Podział administracyjny Portugalii: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
m ekhm |
m Przenoszę szablon {{Polityka Portugalii}} na koniec (WP:AR) |
||
(Nie pokazano 38 wersji utworzonych przez 21 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Podział administracyjny [[Portugalia|Portugalii]]''' jest stosunkowo skomplikowany i na przestrzeni lat ulegał on dość istotnym zmianom. Od roku 2013, Republika Portugalska formalnie jest podzielona na: |
|||
[[Grafika:PortugalNumbered.png|right|thumb|200px|Dystrykty kontynentalnej Portugalii.]] |
|||
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;" |
|||
|- |
|||
Formalnie '''[[Portugalia]]''' podzielona jest od [[1976]] roku na 21 dystryktów ([[Język portugalski|port.]] ''distritos''), z których dwa posiadają status autonomiczny (archipelagi [[Azory|Azorów]] i [[Madera|Madery]]). Drugim stopniem podziału terytorialnego jest [[Gminy Portugalii|308 gmin]] (''municípios'', zwanych także ''concelhos''), a kolejnym - 4257 sołectw (''freguesias''). |
|||
! style="width:200px; text-align:centre"| Nazwa portugalska |
|||
! style="width:50px; text-align:centre"| Liczba |
|||
Pomimo tego, w życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach [[1936]]-[[1975|75]]. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele. |
|||
! style="width:200px; text-align:centre"| {{Fakt|Polskie tłumaczenie\|data=2018-05}} |
|||
|- |
|||
{| {{Prettytable}} |
|||
| |
| style="text-align:left"| ''Distritos'' |
||
| style="text-align:right;"| '''18''' |
|||
* [[Alto Alentejo]] |
|||
| '''Dystrykty''' |
|||
* [[Baixo Alentejo]] |
|||
|- |
|||
* [[Ribatejo]] |
|||
| style="text-align:left"| ''Regiões Autónomas'' |
|||
| valign="top" | '''[[Beira (kraina)|Beira]] :''' |
|||
| style="text-align:right;"| '''2''' |
|||
* [[Beira Alta]] |
|||
| '''Regiony autonomiczne''' |
|||
* [[Beira Baixa]] |
|||
|- |
|||
* [[Beira Litoral]] |
|||
| style="text-align:left"| ''Áreas Metropolitanas'' |
|||
| valign="top" | |
|||
| style="text-align:right;"| '''2''' |
|||
* [[Azory|Açores]] (Azory) |
|||
| '''Obszary metropolitalne''' |
|||
* [[Algarve]] |
|||
|- |
|||
* [[Douro Litoral]] |
|||
| style="text-align:left"| ''Comunidades intermunicipais'' |
|||
* [[Estremadura (Portugalia)|Estremadura]] |
|||
| style="text-align:right;"| '''21''' |
|||
* [[Madera|Madeira]] (Madera) |
|||
| '''Wspólnot międzygminnych''' |
|||
* [[Minho (kraina)|Minho]] |
|||
|- |
|||
* [[Trás-os-Montes]] e [[Alto Douro]] |
|||
| style="text-align:left"| ''Concelhos'' |
|||
| style="text-align:right;"| '''308''' |
|||
| '''[[Gminy Portugalii|Gmin]]''' |
|||
|- |
|||
| style="text-align:left"| ''Freguesias'' |
|||
| style="text-align:right;"| '''3092''' |
|||
| '''Sołectwa''' |
|||
|- |
|||
| style="text-align:left"| ''Cidades'' |
|||
| style="text-align:right;"| '''151''' |
|||
| '''[[Miasta w Portugalii|Miasta]]''' |
|||
|- |
|||
| style="text-align:left"| ''Vilas'' |
|||
| style="text-align:right;"| '''533''' |
|||
| '''[[Miasteczko (urbanizacja)|Miasteczek]]''' |
|||
|} |
|} |
||
== Dystrykty kontynentalnej Portugalii == |
|||
W celach statystycznych wyróżnia się ponadto siedem regionów, wytyczonych w [[2003]] roku przez [[Unia Europejska|Unię Europejską]] w ramach programu [[NUTS]]. Są to: |
|||
Portugalia jest podzielona na dystrykty (port. ''distritos'') od 25 kwietnia 1835 roku (wcześniej dzieliła się na [[Comarca|comarki]]), a celem ich utworzenia było usprawnienie administracji w terenie oraz polepszenie dostępu do niej dla zwykłych mieszkańców. System portugalskich dystryktów był wzorowany na francuskich departamentach. Dystrykty były przez lata najbardziej istotną jednostką podziału kraju na szczeblu ponad gminnym i do dziś stanową podstawę przy wyznaczaniu okręgów wyborczych lub regionalnych związków sportowych. To również najbardziej społecznie rozpoznawalny szczebel podziału administracyjnego Portugalii. W 1919 zlikwidowano jeden z dystryktów Kontynentalnej Portugalii (Dystrykt Lamego), a 1976 cztery kolejne: trzy na Azorach (Dystrykt Angra do Heroísmo, Dystrykt Horta, Dystrykt Ponta Delgada) i jeden na Maderze (Dystrykt Funchal). Artykuł 291 konstytucji z 1976 roku określił dystrykty, jako poziom przejściowy administracji w oczekiwaniu na powstanie regionów administracyjnych. W latach 1991–2013 całe terytorium kontynentalnej Portugalii było podzielona na obszary metropolitalne oraz wspólnoty międzygminne, co sprawiło, że ranga dystryktów została znacznie ograniczona. Zgodnie z normą ISO 3166-2:PT portugalskie dystrykty mają nadane kolejne numery (alfabetycznie od nazwy dystryktu) – od PT-01 ([[Dystrykt Aveiro]]) do PT-18 ([[Dystrykt Viseu]]). |
|||
[[Plik:PortugalNumbered.png|thumb|200px|Dystrykty kontynentalnej Portugalii.]] |
|||
* [[Alentejo]], ze stolicą w [[Évora|Évorze]]; |
|||
{| class="wikitable sortable" |
|||
* [[Algarve]], ze stolicą w [[Faro (miasto w Portugalii)|Faro]]; |
|||
* [[Azory|Autonomiczny Region Azorów]] (''Região Autónoma dos Açores''), ze stolicą w [[Ponta Delgada]]; |
|||
* [[Madera|Autonomiczny Region Madery]] (''Região Autonóma da Madeira''), ze stolicą w [[Funchal]]; |
|||
* [[Region Centrum|Region Centralny]] (''Região Centro''), ze stolicą w [[Coimbra|Coimbrze]]; |
|||
* [[Region Lizbony]] (''Região de Lisboa''); |
|||
* [[Region Północny]] (''Região Norte''), ze stolicą w [[Porto (miasto)|Porto]]; |
|||
===Dystrykty kontynentalnej Portugalii=== |
|||
{| class="wikitable" |
|||
! Numer na mapie |
! Numer na mapie |
||
! Nazwa |
! Nazwa |
||
! Stolica |
! Stolica |
||
! Ludność <small>( |
! Ludność<br /><small>(w 2005 r.)</small> |
||
! Powierzchnia <small>( |
! Powierzchnia <small>(km²)</small> |
||
! Liczba gmin |
! Liczba gmin |
||
! Liczba sołectw |
! Liczba sołectw |
||
Linia 46: | Linia 53: | ||
| 12. || [[Dystrykt Aveiro]] || [[Aveiro]] || 713 578 || 2808 || 19 || 208 |
| 12. || [[Dystrykt Aveiro]] || [[Aveiro]] || 713 578 || 2808 || 19 || 208 |
||
|- |
|- |
||
| 5. || [[Dystrykt Beja]] || |
| 5. || [[Dystrykt Beja]] || [[Beja]] || 161 211 || 10 225 || 14 || 100 |
||
|- |
|- |
||
| 17. || [[Dystrykt Braga]] || [[Braga]] || 831 368 || 2673 || 14 || 515 |
| 17. || [[Dystrykt Braga]] || [[Braga]] || 831 368 || 2673 || 14 || 515 |
||
|- |
|- |
||
| 14. || [[Dystrykt Bragança]] || [[Bragança ( |
| 14. || [[Dystrykt Bragança]] || [[Bragança (gmina)|Bragança]] || 148 808 || 6608 || 12 || 299 |
||
|- |
|- |
||
| 9. || [[Dystrykt Castelo Branco]] || [[Castelo Branco]] || 208 069 || 6675 || 11 || 160 |
| 9. || [[Dystrykt Castelo Branco]] || [[Castelo Branco]] || 208 069 || 6675 || 11 || 160 |
||
Linia 56: | Linia 63: | ||
| 11. || [[Dystrykt Coimbra]] || [[Coimbra]] || 441 245 || 3947 || 17 || 209 |
| 11. || [[Dystrykt Coimbra]] || [[Coimbra]] || 441 245 || 3947 || 17 || 209 |
||
|- |
|- |
||
| 7. || [[Dystrykt Évora]] || |
| 7. || [[Dystrykt Évora]] || [[Évora]] || 173 408 || 7393 || 14 || 91 |
||
|- |
|- |
||
| 6. || [[Dystrykt Faro]] || [[Faro ( |
| 6. || [[Dystrykt Faro]] || [[Faro (gmina w Portugalii)|Faro]] || 395 208 || 4960 || 16 || 84 |
||
|- |
|- |
||
| 10. || [[Dystrykt Guarda]] || [[Guarda]] || 173 716 || 5518 || 14 || 336 |
| 10. || [[Dystrykt Guarda]] || [[Guarda]] || 173 716 || 5518 || 14 || 336 |
||
Linia 68: | Linia 75: | ||
| 8. || [[Dystrykt Portalegre]] || [[Portalegre]] || 127 018 || 6065 || 15 || 86 |
| 8. || [[Dystrykt Portalegre]] || [[Portalegre]] || 127 018 || 6065 || 15 || 86 |
||
|- |
|- |
||
| 16. || [[ |
| 16. || [[Grande Porto|Dystrykt Porto]] || [[Porto]] || 1 781 826 || 2395 || 18 || 283 |
||
|- |
|- |
||
| 3. || [[Dystrykt Santarém]] || [[Santarém (Portugalia)|Santarém]] || 475 344 || 6747 || 21 || 193 |
| 3. || [[Dystrykt Santarém]] || [[Santarém (Portugalia)|Santarém]] || 475 344 || 6747 || 21 || 193 |
||
Linia 79: | Linia 86: | ||
|- |
|- |
||
| 13. || [[Dystrykt Viseu]] || [[Viseu]] || 394 927 || 5007 || 24 || 372 |
| 13. || [[Dystrykt Viseu]] || [[Viseu]] || 394 927 || 5007 || 24 || 372 |
||
|- |
|||
|} |
|} |
||
=== Dystrykty zlikwidowane === |
|||
{{Polityka Portugalii}} |
|||
'''Azory:''' |
|||
* '''Dystrykt Angra do Heroísmo''' (istniejący w latach 1835–1976) |
|||
* '''Dystrykt Horta''' (istniejący w latach 1835–1976) |
|||
* '''Dystrykt Ponta Delgada''' (istniejący w latach 1835–1976) |
|||
'''Madera:''' |
|||
* '''Dystrykt Funchal''' (istniejący w latach 1835–1976) |
|||
'''Kontynentalna Portugalia:''' |
|||
* '''Dystrykt Lamego''' (istniejący w latach 1835–1919) |
|||
== Regiony autonomiczne == |
|||
Region autonomiczny w Portugalii jest jednostką podziału administracyjnego najwyższego stopnia (pierwszy poziom). Podział na tego typu jednostki obowiązuje od roku 1976 i został zapisany w [[Konstytucja Portugalii|tamtejszej konstytucji]]. Od 1976 do dziś funkcjonują dwa regiony autonomiczne ([[Język portugalski|port.]] ''regiões autónomas'') – obydwa stanowią [[archipelag]]i na [[Ocean Atlantycki|Oceanie Atlantyckim]] – które wraz z kontynentalną Portugalią tworzą Republikę Portugalską: |
|||
# '''[[Azory|Autonomiczny Region Azorów]]''' (''Região Autónoma dos Açores'') |
|||
# '''[[Madera|Autonomiczny Region Madery]]''' (''Região Autónoma da Madeira'') |
|||
Zgodnie z normą ISO 3166-2:PT portugalskie regiony autonomiczne mają nadane numery: PT-20 (Autonomiczny Region Azorów) i PT-30 (Autonomiczny Region Madery). |
|||
== Obszary metropolitalne == |
|||
Obydwa [[Obszar metropolitalny|obszary metropolitalne]] w Portugalii faktycznie utworzono już w roku 1991, jednak dopiero na mocy ustawy nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku stanowią one jednostkę podziału administracyjnego kraju. Zgodnie z ustawą 46/2008 „obszary metropolitalne Lizbony i Porto są osobami prawnymi prawa publicznego i stanowią szczególną formę stowarzyszenia gmin”: |
|||
# '''[[Obszar Metropolitalny Lizbony|Obszar metropolitalny Lizbony]]''' (''Área Metropolitana de Lisboa'') |
|||
# '''[[Área Metropolitana do Porto|Obszar metropolitalny Porto]]''' (''Área Metropolitana do Porto'') |
|||
== Wspólnoty międzygminne == |
|||
Zgodnie z ustawą nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku w Portugalii funkcjonuje 21 wspólnot międzygminnych: |
|||
{| |
|||
| |
|||
# '''[[Centro Alentejo|Centralne Alentejo]]''' (''Centro Alentejo'') |
|||
# '''Nadbrzeżne Alentejo''' (''Alentejo Litoral'') |
|||
# '''[[Algarve (zespół metropolitalny)|Algarve]]''' (''Algarve'') |
|||
# '''Górne Alentejo''' (''Alto Alentejo'') |
|||
# '''Górne Minho''' (''Alto Minho'') |
|||
# '''Górna Tâmega''' (''Alto Tâmega'') |
|||
# '''Ave''' |
|||
# '''[[Baixo Alentejo (zespół miejski)|Dolne Alentejo]]''' (''Baixo Alentejo'') |
|||
# '''Dolna Beira''' (''Beira Baixa'') |
|||
# '''Beiras e Serra da Estrela''' |
|||
# '''Cávado''' |
|||
# '''[[Douro (zespół miejski)|Douro]]''' |
|||
# '''[[Lezíria do Tejo]]''' |
|||
# '''[[Médio Tejo|Środkowy Tag]]''' (''Médio Tejo'') |
|||
# '''[[Oeste]]''' |
|||
# '''[[Aveiro (zespół metropolitalny)|Region Aveiro]]''' (''Região de Aveiro'') |
|||
# '''[[Coimbra (zespół metropolitalny)|Region Coimbra]]''' (''Região de Coimbra'') |
|||
# '''[[Leiria (zespół miejski)|Region Leiria]]''' (''Região de Leiria'') |
|||
# '''Tâmega e Sousa''' |
|||
# '''[[Trás-os-Montes (zespół miejski)|Terras de Trás-os-Montes]]''' |
|||
# '''Viseu Dão Lafões''' |
|||
| |
|||
|} |
|||
== Gminy == |
|||
{{osobny artykuł|Gminy Portugalii}} |
|||
== Sołectwa == |
|||
Każda gmina w Portugalii podzielona jest na sołectwa (port. ''freguesias''), jako jednostkę podziału administracyjnego najniższego szczebla. W wyniku reformy z 2013 liczba portugalskich sołectw zmniejszyła się z 4257 do 3092, bowiem niektóre sąsiadujące ze sobą sołectwa (zlokalizowane w tej samej gminie) połączono w związki sołectw (port. ''união de freguesias''). |
|||
== Miasta == |
|||
{{osobny artykuł|Miasta w Portugalii}} |
|||
== Historia == |
|||
W latach 1936–1976 Kontynentalna Portugalia była podzielona na 11 prowincji i 22 dystrykty. W 1976 roku kraj podzielono na 18 dystryktów i 2 regiony autonomiczne (Azory i Madera), składające się łącznie z 308 gmin, które z kolei dzieliły się na 4257 sołectw. |
|||
== Podział tradycyjny == |
|||
W życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach 1936–1975. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele. |
|||
{| class="wikitable" |
|||
| valign="top"| '''[[Alentejo]]:''' |
|||
* [[Alto Alentejo]] |
|||
* [[Baixo Alentejo]] |
|||
* [[Ribatejo]] |
|||
| valign="top"| '''[[Beira (kraina)|Beira]]:''' |
|||
* [[Beira Alta]] |
|||
* [[Beira Baixa]] |
|||
* [[Beira Litoral]] |
|||
| valign="top"| |
|||
* [[Azory|Açores]] (Azory) |
|||
* [[Algarve]] |
|||
* [[Douro Litoral]] |
|||
* [[Estremadura (Portugalia)|Estremadura]] |
|||
* [[Madera|Madeira]] (Madera) |
|||
* [[Minho (kraina)|Minho]] |
|||
* [[Trás-os-Montes]] e [[Alto Douro]] |
|||
|} |
|||
== Podział terytorialny (NUTS) == |
|||
W celach statystycznych wyróżnia się siedem regionów, wytyczonych w roku 2003 przez [[Unia Europejska|Unię Europejską]] w ramach programu [[NUTS]]. Są to: |
|||
=== NUTS I === |
|||
# '''Kontynentalna Portugalia''' (podzielona na 18 dystryktów) |
|||
# '''[[Azory|Autonomiczny Region Azorów]]''' |
|||
# '''[[Madera|Autonomiczny Region Madery]]''' |
|||
=== NUTS II (Regiony) === |
|||
# '''[[Region Północny (Portugalia)|Region Północny]]''' (''Região Norte'') ze stolicą w [[Porto]] |
|||
# '''[[Region Centrum|Region Centralny]]''' (''Região Centro'') ze stolicą w [[Coimbra|Coimbrze]] |
|||
# '''[[Region Lizbona]]''' (''Região de Lisboa'') |
|||
# '''[[Alentejo]]''' ze stolicą w [[Évora|Évorze]] |
|||
# '''[[Algarve]]''' ze stolicą w [[Faro (gmina w Portugalii)|Faro]] |
|||
# '''[[Azory|Autonomiczny Region Azorów]]''' (''Região Autónoma dos Açores'') ze stolicą w [[Ponta Delgada]] |
|||
# '''[[Madera|Autonomiczny Region Madery]]''' (''Região Autónoma da Madeira'') ze stolicą w [[Funchal]] |
|||
=== NUTS III (Podregiony) === |
|||
NUTS III w Portugalii stanowi 25 jednostek terytorialnych, są to: |
|||
* obydwa regiony autonomiczne |
|||
* obydwa obszary metropolitalne |
|||
* 21 wspólnot międzygminnych |
|||
{{Portugalia}} |
|||
{{Krainy historyczne Portugalii}} |
{{Krainy historyczne Portugalii}} |
||
{{Podział administracyjny państw Europy}} |
{{Podział administracyjny państw Europy}} |
||
{{Polityka Portugalii}} |
|||
[[Kategoria:Podział administracyjny Portugalii| ]] |
[[Kategoria:Podział administracyjny Portugalii| ]] |
||
[[ca:Districtes de Portugal]] |
|||
[[de:Verwaltungsgliederung Portugals]] |
|||
[[en:Administrative divisions of Portugal]] |
|||
[[es:Organización territorial de Portugal]] |
|||
[[fr:Subdivisions du Portugal]] |
|||
[[ko:포르투갈의 행정 구역]] |
|||
[[it:Divisioni amministrative del Portogallo]] |
|||
[[lt:NUTS:PT]] |
|||
[[hu:Portugália közigazgatása]] |
|||
[[nl:Onderverdeling van Portugal]] |
|||
[[ja:ポルトガルの地域区分]] |
|||
[[pt:Subdivisões de Portugal]] |
|||
[[ro:Împărţirea administrativă a Portugaliei]] |
|||
[[ru:Административное деление Португалии]] |
|||
[[fi:Portugalin aluejako]] |
|||
[[vi:Vùng hành chính (Bồ Đào Nha)]] |
|||
[[vec:Divixion aministrative del Portogało]] |
|||
[[zh:葡萄牙行政區劃]] |
Aktualna wersja na dzień 15:56, 23 kwi 2024
Podział administracyjny Portugalii jest stosunkowo skomplikowany i na przestrzeni lat ulegał on dość istotnym zmianom. Od roku 2013, Republika Portugalska formalnie jest podzielona na:
Nazwa portugalska | Liczba | Polskie tłumaczenie\[potrzebny przypis] |
---|---|---|
Distritos | 18 | Dystrykty |
Regiões Autónomas | 2 | Regiony autonomiczne |
Áreas Metropolitanas | 2 | Obszary metropolitalne |
Comunidades intermunicipais | 21 | Wspólnot międzygminnych |
Concelhos | 308 | Gmin |
Freguesias | 3092 | Sołectwa |
Cidades | 151 | Miasta |
Vilas | 533 | Miasteczek |
Dystrykty kontynentalnej Portugalii
[edytuj | edytuj kod]Portugalia jest podzielona na dystrykty (port. distritos) od 25 kwietnia 1835 roku (wcześniej dzieliła się na comarki), a celem ich utworzenia było usprawnienie administracji w terenie oraz polepszenie dostępu do niej dla zwykłych mieszkańców. System portugalskich dystryktów był wzorowany na francuskich departamentach. Dystrykty były przez lata najbardziej istotną jednostką podziału kraju na szczeblu ponad gminnym i do dziś stanową podstawę przy wyznaczaniu okręgów wyborczych lub regionalnych związków sportowych. To również najbardziej społecznie rozpoznawalny szczebel podziału administracyjnego Portugalii. W 1919 zlikwidowano jeden z dystryktów Kontynentalnej Portugalii (Dystrykt Lamego), a 1976 cztery kolejne: trzy na Azorach (Dystrykt Angra do Heroísmo, Dystrykt Horta, Dystrykt Ponta Delgada) i jeden na Maderze (Dystrykt Funchal). Artykuł 291 konstytucji z 1976 roku określił dystrykty, jako poziom przejściowy administracji w oczekiwaniu na powstanie regionów administracyjnych. W latach 1991–2013 całe terytorium kontynentalnej Portugalii było podzielona na obszary metropolitalne oraz wspólnoty międzygminne, co sprawiło, że ranga dystryktów została znacznie ograniczona. Zgodnie z normą ISO 3166-2:PT portugalskie dystrykty mają nadane kolejne numery (alfabetycznie od nazwy dystryktu) – od PT-01 (Dystrykt Aveiro) do PT-18 (Dystrykt Viseu).
Numer na mapie | Nazwa | Stolica | Ludność (w 2005 r.) |
Powierzchnia (km²) | Liczba gmin | Liczba sołectw |
---|---|---|---|---|---|---|
12. | Dystrykt Aveiro | Aveiro | 713 578 | 2808 | 19 | 208 |
5. | Dystrykt Beja | Beja | 161 211 | 10 225 | 14 | 100 |
17. | Dystrykt Braga | Braga | 831 368 | 2673 | 14 | 515 |
14. | Dystrykt Bragança | Bragança | 148 808 | 6608 | 12 | 299 |
9. | Dystrykt Castelo Branco | Castelo Branco | 208 069 | 6675 | 11 | 160 |
11. | Dystrykt Coimbra | Coimbra | 441 245 | 3947 | 17 | 209 |
7. | Dystrykt Évora | Évora | 173 408 | 7393 | 14 | 91 |
6. | Dystrykt Faro | Faro | 395 208 | 4960 | 16 | 84 |
10. | Dystrykt Guarda | Guarda | 173 716 | 5518 | 14 | 336 |
2. | Dystrykt Leiria | Leiria | 459 450 | 3515 | 16 | 148 |
1. | Dystrykt Lizboński | Lizbona | 2 135 992 | 2800 | 16 | 226 |
8. | Dystrykt Portalegre | Portalegre | 127 018 | 6065 | 15 | 86 |
16. | Dystrykt Porto | Porto | 1 781 826 | 2395 | 18 | 283 |
3. | Dystrykt Santarém | Santarém | 475 344 | 6747 | 21 | 193 |
4. | Dystrykt Setúbal | Setúbal | 788 459 | 5064 | 13 | 82 |
18. | Dystrykt Viana do Castelo | Viana do Castelo | 252 011 | 2255 | 10 | 290 |
15. | Dystrykt Vila Real | Vila Real | 223 731 | 4328 | 14 | 268 |
13. | Dystrykt Viseu | Viseu | 394 927 | 5007 | 24 | 372 |
Dystrykty zlikwidowane
[edytuj | edytuj kod]Azory:
- Dystrykt Angra do Heroísmo (istniejący w latach 1835–1976)
- Dystrykt Horta (istniejący w latach 1835–1976)
- Dystrykt Ponta Delgada (istniejący w latach 1835–1976)
Madera:
- Dystrykt Funchal (istniejący w latach 1835–1976)
Kontynentalna Portugalia:
- Dystrykt Lamego (istniejący w latach 1835–1919)
Regiony autonomiczne
[edytuj | edytuj kod]Region autonomiczny w Portugalii jest jednostką podziału administracyjnego najwyższego stopnia (pierwszy poziom). Podział na tego typu jednostki obowiązuje od roku 1976 i został zapisany w tamtejszej konstytucji. Od 1976 do dziś funkcjonują dwa regiony autonomiczne (port. regiões autónomas) – obydwa stanowią archipelagi na Oceanie Atlantyckim – które wraz z kontynentalną Portugalią tworzą Republikę Portugalską:
- Autonomiczny Region Azorów (Região Autónoma dos Açores)
- Autonomiczny Region Madery (Região Autónoma da Madeira)
Zgodnie z normą ISO 3166-2:PT portugalskie regiony autonomiczne mają nadane numery: PT-20 (Autonomiczny Region Azorów) i PT-30 (Autonomiczny Region Madery).
Obszary metropolitalne
[edytuj | edytuj kod]Obydwa obszary metropolitalne w Portugalii faktycznie utworzono już w roku 1991, jednak dopiero na mocy ustawy nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku stanowią one jednostkę podziału administracyjnego kraju. Zgodnie z ustawą 46/2008 „obszary metropolitalne Lizbony i Porto są osobami prawnymi prawa publicznego i stanowią szczególną formę stowarzyszenia gmin”:
- Obszar metropolitalny Lizbony (Área Metropolitana de Lisboa)
- Obszar metropolitalny Porto (Área Metropolitana do Porto)
Wspólnoty międzygminne
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z ustawą nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku w Portugalii funkcjonuje 21 wspólnot międzygminnych:
|
Gminy
[edytuj | edytuj kod]Sołectwa
[edytuj | edytuj kod]Każda gmina w Portugalii podzielona jest na sołectwa (port. freguesias), jako jednostkę podziału administracyjnego najniższego szczebla. W wyniku reformy z 2013 liczba portugalskich sołectw zmniejszyła się z 4257 do 3092, bowiem niektóre sąsiadujące ze sobą sołectwa (zlokalizowane w tej samej gminie) połączono w związki sołectw (port. união de freguesias).
Miasta
[edytuj | edytuj kod]Historia
[edytuj | edytuj kod]W latach 1936–1976 Kontynentalna Portugalia była podzielona na 11 prowincji i 22 dystrykty. W 1976 roku kraj podzielono na 18 dystryktów i 2 regiony autonomiczne (Azory i Madera), składające się łącznie z 308 gmin, które z kolei dzieliły się na 4257 sołectw.
Podział tradycyjny
[edytuj | edytuj kod]W życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach 1936–1975. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele.
Alentejo: | Beira: |
|
Podział terytorialny (NUTS)
[edytuj | edytuj kod]W celach statystycznych wyróżnia się siedem regionów, wytyczonych w roku 2003 przez Unię Europejską w ramach programu NUTS. Są to:
NUTS I
[edytuj | edytuj kod]- Kontynentalna Portugalia (podzielona na 18 dystryktów)
- Autonomiczny Region Azorów
- Autonomiczny Region Madery
NUTS II (Regiony)
[edytuj | edytuj kod]- Region Północny (Região Norte) ze stolicą w Porto
- Region Centralny (Região Centro) ze stolicą w Coimbrze
- Region Lizbona (Região de Lisboa)
- Alentejo ze stolicą w Évorze
- Algarve ze stolicą w Faro
- Autonomiczny Region Azorów (Região Autónoma dos Açores) ze stolicą w Ponta Delgada
- Autonomiczny Region Madery (Região Autónoma da Madeira) ze stolicą w Funchal
NUTS III (Podregiony)
[edytuj | edytuj kod]NUTS III w Portugalii stanowi 25 jednostek terytorialnych, są to:
- obydwa regiony autonomiczne
- obydwa obszary metropolitalne
- 21 wspólnot międzygminnych