Dolina Łódki Widzew 2490 ul. Beskidzka 172 Wojciech Pisarski Sikawa, Stoki, Stare Moskule
Mileszki Widzew 2228 ul. Pomorska 406 Rafał Strumiński Mileszki
Nowosolna Widzew 4604 ul. Byszewska 1/2 Tomasz Lewandowski Nowosolna
nr 33 Widzew 1427 ul. Rokicińska 335 Maciej Kotynia Olechów
Olechów-Janów Widzew 20 523 ul. Dąbrówki 3 Piotr Sumiński Olechów
Stary Widzew Widzew 19 399 ul. Przędzalniana 22 Krystyna Wysota Fabryczna Widzew, Księży Młyn, Stary Widzew
Stoki-Sikawa-Podgórze Widzew 10 873 ul. Zbocze 22 – Niciarniana, Sikawa, Stoki
Widzew-Wschód Widzew 35 097 ul. Ćwiklińskiej 22 Jadwiga Szczepaniak Widzew Wschód
Zarzew Widzew 18 648 ul. Grota Roweckiego 1 Jakub Hubert Zarzew

Podział miasta w ramach SIM

 Główny artykuł: System Informacji Miejskiej w Łodzi.
Tabliczka Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi z nazwą osiedla (obszaru SIM)

Od 2005 roku rozwijany jest w Łodzi System Informacji Miejskiej, którego jednym z elementów jest jednolite oznakowanie ulic, na potrzeby którego podzielono miasto na 56 osiedli – obszarów SIM[13]. Podział ten nie ma charakteru urzędowego. Część obszarów jest tożsama z osiedlami administracyjnymi, inne osiedla zostały podzielone, a inne występują pod inną nazwą.

Podział miasta na obszary SIM

Lista obszarów SIM

Śródmieście

Widzew

Górna

Polesie

Bałuty

Osiedla nieformalne

Pofabryczna zabudowa osiedla Księży Młyn

Powszechnie mianem osiedli określa się części miasta, które nie są formalnie wyodrębnione, a podział na takie jednostki nie jest w żaden sposób zatwierdzony przez władze, ale ma znaczenie praktyczne, gdyż funkcjonuje w świadomości społecznej.

Zazwyczaj osiedla wyodrębnia się często na podstawie rodzaju zabudowy, np. blokowiska stanowiące wielkie zespoły mieszkaniowe (np. Radogoszcz, Retkinia), czy osiedla domków jednorodzinnych (np. Smulsko). Nazwę osiedle stosuje się także do części większych osiedli, które stanowią wielkie zespoły mieszkaniowe. Kiedy blokowiska są duże, bloki należą często do odrębnych spółdzielni mieszkaniowych (np. Zagrodniki na osiedlu Retkinia).

Blokowisko na osiedlu Retkinia
Siedziba Radia Łódź, od którego pochodzi nazwa osiedla Radiostacja

Często również osiedlami nazywa się części miasta, które administracyjnie do niego należą, ale są oddzielone od głównych obszarów miejskich terenami niezabudowanymi. Osiedla te zazwyczaj stanowią dawne wsie, które zostały włączone do Łodzi po II wojnie światowej, ale nadal zachowały w dużej mierze swój wiejski charakter (np. Chocianowice, Łaskowice, Mileszki, Feliksin).

Niekiedy powodem wyodrębnienia osiedla jest historyczna odrębność danego obszaru. Tego typu osiedlem jest np. Ruda Pabianicka, która przez II wojną światową stanowiła osobne miasto.

Lista osiedli nieformalnych w Łodzi

Wytłuszczone zostały formalne osiedla administracyjne.

Wiejski krajobraz osiedla Sikawa
Kamienica na osiedlu Stoki
Wysokościowce w Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Danuta Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń, Nazewnictwo miejskie Łodzi, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013, s. 19, 200–203, ISBN 978-83-7525-965-0 [dostęp 2024-01-01] (pol.).
  2. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1945 r. o zmianie granic miasta Łodzi. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-01-01].
  3. ↑ a b c Podział administracyjny Łodzi. Nieaktualny od 30 lat plan, a łodzianie wciąż go używają! [online], lodz.pl, 31 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-01] (pol.).
  4. ↑ Uchwała nr 279 Prezydium Rządu z dnia 11 kwietnia 1953 r. w sprawie podziału na dzielnice miasta Łodzi. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-01-01].
  5. ↑ a b c Portal, Dzielnice Łodzi – na jakie dzielnice podzielona jest Łódź? Jaka dzielnica jest największa? [online], Dzisiaj w Łodzi – Z Ostatniej Chwili Wiadomości Łódź – TuLodz.pl, 9 czerwca 2023 [dostęp 2024-01-01] (pol.).
  6. ↑ Uchwała nr XXVII/161/87 Rady Narodowej miasta Łodzi z dnia 29 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany granic miasta Łodzi. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-01-02].
  7. ↑ Podział administracyjny Łodzi. Nieaktualny od 30 lat plan, a łodzianie wciąż go używają! [online], lodz.pl, 31 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  8. ↑ Jednostki pomocnicze – Osiedla [online], BIP ŁÓDŹ [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  9. ↑ a b Uchwała nr XIX/228/95 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 25 października 1995 r. zmieniająca uchwałę w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych gminy – osiedli [online], BIP ŁÓDŹ [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  10. ↑ Uchwała nr XIII/144/91 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie utworzenia sołectw na terenie gminy Łódź [online], BIP Łódź [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  11. ↑ Uchwała nr XXXIV/754/2000 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 5 kwietnia 2000 r. w sprawie zniesienia na terenie Miasta Łodzi jednostek pomocniczych Miasta – osiedli i sołectw oraz utworzenia jednostek pomocniczych Miasta – osiedli [online], BIP ŁÓDŹ [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  12. ↑ Podział środków w ramach ŁBO [online], Urząd Miasta Łodzi [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  13. ↑ Uchwała Nr LVI/1069/05 Rady Miejskiej w Łodzi z dn. 26 października 2005 r. w sprawie Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi. Zarząd Dróg i Transportu, Urząd Miasta Łodzi. [dostęp 2019-08-24].

Linki zewnętrzne

  • Jednostki pomocnicze – osiedla na stronie Urzędu Miasta Łodzi
  • Mapa Łodzi z dokładnie zaznaczonymi granicami osiedli administracyjnych – opracowana na podstawie statutów Rad Osiedli i Internetowej Mapy Łodzi Miejskiego Systemu Informacji o Terenie InterSIT (tworzonego przez Miejski Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi)
  • Podział Łodzi według obszarów Systemu Informacji Miejskiej – mapa opracowana na podstawie Internetowej Mapy Łodzi InterSIT
Dzielnice Łodzi (1960–1992)
Herb Łodzi
Herb Łodzi
Podział administracyjny Łodzi
Osiedla
administracyjne
Bałuty
Górna
Polesie
Śródmieście
Widzew
Obszary Systemu
Informacji Miejskiej
Bałuty
Górna
Polesie
Śródmieście
Widzew
Części miasta
wg TERYT
Bałuty
Górna
Polesie
Śródmieście
Widzew
Inne części miasta
(historyczne, zwyczajowe)
Bałuty
Górna
Polesie
Śródmieście
Widzew

Herb Łodzi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podział_administracyjny_Łodzi&oldid=73759845”