Tekst źródłowy strony Priemjer-Liga

{{Inne znaczenia|rozgrywek piłkarskich w Rosji|bośniacka [[Premijer liga Bosne i Hercegovine|Premijer liga]]}}
{{Liga infobox
 | nazwa               = Rosyjska Priemjer-Liga
 | inne nazwy          = Российская Премьер-Лига
 | grafika             = 
 | podpis grafiki      = 
 | państwo             = {{państwo|RUS}}
 | skrót               = RPL (od sez. 2018/19, wcześniej RFPL, РФПЛ)
 | sport               = [[piłka nożna]]
 | organizator         = [[Rosyjska Priemjer-Liga (organizacja)|RPL]]
 | data założenia      = 1992
 | zawodowa od         = 
 | założyciel          = [[Rossijskij futbolnyj sojuz|Rosyjski Związek Piłki Nożnej]]
 | poprzednia nazwa    = Wysszaja liga <small>(1992–1997)</small><br />Wysszij diwizion <small>(1998–2001)</small>
 | data rozwiązania    = 
 | nowa nazwa          = 
 | prezes              = 
 | przewodniczący RN   = 
 | partner TV          = 
 | sponsor             = 
 | zwycięzca           = Mistrz Rosji
 | awans               = 
 | spadek              = [[Pierwyj diwizion]]
 | liczba drużyn       = 16
 | puchary             = [[Puchar Rosji w piłce nożnej mężczyzn|Puchar Rosji]],<br />[[Superpuchar Rosji w piłce nożnej|Superpuchar Rosji]]
 | obecny sezon        = [[Priemjer-Liga (2023/2024)|2023/2024]]
 | pierwszy zwycięzca  = [[Spartak Moskwa (piłka nożna)|Spartak Moskwa]] (1992)
 | ostatni zwycięzca   = [[Zenit Petersburg]] (2023/2024)
 | najwięcej zwycięstw = [[Spartak Moskwa (piłka nożna)|Spartak Moskwa]], [[Zenit Petersburg]] (10 razy)
 | commons             = Category:Russian Premier League
 | www                 = https://premierliga.ru/
}}
'''Priemjer-Liga''' ({{ros.|Премьер-Лига}}) – najwyższa w hierarchii klasa męskich [[Rozgrywki ligowe|ligowych rozgrywek]] [[Piłka nożna|piłkarskich]] w [[Rosja|Rosji]], będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1992 roku i zarządzana przez [[Rosyjska Priemjer-Liga (organizacja)|RPL]], a wcześniej przez [[Rossijskij futbolnyj sojuz|Rosyjski Związek Piłki Nożnej]] (RFS). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych [[Klub piłkarski|klubów piłkarskich]]. Jej triumfator zostaje '''Mistrzem Rosji''', zaś najsłabsze drużyny są relegowane do [[Pierwyj diwizion|Pierwszej dywizji]] (II ligi rosyjskiej).

== Historia ==
Po rozpadzie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]], od sezonu 1992, każda z byłych republik rozpoczęła organizację własnych rozgrywek [[piłka nożna|piłkarskich]]. W sezonie 1991 w radzieckiej Wyższej Lidze grało 6 klubów z [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjskiej FSRR]]: [[CSKA Moskwa (piłka nożna)|CSKA Moskwa]], [[Spartak Moskwa (piłka nożna)|Spartak Moskwa]], [[Torpedo Moskwa]], [[Dinamo Moskwa (piłka nożna)|Dinamo Moskwa]], [[Spartak Władykaukaz|Spartak (Ałanija) Władykaukaz]] oraz [[Lokomotiw Moskwa (piłka nożna)|Lokomotiw Moskwa]]. Te zespoły oraz 14 innych, z niższych lig, utworzyły 20-zespołową Rosyjską Top Dywizję, później podzieloną na dwie grupy<ref>[http://www.rsssf.com/tablesr/rushist.html Russia - Final Tables – RSSSF].</ref>. W 1993 liczbę zespołów zmniejszono do 18, zaś w 1994 do 16. Od tego czasu Rosyjska Premier Liga składa się z 16 drużyn, oprócz sezonów 1996 i 1997 (18 drużyn).

[[Plik:Zenit vs Dynamo 2006.jpg|thumb|250px|Rosyjska Premier Liga: spotkanie [[Zenit Petersburg]] - [[Dinamo Moskwa (piłka nożna)|Dinamo Moskwa]] (6 lipca 2006)]]

Od początku istnienia Top Dywizji zdominował ją [[Moskwa|stołeczny]] klub Spartak, który zdobył 9 z 10 pierwszych tytułów mistrzowskich w [[Rosja|Rosji]]. Jedynie zespołowi Spartaka-Ałanii Władykaukaz w 1995 udało się przełamać hegemonię Spartaka Moskwa.

W latach 90. niepodzielnie rządził Spartak Moskwa, za jego plecami były stołeczne Dinamo, CSKA, [[Torpedo Moskwa|Torpedo]] i Lokomotiw, a często wyżej od stołecznych zaraz po Spartaku stawiane były najlepsze na prowincji Ałanija Władykaukaz oraz [[Rotor Wołgograd]]. Po 2000 roku zmienił się nieco układ sił. Spartak Moskwa stracił rolę dominującą, na kilka lat przejęły ją CSKA i Lokomotiw. Czołowe zespoły prowincji - Rotor i Ałanija (Spartak) spadły z ekstraklasy. Do czołówki ligi dołączył [[Zenit Petersburg]], który z roku na rok rósł w siłę. W końcu stał się najbogatszym klubem Rosji, dzięki [[Gazprom]]owi, i zdobył swój pierwszy tytuł mistrzowski w 2007 roku. Liczba klubów walczących o mistrzostwo zwiększyła się, gdyż dysponują już dużymi budżetami. Niewiele za Zenitem pozostają stołeczne Spartak, CSKA, Lokomotiw i Dinamo. Nadzieje dołączenia do tej piątki ma [[kazań]]ski [[Rubin Kazań|Rubin]].

== System rozgrywek ==
Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1993. Do [[Priemjer-Liga (2010)|sezonu 2010]] rozgrywana była systemem wiosna-jesień (1 rok - 1 sezon). W ostatnim sezonie rozgrywanym systemem wiosna-jesień ([[Priemjer-Liga (2010)|2010]]), mistrzem Rosji został Zenit Petersburg. Nie było krótkiego sezonu przejściowego, a więc mistrz roku 2011 nie został wyłoniony. Natomiast już 12 marca 2011 rozpoczął się pierwszy sezon w systemie jesień-wiosna ([[Priemjer-Liga (2011/2012)|2011/2012]]), który zakończył się 12 maja 2012.

Rozgrywki składają się z 30 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami [[System kołowy|systemem kołowym]]. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 1998 w lidze występuje 16 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła 18 oraz 20. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Rosji w piłce nożnej. Obecnie ze względu na zawieszenie klubów rosyjskich w rozgrywkach europejskich, żadna z drużyn z Rosji nie uzyskuje prawa gry w Lidze Mistrzów, Lidze Europy lub Lidze Konferencji<ref>{{Cytuj |autor = UEFA.com |tytuł = UEFA decisions for upcoming competitions relating to the ongoing suspension of Russian national teams and clubs {{!}} Inside UEFA |data = 2022-05-02 |data dostępu = 2023-10-08 |opublikowany = UEFA.com |url = https://www.uefa.com/insideuefa/mediaservices/mediareleases/news/0275-150c9887cacb-882c686f407f-1000--uefa-decisions-for-upcoming-competitions-relating-to-the-ongoin/ |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Jakub Maj |tytuł = Rosja wykluczona z piłkarskich rozgrywek na kolejne 2 lata! |data = 2022-09-20 |data dostępu = 2023-10-08 |opublikowany = Gol24 |url = https://gol24.pl/rosja-wykluczona-z-pilkarskich-rozgrywek-na-kolejne-2-lata/ar/c2-16895205 |język = pl-PL}}</ref>. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do [[Pierwyj diwizion|Pierwszej dywizji]]. Trzeci i czwarty zespół od końca, po zakończeniu rozgrywek rozgrywa mecze barażowe z trzecim i czwartym zespołem Pierwszej dywizji o pozostanie w lidze.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.

== Priemjer-Liga w sezonie 2022/23 ==
{{Fb uczestnicy nagłówek|uczestnicy1=[[Priemjer-Liga (2022/2023)|poprzedniej edycji]]}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=1|t=Zenit Saint Petersburg|mistrz=y}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=2|t=CSKA Moscow|puchar=y}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=3|t=Spartak Moscow}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=4|t=Rostov}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=5|t=Akhmat Grozny}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=6|t=FC Krasnodar}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=7|t=Orenburg}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=8|t=Lokomotiv Moscow}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=9|t=Dynamo Moscow}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=10|t=PFC Sochi}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=11|t=Ural}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=12|t=Krylia Sovetov}}
{{Fb uczestnicy dodatkowe|dodatkowe=[[Priemjer-Liga (2022/2023)#Baraże|po barażach]]}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=13|t=Nizhny Novgorod}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=14|t=Fakel Voronezh}}
{{Fb uczestnicy awans|nagłówek=[[Pierwyj diwizion (2022/2023)|Pierwyj diwizion]]}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=1|t=Rubin Kazan}}
{{Fb uczestnicy drużyna|miejsce=2|t=Bałtika Kaliningrad}}
{{Fb uczestnicy stopka}}

== Lista sezonów ==
{{osobny artykuł|Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej mężczyzn}}

== Statystyka ==
=== Tabela medalowa ===
Mistrzostwo Rosji zostało do tej pory zdobyte przez 6 różnych drużyn.

Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.
{|class="wikitable" align=center style="text-align:center;"
!rowspan=2| Lp.
!rowspan=2 width=20%| Klub
!colspan=3| <small>Miejsca na podium</small>
!rowspan=2| Zwycięskie sezony
|-
!style="text-align:center"| [[Plik:Gold medal with cup.svg|16px]]
!style="text-align:center"| [[Plik:Silver medal with cup.svg|16px]]
!style="text-align:center"| [[Plik:Bronze medal with cup.svg|16px]]
|-
| '''1.'''
| style="text-align:left"| [[Spartak Moskwa (piłka nożna)|Spartak Moskwa]] || 10 || 6 || 4
| style="text-align:left"| 1992, 1993, 1994, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2016/17
|-
! 2.
| style="text-align:left"| [[Zenit Petersburg]] || 10 || 3 || 4
| style="text-align:left"| 2007, 2010, 2011/12, 2014/15, 2018/19, 2019/20, 2020/21, 2021/22, 2022/23, 2023/24
|-
! 3.
| style="text-align:left"| [[CSKA Moskwa (piłka nożna)|CSKA Moskwa]] || 6 || 9 || 3
| style="text-align:left"| 2003, 2005, 2006, 2012/13, 2013/14, 2015/16
|-
! 4.
| style="text-align:left"| [[Lokomotiw Moskwa (piłka nożna)|Lokomotiw Moskwa]] || 3 || 6 || 6
| style="text-align:left"| 2002, 2004, 2017/18
|-
! 5.
| style="text-align:left"| [[Rubin Kazań]] || 2 || 0 || 2
| style="text-align:left"| 2008, 2009
|-
! 6.
| style="text-align:left"| [[Spartak Władykaukaz|Ałanija Władykaukaz]] || 1 || 2 || 0
| style="text-align:left"| 1995
|-
! 7.
| style="text-align:left"| [[Rotor Wołgograd]] || 0 || 2 || 1
|
|-
! 8.
| style="text-align:left"| [[Dinamo Moskwa (piłka nożna)|Dinamo Moskwa]] || 0 || 1 || 6
|
|-
!9.
| style="text-align:left" | [[FK Krasnodar]]|| 0 || 1 || 3
|
|-
! rowspan="2" | 10.
| style="text-align:left" | [[FK Rostów|FK Rostów nad Donem]] || 0 || 1 || 0
|
|-
| style="text-align:left"| [[PFK Soczi]] || 0 || 1 || 0
|
|-
!rowspan=3| 12.
| style="text-align:left"| [[Anży Machaczkała]] || 0 || 0 || 1
|
|-
| style="text-align:left"| [[Krylja Sowietow Samara]] || 0 || 0 || 1
|
|-
| style="text-align:left"| [[Torpedo Moskwa]] || 0 || 0 || 1
|
|}

== Sponsor tytularny ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! Sezon
! Sponsor
|-
| 1995 - 1997
| [[Stimorol]]
|-
| 1998 - 2000
| [[Pepsi]]
|-
| 2006 - 2010
| [[Rosgosstrach]]
|-
| 2011/12 - 2014/16
| [[SOGAZ]]
|-
| 2015/16 -
| [[Rosgosstrach]]
|}

== Transmisje TV i wpływy ==
Mecze rosyjskiej ekstraklasy pokazywane są w niekodowanej rosyjskiej telewizji publicznej, gdyż taką prośbę miał [[Władimir Putin]]{{fakt|data=2017-07}}. Powoduje to, że pieniądze dla klubów z tytułu praw do transmisji nie są wielkie i wynoszą ok. 25 mln euro rocznie{{fakt|data=2017-07}}. Mecze są pokazywane przez kanały ''MatchTV'' i ''Nasz Futboł''.

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* [https://premierliga.ru/ Oficjalna strona RFPL] {{lang|en|ru}}
* {{soccerway|l|id=c121|nazwa=Premier League|data dostępu=2021-01-02}}
* [https://www.rfs.ru/ Oficjalna strona RFS] {{lang|en|ru}}
* [http://www.rsssf.com/tablesr/ruschamp.html Archiwum wyników meczów i tabel] w bazie RSSSF {{lang|en}}

{{1 poziom Fb Rosja}}
{{Futbol w Rosji}}
{{Krajowe najwyższe ligi w piłce nożnej (UEFA)}}

[[Kategoria:Pierwszy poziom rozgrywek piłkarskich w Rosji|!]]