Święta krowa: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 19:37, 15 mar 2024

Święta krowa – termin używany dla określenia specjalnego statusu krowy w Indiach.

Wedyzm

Symbolizm krowy sięga w wierzeniach indyjskich czasów aryjskich. Już wedyzm znał ją jako uniwersalną matkę i symbol kosmiczny^[1]. Teksty starowedyjskie przekazują, iż poza sklepieniem nieba znajduje się niebiańska krowa. Słońce i Księżyc pojmowano jako jej cielęta, a światło tych ciał niebieskich jako mleko niebiańskiej krowy^[2]. Pozostałości wierzeń związanych z krową występują również w zaratusztrianizmie^[3].

Hinduizm

Zgodnie z hinduistycznymi świętymi pismami, krowa powinna być traktowana jako jedna z siedmiu matek człowieka, gdyż jako dawczyni mleka staje się jego karmicielką.

Wbrew panującemu na Zachodzie przekonaniu, hinduiści nie czczą krów^{[potrzebny przypis]}, ale starają się zapewnić im ochronę, co przejawia się w łagodnym ich traktowaniu oraz ścisłym powstrzymywaniu się od spożywania mięsa (wegetarianizm).

Konstytucja Republiki Indii z 26 listopada 1949 r. zawiera zapisy zobowiązujące władze państwowe do ochrony krów. Zgodnie z jej art. 48 państwo dąży do rozwijania rolnictwa i hodowli zwierząt zgodnej z nowoczesnymi i naukowymi wzorcami, a w szczególności podejmuje kroki zmierzające do zachowania i poprawy chowu krów i cieląt oraz innego bydła mlecznego oraz do zapobiegania ich ubojowi^[4]. jednakże w większości stanów obowiązują miejscowe przepisy i wyjątki od nich, które dopuszczają m.in. zabijanie krów starych i chorych. Po dojściu do władzy w Indiach nacjonalistycznej partii BJP nasiliły się przypadki napadów na rzeźnie, rzeźników i na osoby wyznające religie nie nakazujące praktykowania wegetarianizmu (np. muzułmanów); znane były także przypadki linczów. Napaści dopuszczały się ochotnicze patrole religijne, wyposażone w kije, miecze, pistolety i cegły. Potępienie władz wobec napadów było spóźnione i mało wyraziste^[5].

Sikhizm

Sikhowie z tradycji namdhari otaczają krowy szczególnym szacunkiem, podobnie jak to ma miejsce w hinduizmie^[6].

Frazeologia polska

Określenie to utarło się w języku polskim jako związek frazeologiczny oznaczający osobę uważającą się (lub uważaną przez innych) za niepodlegającą krytyce, niezależnie od podejmowanych lub niepodejmowanych przez nią działań.

Zobacz też

Izyda

Przypisy

↑ "Zasady odnoszące się do kontaktu i do żywności. W: Louis Dumont: Homo hierarchicus. System kastowy i jego implikacje. Anna Lebeuf (tł.), Tomasz Sikora (red.nauk.). Wyd. 1. Kraków: Zakład Wydawniczy >>NOMOS<<, 2009, s. 224, seria: Classica Religiologica. ISBN 978-83-60490-54-9. OCLC 750773420.
↑ Androgyn uniwersalny. W: Maryla Falk: Mit psychologiczny w starożytnych Indiach. Ireneusz Kania (przeł.), Marek Mejor (red.nauk.). Wyd. 1. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2011, s. 38. ISBN 97883-242-0978-1.
↑ Zarathustra., Die Gatha's des Awesta : Zarathustra's Verspredigten, ISBN 978-3-11-151146-7, OCLC 979765409 [dostęp 2023-03-13] .
↑ Konstytucja Republiki Indii, 26 października 1949 .
↑ Robert Stefanicki: Śmierć krowożercom. Indie toczą wojnę o świętość. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-12-15. [dostęp 2015-12-17]. (pol.).
↑ Zbigniew Igielski: Sikhizm. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008, s. 112, seria: Mała Biblioteka Religii. ISBN 978-83-7505-045-5. (pol.).

[1] "Zasady odnoszące się do kontaktu i do żywności. W: Louis Dumont: Homo hierarchicus. System kastowy i jego implikacje. Anna Lebeuf (tł.), Tomasz Sikora (red.nauk.). Wyd. 1. Kraków: Zakład Wydawniczy >>NOMOS<<, 2009, s. 224, seria: Classica Religiologica. ISBN 978-83-60490-54-9. OCLC 750773420.

[2] Androgyn uniwersalny. W: Maryla Falk: Mit psychologiczny w starożytnych Indiach. Ireneusz Kania (przeł.), Marek Mejor (red.nauk.). Wyd. 1. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2011, s. 38. ISBN 97883-242-0978-1.

[3] Zarathustra., Die Gatha's des Awesta : Zarathustra's Verspredigten, ISBN 978-3-11-151146-7, OCLC 979765409 [dostęp 2023-03-13] .

[4] Konstytucja Republiki Indii, 26 października 1949 .

[gw1512-5] Robert Stefanicki: Śmierć krowożercom. Indie toczą wojnę o świętość. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-12-15. [dostęp 2015-12-17]. (pol.).

[6] Zbigniew Igielski: Sikhizm. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008, s. 112, seria: Mała Biblioteka Religii. ISBN 978-83-7505-045-5. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[Plik:CowHA.jpg|thumb|right|200px|krowa jako symbol obfitości i bezinteresowności]]
+[[Plik:Mahimsyat.sarva.bhutani(veda).jpg|thumb|Krowa na ulicy [[Delhi]]]]
-[[Plik:Cow_on_Delhi_street_colorcorr.jpg|thumb|200px|krowa na ulicy [[Delhi]]]]
+[[Plik:Jaipur cows eating trash.JPG|thumb|Krowy przeszukujące śmieci w [[Jaipur]]ze]]
+[[Plik:Batu Caves Kamadhenu.jpg|thumb|Mityczna krowa [[Kamadhenu]] w [[Jaskinie Batu|Jaskiniach Batu]] w [[Kuala Lumpur]]]]
-[[Plik:Jaipur cows eating trash.JPG|thumb|200px|Krowy przeszukujące śmieci w [[Jaipur]]ze]]
-[[Plik:Batu Caves Kamadhenu.jpg|thumb|200px|Mityczna krowa [[Kamadhenu]] w [[Jaskinie Batu|Batu Caves]] w [[Kuala Lumpur]]]]
 '''Święta krowa''' – termin używany dla określenia specjalnego statusu [[krowa|krowy]] w  [[Indie|Indiach]].
-==Wedyzm==
+== Wedyzm ==
 Symbolizm krowy sięga w wierzeniach indyjskich czasów [[Ariowie|aryjskich]]. Już [[wedyzm]] znał ją jako uniwersalną matkę i symbol kosmiczny<ref>"{{cytuj książkę|nazwisko= Dumont|imię= Louis|autor link=Louis Dumont |inni= Anna Lebeuf (tł.), Tomasz Sikora (red.nauk.)
-|tytuł= Homo hierarchicus. System kastowy i jego implikacje|url= |wydanie= 1|wydawca= Zakład Wydawniczy >>NOMOS<<|miejsce=Kraków|rok= 2009|strony= 224|rozdział=Zasady odnoszące się do kontaktu i do żywności
+|tytuł= Homo hierarchicus. System kastowy i jego implikacje |wydanie= 1 |wydawca= Zakład Wydawniczy >>NOMOS<< |miejsce=Kraków |data= 2009 |strony= 224 |rozdział=Zasady odnoszące się do kontaktu i do żywności|seria= Classica Religiologica |isbn=978-83-60490-54-9 |oclc= 750773420 }}</ref>.
+Teksty starowedyjskie przekazują, iż poza sklepieniem nieba znajduje się niebiańska krowa. [[Słońce]] i [[Księżyc]] pojmowano jako jej cielęta, a światło tych ciał niebieskich jako [[mleko]] niebiańskiej krowy<ref>{{cytuj książkę
-|seria= Classica Religiologica|id = |isbn=978-60490-54-9 |oclc= |doi= |cytat= |data dostępu = }}</ref>.
+|nazwisko= Falk|imię= Maryla |inni=[[Ireneusz Kania]] (przeł.), Marek Mejor (red.nauk.) |tytuł= Mit psychologiczny w starożytnych Indiach |wydanie= 1 |wydawca=[[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”]]|miejsce=Kraków |data= 2011 |strony= 38 |rozdział=Androgyn uniwersalny | isbn= 97883-242-0978-1}}</ref>. Pozostałości wierzeń związanych z krową występują również w [[zaratusztrianizm]]ie<ref>{{Cytuj |autor = Zarathustra. |tytuł = Die Gatha's des Awesta : Zarathustra's Verspredigten |data dostępu = 2023-03-13 |isbn = 978-3-11-151146-7 |oclc = 979765409}}</ref>.
-Teksty starowedyjskie przekazują, iż poza sklepieniem nieba znajduje się niebiańska krowa. [[Słońce]] i [[Księżyc]] pojmowano jako jej cielaki, a światło tych ciał niebieskich jako [[mleko]] niebiańskiej krowy<ref>{{cytuj książkę
-|nazwisko= Falk|imię= Maryla|autor link= |inni=[[Ireneusz Kania]] (przeł.), Marek Mejor (red.nauk.) |tytuł= Mit psychologiczny w starożytnych Indiach|url= |wydanie= 1|wydawca=[[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS]]|miejsce=Kraków |rok= 2011 |strony= 38|rozdział=Androgyn uniwersalny |seria= |id = |isbn= 97883-242-0978-1|oclc= |doi= |cytat= |data dostępu = }}</ref>.
-==Hinduizm==
+== Hinduizm ==
+[[Plik:Cow bas relief in Mamallapuram.jpg|mały|Rzeźba krowy w religii Hinduskiej]]
-Zgodnie z [[Hinduizm|hinduistycznymi]] pismami świętymi, krowa powinna być traktowana jako jedna z [[Siedem matek|siedmiu matek]] człowieka, gdyż jako dawczyni [[mleko|mleka]] staje się jego karmicielką.
+Zgodnie z [[Hinduizm|hinduistycznymi]] [[Hinduizm#Święte pisma|świętymi pismami]], krowa powinna być traktowana jako jedna z [[Siedem matek|siedmiu matek]] człowieka, gdyż jako dawczyni [[mleko|mleka]] staje się jego karmicielką.
-Wbrew panującemu na Zachodzie przekonaniu, hinduiści nie czczą krów{{fakt|data=2011-05}}, ale starają się im zapewnić ochronę, co przejawia się łagodnym traktowaniem (w tym powstrzymaniem się od spożywania [[wołowina|wołowiny]]).
+Wbrew panującemu na Zachodzie przekonaniu, hinduiści nie czczą krów{{fakt|data=2011-05}}, ale starają się zapewnić im ochronę, co przejawia się w łagodnym ich traktowaniu oraz ścisłym powstrzymywaniu się od spożywania mięsa ([[wegetarianizm]]).
+Konstytucja Republiki Indii z 26 listopada 1949 r. zawiera zapisy zobowiązujące władze państwowe do ochrony krów. Zgodnie z jej art. 48 państwo dąży do rozwijania rolnictwa i hodowli zwierząt zgodnej z nowoczesnymi i naukowymi wzorcami, a w szczególności podejmuje kroki zmierzające do zachowania i poprawy chowu krów i cieląt oraz innego bydła mlecznego oraz do zapobiegania ich ubojowi<ref>{{Cytuj |tytuł = Konstytucja Republiki Indii |data = 26 października 1949}}</ref>. jednakże w większości stanów obowiązują miejscowe przepisy i wyjątki od nich, które dopuszczają m.in. zabijanie krów starych i chorych. Po dojściu do władzy w Indiach nacjonalistycznej [[Indyjska Partia Ludowa|partii BJP]] nasiliły się przypadki napadów na rzeźnie, rzeźników i na osoby wyznające religie nie nakazujące praktykowania wegetarianizmu (np. [[muzułmanin|muzułmanów]]); znane były także przypadki linczów. Napaści dopuszczały się ochotnicze patrole religijne, wyposażone w kije, miecze, pistolety i cegły. Potępienie władz wobec napadów było spóźnione i mało wyraziste<ref name="gw1512">{{Cytuj stronę | url = http://wyborcza.pl/1,75477,19345562,smierc-krowozercom-indie-tocza-wojne-o-swietosc.html | tytuł = Śmierć krowożercom. Indie toczą wojnę o świętość | autor = Robert Stefanicki | data = 2014-12-15 | praca = Gazeta Wyborcza | opublikowany = Agora SA | język = pl | data dostępu = 2015-12-17}}</ref>.
 == Sikhizm ==
-[[Sikh]]owie z tradycji [[namdhari]] otaczają krowy szczególnym szacunkiem, podobnie jak to ma miejsce w hinduizmie <ref> {{cytuj książkę
+[[Sikhizm|Sikhowie]] z tradycji [[namdhari]] otaczają krowy szczególnym szacunkiem, podobnie jak to ma miejsce w hinduizmie<ref>{{cytuj książkę
-|nazwisko= Igielski|imię= Zbigniew|autor= |autor link= |inni= |tytuł= Sikhizm|url=
+|nazwisko= Igielski |imię= Zbigniew|tytuł= Sikhizm|wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo WAM]]|miejsce= Kraków|rok= 2008 |strony= 112| seria= Mała Biblioteka Religii|isbn= 978-83-7505-045-5|język = pl}}</ref>.
-|wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo WAM]]|miejsce= Kraków|rok= 2008
-|strony= 112|rozdział=
-|seria= Mała Biblioteka Religii|id = |isbn= 978-83-7505-045-5|oclc= |doi= |cytat= |język = pl |data dostępu = }} </ref> .
 == Frazeologia polska ==
-Określenie to utarło się w języku polskim, jako [[związek frazeologiczny]] oznaczający osobę uważającą się (lub uważaną przez innych) za niepodlegającą krytyce, niezależnie od podejmowanych lub niepodejmowanych przez nią działań.
+Określenie to utarło się w języku polskim jako [[związek frazeologiczny]] oznaczający osobę uważającą się (lub uważaną przez innych) za niepodlegającą krytyce, niezależnie od podejmowanych lub niepodejmowanych przez nią działań.
-==Zobacz też==
+== Zobacz też ==
-{{commonscat|Cattle in India}}
+{{commonscat|Sacred cows}}
-*[[Izyda]]
+* [[Izyda]]
+== Przypisy ==
 {{Przypisy}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[Kategoria:Kult form zwierzęcych w hinduizmie]]
+[[Kategoria:Bydło i kult jego form w hinduizmie]]
+[[Kategoria:Frazeologia]]