Tekst źródłowy strony XVII wiek

{{dopracować|źródła=2021-04}}
[[XVI wiek]] <> [[XVIII wiek]]

[[Lata 1600. (dekada)|Lata 1600.]] • [[Lata 1610–1619|Lata 1610.]] • [[Lata 1620.]] • [[Lata 1630.]] • [[Lata 1640.]] • [[Lata 1650.]] • [[Lata 1660.]] • [[Lata 1670.]] • [[Lata 1680.]] • [[Lata 1690.]]

[[1601]] [[1602]] [[1603]] [[1604]] [[1605]] [[1606]] [[1607]] [[1608]] [[1609]] [[1610]] [[1611]] [[1612]] [[1613]] [[1614]] [[1615]] [[1616]] [[1617]] [[1618]] [[1619]] [[1620]] [[1621]] [[1622]] [[1623]] [[1624]] [[1625]] [[1626]] [[1627]] [[1628]] [[1629]] [[1630]] [[1631]] [[1632]] [[1633]] [[1634]] [[1635]] [[1636]] [[1637]] [[1638]] [[1639]] [[1640]] [[1641]] [[1642]] [[1643]] [[1644]] [[1645]] [[1646]] [[1647]] [[1648]] [[1649]] [[1650]] [[1651]] [[1652]] [[1653]] [[1654]] [[1655]] [[1656]] [[1657]] [[1658]] [[1659]] [[1660]] [[1661]] [[1662]] [[1663]] [[1664]] [[1665]] [[1666]] [[1667]] [[1668]] [[1669]] [[1670]] [[1671]] [[1672]] [[1673]] [[1674]] [[1675]] [[1676]] [[1677]] [[1678]] [[1679]] [[1680]] [[1681]] [[1682]] [[1683]] [[1684]] [[1685]] [[1686]] [[1687]] [[1688]] [[1689]] [[1690]] [[1691]] [[1692]] [[1693]] [[1694]] [[1695]] [[1696]] [[1697]] [[1698]] [[1699]] [[1700]]
----
[[Plik:Europa w XVII wieku (Ultima Thule).png|thumb|600px|Europa w XVII wieku.]]

== Wydarzenia historyczne z lat 1600. (dekady) ==
[[Plik:London, UK (August 2014) - 156.JPG|thumb|300px|Szekspirowski [[Globe Theatre]]]]
* [[1601]]–[[1661]] – [[wojna holendersko-portugalska o Brazylię]]
* [[1602]]–[[1603]] – [[Caravaggio]] namalował ''Złożenie do grobu''
* [[1603]] – [[Siogun|szogun]] [[Ieyasu Tokugawa]] przejął władzę w [[Japonia|Japonii]], rozpoczynając okres [[Edo (okres)|Edo]]
* [[1604]] – silne wstrząsy sejsmiczne na pograniczu [[Peru]] i [[Chile]] (24 grudnia)
* [[1605]] – [[bitwa pod Kircholmem]], [[Jan Karol Chodkiewicz]] odzyskał [[Inflanty]] (27 września)
* [[1605]] – ukazała się pierwsza część powieści [[Miguel de Cervantes|Cervantesa]] ''[[Don Kichot (powieść)|Don Kichot]]''
* [[1606]] – [[William Shakespeare|William Szekspir]] napisał tragedię ''[[Makbet]]''
* [[1606]]–[[1609]] – [[rokosz Zebrzydowskiego]] podważył politykę Zygmunta III
* [[1607]] – [[opera]] [[Claudio Monteverdi]]ego ''[[Orfeusz (opera)|L’Orfeo]]'' zapoczątkowała [[barok]] w muzyce
* [[1607]] – Anglicy założyli swoją pierwszą stałą osadę w Ameryce nazwaną [[Jamestown (Wirginia)]]
* [[1608]] – Francuzi założyli [[Quebec]], rozpoczynając kolonizację [[Kanada|Kanady]]
* [[1610]] – [[Galileusz]] odkrył księżyce [[Jowisz]]a (7 stycznia)
* [[1610]] – [[bitwa pod Kłuszynem]] wygrana przez [[Stanisław Żółkiewski|Żółkiewskiego]] (28 sierpnia) pozwoliła polskiemu królewiczowi zostać carem
* [[1610]] – na terenie dzisiejszego [[Paragwaj]]u powstały [[Redukcja misyjna|redukcje]] [[Jezuici|jezuickie]]
* [[1610]]–[[1617]] – regencja [[Maria Medycejska|Marii Medycejskiej]] we Francji

== Wydarzenia historyczne z lat 10. ==
[[Plik:Descent From The Cross.jpg|thumb|300px|[[Zdjęcie z krzyża (obraz Petera Paula Rubensa z 1614)|Zdjęcie z krzyża]]]]
* [[1611]] – wybuch powstania, które wypędziło polską załogę [[Kreml]]a (19 marca)
* [[1611]] – wielkie [[trzęsienie ziemi]] u wybrzeży [[Japonia|Japonii]] (2 grudnia)
* [[1611]]–[[1614]] – [[Peter Paul Rubens]] namalował tryptyk ''[[Zdjęcie z krzyża (obraz Petera Paula Rubensa z 1614)|Zdjęcie z krzyża]]''
* [[1616]] – [[Lope de Vega]] napisał dramat ''Fuente ovejuna'' (''Owcze źródło'')
* [[1616]] – [[Frans Hals]] namalował ''Bankiet bractwa św. Jerzego''
* [[1618]]–[[1648]] – [[wojna trzydziestoletnia]] spowodowała śmierć 20–30% Niemców
* [[1618]] – [[rozejm w Dywilinie]], na mocy którego Rzeczpospolita odzyskała [[Smoleńsk]] (11 grudnia)
* [[1619]] – [[Johannes Kepler]] opublikował dzieło ''Harmonices Mundi'' zawierające prawa ruchu planet
* [[1619]] – Holendrzy rozpoczęli budowę Batawii (obecna [[Dżakarta]])
* [[1620]] – [[Bitwa pod Cecorą (1620)|bitwa pod Cecorą]], w której Turcy pokonali Polaków
* [[1620]] – [[Francis Bacon (filozof)|Francis Bacon]] wydał rozprawę ''Novum Organon'' reformującą naukę

== Wydarzenia historyczne z lat 20. ==
* [[1621]] – [[Bitwa pod Chocimiem (1621)|bitwa pod Chocimiem]] zakończona zwycięstwem sił polsko-[[Kozacy zaporoscy|kozackich]] nad [[Imperium Osmańskie|tureckimi]] (2 września-9 października)
* [[1622]] – w [[Watykan]]ie powstała [[Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów|Kongregacja Rozkrzewiania Wiary]] (6 stycznia)
* [[1622]] – [[rozejm w Mitawie]] podzielił [[Inflanty]] między Polskę a [[Szwecja|Szwecję]] (10 sierpnia)
* [[1624]]–[[1642]] [[Armand Jean Richelieu|Richelieu]] sprawował rządy w [[Paryż]]u
* [[1625]] – [[Hugo Grocjusz]] opublikował traktat ''De iure belli ac pacis'' (''O prawie wojny oraz pokoju'')
* [[1628]] – [[Nicolas Poussin]] namalował swoje pierwsze arcydzieło ''Śmierć Germanika''
* [[1628]] – [[William Harvey]] dokonał przełomu w [[Biologia|biologii]] opisując [[Układ krwionośny człowieka|krwiobieg]]
* [[1629]] – król Anglii [[Karol I Stuart]] rozwiązał parlament i rozpoczął dyktatorskie rządy (10 marca)
* [[1629]] – [[rozejm w Altmarku]] usankcjonował wpływy szwedzkie na polskim wybrzeżu (26 września)

== Wydarzenia historyczne z lat 30. ==
[[Plik:Battle of Lutzen.jpg|thumb|300px|[[Bitwa pod Lützen (1632)|Bitwa pod Lützen]]]]
* [[1631]] – ukazała się po raz pierwszy francuska ''[[La Gazette]]''
* [[1633]] – rozpoczął się proces [[Galileusz]]a, oskarżonego przez rzymską inkwizycję o herezję (12 kwietnia)
* [[1635]] – [[rozejm w Sztumskiej Wsi]] przywrócił Polsce porty pruskie i pełnię dochodów z handlu [[gdańsk]]iego (12 września)
* [[1635]] – [[Antoon van Dyck]] namalował najsłynniejsze portrety Karola I Stuarta
* [[1636]] – założono [[Uniwersytet Harvarda]] (8 września)
* [[1636]] – [[Pedro Calderón de la Barca]] napisał dramat historyczny ''El principe constante'' (''[[Książę Niezłomny. Z Calderona de la Barca. Tragedia we trzech aktach|Książę Niezłomny]]'')
* [[1636]] – [[Pierre Corneille]] ogłosił tragedię ''[[Cyd (dramat)|Cid]]''
* [[1637]] – umarł ostatni książę pomorski, rozpoczęły się walki o kraj
* [[1640]] – po wybuchu powstania na terenach Hiszpanii po interwencji francuskiej [[Portugalia]] uniezależniła się od Hiszpanii
* [[1640]] – ukazał się traktat teologiczny ''Augustinus'', kamień węgielny [[jansenizm]]u

== Wydarzenia historyczne z lat 40. ==
[[Plik:Meditationes de prima philosophia 1641.jpg|thumb|150px|''Meditationes'']]
* [[1641]] – [[René Descartes|Kartezjusz]] opublikował ''Meditationes de prima philosophia''
* [[1642]] – wybuchła [[angielska wojna domowa]]
* [[1642]] – [[Rembrandt]] namalował ''[[Kompania Fransa Banninga Cocqa i Willema van Ruytenburcha|Wymarsz strzelców]]'' znany też jako ''Straż nocna''
* [[1642]]–[[1644]] – [[Abel Tasman]] opłynął Australię (13 grudnia)
* [[1642]]–[[1650]] – [[Francesco Borromini]] zbudował [[Sant’Ivo alla Sapienza]]
* [[1643]] – [[Evangelista Torricelli]] skonstruował [[barometr]]
* [[1644]] – [[Mandżurowie]] przejęli władzę w [[Pekin]]ie jako dynastia [[Dynastia Qing|Qing]]
* [[1647]] – trzęsienie ziemi zniszczyło [[Santiago|Santiago de Chile]] (13 maja)
* [[1648]] – rozpoczęło się [[powstanie Chmielnickiego]]
* [[1648]]–[[1653]] – [[Fronda (bunt)|Fronda]] przeciwko rządom [[Anna Austriaczka (1601–1666)|Anny Austriaczki]] i [[Jules Mazarin|Mazarina]] we Francji
* [[1649]] – [[Jeremi Wiśniowiecki]] broni [[Zbaraż]]a (lipiec-sierpień)

== Wydarzenia historyczne z lat 50. ==
[[Plik:St. Peter Basilic - panoramio - Sipike.jpg|thumb|300px|[[Plac Świętego Piotra|Plac św. Piotra]]]]
* [[1651]] – [[bitwa pod Beresteczkiem]] zakończona zwycięstwem wojsk polskich nad kozacko-tatarskimi (28 czerwca-10 lipca)
* [[1651]] – [[Thomas Hobbes]] opublikował traktat polityczny ''Leviathan''
* [[1653]] – Nowy Amsterdam (późniejszy [[Nowy Jork]]) otrzymał prawa miejskie (2 maja)
* [[1654]] – kozacko-rosyjska [[ugoda perejasławska]], w wyniku której Moskale najechali Rzeczpospolitą
* [[1655]]–[[1660]] – [[potop szwedzki]] spowodował śmierć 20–30% Polaków
* [[1655]]–[[1670]] – [[Giovanni Lorenzo Bernini]] zbudował [[Cathedra Petri]] i [[Plac Świętego Piotra|Plac św. Piotra]]
* [[1655]] – [[Augustyn Kordecki]] obronił Jasną Górę (27 grudnia)
* [[1656]] – [[Stefan Czarniecki]] wyzwolił Warszawę (30 czerwca)
* [[1656]] – [[Diego Velázquez]] namalował ''[[Panny dworskie|Las Meninas]]'' (''Panny dworskie'')
* [[1657]] – [[Jan Ámos Komenský]] wydrukował dzieło ''Didactica magna''
* [[1657]] – w pożarze [[Tokio]] zginęło około 100 tysięcy osób
* [[1657]] – zamordowano [[Andrzej Bobola|Andrzeja Bobolę]] (16 maja)
* [[1657]] – [[traktaty welawsko-bydgoskie]], na mocy których [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Wielki Elektor]] uniezależnił się od Polski (19 września)
* [[1657]] – [[Christiaan Huygens]] skonstruował pierwszy [[zegar wahadłowy]]
* [[1658]] – [[traktat z Roskilde]] przyznał [[Skania|Skanię]] Szwecji (26 lutego)
* [[1658]] – wygnano z Polski [[bracia polscy|braci polskich]]
* [[1659]] – [[pokój pirenejski]] powiększył Francję kosztem Hiszpanii (7 listopada)
* [[1660]] – w Anglii powstało [[Royal Society]] (28 listopada)

== Wydarzenia historyczne z lat. 60. ==
[[Plik:Versailles chateau.jpg|thumb|300px|[[Pałac wersalski]]]]
* [[1661]] – [[Ludwik XIV]] rozpoczął budowę [[Wersal]]u
* [[1661]] – król Anglii dostał [[Mumbaj|Bombaj]] w posagu od portugalskiej żony
* [[1662]] – [[Pierre de Fermat]] sformułował zasady optyki
* [[1664]] – [[Bashō Matsuo]] opublikował pierwsze [[haiku]]
* [[1665]] – powstało pierwsze czasopismo naukowe ''[[Journal des savants]]'' (5 stycznia)
* [[1665]] – [[Jan Vermeer]] namalował ''Dziewczynę z perłą''
* [[1665]] – [[Molière]] wystawił ''[[Don Juan (Molière)|Don Juana]]''
* [[1665]] – [[Baruch Spinoza]] napisał swój główny traktat ''Ethica ordine geometrico demonstrata''
* [[1665]] – [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzy Lubomirski]] wzniecił [[rokosz]] zakończony abdykacją króla
* [[1666]] – [[Jean-Baptiste Colbert|Colbert]] założył [[Francuska Akademia Nauk|Académie des sciences]]
* [[1666]] – [[pożar Londynu (1666)|pożar Londynu]] (2 września), [[Christopher Wren]] rozpoczął odbudowę
* [[1667]] – [[rozejm andruszowski]] przyznał Kijów Rosji (30 stycznia)
* [[1667]] – [[Robert Hooke]] odkrył komórki roślinne
* [[1667]] – [[John Milton]] opublikował poemat epicki ''Paradise lost'' (''[[Raj utracony]]'')
* [[1668]] – [[Jean de La Fontaine]] ogłosił pierwszą księgę ''Fables'' (''Bajek'')
* [[1670]] – wydrukowano pośmiertnie ''Pensées'' (''Myśli'') [[Blaise Pascal]]a
* [[1670]]–[[1671]] – powstanie kozacko-chłopskie w Rosji

== Wydarzenia historyczne z lat 70. ==
[[Plik:Sacred Heart 1770.jpg|thumb|150px|Jezuici adorujący [[Serce Jezusa]]]]
* [[1672]]–[[1679]] – [[wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską]]
* [[1672]] – traktatem w [[Buczacz]]u oddano [[Kamieniec Podolski]] Turcji (16 października)
* [[1673]] – [[Bitwa pod Chocimiem (1673)|Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem]] (11 listopada)
* [[1673]] – [[Małgorzata Maria Alacoque]] przeżyła pierwsze objawienie [[Serce Jezusa|serca Jezusowego]] (27 grudnia)
* [[1673]]–[[1679]] – [[Jan Heweliusz]] opublikował dwutomowe dzieło ''Machina coelestis''
* [[1675]] – założono [[Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich]] pod Londynem (10 sierpnia)
* [[1675]] – narodził się ruch religijny zwanym [[kwietyzm]]em
* [[1676]] – [[Ole Rømer]] jako pierwszy oszacował [[prędkość światła]] (21 listopada)
* [[1676]] – [[Antoni van Leeuwenhoek]] jako pierwszy zaobserwował bakterie
* [[1678]] – pierwsza kobieta otrzymała stopień naukowy doktora (25 czerwca)
* [[1678]] – [[Bartolomé Esteban Murillo]] namalował swoją najsłynniejszą ''[[Immaculata|Immaculatę]]''

== Wydarzenia historyczne z lat 80. ==
[[Plik:Newton-Principia-Mathematica 1-500x700.jpg|thumb|150px|''[[Matematyczne zasady filozofii naturalnej|Matematyczne zasady filozofii przyrody]]'']]
* [[1681]] – powstał pierwszy [[kocioł parowy]]
* [[1682]] – [[Edmond Halley]] odkrył periodyczność [[Kometa|komety]] (15 września)
* [[1683]] – [[bitwa pod Wiedniem]] (12 września)
* [[1685]] – [[edykt z Fontainebleau]] (18 października)
* [[1687]] – [[Isaac Newton]] wydał ''[[Matematyczne zasady filozofii naturalnej|Philosophiae naturalis principia mathematica]]''
* [[1687]] – [[trzęsienie ziemi]] w [[Lima|Limie]] (20 października)
* [[1687]] – wybuch [[wulkan]]u [[Pico de Orizaba]] (26 grudnia)
* [[1688]] – [[chwalebna rewolucja]] w Anglii
* [[1689]] – [[John Locke]] ogłosił ''Epistola de tolerantia''
* [[1689]]–[[1697]] – [[wojna Francji z Ligą Augsburską]]

== Wydarzenia historyczne z lat. 90 ==
[[Plik:A zentai csata Eisenhut Ferenc képe.jpg|thumb|300px|[[Bitwa pod Zentą]]]]
* [[1692]] – w [[Salem (Massachusetts)]] rozpoczęło się polowanie na czarownice (1 marca)
* [[1693]] – [[trzęsienie ziemi]] na [[Sycylia|Sycylii]] (11 stycznia)
* [[1694]] – powstał [[Bank Anglii|Bank of England]] (27 lipca)
* [[1696]] – [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] napisał ''[[Teodycea|Essai de théodicée]]''
* [[1697]] – [[Charles Perrault]] opublikował ''[[Bajki Babci Gąski]]''
* [[1698]] – spłonął [[Londyn|londyński]] pałac [[Whitehall (pałac)|Whitehall]] (4 stycznia)
* [[1699]] – [[Traktat w Karłowicach|pokój w Karłowicach]] odebrał [[Turcja|Turcji]] [[Węgry]] i [[Podole]] (26 stycznia)
* [[1700]] – wybuchła [[III wojna północna|wielka wojna północna]]
* [[1700]] – po [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]] rozeszło się [[tsunami]] (26 stycznia)

== Wybrane wydarzenia XVII wieku ==
<gallery mode="packed" heights="512">
Xvii.svg|Wybrane wydarzenia XVII wieku
</gallery>

== [[Władcy brytyjscy|Władcy Anglii]] w XVII wieku ==
{| class="wikitable"
|- bgcolor=#cccccc
! # !!width=150px| Imię !!width=51px| !!width=100px| Urodzony !!width=100px| Zmarł !!width=90px| Czas rządów !!width=300px| Rodzice
|- bgcolor=#E6E6FA
| 48 || [[Elżbieta I Tudor]]
| [[Plik:Elizabeth1England.jpg|50px]]
| 7 września 1533<br />Greenwich || 24 marca 1603<br />Richmond || 1558-1603 || Henryk VIII Tudor (1491-1547), król Anglii<br />Anna Boleyn (1501-1536), c. Tomasza Boleyna, 1 hrabiego Wiltshire
|- bgcolor=#E6E6FA
| 49 || [[Jakub I Stuart]]
| [[Plik:Nicholas Hilliard 020.jpg|50px]]
| 19 czerwca 1566<br />Edynburg || 27 marca 1625<br />Theobalds House || 1603-1625 || Henryk Stuart (1545-1567), lord Darnley<br />Maria I Stuart (1542-1587), c. Jakuba V Stuarta, króla Szkocji
|- bgcolor=#E6E6FA
| 50 || [[Karol I Stuart|Karol I]]
| [[Plik:After Anthony van Dyck - King Charles I - Wallace Collection.jpg|50px]]
| 19 listopada 1600<br />Dunfermline || 30 stycznia 1649<br />Londyn || 1625-1649 || Jakub I Stuart (1566-1625), król Anglii i Szkocji<br />Anna (1574-1619), c. Fryderyka II, króla Danii i Norwegii
|- bgcolor=#E6E6FA
| 51 || [[Oliver Cromwell]]<br />lord protektor
| [[Plik:Oliver Cromwell Gaspard de Crayer.jpg|50px]]
| 25 kwietnia 1599<br />Huntington || 3 września 1658<br />Whitehall || 1649-1658 || Robert Cromwell (ok. 1560-1617)<br />Elżbieta Stewart (1564-1654)
|- bgcolor=#E6E6FA
| 52 || [[Richard Cromwell|Ryszard Cromwell]]<br />lord protektor
| [[Plik:RichardCromwell.jpeg|50px]]
| 4 października 1626<br /> || 12 lipca 1712<br /> || 1658-1659 || Oliver Cromwell (1599-1658), lord protektor<br />Elżbieta Bourchier (1598-1665), c. sir Jamesa Bourchiera
|- bgcolor=#E6E6FA
| 53 || [[Karol II Stuart]]
| [[Plik:Charles II of England.png|50px]]
| 29 maja 1630<br />St. James’s Palace || 6 lutego 1685<br />Whitehall || 1660-1685 || Karol I Stuart (1600-1649), król Anglii i Szkocji<br />Henrietta Maria de Bourbon (1609-1669), c. Henryka IV Wielkiego, króla Francji
|- bgcolor=#E6E6FA
| 54 || [[Jakub II Stuart]]
| [[Plik:James II of England.jpg|50px]]
| 14 października 1633<br />St. James’s Palace || 16 września 1701<br />Saint-Germain-en-Laye || 1685-1688 || Karol I Stuart (1600-1649), król Anglii i Szkocji<br />Henrietta Maria de Bourbon (1609-1669), c. Henryka IV
|- bgcolor=#E6E6FA
| 55 || [[Maria II Stuart]]
| [[Plik:Mary ii england.JPG|50px]]
| 30 kwietnia 1662<br />Londyn || 28 grudnia 1694<br /> || 1689-1694 || Jakub II Stuart (1633-1701), król Anglii i Szkocji<br />Anna Hyde (1637-1671), c. Edwarda Hyde’a, 1 hrabiego Clarendon
|- bgcolor=#E6E6FA
| 56 || [[Wilhelm III Orański]]
| [[Plik:William III of England.jpg|50px]]
| 14 listopada 1650<br />Haga || 8 marca 1702<br />Londyn || 1689-1702 || Wilhelm II Orański (1626-1650), standhouder Niderlandów<br />Maria Stuart (1631-1660), c. Karola I
|}

== [[Władcy Francji]] w XVII wieku ==
{| class="wikitable"
|- bgcolor=#cccccc
! # !!width=150px| Imię !!width=51px| !!width=80px| Urodzony !!width=100px| Zmarł !!width=100px| Czas rządów !!width=300px| Rodzice
|- bgcolor=#E6E6FA
| 45 || [[Henryk IV Wielki]]
| [[Plik:HenriIV.jpg|50px]]
| 13 grudnia 1553<br />Pau || 14 maja 1610<br />Paryż || 1589-1610 || Antoni de Bourbon (1518-1562), król Nawarry<br />Joanna III d’Albert (1528-1572), królowa Nawarry, c. Henryka II, króla Nawarry
|- bgcolor=#E6E6FA
| 46 || [[Ludwik XIII]]
| [[Plik:Louis XIII of France Head.jpg|50px]]
| 27 września 1601<br />Fontainebleau || 14 maja 1643<br />Saint-Germain-en-Laye || 1610-1643 || Henryk IV Wielki (1553-1610), król Francji<br />Maria Medycejska (1573-1642), c. Franciszka I, wielkiego księcia Toskanii
|- bgcolor=#E6E6FA
| 47 || [[Ludwik XIV]]
| [[Plik:LouisXIV.jpg|50px]]
| 5 września 1638<br />Saint-Germain-en-Laye || 1 września 1715<br />Wersal || 1643-1715 || Ludwik XIII (1601-1643), król Francji<br />Anna Austriaczka (1601-1666), c. Filipa III Habsburga, króla Hiszpanii
|}

== [[Władcy Hiszpanii]] w XVII wieku ==
{| class="wikitable"
|- bgcolor=#cccccc
! # !!width=150px| Imię !!width=51px| !!width=80px| Urodzony !!width=100px| Zmarł !!width=100px| Czas rządów !!width=300px| Rodzice
|- bgcolor=#E6E6FA
| 3 || [[Filip III Habsburg|Filip III]]
| [[Plik:Diego Velázquez - Philip III on Horseback (detail) - WGA24408.jpg|50px]]
| 14 kwietnia 1578<br />Madryt || 31 marca 1621<br />Madryt || 1598-1621 || Filip II Habsburg (1527-1598), król Hiszpanii<br />Anna Habsburg (1549-1580), c. Maksymiliana II, cesarza rzymskiego
|- bgcolor=#E6E6FA
| 4 || [[Filip IV Habsburg|Filip IV]]
| [[Plik:Philip IV of Spain.jpg|50px]]
| 8 kwietnia 1605<br />Valladolid || 17 września 1665<br />Madryt || 1621-1665 || Filip III Habsburg (1578-1621), król Hiszpanii<br />Małgorzata Habsburg (1584–1611), c. Karola II, księcia Styrii
|- bgcolor=#E6E6FA
| 5 || [[Karol II Habsburg|Karol II]]
| [[Plik:Carlos II.jpg|50px]]
| 6 listopada 1661<br />Madryt || 1 listopada 1700<br />Madryt || 1665-1700 || Filip IV Habsburg (1605-1665), król Hiszpanii<br />Maria Anna Habsburg (1634-1696), c. Ferdynanda III, cesarza rzymskiego
|}

== Władcy Polski w XVII wieku ==
{| class="wikitable"
|- bgcolor=#cccccc
! # !!width=150px| Imię !!width=51px| !!width=100px| Urodzony !!width=100px| Zmarł !!width=80px| Czas rządów !!width=350px| Rodzice
|- bgcolor=#E6E6FA
| 41 || [[Zygmunt III Waza]]
| [[Plik:Zygmunt III Waza (275272).jpg|50px]]
| 20 czerwca 1566<br />Gripsholm || 30 kwietnia 1632<br />Warszawa || 1587-1632 || Jan III Waza (1537 – 1592), król Szwecji<br />Katarzyna Jagiellonka fin. Katariina Jagellonica (1526 – 1616),<br />c. Zygmunta I Starego, króla Polski
|- bgcolor=#E6E6FA
| 42 || [[Władysław IV Waza]]
| [[Plik:Wladyslaw IV Waza (275284).jpg|50px]]
| 9 czerwca 1595<br />Łobzów || 20 maja 1648<br />Merecz || 1632-1648 || Zygmunt III Waza (1566 – 1632), król Polski<br />Anna Habsburżanka (1573 – 1598), królowa Polski
|- bgcolor=#E6E6FA
| 43 || [[Jan II Kazimierz Waza]]
| [[Plik:Jan II Kazimierz Waza (275293).jpg|50px]]
| 22 marca 1609<br />Kraków || 16 grudnia 1672<br />Nevers || 1648-1668 || Zygmunt III Waza (1566 – 1632), król Polski<br />Konstancja Habsburżanka (1588 – 1631), królowa Polski
|- bgcolor=#E6E6FA
| 44 || [[Michał Korybut Wiśniowiecki]]
| [[Plik:Michal Korybut Wisniowiecki (275301).jpg|50px]]
| 31 maja 1640<br />Wiśniowiec || 10 listopada 1673<br />Lwów || 1669-1673 || Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki (1612 – 1651)<br />Gryzelda Konstancja Wiśniowiecka (1623 – 1672)
|- bgcolor=#E6E6FA
| 45 || [[Jan III Sobieski]]
| [[Plik:Jan III Sobieski (275311).jpg|50px]]
| 17 sierpnia 1629<br />Olesko || 17 czerwca 1696<br />Wilanów || 1674-1696 || Jakub Sobieski (ur. 1590, zm. 1646), Zofia Teofilia
|- bgcolor=#E6E6FA
| 46 || [[August II Mocny]]
| [[Plik:August II Mocny (275320).jpg|50px]]
| 12 maja 1670<br />Drezno || 1 lutego 1733<br />Warszawa || 1697-1706 || Jan Jerzy III Wettyn (1647 – 1691), książę elektor Saksonii<br />Anna Zofia Oldenburg (1647 – 1717), księżniczka duńska
|}

== [[Władcy Niemiec]] (cesarze rzymscy) w XVII wieku ==
* [[1576]]–[[1612]] [[Rudolf II Habsburg|Rudolf II]]
* [[1612]]–[[1619]] [[Maciej Habsburg]]
* [[1619]]–[[1637]] [[Ferdynand II Habsburg|Ferdynand II]]
* [[1637]]–[[1657]] [[Ferdynand III Habsburg|Ferdynand III]]
* [[1657]]–[[1705]] [[Leopold I Habsburg|Leopold I]]

== [[Władcy Szwecji]] w XVII wieku ==
* [[1599]]–[[1611]] [[Karol IX Waza|Karol IX Sudermański]]
* [[1611]]–[[1632]] [[Gustaw II Adolf]]
* [[1632]]–[[1654]] [[Krystyna Wazówna]]
* [[1654]]–[[1660]] [[Karol X Gustaw]]
* [[1660]]–[[1697]] [[Karol XI]]
* [[1697]]–[[1718]] [[Karol XII]]

== [[Władcy Rosji]] w XVII wieku ==
* [[1598]]–[[1605]] [[Borys Godunow]]
* [[1605]] [[Fiodor II Borysowicz]]
* [[1605]]–[[1606]] [[Dymitr Samozwaniec I]]
* [[1606]]–[[1610]] [[Wasyl IV Szujski|Wasyl Szujski]]
* [[1610]]–[[1613]] [[Władysław IV Waza|Władysław Waza]]
* [[1613]]–[[1645]] [[Michał I Romanow|Michał Romanow]]
* [[1645]]–[[1676]] [[Aleksy I Romanow|Aleksy Romanow]]
* [[1676]]–[[1682]] [[Fiodor III Romanow|Fiodor III]]
* [[1682]]–[[1725]] [[Piotr I Wielki|Piotr Wielki]]

== [[Władcy Turcji]] w XVII wieku ==
* [[1595]]–[[1603]] [[Mehmed III]] (syn)
* [[1603]]–[[1617]] [[Ahmed I]] (syn)
* [[1617]]–[[1618]] [[Mustafa I]] (brat, usunięty)
* [[1618]]–[[1622]] [[Osman II]] (syn Ahmeda I)
* [[1622]]–[[1623]] [[Mustafa I]] (ponownie, usunięty, zm. [[1639]])
* [[1623]]–[[1640]] [[Murad IV]] (syn Ahmeda I)
* [[1640]]–[[1648]] [[Ibrahim I]] (brat, usunięty, zm. [[1648]])
* [[1648]]–[[1687]] [[Mehmed IV]] (syn, usunięty, zm. [[1693]])
* [[1687]]–[[1691]] [[Sulejman II]] (brat)
* [[1691]]–[[1695]] [[Ahmed II]] (brat)

== Władcy Indii ([[Państwo Wielkich Mogołów|wielcy Mogołowie]]) w XVII wieku ==
* [[1556]]–[[1605]] [[Akbar]]
* [[1605]]–[[1627]] [[Dżahangir]]
* [[1627]]–[[1658]] [[Szahdżahan]]
* [[1658]]–[[1707]] [[Aurangzeb]]

== [[Cesarze Chin]] w XVII wieku ==
* [[1572]]–[[1620]] [[Wanli]]
* [[1620]] [[Taichang]]
* [[1620]]–[[1627]] [[Tianqi]]
* [[1627]]–[[1644]] [[Chongzhen]]
* [[1644]] [[Li Zicheng]]
* [[1644]]–[[1661]] [[Shunzhi]]
* [[1661]]–[[1722]] [[Kangxi]]

== [[Papieże]] w XVII wieku ==
* [[1592]]–[[1605]] [[Klemens VIII]]
* [[1605]]–[[1605]] [[Leon XI]]
* [[1605]]–[[1621]] [[Paweł V]]
* [[1621]]–[[1623]] [[Grzegorz XV]]
* [[1623]]–[[1644]] [[Urban VIII]]
* [[1644]]–[[1655]] [[Innocenty X]]
* [[1655]]–[[1667]] [[Aleksander VII]]
* [[1667]]–[[1669]] [[Klemens IX]]
* [[1670]]–[[1676]] [[Klemens X]]
* [[1676]]–[[1689]] [[Innocenty XI]]
* [[1689]]–[[1691]] [[Aleksander VIII]]
* [[1691]]–[[1700]] [[Innocenty XII]]

== Indeks znanych postaci żyjących w XVII wieku ==
=== A ===
* [[Abbas I Wielki]] – szach Persji.
* [[Andrzej Bobola]] – [[Jezuici|jezuicki]] męczennik.
* [[Anna Austriaczka (1601–1666)]] – regentka Francji.

=== B ===
[[Plik:Gian lorenzo bernini selfportrait.jpg|thumb|100px|[[Giovanni Lorenzo Bernini]]]]
* [[Francis Bacon (filozof)|Francis Bacon]] – angielski filozof.
* [[Pierre Bayle]] – francuski uczony, prekursor oświecenia.
* [[Giovanni Lorenzo Bernini]] – najwybitniejszy rzeźbiarz i architekt [[barok]]u.
* [[Jakob Bernoulli]] – szwajcarski matematyk.
* [[Francesco Borromini]] – włoski architekt.
* [[Jacques-Bénigne Bossuet]] – francuski teolog i teoretyk absolutyzmu.
* [[Nicolas Boileau]] – francuski poeta.
* [[Robert Boyle]] – twórca chemii.
* [[Michał Boym]] – misjonarz w Chinach.
* [[John Bunyan]] – angielski teolog.
* [[Dietrich Buxtehude]] – duńsko-niemiecki muzyk.

=== C ===
[[Plik:Cervantes Jáuregui.jpg|thumb|100px|[[Miguel de Cervantes]]]]
* [[Pedro Calderón de la Barca]] – hiszpański dramaturg.
* [[Tommaso Campanella]] – włoski filozof.
* [[Caravaggio]] – włoski malarz.
* [[Giovanni Cassini]] – włosko-francuski astronom.
* [[Miguel de Cervantes]] – hiszpański pisarz.
* [[Samuel de Champlain]] – francuski odkrywca.
* [[Marc-Antoine Charpentier]] – francuski kompozytor.
* [[Bohdan Chmielnicki]] – hetman kozacki.
* [[Jan Karol Chodkiewicz]] – wódz polski.
* [[Chrystian IV Oldenburg|Chrystian IV]] – król Danii.
* [[Jean-Baptiste Colbert]] – minister Ludwika XIV.
* [[Pierre Corneille]] – dramaturg francuski.
* [[Arcangelo Corelli]] – włoski kompozytor.
* [[Savinien Cyrano de Bergerac]] – pisarz francuski.
* [[Stefan Czarniecki]] – wódz polski.
* [[Evliya Çelebi]] – turecki podróżnik.

=== D ===
[[Plik:Frans Hals - Portret van René Descartes.jpg|thumb|100px|[[René Descartes]]]]
* [[René Descartes]] (Kartezjusz) – francuski filozof, matematyk i fizyk.
* [[Tomasz Dolabella]] – włosko-polski malarz.
* [[John Donne]] – poeta metafizyczny.
* [[Kasper Drużbicki]] – [[Jezuici|jezuicki]] teolog.
* [[John Dryden]] – poeta i dramaturg.
* [[Antoon van Dyck]] – flamandzko-angielski malarz.

=== E ===

=== F ===
* [[Pierre de Fermat]] – matematyk francuski.
* [[Filip I Orleański]] – książę francuski.
* [[Bernard Fontenelle]] – francuski filozof.
* [[Franciszek Salezy]] – francuski teolog.
* [[Andrzej Maksymilian Fredro]] – polski uczony i polityk.
* [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)]] – władca Brandenburgii.

=== G ===
[[Plik:Galileo by leoni.jpg|thumb|100px|[[Galileusz]]]]
* [[Galileusz]] – włoski astronom.
* [[Tylman z Gameren]] – holendersko-polski architekt.
* [[Pierre Gassendi]] – francuski filozof.
* [[Artemisia Gentileschi]] – włoska malarka.
* [[Luis de Góngora y Argote]] – hiszpański poeta.
* [[Hugo Grocjusz]] – holenderski pisarz polityczny.
* [[Otto von Guericke]] – niemiecki fizyk.

=== H ===
[[Plik:Thomas Hobbes (portrait).jpg|thumb|100px|[[Thomas Hobbes]]]]
* [[Edmond Halley]] – angielski astronom.
* [[Frans Hals]] – holenderski malarz.
* [[William Harvey]] – angielski biolog.
* [[Jan Heweliusz]] – gdański astronom.
* [[Thomas Hobbes]] – filozof angielski.
* [[Hong Taiji]] – cesarz [[Mandżurowie|mandżurski]].
* [[Robert Hooke]] – angielski przyrodnik.
* [[Henry Hudson]] – angielski odkrywca.
* [[Christiaan Huygens]] – holenderski matematyk i astronom.

=== I ===
* [[Ieyasu Tokugawa]] – szogun.
* [[Islam III Girej]] – chan krymski.

=== J ===
* [[Stanisław Jan Jabłonowski]] – polski wódz.
* [[Jan IV Szczęśliwy]] – król Portugalii.
* [[Jerzy II Rakoczy]] – książę Siedmiogrodu.
* [[Ben Jonson]] – angielski dramaturg i poeta.

=== K ===
[[Plik:Johannes Kepler 1610.jpg|thumb|100px|[[Johannes Kepler]]]]
* [[Kara Mustafa]] – wezyr turecki.
* [[Johannes Kepler]] – niemiecki astronom.
* [[Athanasius Kircher]] – niemiecki polihistor.
* [[Wespazjan Kochowski]] – poeta i historyk polski.
* [[Jan Ámos Komenský]] – czeski filozof.
* [[Stanisław Koniecpolski]] – polski wódz.
* [[Mehmed Köprülü]] – turecki wezyr.
* [[Augustyn Kordecki]] – obrońca Jasnej Góry.

=== L ===
[[Plik:Gottfried Wilhelm von Leibniz.jpg|thumb|100px|[[Gottfried Wilhelm Leibniz]]]]
[[Plik:JohnLocke.png|thumb|100px|[[John Locke]]]]
* [[Juana Inés de la Cruz]] – meksykańska pisarka.
* [[Georges de La Tour]] – lotaryński malarz.
* [[Jean de La Fontaine]] – francuski bajkopisarz.
* [[Charles Le Brun]] – malarz Ludwika XIV.
* [[Antoni van Leeuwenhoek]] – holenderski biolog.
* [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] – niemiecki filozof i matematyk.
* [[André Le Nôtre]] – francuski projektant ogrodów.
* [[John Locke]] – angielski filozof.
* [[Lope de Vega]] – hiszpański dramaturg.
* [[Jerzy Sebastian Lubomirski]] – polski polityk.
* [[Ludwika Maria Gonzaga]] – królowa Polski.
* [[Jean-Baptiste Lully]] – kompozytor Króla-Słońce.

=== M ===
[[Plik:Molière - Nicolas Mignard (1658).jpg|thumb|100px|[[Molière]]]]
* [[Marcello Malpighi]] – włoski biolog.
* [[Małgorzata Maria Alacoque]] – prekursorka kultu serca Jezusowego.
* [[Maria Kazimiera d’Arquien]] – królowa Polski.
* [[Maria Medycejska]] – królowa Francji.
* [[Maria Teresa Austriaczka (królowa Francji)]] – żona Ludwika XIV.
* [[Maryna Mniszchówna]] – caryca Rosji.
* [[Bashō Matsuo]] – japoński poeta.
* [[Maurycy Orański]] – [[stadhouder]] Holandii
* [[Jules Mazarin]] – pierwszy minister Francji.
* [[Marin Mersenne]] – francuski uczony.
* [[John Milton]] – angielski poeta.
* [[Molière]] – dramaturg francuski.
* [[Claudio Monteverdi]] – kompozytor włoski.
* [[Jan Andrzej Morsztyn]] – poeta i polityk.
* [[Bartolomé Esteban Murillo]] – hiszpański malarz.

=== N ===
[[Plik:Sir Isaac Newton by Sir Godfrey Kneller, Bt.jpg|thumb|100px|[[Isaac Newton]]]]
* [[Daniel Naborowski]] – polski poeta.
* [[John Napier]] – szkocki matematyk.
* [[Isaac Newton]] – słynny fizyk i matematyk angielski.
* [[Nurhaczy]] – twórca państwa [[Mandżuria|mandżurskiego]].

=== O ===
* [[Jerzy Ossoliński]] – polityk i dyplomata.

=== P ===
[[Plik:Blaise Pascal Versailles.JPG|thumb|100px|[[Blaise Pascal]]]]
* [[Johann Pachelbel]] – niemiecki kompozytor.
* [[Stanisław Papczyński]] – założyciel marianów.
* [[Denis Papin]] – francusko-angielski wynalazca.
* [[Blaise Pascal]] – francuski filozof i matematyk.
* [[Jan Chryzostom Pasek]] – polski pamiętnikarz.
* [[Samuel Pepys]] – angielski pamiętnikarz.
* [[Charles Perrault]] – francuski bajkopisarz.
* [[Wacław Potocki]] – polski poeta.
* [[Nicolas Poussin]] – francusko-włoski malarz.
* [[Henry Purcell]] – angielski muzyk.

=== Q ===
* [[Francisco de Quevedo y Villegas]] – hiszpański pisarz.

=== R ===
[[Plik:Rembrandt Self-portrait (Kenwood).jpg|thumb|100px|[[Rembrandt]]]]
[[Plik:Sir Peter Paul Rubens - Portrait of the Artist - Google Art Project.jpg|thumb|100px|[[Peter Paul Rubens]]]]
* [[Jean Baptiste Racine]] – dramaturg francuski.
* [[Bogusław Radziwiłł]] – polsko-litewski polityk.
* [[Janusz Radziwiłł]] – hetman wielki litewski.
* [[Stieńka Razin|Stiepan Razin]] – przywódca powstania w Rosji.
* [[Rembrandt]] – malarz holenderski.
* [[Guido Reni]] – włoski malarz.
* [[Matteo Ricci]] – włoski misjonarz.
* [[Armand Jean Richelieu]] – francuski polityk.
* [[Ole Rømer]] – duński astronom.
* [[Róża z Limy]] – peruwiańska święta.
* [[Peter Paul Rubens]] – niemiecko-flamandzki malarz.
* [[Michiel de Ruyter]] – admirał holenderski.

=== S ===
[[Plik:Spinoza.jpg|thumb|100px|[[Baruch Spinoza]]]]
[[Plik:Shakespeare.jpg|thumb|100px|[[William Shakespeare|William Szekspir]]]]
* [[Maciej Kazimierz Sarbiewski]] – polsko-łaciński poeta.
* [[Heinrich Schütz]] – niemiecki kompozytor.
* [[Jan Steen]] – holenderski malarz.
* [[Baruch Spinoza]] – filozof holenderski pochodzenia żydowskiego.
* [[Franciszek Suárez|Franciszek Suarez]] – filozof hiszpański.
* [[William Shakespeare|William Szekspir]] – dramaturg angielski.

=== T ===
* [[Abel Tasman]] – holenderski odkrywca.
* [[Evangelista Torricelli]] – włoski fizyk.
* [[Samuel Twardowski]] – polski epik.

=== V ===
[[Plik:Diego Velázquez Autorretrato 45 x 38 cm - Colección Real Academia de Bellas Artes de San Carlos - Museo de Bellas Artes de Valencia.jpg|thumb|100px|[[Diego Velázquez]]]]
* [[Diego Velázquez]] – malarz hiszpański.
* [[Jan Vermeer]] – malarz holenderski.
* [[Sébastien Le Prestre de Vauban]] – francuski inżynier wojskowy.

=== W ===
* [[Albrecht von Wallenstein]] – habsburski wódz.
* [[Michael Willmann]] – śląski malarz.
* [[Wincenty a Paulo]] – założyciel szarytek i misjonarzy.
* [[Jeremi Wiśniowiecki]] – polski wódz.
* [[Christopher Wren]] – angielski architekt.

=== Z ===
* [[Francisco de Zurbarán]] – hiszpański malarz.

=== Ż ===
* [[Stanisław Żółkiewski]] – polski wódz.

{{Stulecia}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Kartka z kalendarza-wiek|17]]