Wojna zastępcza: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 14:57, 30 gru 2023

Wojna zastępcza (ang. proxy war) lub wojna przez pośrednika – rodzaj wojny, w której dwa lub więcej znajdujących się w konflikcie państw rozstrzyga spór nie za pomocą starć militarnych prowadzonych bezpośrednio na własnym terytorium, ale zastępczo za pomocą działań na terenie państwa trzeciego, a więc na terenie zewnętrznym, zastępczym.

Przykład: „zimna wojna” w której mocarstwa zachodnie: Stany Zjednoczone i ich sprzymierzeńcy z jednej strony oraz Związek Radziecki i jego sprzymierzeńcy po drugiej stronie, swój spór o różnice ideologiczne rozstrzygali na terenie państw trzecich. Efektem było między innymi przekształcenie stref okupacyjnych Niemiec na dwie strony jednego konfliktu: podziału ideologicznego Europy na dwie strefy wpływu.

Istota wojen zastępczych

Wojny zastępcze są rozumiane jako wojny pośrednie, to znaczy takie, w których w żadnym wypadku nie dochodzi do bezpośredniego starcia między żołnierzami obu mocarstw, stojących za stronami konfliktu. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że nieoficjalnie jak najbardziej się zdarzają. W ten sposób uwidaczniają się różne formy wojen zastępczych, które ogólnie dzieli się na dwie kategorie:

forma pośrednia: wojska w krajach trzecich (zastępczych) są wspierane jedynie sprzętowo, finansowo lub inaczej; nie dochodzi jednak do żadnej oficjalnej, bezpośredniej ingerencji;
forma bezpośrednia: żołnierze mocarstwa stojącego za jedną ze stron konfliktu biorą aktywnie, bezpośrednio i oficjalnie udział w militarnej ingerencji w działania wojenne.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+[[Plik:UH-1D helicopters in Vietnam 1966.jpg|thumb|Wojna zastępcza, helikoptery [[Bell UH-1 Iroquois|UH-1D]] w trakcie [[Wojna wietnamska|wojny wietnamskiej]]]]
-'''Wojna zastępcza''' – rodzaj [[wojna|wojny]], w której dwa lub więcej znajdujących się w konflikcie państw rozstrzga spór nie za pomocą starć militarnych prowadzonych bezpośrednio na własnym terytorium, ale zastępczo za pomcą działań na terenie państwa trzeciego, a więc na terenie zewnętrznym, zastępczm.
+[[Plik:First Sting.jpg|thumb|Wojna zastępcza, afgańscy [[mudżahedin]]i z amerykańskim zestawem rakietowym [[FIM-92 Stinger|Stinger]] w trakcie [[Radziecka interwencja w Afganistanie|radzieckiej interwencji w Afganistanie]]]]
+'''Wojna zastępcza''' ({{w języku|en|proxy war}}) lub '''wojna przez pośrednika''' – rodzaj [[Wojna|wojny]], w której dwa lub więcej znajdujących się w konflikcie państw rozstrzyga spór nie za pomocą starć militarnych prowadzonych bezpośrednio na własnym terytorium, ale zastępczo za pomocą działań na terenie państwa trzeciego, a więc na terenie zewnętrznym, zastępczym.
-Przykład: „[[Zimna wojna]]” w której mocarstwa zachodnie: [[USA]] i ich sprzymierzeńcy ([[Alianci]]) z jednej strony oraz [[ZSRR]] i jego sprzymierzeńcy po drugiej stronie, swój spór o różnice ideologiczne rozstrzygali na terenie państw trzecich. Efektem było m.in. przekształcenie dwóch stref okupacyjnych Niemiec, na dwie strony jednego konfliktu: podziału ideologicznego Europy na dwie strefy wpływu.
+Przykład: „[[zimna wojna]]” w której mocarstwa zachodnie: [[Stany Zjednoczone]] i ich sprzymierzeńcy z jednej strony oraz [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związek Radziecki]] i jego sprzymierzeńcy po drugiej stronie, swój spór o różnice ideologiczne rozstrzygali na terenie państw trzecich. Efektem było między innymi przekształcenie [[Okupacja aliancka Niemiec|stref okupacyjnych Niemiec]] na dwie strony jednego konfliktu: podziału ideologicznego [[Europa|Europy]] na dwie strefy wpływu.
-== Zobacz też ==
+== Istota wojen zastępczych ==
+Wojny zastępcze są rozumiane jako wojny pośrednie, to znaczy takie, w których w żadnym wypadku nie dochodzi do bezpośredniego starcia między żołnierzami obu mocarstw, stojących za stronami konfliktu. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że nieoficjalnie jak najbardziej się zdarzają. W ten sposób uwidaczniają się różne formy wojen zastępczych, które ogólnie dzieli się na dwie kategorie:
-* [[Zimna wojna]]
+* forma pośrednia: wojska w krajach trzecich (zastępczych) są wspierane jedynie sprzętowo, finansowo lub inaczej; nie dochodzi jednak do żadnej oficjalnej, bezpośredniej ingerencji;
+* forma bezpośrednia: żołnierze mocarstwa stojącego za jedną ze stron konfliktu biorą aktywnie, bezpośrednio i oficjalnie udział w militarnej ingerencji w działania wojenne.
+{{Kontrola autorytatywna}}
-{{unistub|||polityka|wojsko}}
+[[Kategoria:Wojny według typów|zastępcza]]
 [[Kategoria:Zimna wojna]]
-[[cs:Zastupitelská válka]]
-[[da:Stedfortræderkrig]]
-[[de:Stellvertreterkrieg]]
-[[en:Proxy war]]
-[[fi:Proxy-sota]]
-[[fr:Guerres proxy]]
-[[ja:代理戦争]]
-[[nl:Oorlog bij volmacht]]
-[[pt:Guerra proxy]]
-[[ru:Опосредованная война]]