Przejdź do zawartości

Blanka Kastylijska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Władca infobox}}
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 2: Linia 2:
|władca = Blanka Kastylijska
|władca = Blanka Kastylijska
|imiona =
|imiona =
|tytulatura = królewna kastylijska, królowa Francji
|grafika = Image-taken-from-page-415-of-cassells-illustrated-universal-history 11282639706 o.jpg
|grafika = Image-taken-from-page-415-of-cassells-illustrated-universal-history 11282639706 o.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki =
Linia 11: Linia 10:
|dewiza =
|dewiza =
|1. tytuł = królowa Francji
|1. tytuł = królowa Francji
⚫
|1. sukcesja =
|1. od = [[1223]]
|1. od = [[1223]]
|1. do = [[1226]]
|1. do = [[1226]]
⚫
|1. koronacja =
|1. jako = żona
|1. jako = żona
|1. kogo = [[Ludwik VIII Lew|Ludwika VIII Lwa]]
|1. kogo = [[Ludwik VIII Lew|Ludwika VIII Lwa]]
⚫
|1. koronacja =
|1. poprzednik = [[Ingeborga Duńska]]
|1. poprzednik = [[Ingeborga Duńska]]
|1. następca = [[Małgorzata Prowansalska]]
|1. następca = [[Małgorzata Prowansalska]]
Linia 21: Linia 21:
|6. od = [[1226]]
|6. od = [[1226]]
|6. do = [[1236]]
|6. do = [[1236]]
⚫
|6. koronacja =
|6. jako = regent
|6. jako = regent
|6. kogo = [[Ludwik IX Święty|Ludwika IX]]
|6. kogo = [[Ludwik IX Święty|Ludwika IX]]
|6. koronacja =
|6. poprzednik =
|6. poprzednik =
|6. następca =
|6. następca =
|dynastia =
|dynastia =
|data urodzenia = [[4 marca]] [[1188]]
|data urodzenia = [[4 marca]] [[1188]]
|miejsce urodzenia = Palencja
|miejsce urodzenia = Palencia
|data śmierci = [[26 listopada]] [[1252]]
|data śmierci = [[26 listopada]] [[1252]]
|miejsce śmierci =
|miejsce śmierci =
Linia 42: Linia 42:
|1. związek do = [[1226]]
|1. związek do = [[1226]]
|1. dzieci = Blanka,<br />Agnieszka,<br />Filip,<br />Alfons i Jan (bliźnięta),<br />[[Ludwik IX Święty]],<br />[[Robert I d’Artois]],<br />Filip,<br />Jan Tristan,<br />[[Alfons z Poitiers]],<br />Filip Dagobert,<br />Stefan,<br />[[Błogosławiona Izabela|Izabela]],<br />[[Karol I Andegaweński]]
|1. dzieci = Blanka,<br />Agnieszka,<br />Filip,<br />Alfons i Jan (bliźnięta),<br />[[Ludwik IX Święty]],<br />[[Robert I d’Artois]],<br />Filip,<br />Jan Tristan,<br />[[Alfons z Poitiers]],<br />Filip Dagobert,<br />Stefan,<br />[[Błogosławiona Izabela|Izabela]],<br />[[Karol I Andegaweński]]
|moneta =
|opis monety =
|odznaczenia =
|odznaczenia =
|commons = Category:Blanche of Castile
|commons = Category:Blanche of Castile
Linia 51: Linia 53:
|imię =
|imię =
|imię oryginalne =
|imię oryginalne =
|tytuły = [[zakonnik|zakonnica]]
|tytuły = [[zakonnik|zakonnica]]
|grafika = Saint Louis & Blanche de Castille.jpg
|grafika = Saint Louis & Blanche de Castille.jpg
|podpis grafiki = Blanka wyjaśnia [[Ludwik IX Święty|Świętemu Ludwikowi]] prawdy wiary, Jean Jouvenet, 1644-1717
|podpis grafiki = Blanka wyjaśnia [[Ludwik IX Święty|Świętemu Ludwikowi]] prawdy wiary, Jean Jouvenet, 1644–1717
|data urodzenia =
|data urodzenia =
|miejsce urodzenia =
|miejsce urodzenia =
|data śmierci =
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|miejsce śmierci =
|kościół = [[Kościół łaciński|Kościół katolicki]]
|kościół = [[Kościół łaciński|Kościół katolicki]]
|data beatyfikacji =
|data beatyfikacji =
|miejsce beatyfikacji =
|miejsce beatyfikacji =
Linia 65: Linia 67:
|miejsce kanonizacji =
|miejsce kanonizacji =
|kanonizujący =
|kanonizujący =
|wspomnienie = [[2 grudnia]]
|wspomnienie = [[2 grudnia]]
|atrybuty = korona, makieta kościoła, bochen chleba
|atrybuty = korona, makieta kościoła, bochen chleba
|patron = artystów
|patron = artystów
Linia 71: Linia 73:
|faksymile =
|faksymile =
|opis faksymile =
|opis faksymile =
|odznaczenia =
|commons = Category:Blanche of Castile
|commons = Category:Blanche of Castile
|wikiźródła =
|wikiźródła =
Linia 76: Linia 79:
}}
}}
[[Plik:Coronation of Louis VIII and Blanche of Castile 1223.jpg|thumb|220px|Koronacja Blanki i Ludwika VIII w 1223 r.]]
[[Plik:Coronation of Louis VIII and Blanche of Castile 1223.jpg|thumb|220px|Koronacja Blanki i Ludwika VIII w 1223 r.]]
'''Blanka Kastylijska''', [[Język hiszpański|hiszp.]]: ''Blanca de Castilla''; [[Język francuski|fr.]]: ''Blanche de Castille'' (ur. [[4 marca]] [[1188]], zm. [[26 listopada]] [[1252]]) – królewna kastylijska, królowa Francji w latach 1223-1226 jako żona [[Ludwik VIII Lew|Ludwika VIII Lwa]], regentka królestwa Francji w latach 1226-1234 w imieniu [[Ludwik IX Święty|Ludwika IX Świętego]], córka [[Alfons VIII Szlachetny|Alfonsa VIII Szlachetnego]] i [[Eleonora angielska (królowa Kastylii)|Eleonory Plantagenet]]. Czczona jako [[święty|święta]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]]<ref name="heiligen">[http://www.heiligenlexikon.de/BiographienB/Blanca_Blanche_Bianca.htm Blanca (Blanche, Bianca)], ''Ökumenisches Heiligenlexikon'' {{lang|de}}</ref>.
'''Blanka Kastylijska''', [[Język hiszpański|hiszp.]] ''Blanca de Castilla''; [[Język francuski|fr.]] ''Blanche de Castille'' (ur. [[4 marca]] [[1188]], zm. [[26 listopada]] [[1252]]) – królewna kastylijska, królowa Francji w latach 1223–1226 jako żona [[Ludwik VIII Lew|Ludwika VIII Lwa]], regentka królestwa Francji w latach 1226–1234 w imieniu [[Ludwik IX Święty|Ludwika IX Świętego]], córka [[Alfons VIII Szlachetny|Alfonsa VIII Szlachetnego]] i [[Eleonora angielska (królowa Kastylii)|Eleonory Plantagenet]]. Czczona jako [[święty|święta]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]]<ref name="heiligen">[http://www.heiligenlexikon.de/BiographienB/Blanca_Blanche_Bianca.htm Blanca (Blanche, Bianca)], ''Ökumenisches Heiligenlexikon'' {{lang|de}}</ref>.


== Pochodzenie ==
== Pochodzenie ==
Blanka urodziła się 4 marca 1188 r. na zamku w Palencji jako córka króla Alfonsa VIII Szlachetnego, króla Kastylii i Eleonory Plantagenet, królewny angielskiej<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Ze strony matki była wnuczką [[Henryk II Plantagenet|Henryka II Plantageneta]], króla Anglii oraz [[Eleonora Akwitańska|Eleonory Akwitańskiej]], księżnej Akwitanii, a ze strony ojca [[Sancho III Upragniony|Sanczo III Upragnionego]], króla Kastylii i Blanki, królewny nawarskiej. Miała 11 rodzeństwa m.in. starsze siostry [[Berengaria Kastylijska|Berengarię]] i [[Urraka Kastylijska|Urrakę]] oraz młodszego brata [[Henryk I Kastylijski|Henryka]]. Małżeństwo jej rodziców uznawano za udane<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Dwór królewski w Kastylii uchodził za jeden z najlepszych dworów w Europie, a także najbardziej rozrywkowy i najweselszy<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>.
Blanka urodziła się 4 marca 1188 r. na zamku w Palencii jako córka króla Alfonsa VIII Szlachetnego, króla Kastylii i Eleonory Plantagenet, królewny angielskiej<ref name=":0">{{Cytuj |autor = [[Régine Pernoud]] |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Ze strony matki była wnuczką [[Henryk II Plantagenet|Henryka II Plantageneta]], króla Anglii oraz [[Eleonora Akwitańska|Eleonory Akwitańskiej]], księżnej Akwitanii, a ze strony ojca [[Sancho III Upragniony|Sanczo III Upragnionego]], króla Kastylii i Blanki, królewny nawarskiej. Miała 11 rodzeństwa m.in. starsze siostry [[Berengaria Kastylijska|Berengarię]] i [[Urraka Kastylijska|Urrakę]] oraz młodszego brata [[Henryk I Kastylijski|Henryka]]. Małżeństwo jej rodziców uznawano za udane<ref name=":0"/>. Dwór królewski w Kastylii uchodził za jeden z najlepszych dworów w Europie, a także najbardziej rozrywkowy i najweselszy<ref name=":0"/>.


== Królewska narzeczona ==
== Królewska narzeczona ==
W 1199 r. bezpotomnie zmarł ukochany syn [[Eleonora Akwitańska|Eleonory Akwitańskiej]], wuj Blanki [[Ryszard I Lwie Serce|Ryszard Lwie Serce]]. Rok później 78-letnia królowa wraz z licznym orszakiem przybyła na dwór królewski do Kastylii<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Często rozmawiała z córką i wnuczkami, spośród których to Blanka uchodziła za jej ulubienicę<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Urraka była zaręczona z następcą tronu Francji [[Ludwik VIII Lew|Ludwikiem]], jednak Eleonora, która w przeszłości była królową tego kraju (małżeństwo z [[Ludwik VII Młody|Ludwikiem VII]] w latach 1137-1152), zmieniła te plany i na żonę przyszłego francuskiego władcy wybrała Blankę<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Posłużono się wymówką, jakoby imię Urraka brzmi zbyt obco dla Francuzów, w przeciwieństwie do Blanki, czyli ''Blanche''<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Starsza siostra została narzeczoną dziedzica tronu portugalskiego [[Alfons II Gruby|Alfonsa]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Eleonora i Blanka wiosną 1200 r. wyjechały do Paryża, zatrzymując się m.in. w [[Bordeaux]], gdzie wiele lat wcześniej odbył się pierwszy ślub królowej<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Podczas podróży Blanka otrzymała porady od swojej babki dotyczące francuskich zwyczajów i obowiązków królewskich a także przedstawiła jej osobę króla [[Filip II August|Filipa Augusta]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>.
W 1199 r. bezpotomnie zmarł ukochany syn [[Eleonora Akwitańska|Eleonory Akwitańskiej]], wuj Blanki [[Ryszard I Lwie Serce|Ryszard Lwie Serce]]. Rok później 78-letnia królowa wraz z licznym orszakiem przybyła na dwór królewski do Kastylii. Często rozmawiała z córką i wnuczkami, spośród których to Blanka uchodziła za jej ulubienicę. Urraka była zaręczona z następcą tronu Francji [[Ludwik VIII Lew|Ludwikiem]], jednak Eleonora, która w przeszłości była królową tego kraju (małżeństwo z [[Ludwik VII Młody|Ludwikiem VII]] w latach 1137–1152), zmieniła te plany i na żonę przyszłego francuskiego władcy wybrała Blankę. Posłużono się wymówką, jakoby imię Urraka brzmi zbyt obco dla Francuzów, w przeciwieństwie do Blanki, czyli ''Blanche''. Starsza siostra została narzeczoną dziedzica tronu portugalskiego [[Alfons II Gruby|Alfonsa]]. Eleonora i Blanka wiosną 1200 r. wyjechały do Paryża, zatrzymując się m.in. w [[Bordeaux]], gdzie wiele lat wcześniej odbył się pierwszy ślub królowej. Podczas podróży Blanka otrzymała porady od swojej babki dotyczące francuskich zwyczajów i obowiązków królewskich a także przedstawiła jej osobę króla [[Filip II August|Filipa Augusta]]<ref name=":0"/>.


== Żona następcy tronu ==
== Żona następcy tronu ==
23 maja 1200 r. w [[Portmort]] w [[Normandia (kraina historyczna)|Normandii]] odbył się ślub 12-letniej Blanki i o rok starszego Ludwika<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Małżeństwo zostało zawarte na angielskiej ziemi, ponieważ na królestwie Francji ciążył [[interdykt]] z powodu oddalenia przez króla [[Filip II August|Filipa Augusta]] jego drugiej żony [[Ingeborga Duńska|Ingeborgi Duńskiej]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. W uroczystościach ślubnych nie wziął udziału król Anglii i jednocześnie wuj Blanki [[Jan bez Ziemi|Jan Bez Ziemi]] ani jej babka [[Eleonora Akwitańska|Eleonora]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>.
23 maja 1200 r. w [[Portmort]] w [[Normandia (kraina historyczna)|Normandii]] odbył się ślub 12-letniej Blanki i o rok starszego Ludwika. Małżeństwo zostało zawarte na angielskiej ziemi, ponieważ na królestwie Francji ciążył [[interdykt]] z powodu oddalenia przez króla [[Filip II August|Filipa Augusta]] jego drugiej żony [[Ingeborga Duńska|Ingeborgi Duńskiej]]. W uroczystościach ślubnych nie wzięli udziału ani król Anglii i jednocześnie wuj Blanki [[Jan bez Ziemi|Jan Bez Ziemi]], ani jej babka [[Eleonora Akwitańska|Eleonora]]<ref name=":0"/>.


Blanka wniosła w posagu Normandię i Berry, a od męża otrzymała trzy kasztelanie: Hesdin, Bapaume i Lens<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Po ślubie para zamieszkała w Ile de la Cité w [[Paryż|Paryżu]], ale od czasu do czasu pomieszkiwali również w rezydencjach w Fontainebleau, Melun, Etampes i Orleanie<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>.
Blanka wniosła w posagu lenna [[Évreux]] w [[Normandia (kraina historyczna)|Normandii]] oraz [[Issoudun]] i [[Graçay]] w [[Berry (Francja)|Berry]], a od męża otrzymała jako dożywocie trzy kasztelanie: [[Hesdin]], [[Bapaume]] i [[Lens]]<ref name=":0a">{{Cytuj |autor = Régine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 16, 18}}</ref>. Po ślubie para zamieszkała w [[Île de la Cité]] w [[Paryż|Paryżu]], ale od czasu do czasu pomieszkiwali również w rezydencjach w [[Fontainebleau]], [[Melun]], [[Étampes]] i [[Orlean]]ie<ref name=":0"/>.


Ludwik był blondynem o średnim wzroście i ładnych rysach twarzy, urodę odziedziczył po matce, [[Izabella z Hainaut|Izabelli z Hainaut]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Był wątłego zdrowia (w dzieciństwie chorował na dyzenterię)<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>. Blankę określano jako piękną a kronikarze opisywali ją za pomocą sentencji ''Candida candences candore et cordis et oris (Biała w swej niewinności, czysta w sercu i jasna na obliczu)''<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>''.'' Król Filip August dbał o wykształcenie swego dziedzica, jednym z nauczycieli Ludwika był [[Amalryk z Bène]], od którego Blanka również pobierała nauki<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>.
Ludwik był blondynem o średnim wzroście i ładnych rysach twarzy. Urodę odziedziczył po matce, [[Izabella z Hainaut|Izabelli z Hainaut]]. Był wątłego zdrowia (w dzieciństwie chorował na dyzenterię)<ref name=":0"/>. Blankę określano jako piękną, a kronikarze opisywali ją za pomocą sentencji ''Candida candences candore et cordis et oris (Biała w swej niewinności, czysta w sercu i jasna na obliczu)''<ref name=":0b">{{Cytuj |autor = Régine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 16}}</ref>. Król Filip August dbał o wykształcenie swego dziedzica, jednym z nauczycieli Ludwika był [[Amalryk z Bène]], od którego Blanka również pobierała nauki<ref name=":0"/>.


Blanka regularnie korespondowała z rodzicami (aż do ich śmierci w 1214 r.) oraz najstarszą siostrą [[Berengaria Kastylijska|Berengaria]], królową Leonu i dziedziczką Kastylii (po bezpotomnej śmierci ich brata [[Henryk I Kastylijski|Henryka I]])<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Regine Pernoud |tytuł = Królowa Blanka |data = 1989 |isbn = 83-06-01432-4 |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |s = 11-19}}</ref>.
Blanka regularnie korespondowała z rodzicami (aż do ich śmierci w 1214 r.) oraz najstarszą siostrą [[Berengaria Kastylijska|Berengaria]], królową Leonu i dziedziczką Kastylii (po bezpotomnej śmierci ich brata [[Henryk I Kastylijski|Henryka I]])<ref name=":0"/>.


== Panowanie Ludwika VIII ==
== Panowanie Ludwika VIII ==
W [[1216]], po śmierci Jana Bez Ziemi, książę Ludwik postanowił przejąć tron Anglii i najechał na Anglię, ale spotkał się z olbrzymim oporem mieszkańców. Filip August odmówił prośbie syna o wysłanie mu pomocy i wtedy Blanka bardzo pomogła mężowi. Zatrzymała się w [[Calais]] i zorganizowała flotę pod dowództwem Eustachego Mnicha, oraz armię pod dowództwem [[Robert de Courtenay|Roberta de Courtenay]]. Nie udało im się zdobyć tronu Anglii, ale przynajmniej Ludwik mógł powrócić cało do Francji. Widać jej władczy charakter miał duży wpływ na delikatniejszy charakter jej męża, ale jednak nie znamy roli jaką odegrała podczas panowania Ludwika VIII w latach 1223–1226.
W 1216, po śmierci Jana Bez Ziemi, książę Ludwik postanowił przejąć tron Anglii i najechał na Anglię, ale spotkał się z olbrzymim oporem mieszkańców. Filip August odmówił prośbie syna o wysłanie mu pomocy i wtedy Blanka bardzo pomogła mężowi. Zatrzymała się w [[Calais]] i zorganizowała flotę pod dowództwem Eustachego Mnicha, oraz armię pod dowództwem [[Robert de Courtenay|Roberta de Courtenay]]. Nie udało im się zdobyć tronu Anglii, ale przynajmniej Ludwik mógł powrócić cało do Francji. Widać jej władczy charakter miał duży wpływ na delikatniejszy charakter jej męża, ale jednak nie znamy roli jaką odegrała podczas panowania Ludwika VIII w latach 1223–1226.


== Regencja ==
== Regencja ==
Po śmierci Ludwika VIII Blanka została [[regent]]ką Francji (najstarszy syn, następca tronu [[Francja|Francji]], [[Ludwik IX Święty|Ludwik]], miał dopiero 12 lat, kiedy zmarł jego ojciec) oraz opiekunką pozostałych dzieci. Z Ludwikiem miała czternaścioro dzieci:
Po śmierci Ludwika VIII Blanka została [[regent]]ką Francji (najstarszy syn, następca tronu [[Francja|Francji]], [[Ludwik IX Święty|Ludwik]], miał dopiero 12 lat, kiedy zmarł jego ojciec) oraz opiekunką pozostałych dzieci. Z Ludwikiem miała czternaścioro dzieci:


* Blankę (ur. [[1205]] zm. [[1206]]).
* Blankę (ur. 1205, zm. 1206).
* Agnieszkę (ur. i zm. [[1207]]).
* Agnieszkę (ur. i zm. 1207).
* Filipa (ur. [[9 września]] [[1209]], zm. [[1218]]).
* Filipa (ur. 9 września 1209, zm. 1218).
* Alfonsa (ur. i zm. 23 stycznia [[1213]] w Lorrez-le-Bocage).
* Alfonsa (ur. i zm. 23 stycznia 1213 w Lorrez-le-Bocage).
* Jana (ur. i zm. 23 stycznia [[1213]] w Lorrez-le-Bocage, bliźniaka Alfonsa)
* Jana (ur. i zm. 23 stycznia 1213 w Lorrez-le-Bocage, bliźniaka Alfonsa)
* [[Ludwik IX Święty|Ludwika IX Świętego]] (ur. [[25 kwietnia]] [[1215]], zm. [[1270]]) – króla [[Francja|Francji]] w latach [[1226]]–[[1270]], [[kanonizacja|kanonizowany]] w [[1297]]
* [[Ludwik IX Święty|Ludwika IX Świętego]] (ur. 25 kwietnia 1215, zm. 1270) – króla [[Francja|Francji]] w latach 1226–1270, [[kanonizacja|kanonizowany]] w 1297
* [[Robert I d’Artois|Roberta I d’Artois]] (ur. [[1216]], zm. 8 lutego [[1250]]) – hrabiego [[Artois]]
* [[Robert I d’Artois|Roberta I d’Artois]] (ur. 1216, zm. 8 lutego 1250) – hrabiego [[Artois]]
* Filipa (ur. [[1218]], zm. [[1220]])
* Filipa (ur. 1218, zm. 1220)
* Jana Tristana (ur. [[1219]], zm. [[1232]]) – hrabiego [[Andegawenia|Andegawenii]] i [[Maine (Francja)|Maine]]
* Jana Tristana (ur. 1219, zm. 1232) – hrabiego [[Andegawenia|Andegawenii]] i [[Maine (Francja)|Maine]]
* [[Alfons z Poitiers|Alfonsa z Poitiers]] (ur. [[1220]], zm. [[1271]]) – księcia [[Owernia|Owernii]], hrabiego [[Poitiers]] i [[Tuluza|Tuluzy]]
* [[Alfons z Poitiers|Alfonsa z Poitiers]] (ur. 1220, zm. 1271) – księcia [[Owernia|Owernii]], hrabiego [[Poitiers]] i [[Tuluza|Tuluzy]]
* Filipa Dagoberta (ur. [[1222]], zm. [[1232]])
* Filipa Dagoberta (ur. 1222, zm. 1232)
* Stefana (ur. [[1225]], zm. ?)
* Stefana (ur. 1225, zm. ?)
* [[Błogosławiona Izabela|Izabelę]] (ur. [[1225]], zm. [[1269]] – późniejszą świętą
* [[Błogosławiona Izabela|Izabelę]] (ur. 1225, zm. 1269 – późniejszą świętą
* [[Karol I Andegaweński|Karola Andegaweńskiego]] (ur. marzec [[1226]], zm. 7 stycznia [[1285]]) – hrabiego [[Andegawenia|Andegawenii]] i [[Maine (Francja)|Maine]] ([[1246]]–[[1285]]), [[Prowansja|Prowansji]] i [[Forcalquier]] ([[1246]]–[[1285]]), króla [[Sycylia|Sycylii]] ([[1265]]–[[1285]]), króla [[Neapol]]u ([[1282]]–[[1285]]), tytularnego króla [[Jerozolima|Jerozolimy]], etc.
* [[Karol I Andegaweński|Karola Andegaweńskiego]] (ur. marzec 1226, zm. 7 stycznia 1285) – hrabiego [[Andegawenia|Andegawenii]] i [[Maine (Francja)|Maine]] (1246–1285), [[Prowansja|Prowansji]] i [[Forcalquier]] (1246–1285), króla [[Sycylia|Sycylii]] (1265–1285), króla [[Neapol]]u (1282–1285), tytularnego króla [[Jerozolima|Jerozolimy]], etc.


Sześcioro z nich zmarło w dzieciństwie. Sytuacja Francji była niepewna, znaczna część terytorium mimo sukcesów [[Filip II August|Filipa II Augusta]] (odebranie Normandii, [[bitwa pod Bouvines]]) nadal znajdowało się pod panowaniem angielskim. Blance udało się zniszczyć ligę baronów, w [[1226]] i odeprzeć atak angielski, w [[1230]]. Jej niespożyta energia i wysiłki by utrzymać stan posiadania korony francuskiej przysporzyło jej wielu wrogów, wśród których najważniejszymi byli: król Anglii [[Henryk III Plantagenet|Henryk III]], jego matka [[Izabela z Angoulême]] oraz książę Bretanii [[Piotr I Mauclerc]].
Sześcioro z nich zmarło w dzieciństwie. Sytuacja Francji była niepewna, znaczna część terytorium mimo sukcesów [[Filip II August|Filipa II Augusta]] (odebranie Normandii, [[bitwa pod Bouvines]]) nadal znajdowało się pod panowaniem angielskim. Blance udało się zniszczyć ligę baronów, w 1226 i odeprzeć atak angielski, w 1230. Jej niespożyta energia i wysiłki by utrzymać stan posiadania korony francuskiej przysporzyło jej wielu wrogów, wśród których najważniejszymi byli: król Anglii [[Henryk III Plantagenet|Henryk III]], jego matka [[Izabela z Angoulême]] oraz książę Bretanii [[Piotr I Mauclerc]].


== Ostatnie lata ==
== Ostatnie lata ==
[[Plik:Damietta1249.jpg|thumb|220px|Ludwik IX szturmuje Damiettę]]
[[Plik:Damietta1249.jpg|thumb|220px|Ludwik IX szturmuje Damiettę]]
W [[1236]] przekazała wreszcie rządy synowi [[Ludwik IX Święty|Ludwikowi IX Świętemu]], ale w [[1248]] ponownie została regentką, na czas kiedy Ludwik był na [[VI wyprawa krzyżowa|krucjacie]] w [[Królestwo Jerozolimskie|Ziemi Świętej]]. W listopadzie [[1252]] będąc w [[Melun]] królowa ciężko zachorowała, została zawieziona do [[Maubuisson|klasztoru Maubuisson-lès-Pontoise]] (obecnie Saint-Ouen-l'Aumône na przedmieściach [[Paryż]]a), ale przeżyła tam tylko kilka dni. Zmarła [[26 listopada]] i została tam pochowana<ref name="heiligen"/>.
W 1236 przekazała wreszcie rządy synowi [[Ludwik IX Święty|Ludwikowi IX Świętemu]], ale w 1248 ponownie została regentką, na czas kiedy Ludwik był na [[VI wyprawa krzyżowa|krucjacie]] w [[Królestwo Jerozolimskie|Ziemi Świętej]]. W listopadzie 1252 będąc w [[Melun]] królowa ciężko zachorowała, została zawieziona do [[Maubuisson|klasztoru Maubuisson-lès-Pontoise]] (obecnie Saint-Ouen-l'Aumône na przedmieściach [[Paryż]]a), ale przeżyła tam tylko kilka dni. Zmarła 26 listopada i została tam pochowana<ref name="heiligen"/>.


== Przypisy ==
== Przypisy ==

Aktualna wersja na dzień 12:20, 20 gru 2023

Blanka Kastylijska
Ilustracja
ilustracja herbu
królowa Francji
Okres

od 1223
do 1226

Jako żona

Ludwika VIII Lwa

Poprzedniczka

Ingeborga Duńska

Następczyni

Małgorzata Prowansalska

regentka Francji
Okres

od 1226
do 1236

W imieniu

Ludwika IX

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

4 marca 1188
Palencia

Data śmierci

26 listopada 1252

Data pogrzebu

29 listopada 1252

Miejsce spoczynku

Maubuisson

Ojciec

Alfons VIII Szlachetny

Matka

Eleonora Plantagenet

Mąż

Ludwik VIII Lew
od 1200
do 1226

Dzieci

Blanka,
Agnieszka,
Filip,
Alfons i Jan (bliźnięta),
Ludwik IX Święty,
Robert I d’Artois,
Filip,
Jan Tristan,
Alfons z Poitiers,
Filip Dagobert,
Stefan,
Izabela,
Karol I Andegaweński

Multimedia w Wikimedia Commons
Święta
zakonnica
Ilustracja
Blanka wyjaśnia Świętemu Ludwikowi prawdy wiary, Jean Jouvenet, 1644–1717
Czczona przez

Kościół katolicki

Wspomnienie

2 grudnia

Atrybuty

korona, makieta kościoła, bochen chleba

Patronka

artystów

Multimedia w Wikimedia Commons
Koronacja Blanki i Ludwika VIII w 1223 r.

Blanka Kastylijska, hiszp. Blanca de Castilla; fr. Blanche de Castille (ur. 4 marca 1188, zm. 26 listopada 1252) – królewna kastylijska, królowa Francji w latach 1223–1226 jako żona Ludwika VIII Lwa, regentka królestwa Francji w latach 1226–1234 w imieniu Ludwika IX Świętego, córka Alfonsa VIII Szlachetnego i Eleonory Plantagenet. Czczona jako święta Kościoła katolickiego[1].

Pochodzenie

[edytuj | edytuj kod]

Blanka urodziła się 4 marca 1188 r. na zamku w Palencii jako córka króla Alfonsa VIII Szlachetnego, króla Kastylii i Eleonory Plantagenet, królewny angielskiej[2]. Ze strony matki była wnuczką Henryka II Plantageneta, króla Anglii oraz Eleonory Akwitańskiej, księżnej Akwitanii, a ze strony ojca Sanczo III Upragnionego, króla Kastylii i Blanki, królewny nawarskiej. Miała 11 rodzeństwa m.in. starsze siostry Berengarię i Urrakę oraz młodszego brata Henryka. Małżeństwo jej rodziców uznawano za udane[2]. Dwór królewski w Kastylii uchodził za jeden z najlepszych dworów w Europie, a także najbardziej rozrywkowy i najweselszy[2].

Królewska narzeczona

[edytuj | edytuj kod]

W 1199 r. bezpotomnie zmarł ukochany syn Eleonory Akwitańskiej, wuj Blanki Ryszard Lwie Serce. Rok później 78-letnia królowa wraz z licznym orszakiem przybyła na dwór królewski do Kastylii. Często rozmawiała z córką i wnuczkami, spośród których to Blanka uchodziła za jej ulubienicę. Urraka była zaręczona z następcą tronu Francji Ludwikiem, jednak Eleonora, która w przeszłości była królową tego kraju (małżeństwo z Ludwikiem VII w latach 1137–1152), zmieniła te plany i na żonę przyszłego francuskiego władcy wybrała Blankę. Posłużono się wymówką, jakoby imię Urraka brzmi zbyt obco dla Francuzów, w przeciwieństwie do Blanki, czyli Blanche. Starsza siostra została narzeczoną dziedzica tronu portugalskiego Alfonsa. Eleonora i Blanka wiosną 1200 r. wyjechały do Paryża, zatrzymując się m.in. w Bordeaux, gdzie wiele lat wcześniej odbył się pierwszy ślub królowej. Podczas podróży Blanka otrzymała porady od swojej babki dotyczące francuskich zwyczajów i obowiązków królewskich a także przedstawiła jej osobę króla Filipa Augusta[2].

Żona następcy tronu

[edytuj | edytuj kod]

23 maja 1200 r. w Portmort w Normandii odbył się ślub 12-letniej Blanki i o rok starszego Ludwika. Małżeństwo zostało zawarte na angielskiej ziemi, ponieważ na królestwie Francji ciążył interdykt z powodu oddalenia przez króla Filipa Augusta jego drugiej żony Ingeborgi Duńskiej. W uroczystościach ślubnych nie wzięli udziału ani król Anglii i jednocześnie wuj Blanki Jan Bez Ziemi, ani jej babka Eleonora[2].

Blanka wniosła w posagu lenna Évreux w Normandii oraz Issoudun i Graçay w Berry, a od męża otrzymała jako dożywocie trzy kasztelanie: Hesdin, Bapaume i Lens[3]. Po ślubie para zamieszkała w Île de la Cité w Paryżu, ale od czasu do czasu pomieszkiwali również w rezydencjach w Fontainebleau, Melun, Étampes i Orleanie[2].

Ludwik był blondynem o średnim wzroście i ładnych rysach twarzy. Urodę odziedziczył po matce, Izabelli z Hainaut. Był wątłego zdrowia (w dzieciństwie chorował na dyzenterię)[2]. Blankę określano jako piękną, a kronikarze opisywali ją za pomocą sentencji Candida candences candore et cordis et oris (Biała w swej niewinności, czysta w sercu i jasna na obliczu)[4]. Król Filip August dbał o wykształcenie swego dziedzica, jednym z nauczycieli Ludwika był Amalryk z Bène, od którego Blanka również pobierała nauki[2].

Blanka regularnie korespondowała z rodzicami (aż do ich śmierci w 1214 r.) oraz najstarszą siostrą Berengaria, królową Leonu i dziedziczką Kastylii (po bezpotomnej śmierci ich brata Henryka I)[2].

Panowanie Ludwika VIII

[edytuj | edytuj kod]

W 1216, po śmierci Jana Bez Ziemi, książę Ludwik postanowił przejąć tron Anglii i najechał na Anglię, ale spotkał się z olbrzymim oporem mieszkańców. Filip August odmówił prośbie syna o wysłanie mu pomocy i wtedy Blanka bardzo pomogła mężowi. Zatrzymała się w Calais i zorganizowała flotę pod dowództwem Eustachego Mnicha, oraz armię pod dowództwem Roberta de Courtenay. Nie udało im się zdobyć tronu Anglii, ale przynajmniej Ludwik mógł powrócić cało do Francji. Widać jej władczy charakter miał duży wpływ na delikatniejszy charakter jej męża, ale jednak nie znamy roli jaką odegrała podczas panowania Ludwika VIII w latach 1223–1226.

Regencja

[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci Ludwika VIII Blanka została regentką Francji (najstarszy syn, następca tronu Francji, Ludwik, miał dopiero 12 lat, kiedy zmarł jego ojciec) oraz opiekunką pozostałych dzieci. Z Ludwikiem miała czternaścioro dzieci:

Sześcioro z nich zmarło w dzieciństwie. Sytuacja Francji była niepewna, znaczna część terytorium mimo sukcesów Filipa II Augusta (odebranie Normandii, bitwa pod Bouvines) nadal znajdowało się pod panowaniem angielskim. Blance udało się zniszczyć ligę baronów, w 1226 i odeprzeć atak angielski, w 1230. Jej niespożyta energia i wysiłki by utrzymać stan posiadania korony francuskiej przysporzyło jej wielu wrogów, wśród których najważniejszymi byli: król Anglii Henryk III, jego matka Izabela z Angoulême oraz książę Bretanii Piotr I Mauclerc.

Ostatnie lata

[edytuj | edytuj kod]
Ludwik IX szturmuje Damiettę

W 1236 przekazała wreszcie rządy synowi Ludwikowi IX Świętemu, ale w 1248 ponownie została regentką, na czas kiedy Ludwik był na krucjacie w Ziemi Świętej. W listopadzie 1252 będąc w Melun królowa ciężko zachorowała, została zawieziona do klasztoru Maubuisson-lès-Pontoise (obecnie Saint-Ouen-l'Aumône na przedmieściach Paryża), ale przeżyła tam tylko kilka dni. Zmarła 26 listopada i została tam pochowana[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Blanca (Blanche, Bianca), Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.)
  2. ↑ a b c d e f g h i Régine Pernoud, Królowa Blanka, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 11-19, ISBN 83-06-01432-4.
  3. ↑ Régine Pernoud, Królowa Blanka, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 16, 18, ISBN 83-06-01432-4.
  4. ↑ Régine Pernoud, Królowa Blanka, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 16, ISBN 83-06-01432-4.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Francuskie królowe i cesarzowe
Karolingowie
(Królowe Franków)
Kapetyngowie
(Królowe Franków)
Walezjusze
(Królowe Franków)
Burbonowie
(Królowe Franków)
(Tytularne królowe Francji)
Dynastia Bonaparte
(Cesarzowe Francuzów)
Dynastia orleańska
(Królowe Francuzów)
Dynastia Bonaparte
(Cesarzowe Francuzów)

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Blanka_Kastylijska&oldid=72271504”