Przejdź do zawartości

Transwestytyzm: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Klasyfikacja chorób ICD infobox}} na {{Choroba infobox}}
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Nie mylić z|[[transseksualizm]]|[[cross-dressing]]}}{{Choroba infobox
{{Nie mylić z|[[transseksualizm]]|[[cross-dressing]]}}{{Choroba infobox
|nazwa = Transwestytyzm
|nazwa = Transwestytyzm
|nazwa łacińska =
|nazwa naukowa =
|grafika = Umkreis von Angelika Kauffmann Le Chevalier d’Éon.jpg
|grafika = Umkreis von Angelika Kauffmann Le Chevalier d’Éon.jpg
|podpis grafiki = Charles d'Eon jako kobieta
|opis grafiki = Charles d’Éon ubrany w kobiecy strój
|ICD10 = F64.1
|alt grafiki =
|synonimy =
|ICD10 nazwa = Transwestytyzm o typie podwójnej roli
|2. ICD10 = F65.1
|specjalizacja =
|objawy =
|2. ICD10 nazwa = Transwestytyzm fetyszystyczny
|DSM nazwa = Fetyszyzm transwestytyczny
|powikłania =
|początek =
|DSM nazwa łacińska =
|DSM = 302.3
|czas trwania =
|ICDO =
|typy =
|DiseasesDB =
|przyczyny =
|OMIM =
|czynniki ryzyka =
|MedlinePlus =
|rozpoznanie =
|MeshID =
|różnicowanie =
|MeshYear =
|zapobieganie =
|leczenie =
|leki =
|rokowanie =
|zapadalność =
|śmiertelność =
|ICD11 =
|ICD11 nazwa =
|ICD10 =
|ICD10 nazwa =
|DSM-5 =
|DSM-5 nazwa =
|DSM-IV = 302.3
|DSM-IV nazwa = Fetyszyzm transwestytyczny
|ICDO =
|DiseasesDB =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|MeshID =
|commons =
}}
}}
'''Transwestytyzm''' (od {{łac.|trans}} „za, poza, z tamtej strony” i {{k|la|vestitus}} „odziany”, inaczej '''eonizm''', '''metatropizm''') – praktyka przyjmowania ubioru, sposobu bycia, a niekiedy także [[Role płciowe|roli płciowej]] zazwyczaj kojarzonych z [[Płeć|płcią]] przeciwną<ref>{{Cytuj |tytuł = Medical Definition of TRANSVESTISM |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = www.merriam-webster.com |url = https://www.merriam-webster.com/medical/transvestism |język = en}}</ref>, jako forma [[Ekspresja płciowa|autoekspresji]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = TRANSVESTISM – meaning in the Cambridge English Dictionary |data = |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = dictionary.cambridge.org |url = https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/transvestism |język = en}}</ref> lub też dla psychologicznej gratyfikacji<ref>{{Cytuj |autor = Dictionary.com |tytuł = Definition of transvestism |data = |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = www.dictionary.com |url = https://www.dictionary.com/browse/transvestism |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Collins English Dictionary |tytuł = Transvestism definition and meaning |data = |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = www.collinsdictionary.com |url = https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/transvestism |język = en}}</ref>. W niektórych kulturach transwestytyzm jest praktykowany z powodów religijnych, tradycyjnych lub ceremonialnych. Termin ten jest rzadko stosowany w odniesieniu do [[Kobieta|kobiet]]<ref>{{Cytuj |autor = Eric H. Boehm |tytuł = Historical Abstracts: Modern history abstracts, 1775-1914 |wydanie = 3 |wydawca = American Bibliographical Center, CLIO |s = 723 |język = en}}</ref>.
'''Transwestytyzm''' (od {{łac.|trans}} „za, poza, z tamtej strony” i {{k|la|vestitus}} „odziany”, inaczej '''eonizm''', '''metatropizm''') – praktyka przyjmowania ubioru, sposobu bycia, a niekiedy także [[Role płciowe|roli płciowej]] zazwyczaj kojarzonych z [[Płeć|płcią]] przeciwną<ref>{{Cytuj |tytuł = Medical Definition of TRANSVESTISM |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = merriam-webster.com |url = https://www.merriam-webster.com/medical/transvestism |język = en}}</ref>, jako forma [[Ekspresja płciowa|autoekspresji]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = TRANSVESTISM – meaning in the Cambridge English Dictionary |data = |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = dictionary.cambridge.org |url = https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/transvestism |język = en}}</ref> lub też dla psychologicznej gratyfikacji<ref>{{Cytuj |autor = Dictionary.com |tytuł = Definition of transvestism |data = |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = dictionary.com |url = https://www.dictionary.com/browse/transvestism |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Collins English Dictionary |tytuł = Transvestism definition and meaning |data = |data dostępu = 2019-12-23 |opublikowany = collinsdictionary.com |url = https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/transvestism |język = en}}</ref>. W niektórych kulturach transwestytyzm jest praktykowany z powodów religijnych, tradycyjnych lub ceremonialnych. Termin ten jest rzadko stosowany w odniesieniu do [[Kobieta|kobiet]]<ref>{{Cytuj |autor = Eric H. Boehm |tytuł = Historical Abstracts: Modern history abstracts, 1775-1914 |wydanie = 3 |wydawca = American Bibliographical Center, CLIO |s = 723 |język = en}}</ref>.


[[Światowa Organizacja Zdrowia]] podaje, że [[transwestytyzm o typie podwójnej roli]] nie ma podłoża seksualnego. Wprowadza jednocześnie pojęcie [[Transwestytyzm fetyszystyczny|fetyszyzmu transwestytycznego]], jako przebierania mającego na celu zaspokojenie seksualne<ref>{{Cytuj |autor = D. Richard Laws, William T. O'Donohue |tytuł = Sexual Deviance, Second Edition: Theory, Assessment, and Treatment |data = 2012-04-16 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781462506699 |wydawca = Guilford Press |s = 274 |url = https://books.google.pl/books?id=g3TOLfeSlVkC&pg=PA274&lpg=PA274&dq=transvestism+%22world+health+organization%22&source=bl&ots=sVz-NChNYk&sig=ACfU3U0QJKBwfQnzUErbkAxk994liP1Dww&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiqiKuJstjiAhWEI1AKHet9B-sQ6AEwBHoECAkQAQ#v=onepage&q=transvestism%20%22world%20health%20organization%22&f=false |język = en}}</ref>.
[[Światowa Organizacja Zdrowia]] podaje, że [[transwestytyzm o typie podwójnej roli]] nie ma podłoża seksualnego. Wprowadza jednocześnie pojęcie [[Transwestytyzm fetyszystyczny|fetyszyzmu transwestytycznego]], jako przebierania mającego na celu zaspokojenie seksualne<ref>{{Cytuj |autor = D. Richard Laws, William T. O’Donohue |tytuł = Sexual Deviance, Second Edition: Theory, Assessment, and Treatment |data = 2012-04-16 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781462506699 |wydawca = Guilford Press |s = 274 |url = https://books.google.pl/books?id=g3TOLfeSlVkC&pg=PA274&lpg=PA274&dq=transvestism+%22world+health+organization%22&source=bl&ots=sVz-NChNYk&sig=ACfU3U0QJKBwfQnzUErbkAxk994liP1Dww&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiqiKuJstjiAhWEI1AKHet9B-sQ6AEwBHoECAkQAQ#v=onepage&q=transvestism%20%22world%20health%20organization%22&f=false |język = en}}</ref>.


== Terminologia ==
== Terminologia ==
Transwestytyzm nie jest nowym zjawiskiem. Mówiono o nim jeszcze w hebrajskiej [[Biblia|Biblii]]<ref>{{Cytuj |autor = Anil Aggrawal |tytuł = References to the paraphilias and sexual crimes in the Bible |czasopismo = Journal of Forensic and Legal Medicine |data = 2009-4 |data dostępu = 2019-06-07 |issn = 1878-7487 |wolumin = 16 |numer = 3 |s = 109–114 |doi = 10.1016/j.jflm.2008.07.006 |pmid = 19239958}}</ref>. Sam termin zmieniał swoje znaczenie od czasu jego powstania i jest nadal używany w różnych kontekstach.
Transwestytyzm nie jest nowym zjawiskiem. Mówiono o nim jeszcze w hebrajskiej [[Biblia|Biblii]]<ref>{{Cytuj |autor = Anil Aggrawal |tytuł = References to the paraphilias and sexual crimes in the Bible |czasopismo = Journal of Forensic and Legal Medicine |data = 2009-04 |data dostępu = 2019-06-07 |issn = 1878-7487 |wolumin = 16 |numer = 3 |s = 109–114 |doi = 10.1016/j.jflm.2008.07.006 |pmid = 19239958}}</ref>. Sam termin zmieniał swoje znaczenie od czasu jego powstania i jest nadal używany w różnych kontekstach.


Słowo „transwestyta” powstało w 1910 roku z inicjatywy niemieckiego [[Seksuologia|seksuologa]], doktora [[Magnus Hirschfeld|Magnusa Hirschfelda]]<ref>{{Cytuj |autor = Hirschfeld, Magnus, 1868-1935. |tytuł = Transvestites : the erotic drive to cross-dress |data = 1991 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 0879756659 |miejsce = Buffalo, N.Y. |wydawca = Prometheus Books |oclc = 22812111}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Hirschfeld, Magnus, 1868-1935, |tytuł = Die Transvestiten : ein Untersuchung über den erotischen Verkleidungstrieb : mit umfangreichem casuistischen und historischen Material |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9780366808038 |miejsce = London |oclc = 1076512715}}</ref>. Używał go do opisywania osób, które zwyczajowo i dobrowolnie nosiły ubrania innej płci. Grupa transwestytów Hirschfelda składała się z mężczyzn i kobiet o orientacji heteroseksualnej, homoseksualnej, biseksualnej i aseksualnej<ref>{{Cytuj |autor = Magnus Hirschfeld |tytuł = Geschlechtsverirrungen |data = 1950 |wydawca = Konstanz, Pfister, |url = https://www.amazon.de/Geschlechtsverirrungen-Magnus-Hirschfeld/dp/B00CMY8FY0 |język = de}}</ref>.
Słowo „transwestyta” powstało w 1910 roku z inicjatywy niemieckiego [[Seksuologia|seksuologa]], doktora [[Magnus Hirschfeld|Magnusa Hirschfelda]]<ref>{{Cytuj |autor = Hirschfeld, Magnus, 1868-1935. |tytuł = Transvestites. The erotic drive to cross-dress |data = 1991 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 0879756659 |miejsce = Buffalo, N.Y. |wydawca = Prometheus Books |oclc = 22812111}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Hirschfeld, Magnus, 1868-1935 |tytuł = Die Transvestiten. Ein Untersuchung über den erotischen Verkleidungstrieb. Mit umfangreichem casuistischen und historischen Material |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9780366808038 |miejsce = London |oclc = 1076512715}}</ref>. Używał go do opisywania osób, które zwyczajowo i dobrowolnie nosiły ubrania innej płci. Grupa transwestytów Hirschfelda składała się z mężczyzn i kobiet o orientacji heteroseksualnej, homoseksualnej, biseksualnej i aseksualnej<ref>{{Cytuj |autor = Magnus Hirschfeld |tytuł = Geschlechtsverirrungen |data = 1950 |wydawca = Konstanz, Pfister |url = https://www.amazon.de/Geschlechtsverirrungen-Magnus-Hirschfeld/dp/B00CMY8FY0 |język = de}}</ref>.


[[Havelock Ellis]], świadomy badań Hirschfelda nad transwestyzmem, ale nie zgadzając się z jego terminologią, w 1913 r. zaproponował termin „inwersja seksualno-estetyczna” ({{Ang.|sexo-aesthetic inversion}}). W 1920 r. wymyślił termin „eonizm”, który wywodzi się od nazwiska [[Charles d'Eon|Charles'a d'Eon]], który wykazywał skłonności transwestytyczne. Ellis tłumaczył<ref>{{Cytuj |autor = Ellis, Havelock, 1859-1939. |tytuł = Psychology of sex : a manual for students |data = [2010] |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781443735322 |miejsce = Milton Keynes, UK |wydawca = Lighting Source |oclc = 610201643}}</ref>:<blockquote>''Od strony psychicznej, jak ja to widzę, Eonista ucieleśnia w skrajnym stopniu estetyczną postawę naśladowania i identyfikacji z obiektem podziwianym. To normalne, że mężczyzna utożsamia się z kobietą, którą kocha. Eonista niesie tę identyfikację zbyt daleko, pobudzany przez wrażliwy i kobiecy element w sobie samym, który kojarzy się z raczej wadliwą męską seksualnością, co może mieć podłoże neurotyczne.''</blockquote>
[[Havelock Ellis]], świadomy badań Hirschfelda nad transwestyzmem, ale nie zgadzając się z jego terminologią, w 1913 r. zaproponował termin „inwersja seksualno-estetyczna” ({{Ang.|sexo-aesthetic inversion}}). W 1920 r. wymyślił termin „eonizm”, który wywodzi się od nazwiska [[Charles d’Éon|Charles’a d’Éon]], który wykazywał skłonności transwestytyczne. Ellis tłumaczył<ref>{{Cytuj |autor = Ellis, Havelock, 1859-1939. |tytuł = Psychology of sex. A manual for students |data = 2010 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781443735322 |miejsce = Milton Keynes, UK |wydawca = Lighting Source |oclc = 610201643}}</ref>:


<blockquote>''Od strony psychicznej, jak ja to widzę, Eonista ucieleśnia w skrajnym stopniu estetyczną postawę naśladowania i identyfikacji z obiektem podziwianym. To normalne, że mężczyzna utożsamia się z kobietą, którą kocha. Eonista niesie tę identyfikację zbyt daleko, pobudzany przez wrażliwy i kobiecy element w sobie samym, który kojarzy się z raczej wadliwą męską seksualnością, co może mieć podłoże neurotyczne.''</blockquote>
Obecnie określenie „transwestyta” jest zastępowane angielskim terminem ''[[Cross-dressing|crossdresser]]''. Słowo „transwestyta” jest często uważane za przestarzałe i uwłaczające, a termin ''crossdresser'' jest używany jako bardziej stosowny zamiennik<ref name=":0">{{Cytuj |autor = August, Gerri, Kennedy, Megan S., Newman, Barbara M., |tytuł = Safe spaces : making schools and communities welcoming to LGBT youth |data = 2012 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9780313393686 |miejsce = Santa Barbara, Calif. |wydawca = Praeger |s = 142 |oclc = 721891553 |url = https://books.google.pl/books?id=ZkxjSnI2e0UC&pg=PA142&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |cytat = "Cross-dresser/cross-dressing. (1) The most neutral word to describe a person who dresses, at least partially or part of the time, and for any number of reasons, in clothing associated with another gender within a particular society. Carries no implications of 'usual' gender appearance, or sexual orientation. Has replaced transvestite, which is outdated, problematic, and generally offensive since it was historically used to diagnose medical/mental health disorders."}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Capuzza, Jamie C., Spencer, Leland G., |tytuł = Transgender communication studies : histories, trends, and trajectories |data = 2015--02 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781498500067 |miejsce = Lanham, Maryland |s = 174 |oclc = 903489384 |url = https://books.google.pl/books?id=A1emBgAAQBAJ&pg=PA174&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |cytat = Eventually, the transvestite label fell out of favor because it was deemed to be derogatory; cross-dresser has emerged as a more suitable replacement ([[GLAAD]], 2014b).}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Zastrow, Charles, |tytuł = Introduction to social work and social welfare : empowering people |data = |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781305388338 |wydanie = Twelfth edition |miejsce = Boston, MA |s = 239 |oclc = 967750115 |cytat = "It should be noted the term transvestite is often considered an offensive term."}}</ref>. Jest to spowodowane tym, że termin „transwestyta” był historycznie używany do diagnozowania zaburzeń medycznych, w tym zaburzeń zdrowia psychicznego, a transwestytyzm był postrzegany jako zaburzenie. Z kolei termin ''crossdresser'' został ukuty przez środowisko [[Transpłciowość|transgenderowe]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |autor = August, Gerri, Kennedy, Megan S., Newman, Barbara M., |tytuł = Safe spaces : making schools and communities welcoming to LGBT youth |data = 2012 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9780313393686 |miejsce = Santa Barbara, Calif. |wydawca = Praeger |s = 568 |oclc = 721891553}}</ref>. Niekiedy jednak termin ''transwestyta'' jest postrzegany jako bardziej odpowiedni dla członków wspólnoty transseksualnej<ref>{{Cytuj |autor = Castañeda, Laura, 1963-, Campbell, Shannon B., Casta๑eda, Laura, 1963- |tytuł = News and sexuality : media portraits of diversity |data = 2006 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 1412909988 |miejsce = Thousand Oaks, Calif. |wydawca = Sage Publications |oclc = 59881923}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Richards, Christina. |tytuł = Sexuality and Gender for Mental Health Professionals : a Practical Guide. |data = 2013 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 0857028421 |miejsce = Los Angeles |wydawca = SAGE Publications Ltd |s = 162 |oclc = 881364888}}</ref>

Obecnie określenie „transwestyta” jest zastępowane angielskim terminem ''[[Cross-dressing|crossdresser]]''. Słowo „transwestyta” jest często uważane za przestarzałe i uwłaczające, a termin ''crossdresser'' jest używany jako bardziej stosowny zamiennik<ref name=":0">{{Cytuj |autor = August, Gerri, Kennedy, Megan S., Newman, Barbara M. |tytuł = Safe spaces. Making schools and communities welcoming to LGBT youth |data = 2012 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9780313393686 |miejsce = Santa Barbara, Calif. |wydawca = Praeger |s = 142 |oclc = 721891553 |url = https://books.google.pl/books?id=ZkxjSnI2e0UC&pg=PA142&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |cytat = Cross-dresser/cross-dressing. (1) The most neutral word to describe a person who dresses, at least partially or part of the time, and for any number of reasons, in clothing associated with another gender within a particular society. Carries no implications of ‘usual’ gender appearance, or sexual orientation. Has replaced transvestite, which is outdated, problematic, and generally offensive since it was historically used to diagnose medical/mental health disorders.}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Capuzza, Jamie C., Spencer, Leland G. |tytuł = Transgender communication studies. Histories, trends, and trajectories |data = 2015--02 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781498500067 |miejsce = Lanham, Maryland |s = 174 |oclc = 903489384 |url = https://books.google.pl/books?id=A1emBgAAQBAJ&pg=PA174&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |cytat = Eventually, the transvestite label fell out of favor because it was deemed to be derogatory; cross-dresser has emerged as a more suitable replacement ([[GLAAD]], 2014b).}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Zastrow, Charles |tytuł = Introduction to social work and social welfare. Empowering people |data = |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9781305388338 |wydanie = Twelfth edition |miejsce = Boston, MA |s = 239 |oclc = 967750115 |cytat = It should be noted the term transvestite is often considered an offensive term.}}</ref>. Jest to spowodowane tym, że termin „transwestyta” był historycznie używany do diagnozowania zaburzeń medycznych, w tym zaburzeń zdrowia psychicznego, a transwestytyzm był postrzegany jako zaburzenie. Z kolei termin ''crossdresser'' został ukuty przez środowisko [[Transpłciowość|transgenderowe]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |autor = August, Gerri, Kennedy, Megan S., Newman, Barbara M. |tytuł = Safe spaces. Making schools and communities welcoming to LGBT youth |data = 2012 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 9780313393686 |miejsce = Santa Barbara, Calif. |wydawca = Praeger |s = 568 |oclc = 721891553}}</ref>. Niekiedy jednak termin ''transwestyta'' jest postrzegany jako bardziej odpowiedni dla członków wspólnoty transseksualnej<ref>{{Cytuj |autor = Castañeda, Laura, 1963-, Campbell, Shannon B., Casta๑eda, Laura, 1963- |tytuł = News and sexuality. Media portraits of diversity |data = 2006 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 1412909988 |miejsce = Thousand Oaks, Calif. |wydawca = Sage Publications |oclc = 59881923}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Richards, Christina. |tytuł = Sexuality and Gender for Mental Health Professionals. A Practical Guide. |data = 2013 |data dostępu = 2019-06-07 |isbn = 0857028421 |miejsce = Los Angeles |wydawca = SAGE Publications Ltd |s = 162 |oclc = 881364888}}</ref>.


== Klasyfikacja medyczna ==
== Klasyfikacja medyczna ==
Linia 42: Linia 63:
Inaczej fetyszyzm transwestytyczny ([[DSM-IV]]) to rodzaj [[Parafilia|parafilii]] seksualnej, stan w którym (u heteroseksualnych mężczyzn) jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest przebieranie się w stroje kobiece i wykonywanie w tym czasie [[masturbacja|masturbacji]], lub czynności seksualnych z drugą osobą.
Inaczej fetyszyzm transwestytyczny ([[DSM-IV]]) to rodzaj [[Parafilia|parafilii]] seksualnej, stan w którym (u heteroseksualnych mężczyzn) jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest przebieranie się w stroje kobiece i wykonywanie w tym czasie [[masturbacja|masturbacji]], lub czynności seksualnych z drugą osobą.


ICD-10 wymienia następujące kryteria, których spełnienie upoważnia do postawienia rozpoznania transwestytyzmu fetyszystycznego{{r|ICD}}:{{Cytat
ICD-10 wymienia następujące kryteria, których spełnienie upoważnia do postawienia rozpoznania transwestytyzmu fetyszystycznego{{r|ICD}}: {{Cytat
|treść =
|treść =
A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych (F65).
A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych (F65).
B. Nakładanie ubrań przeciwnej płci w celu nabrania wyglądu i poczucia przynależności do przeciwnej płci.
B. Nakładanie ubrań przeciwnej płci w celu nabrania wyglądu i poczucia przynależności do przeciwnej płci.
Przebieranie się jest ściśle związane z pobudzeniem seksualnym. Po wystąpieniu orgazmu i spadku podniecenia następuje silne pragnienie zdjęcia przebrania.
Przebieranie się jest ściśle związane z pobudzeniem seksualnym. Po wystąpieniu orgazmu i spadku podniecenia następuje silne pragnienie zdjęcia przebrania.
}}Natomiast uwzględnione w punkcie A ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych ICD określa następująco{{r|ICD}}:{{Cytat
}}Natomiast uwzględnione w punkcie A ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych ICD określa następująco{{r|ICD}}: {{Cytat
|treść =
|treść =
G1. Osoba doświadcza powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działań.
G1. Osoba doświadcza powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działań.
G2. Osoba zarówno realizuje ten popęd, jak i odczuwa z tego powodu wyraźne cierpienie.
G2. Osoba zarówno realizuje ten popęd, jak i odczuwa z tego powodu wyraźne cierpienie.
G3. Preferencja występuje od co najmniej 6 miesięcy.
G3. Preferencja występuje od co najmniej 6 miesięcy.
}}W [[DSM-5|DSM-V]] transwestytyzm fetyszystyczny uznawany jest za zaburzenie tylko kiedy spełnione są dwa kryteria<ref>{{Cytuj |tytuł = Transvestic Disorder DSM-5 302.3 (F65.1) – Therapedia |data dostępu = 2019-06-07 |opublikowany = www.theravive.com |url = https://www.theravive.com/therapedia/transvestic-disorder-dsm--5-302.3-(f65.1)}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Taylor Bennett |tytuł = Transvestic Disorder DSM-5 302.3 (F65.1): Symptoms, Treatments |data = 2017-08-01 |data dostępu = 2019-06-07 |opublikowany = Counseling and Life Coaching – Find a Counselor |url = https://thriveworks.com/blog/transvestic-disorder-symptoms-treatments/ |język = en-US}}</ref>:
}}W [[DSM-5|DSM-V]] transwestytyzm fetyszystyczny uznawany jest za zaburzenie tylko kiedy spełnione są dwa kryteria<ref>{{Cytuj |tytuł = Transvestic Disorder DSM-5 302.3 (F65.1) – Therapedia |data dostępu = 2019-06-07 |opublikowany = theravive.com |url = https://www.theravive.com/therapedia/transvestic-disorder-dsm--5-302.3-(f65.1)}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Taylor Bennett |tytuł = Transvestic Disorder DSM-5 302.3 (F65.1): Symptoms, Treatments |data = 2017-08-01 |data dostępu = 2019-06-07 |opublikowany = Counseling and Life Coaching – Find a Counselor |url = https://thriveworks.com/blog/transvestic-disorder-symptoms-treatments/ |język = en}}</ref>:


# Osoba doznaje intensywnego pobudzenia seksualnego w wyniku przebierania się, co przejawia się w fantazjach, pragnieniach lub działaniach przez co najmniej 6 miesięcy.
# Osoba doznaje intensywnego pobudzenia seksualnego w wyniku przebierania się, co przejawia się w fantazjach, pragnieniach lub działaniach przez co najmniej 6 miesięcy.
Linia 58: Linia 79:


== Transwestytyzm w beletrystyce ==
== Transwestytyzm w beletrystyce ==
Motyw transwestytyzmu odnaleźć można w powieściach autorstwa Mehmeta Murata Somera: "[[Zabójstwa proroków]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Recenzja: Zabójstwa proroków - Mehmet Murat Somer - granice.pl |data dostępu = 2022-02-16 |opublikowany = granice.pl |url = https://www.granice.pl/recenzja/zabojstwa-prorokow/1821 |język = pl}}</ref>" i "[[Zabójstwo Buziaczka]]". Autor prowadzi czytelników za swoim bohaterem, jedynym w historii literatury kryminalnej detektywem-transwestytą, pozwalając poznawać świat transwestytów<ref>{{Cytuj |tytuł = Zabójstwo Buziaczka |data dostępu = 2022-02-16 |opublikowany = www.empik.com |url = https://www.empik.com/zabojstwo-buziaczka-somer-mehmet-murat,prod1510134,ksiazka-p |język = pl}}</ref><ref name=":1" />.
Motyw transwestytyzmu odnaleźć można w powieściach autorstwa Mehmeta Murata Somera: [[Zabójstwa proroków]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Recenzja: Zabójstwa proroków Mehmet Murat Somer granice.pl |data dostępu = 2022-02-16 |opublikowany = granice.pl |url = https://www.granice.pl/recenzja/zabojstwa-prorokow/1821 |język = pl}}</ref> i [[Zabójstwo Buziaczka]]. Autor prowadzi czytelników za swoim bohaterem, jedynym w historii literatury kryminalnej detektywem-transwestytą, pozwalając poznawać świat transwestytów<ref>{{Cytuj |tytuł = Zabójstwo Buziaczka |data dostępu = 2022-02-16 |opublikowany = empik.com |url = https://www.empik.com/zabojstwo-buziaczka-somer-mehmet-murat,prod1510134,ksiazka-p |język = pl}}</ref><ref name=":1" />.


== Klasyfikacja ICD10 ==
{| class="wikitable"
|-
! kod ICD10 !! nazwa choroby
|-
| {{ICD10|F64.1}} || Transwestytyzm o typie podwójnej roli
|-
| {{ICD10|F65.1}} || Transwestytyzm fetyszystyczny
|-
|}
== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
{{Wikisłownik|transwestytyzm}}
{{Wikisłownik|transwestytyzm}}
Linia 70: Linia 101:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references>
{{Przypisy|
<ref name=JRJ>{{Cytuj książkę | nazwisko = Jarema | imię = Marek | tytuł = Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny | wydawca = Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce = Warszawa | data = 2011 | isbn = 978-83-200-4180-4 | nazwisko2 = Rabe-Jabłońska | imię2 = Jolanta | strony=399-400 | rozdział=Zaburzenia seksualne | autor r = Zbigniew Lew-Starowicz}}</ref>
<ref name="JRJ">{{Cytuj książkę |nazwisko = Jarema |imię = Marek |tytuł = Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny |wydawca = Wydawnictwo Lekarskie PZWL |miejsce = Warszawa |data = 2011 |isbn = 978-83-200-4180-4 |nazwisko2 = Rabe-Jabłońska |imię2 = Jolanta |strony = 399–400 |rozdział = Zaburzenia seksualne |autor r = Zbigniew Lew-Starowicz}}</ref>
<ref name="RPW">{{Cytuj książkę | nazwisko = Rybakowski | imię = Janusz | tytuł = Psychiatria | wydawca = Elsevier | miejsce = Wrocław | data = 2012 | isbn = 978-83-7609-114-3 | nazwisko2 = Pużyński | imię2 = Stanisław | nazwisko3 = Wciórka | imię3 = Jacek| strony=533-534 |rozdział = Zaburzenia seksualne i zaburzenia identyfikacji płciowej | autor r = Jolanta Rabe-Jabłońska}}</ref>
<ref name="RPW">{{Cytuj książkę |nazwisko = Rybakowski |imię = Janusz |tytuł = Psychiatria |wydawca = Elsevier |miejsce = Wrocław |data = 2012 |isbn = 978-83-7609-114-3 |nazwisko2 = Pużyński |imię2 = Stanisław |nazwisko3 = Wciórka |imię3 = Jacek |strony = 533–534 |rozdział = Zaburzenia seksualne i zaburzenia identyfikacji płciowej |autor r = Jolanta Rabe-Jabłońska}}</ref>
<ref name="ICD">{{Cytuj książkę | autor = Stanisław Pużyński & Jacek Wciórka | tytuł = Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne | wydawca = Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne "Vesalius" | miejsce = Kraków, Warszawa | data = 1998 | strony = 123-125 | isbn = 83-85688-37-4}}</ref>
<ref name="ICD">{{Cytuj książkę |autor = Stanisław Pużyński & Jacek Wciórka |tytuł = Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne |wydawca = Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius” |miejsce = Kraków, Warszawa |data = 1998 |strony = 123–125 |isbn = 83-85688-37-4}}</ref>
</references>
}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę|tytuł=ICD-10. V rozdział. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne.| wydawca=Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”|miejsce=Warszawa|rok=2000|isbn=83-85688-25-0}}
* {{cytuj książkę |tytuł = ICD-10. V rozdział. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne |wydawca = Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius” |miejsce = Warszawa |rok = 2000 |isbn = 83-85688-25-0}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Bilikiewicz | imię = Adam | nazwisko2 = Pużyński | imię2 = Stanisław | nazwisko3 = Wciórka | imię3 = Jacek | nazwisko4 = Rybakowski | imię4 = Janusz | tytuł = Psychiatria. | tom= 2 | wydawca = Urban & Parner | miejsce = Wrocław | rok = 2003 | isbn = 83-87944-72-6}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Bilikiewicz |imię = Adam |nazwisko2 = Pużyński |imię2 = Stanisław |nazwisko3 = Wciórka |imię3 = Jacek |nazwisko4 = Rybakowski |imię4 = Janusz |tytuł = Psychiatria |tom = 2 |wydawca = Urban & Parner |miejsce = Wrocław |rok = 2003 |isbn = 83-87944-72-6}}
* {{cytuj książkę|nazwisko=Pużyński | imię = Stanisław| tytuł = Leksykon psychiatrii| wydawca=PZWL|miejsce=Warszawa|rok=1993|isbn=83-200-1712-2}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Pużyński |imię = Stanisław |tytuł = Leksykon psychiatrii |wydawca = PZWL |miejsce = Warszawa |rok = 1993 |isbn = 83-200-1712-2}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
Linia 85: Linia 116:
* [http://transfuzja.org Trans-Fuzja]: fundacja na rzecz osób transpłciowych
* [http://transfuzja.org Trans-Fuzja]: fundacja na rzecz osób transpłciowych
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}

{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Transpłciowość]]
[[Kategoria:Transpłciowość i medycyna]]
[[Kategoria:Zaburzenia preferencji seksualnych]]
[[Kategoria:Zaburzenia preferencji seksualnych]]

Aktualna wersja na dzień 19:58, 1 mar 2024

Transwestytyzm
Ilustracja
Charles d’Éon ubrany w kobiecy strój
Klasyfikacje
DSM-IV

302.3
Fetyszyzm transwestytyczny

Transwestytyzm (od łac. trans „za, poza, z tamtej strony” i vestitus „odziany”, inaczej eonizm, metatropizm) – praktyka przyjmowania ubioru, sposobu bycia, a niekiedy także roli płciowej zazwyczaj kojarzonych z płcią przeciwną[1], jako forma autoekspresji[2] lub też dla psychologicznej gratyfikacji[3][4]. W niektórych kulturach transwestytyzm jest praktykowany z powodów religijnych, tradycyjnych lub ceremonialnych. Termin ten jest rzadko stosowany w odniesieniu do kobiet[5].

Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że transwestytyzm o typie podwójnej roli nie ma podłoża seksualnego. Wprowadza jednocześnie pojęcie fetyszyzmu transwestytycznego, jako przebierania mającego na celu zaspokojenie seksualne[6].

Terminologia

[edytuj | edytuj kod]

Transwestytyzm nie jest nowym zjawiskiem. Mówiono o nim jeszcze w hebrajskiej Biblii[7]. Sam termin zmieniał swoje znaczenie od czasu jego powstania i jest nadal używany w różnych kontekstach.

Słowo „transwestyta” powstało w 1910 roku z inicjatywy niemieckiego seksuologa, doktora Magnusa Hirschfelda[8][9]. Używał go do opisywania osób, które zwyczajowo i dobrowolnie nosiły ubrania innej płci. Grupa transwestytów Hirschfelda składała się z mężczyzn i kobiet o orientacji heteroseksualnej, homoseksualnej, biseksualnej i aseksualnej[10].

Havelock Ellis, świadomy badań Hirschfelda nad transwestyzmem, ale nie zgadzając się z jego terminologią, w 1913 r. zaproponował termin „inwersja seksualno-estetyczna” (ang. sexo-aesthetic inversion). W 1920 r. wymyślił termin „eonizm”, który wywodzi się od nazwiska Charles’a d’Éon, który wykazywał skłonności transwestytyczne. Ellis tłumaczył[11]:

Od strony psychicznej, jak ja to widzę, Eonista ucieleśnia w skrajnym stopniu estetyczną postawę naśladowania i identyfikacji z obiektem podziwianym. To normalne, że mężczyzna utożsamia się z kobietą, którą kocha. Eonista niesie tę identyfikację zbyt daleko, pobudzany przez wrażliwy i kobiecy element w sobie samym, który kojarzy się z raczej wadliwą męską seksualnością, co może mieć podłoże neurotyczne.

Obecnie określenie „transwestyta” jest zastępowane angielskim terminem crossdresser. Słowo „transwestyta” jest często uważane za przestarzałe i uwłaczające, a termin crossdresser jest używany jako bardziej stosowny zamiennik[12][13][14]. Jest to spowodowane tym, że termin „transwestyta” był historycznie używany do diagnozowania zaburzeń medycznych, w tym zaburzeń zdrowia psychicznego, a transwestytyzm był postrzegany jako zaburzenie. Z kolei termin crossdresser został ukuty przez środowisko transgenderowe[12][15]. Niekiedy jednak termin transwestyta jest postrzegany jako bardziej odpowiedni dla członków wspólnoty transseksualnej[16][17].

Klasyfikacja medyczna

[edytuj | edytuj kod]

Transwestytyzm o typie podwójnej roli

[edytuj | edytuj kod]

Polega na ubieraniu się w stroje płci przeciwnej w celu uzyskania zadowolenia z chwilowego doświadczenia bycia osobą płci przeciwnej, bez pragnienia trwałej korekty płci. Przebieranie obywa się bez satysfakcji seksualnej. Według DSM-IV tego typu stan nie należy do zaburzeń. W obowiązującej obecnie klasyfikacji międzynarodowej ICD-10 zaburzenie to zalicza się do zaburzeń identyfikacji płciowej (F64.x).

W przebiegu omawianego zaburzenia dotknięta nim osoba przebiera się w ubiory płci przeciwnej. W przeciwieństwie do transwestytyzmu fetyszystycznego, w którym czyni tak, by osiągnąć podniecenie seksualne, w transwestytyzmie typu podwójnej roli przebieranie służyć ma wywołaniu poczucia przynależności do płci przeciwnej. Podniecenia seksualnego związanego z przebieraniem nie obserwuje się. Nie występuje także trwała chęć dokonania korekty płci[18][19] i pełnienia odmiennej roli płciowej, charakterystyczne dla transseksualizmu[19].

Transwestytyzm fetyszystyczny

[edytuj | edytuj kod]
 Główny artykuł: Transwestytyzm fetyszystyczny.

Inaczej fetyszyzm transwestytyczny (DSM-IV) to rodzaj parafilii seksualnej, stan w którym (u heteroseksualnych mężczyzn) jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest przebieranie się w stroje kobiece i wykonywanie w tym czasie masturbacji, lub czynności seksualnych z drugą osobą.

ICD-10 wymienia następujące kryteria, których spełnienie upoważnia do postawienia rozpoznania transwestytyzmu fetyszystycznego[20]:

A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych (F65). B. Nakładanie ubrań przeciwnej płci w celu nabrania wyglądu i poczucia przynależności do przeciwnej płci. Przebieranie się jest ściśle związane z pobudzeniem seksualnym. Po wystąpieniu orgazmu i spadku podniecenia następuje silne pragnienie zdjęcia przebrania.

Natomiast uwzględnione w punkcie A ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych ICD określa następująco[20]:

G1. Osoba doświadcza powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działań. G2. Osoba zarówno realizuje ten popęd, jak i odczuwa z tego powodu wyraźne cierpienie. G3. Preferencja występuje od co najmniej 6 miesięcy.

W DSM-V transwestytyzm fetyszystyczny uznawany jest za zaburzenie tylko kiedy spełnione są dwa kryteria[21][22]:

  1. Osoba doznaje intensywnego pobudzenia seksualnego w wyniku przebierania się, co przejawia się w fantazjach, pragnieniach lub działaniach przez co najmniej 6 miesięcy.
  2. Te fantazje, pragnienia i czyny powodują klinicznie istotny niepokój lub upośledzenie w życiu społecznym, zawodowym lub w innych ważnych dziedzinach życia.

Transwestytyzm w beletrystyce

[edytuj | edytuj kod]

Motyw transwestytyzmu odnaleźć można w powieściach autorstwa Mehmeta Murata Somera: „Zabójstwa proroków[23]” i „Zabójstwo Buziaczka”. Autor prowadzi czytelników za swoim bohaterem, jedynym w historii literatury kryminalnej detektywem-transwestytą, pozwalając poznawać świat transwestytów[24][23].

Klasyfikacja ICD10

[edytuj | edytuj kod]
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: F64.1 Transwestytyzm o typie podwójnej roli
ICD-10: F65.1 Transwestytyzm fetyszystyczny

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Medical Definition of TRANSVESTISM [online], merriam-webster.com [dostęp 2019-12-23] (ang.).
  2. TRANSVESTISM – meaning in the Cambridge English Dictionary [online], dictionary.cambridge.org [dostęp 2019-12-23] (ang.).
  3. Dictionary.com, Definition of transvestism [online], dictionary.com [dostęp 2019-12-23] (ang.).
  4. Collins English Dictionary, Transvestism definition and meaning [online], collinsdictionary.com [dostęp 2019-12-23] (ang.).
  5. Eric H. Boehm, Historical Abstracts: Modern history abstracts, 1775-1914, wyd. 3, American Bibliographical Center, CLIO, s. 723 (ang.).
  6. D. Richard Laws, William T. O’Donohue, Sexual Deviance, Second Edition: Theory, Assessment, and Treatment, Guilford Press, 16 kwietnia 2012, s. 274, ISBN 978-1-4625-0669-9 [dostęp 2019-06-07] (ang.).
  7. Anil Aggrawal, References to the paraphilias and sexual crimes in the Bible, „Journal of Forensic and Legal Medicine”, 16 (3), 2009, s. 109–114, DOI10.1016/j.jflm.2008.07.006, ISSN 1878-7487, PMID19239958 [dostęp 2019-06-07].
  8. Hirschfeld, Magnus, 1868-1935., Transvestites. The erotic drive to cross-dress, Buffalo, N.Y.: Prometheus Books, 1991, ISBN 0-87975-665-9, OCLC 22812111 [dostęp 2019-06-07].
  9. Hirschfeld, Magnus, 1868-1935, Die Transvestiten. Ein Untersuchung über den erotischen Verkleidungstrieb. Mit umfangreichem casuistischen und historischen Material, London, ISBN 978-0-366-80803-8, OCLC 1076512715 [dostęp 2019-06-07].
  10. Magnus Hirschfeld, Geschlechtsverirrungen, Konstanz, Pfister, 1950 (niem.).
  11. Ellis, Havelock, 1859-1939., Psychology of sex. A manual for students, Milton Keynes, UK: Lighting Source, 2010, ISBN 978-1-4437-3532-2, OCLC 610201643 [dostęp 2019-06-07].
  12. a b August i inni, Safe spaces. Making schools and communities welcoming to LGBT youth, Santa Barbara, Calif.: Praeger, 2012, s. 142, ISBN 978-0-313-39368-6, OCLC 721891553 [dostęp 2019-06-07], Cytat: „Cross-dresser/cross-dressing. (1) The most neutral word to describe a person who dresses, at least partially or part of the time, and for any number of reasons, in clothing associated with another gender within a particular society. Carries no implications of ‘usual’ gender appearance, or sexual orientation. Has replaced transvestite, which is outdated, problematic, and generally offensive since it was historically used to diagnose medical/mental health disorders.”.
  13. Capuzza i inni, Transgender communication studies. Histories, trends, and trajectories, Lanham, Maryland 2015, s. 174, ISBN 978-1-4985-0006-7, OCLC 903489384 [dostęp 2019-06-07], Cytat: Eventually, the transvestite label fell out of favor because it was deemed to be derogatory; cross-dresser has emerged as a more suitable replacement (GLAAD, 2014b)..
  14. Charles Zastrow, Introduction to social work and social welfare. Empowering people, Twelfth edition, Boston, MA, s. 239, ISBN 978-1-305-38833-8, OCLC 967750115 [dostęp 2019-06-07], Cytat: „It should be noted the term transvestite is often considered an offensive term.”.
  15. August i inni, Safe spaces. Making schools and communities welcoming to LGBT youth, Santa Barbara, Calif.: Praeger, 2012, s. 568, ISBN 978-0-313-39368-6, OCLC 721891553 [dostęp 2019-06-07].
  16. Castañeda i inni, News and sexuality. Media portraits of diversity, Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications, 2006, ISBN 1-4129-0998-8, OCLC 59881923 [dostęp 2019-06-07].
  17. Christina. Richards, Sexuality and Gender for Mental Health Professionals. A Practical Guide., Los Angeles: SAGE Publications Ltd, 2013, s. 162, ISBN 0-85702-842-1, OCLC 881364888 [dostęp 2019-06-07].
  18. Zbigniew Lew-Starowicz: Zaburzenia seksualne. W: Marek Jarema, Jolanta Rabe-Jabłońska: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2011, s. 399–400. ISBN 978-83-200-4180-4.
  19. a b Jolanta Rabe-Jabłońska: Zaburzenia seksualne i zaburzenia identyfikacji płciowej. W: Janusz Rybakowski, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka: Psychiatria. Wrocław: Elsevier, 2012, s. 533–534. ISBN 978-83-7609-114-3.
  20. a b Stanisław Pużyński & Jacek Wciórka: Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków, Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, 1998, s. 123–125. ISBN 83-85688-37-4.
  21. Transvestic Disorder DSM-5 302.3 (F65.1) – Therapedia [online], theravive.com [dostęp 2019-06-07].
  22. Taylor Bennett, Transvestic Disorder DSM-5 302.3 (F65.1): Symptoms, Treatments [online], Counseling and Life Coaching – Find a Counselor, 1 sierpnia 2017 [dostęp 2019-06-07] (ang.).
  23. a b Recenzja: Zabójstwa proroków – Mehmet Murat Somer – granice.pl [online], granice.pl [dostęp 2022-02-16] (pol.).
  24. Zabójstwo Buziaczka [online], empik.com [dostęp 2022-02-16] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • ICD-10. V rozdział. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, 2000. ISBN 83-85688-25-0.
  • Adam Bilikiewicz, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka, Janusz Rybakowski: Psychiatria. T. 2. Wrocław: Urban & Parner, 2003. ISBN 83-87944-72-6.
  • Stanisław Pużyński: Leksykon psychiatrii. Warszawa: PZWL, 1993. ISBN 83-200-1712-2.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • crossdressing.pl – portal niekomercyjny polskiej społeczności transpłciowej, czyli crossdresserów, transwestytów i transseksualistów
  • Trans-Fuzja: fundacja na rzecz osób transpłciowych