Dobra osobiste: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 23:41, 5 sty 2023

Dobra osobiste – chronione prawem dobra niemajątkowe przysługujące każdemu człowiekowi (osobie fizycznej), a także osobom prawnym oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której przepisy odrębne przyznają zdolność prawną.

Artykuł 23 Kodeksu cywilnego zawiera przykładowe wyliczenie dóbr osobistych, wskazując, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W katalogu dóbr osobistych z art. 23 k.c. brakuje np. prywatności, chociaż prywatność urasta do roli jednego z najważniejszych dóbr osobistych człowieka^[1] i jest jednym z dóbr, na którym ochrona jest opierana najczęściej. Jednak w chwili przyjęcia Kodeksu cywilnego polska doktryna nie wyodrębniała jeszcze powszechnie prywatności, której objęcie ochroną zostało po raz pierwszy zadeklarowane przez krajowe orzecznictwo w 1984 r. Elementem prywatności są dane osobowe, które nie są samoistnym dobrem^[2].

Dobra osobiste osób fizycznych

Prawo cywilne zalicza do dóbr osobistych człowieka m.in.

zdrowie,
wolność,
cześć (godność i dobre imię),
swobodę sumienia,
nazwisko lub pseudonim,
wizerunek,
tajemnicę korespondencji,
nietykalność mieszkania,
twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską.
prawo do prywatności,
prawo do spokoju psychicznego,
prawo do kultu osoby zmarłej^[3].

Dobra osobiste osób prawnych

Dobra osobiste osób prawnych i jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 33¹ k.c. mają niemajątkowy i niezbywalny charakter. Można przykładowo wyróżnić następujące typy dóbr osobistych przysługujących osobom prawnym:

dobra sława (dobre imię, dobra reputacja) – odpowiednik dobrej czci osoby fizycznej
nazwa – indywidualizuje osobę prawną
nietykalność pomieszczeń
tajemnica korespondencji
sfera prywatności.

Zobacz też

Przypisy

↑ P. Księżak, Komentarz do art. 23, w: Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014
↑ J. Regan (Balcarczyk), Komentarz do art. 23, w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019, Nb. 4
↑ Prawo do kultu pamięci osoby zmarłej ma także dalsza rodzina [online], Rzeczpospolita, 21 listopada 2021 [dostęp 2023-01-05] (pol.).

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.

[1] P. Księżak, Komentarz do art. 23, w: Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014

[2] J. Regan (Balcarczyk), Komentarz do art. 23, w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019, Nb. 4

[3] Prawo do kultu pamięci osoby zmarłej ma także dalsza rodzina [online], Rzeczpospolita, 21 listopada 2021 [dostęp 2023-01-05] (pol.).

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[Plik:Ripa dignity allegory .jpg|thumb|Alegoria godności z dzieła Cesarego Ripy ''Iconologia''.]]
+[[Plik:Ripa dignity allegory.jpg|thumb|Alegoria godności z dzieła [[Cesare Ripa|Cesarego Ripy]] ''Iconologia''.]]
-'''Dobra osobiste''' – chronione prawem dobra o charakterze niemajątkowym przysługujące każdemu człowiekowi ([[osoba fizyczna|osobie fizycznej]]) a także [[osoba prawna|osobom prawnym]]. [[Kodeks cywilny]] nie zawiera definicji dóbr osobistych poprzestając na ich przykładowym wyliczeniu. Katalog dóbr osobistych jest katalogiem otwartym.
+'''Dobra osobiste''' – chronione [[prawo|prawem]] dobra niemajątkowe przysługujące każdemu człowiekowi ([[osoba fizyczna|osobie fizycznej]]), a także [[osoba prawna|osobom prawnym]] oraz [[jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej|jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której przepisy odrębne przyznają zdolność prawną]].
+Artykuł 23 [[Kodeks cywilny (ustawa z 1964)|Kodeksu cywilnego]] zawiera przykładowe wyliczenie dóbr osobistych, wskazując, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W katalogu dóbr osobistych z art. 23 k.c. brakuje np. [[prywatność|prywatności]], chociaż prywatność urasta do roli jednego z najważniejszych dóbr osobistych człowieka<ref>P. Księżak, ''Komentarz do art. 23'', w: ''Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna'', red. P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014</ref> i jest jednym z dóbr, na którym ochrona jest opierana najczęściej. Jednak w chwili przyjęcia Kodeksu cywilnego polska doktryna nie wyodrębniała jeszcze powszechnie prywatności, której objęcie ochroną zostało po raz pierwszy zadeklarowane przez krajowe orzecznictwo w 1984 r. Elementem prywatności są [[dane osobowe]], które nie są samoistnym dobrem<ref>J. Regan (Balcarczyk), ''Komentarz do art. 23'', w: ''Kodeks cywilny. Komentarz'', red. M. Załucki, Warszawa 2019, Nb. 4</ref>.
-[[Prawo cywilne]] do dóbr osobistych człowieka zalicza (art. 23 [[kodeks cywilny|kc]]):
+== Dobra osobiste osób fizycznych ==
+[[Prawo cywilne]] zalicza do dóbr osobistych człowieka m.in.
 * [[zdrowie]],
 * [[wolność]],
-* cześć ([[Godność człowieka|godność]] i dobre imię),
+* cześć ([[godność]] i dobre imię),
 * swobodę [[sumienie|sumienia]],
 * [[nazwisko]] lub [[pseudonim]],
 * [[wizerunek]],
-* [[tajemnica pocztowa|tajemnicę korespondencji]],
+* [[Tajemnica korespondencji|tajemnicę korespondencji]],
-* nietykalność mieszkania,
+* [[nietykalność mieszkania]],
 * twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską.
+* [[prawo do prywatności]],
+* [[prawo do spokoju psychicznego]],
+* [[prawo do kultu osoby zmarłej]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Prawo do kultu pamięci osoby zmarłej ma także dalsza rodzina |data = 2021-11-21 |data dostępu = 2023-01-05 |opublikowany = Rzeczpospolita |url = https://www.rp.pl/dobra-osobiste/art19121841-prawo-do-kultu-pamieci-osoby-zmarlej-ma-takze-dalsza-rodzina |język = pl}}</ref>.
+== Dobra osobiste osób prawnych ==
-Przedstawiciele nauki prawa są zgodni co do tego, że ścisłej i wyczerpującej [[definicja|definicji]] tych dóbr nie da się sformułować, gdyż konstrukcja prawna tych dóbr odwołuje się do [[moralność|wartości moralnych]], które mogą być różne oceniane i które ulegają ciągłym zmianom {{Fakt}}.
+Dobra osobiste osób prawnych i jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 33<sup>1</sup> k.c. mają niemajątkowy i niezbywalny charakter. Można przykładowo wyróżnić następujące typy dóbr osobistych przysługujących osobom prawnym:
+* dobra sława (dobre imię, dobra reputacja) – odpowiednik dobrej czci osoby fizycznej
-Daje się zauważyć, że pod wpływem orzecznictwa sądów i [[jurysprudencja|doktryny prawa]] lista dóbr osobistych jest stale poszerzana - wskazuje się takie dobra osobiste jak:
+* nazwa – indywidualizuje osobę prawną
-* prawo do prywatności,
+* nietykalność pomieszczeń
-* prawo do spokoju (wolność od strachu),
+* tajemnica korespondencji
-* prawo do pozostawienia w spokoju,
+* sfera prywatności.
-* prawo do kultu po osobie zmarłej.
-W procesach sądowych najczęściej wskazywanymi dobrami osobistymi są dobre imię i godność człowieka, które to składają się na użyte w art. 23 [[kodeks cywilny|KC]] pojęcie czci.
 == Zobacz też ==
@@ Linia 28: / Linia 32: @@
 * [[dane osobowe]], [[ochrona danych osobowych]]
+== Przypisy ==
-{{ppraw}}
+{{Przypisy}}
+{{System polskiego prawa cywilnego}}
-{{stub}}
+{{Zastrzeżenia|Prawo}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[Kategoria:Prawo cywilne]]
+[[Kategoria:Część ogólna prawa cywilnego]]
-[[de:Persönlichkeitsrecht]]
-[[en:Personality rights]]
-[[es:Atributo de la personalidad]]
-[[fr:Droits de la personnalité]]
-[[ko:인격권]]
-[[nl:Persoonlijkheidsrechten]]
-[[ja:人格権]]
-[[pt:Direitos da personalidade]]
-[[zh:人格权]]