Tekst źródłowy strony Podział administracyjny Meksyku

'''Podział administracyjny Meksyku''' – [[Meksyk]] jest [[Państwo|państwem]] [[Federacja|federacyjnym]], składającym się z 31 „suwerennych, wolnych i niezależnych” [[Stan (podział administracyjny)|stanów]], tworzących unię. Rząd federalny sprawuje bezpośrednią władzę jedynie nad [[Meksyk (miasto)|Miastem Meksyk]] ([[Język hiszpański|hiszp.]] ''Ciudad de Mexico''), nie ma ono jednak formalnego statusu [[Stan (podział administracyjny)|stanu]].

[[System polityczny]] każdego ze stanów opiera się na zasadzie podziału władzy. W każdym ze stanów istnieje jednoizbowy lokalny parlament – kongres. Na czele władzy wykonawczej w stanach stoją [[gubernator]]zy. Władzę sądowniczą wykonują „Sądy Sprawiedliwości”.

Każdy ze stanów jest reprezentowany na szczeblu federalnym w [[Senat (Meksyk)|Senacie]] przez trzech senatorów. Od senatorów należy odróżnić deputowanych, którzy w przeciwieństwie do senatorów nie reprezentują swoich stanów tylko swoich wyborców. Izba Deputowanych i Senat tworzą Kongres Unii.

Z kolei stany dzielą się na [[Gminy Meksyku|gminy]] (hiszp. ''municipios''). Według danych na 30 października 2021 w Meksyku funkcjonuje 2471 municypiów<ref>{{Cytuj |url = http://cuentame.inegi.org.mx/territorio/division/default.aspx?tema=T |tytuł = División territorial |opublikowany = cuentame.inegi.org.mx |data dostępu = 2021-11-21 |język = es}}</ref>.

== Stany wchodzące w skład federacji ==
{| class="toc" width=600 style="margin:1em 0 0 0; font-size:85%;"
|colspan=5 style="background:#black; color:white;" align=center bgcolor="black"|
|-
|colspan=5 align=center| [[Plik:States of Mexico.svg|center|450px]]
|- style="background:#e9e9e9; text-align:center;"
| '''Nazwa stanu'''
| '''Stolica'''
| '''Rok przystąpienia<br />do unii'''
| '''Ludność<br />(2005 r.)'''
| '''Powierzchnia<br />[km²]'''
|-
|1. [[Aguascalientes]]
| [[Aguascalientes (miasto)|Aguascalientes]]
|align=center| [[1835]]
|align=right| 1 051 000
|align=right| 5 625
|- bgcolor="#f0f0f0"
|2. [[Kalifornia Dolna]]
| [[Mexicali]]
|align=center| [[1952]]
|align=right| 2 842 000
|align=right| 71 546
|-
|3. [[Kalifornia Dolna Południowa]]
| [[La Paz (Kalifornia Dolna Południowa)|La Paz]]
|align=center| [[1974]]
|align=right| 517 000
|align=right| 73 943
|- bgcolor="#f0f0f0"
|4. [[Campeche]]
| [[Campeche (miasto)|Campeche]]
|align=center| [[1858]]
|align=right| 751 000
|align=right| 57 727
|-
|5. [[Chiapas]]
| [[Tuxtla Gutiérrez]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 4 256 000
|align=right| 73 681
|- bgcolor="#f0f0f0"
|6. [[Chihuahua (stan)|Chihuahua]]
| [[Chihuahua (miasto)|Chihuahua]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 3 238 000
|align=right| 247 487
|-
|7. [[Coahuila|Coahuila de Zaragoza]]
| [[Saltillo (Coahuila)|Saltillo]]
|align=center| [[1824]]<ref group="uwaga">Terytorium dołączyło do Federacji pod nazwą „Coahuila i Teksas”. W 1833 r. dystrykt Bexar odłączył się i utworzył suwerenne państwo pod nazwą [[Teksas]], które w 1836 r. przyjęło formę republiki. Krótko w 1856 r. stan [[Nuevo León]] połączył się z Coahuilą w wyniku referendum i ogłosił swoją niepodległość. Po pokonaniu rebeliantów przez wojska federalne Coahuila oddzieliła się od Nuevo León. A obydwa stany zostały włączone do Unii.</ref>
|align=right| 2 475 000
|align=right| 151 445
|- bgcolor="#f0f0f0"
|8. [[Colima (stan)|Colima]]
| [[Colima (miasto)|Colima]]
|align=center| [[1857]]
|align=right| 562 000
|align=right| 5 627
|- bgcolor="#f0f0f0"
|9. [[Durango (stan)|Durango]]
| [[Durango (miasto w Meksyku)|Durango]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 1 489 000
|align=right| 123 367
|-
|10. [[Guanajuato]]
| [[Guanajuato (miasto)|Guanajuato]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 4 893 000
|align=right| 30 621
|- bgcolor="#f0f0f0"
|11. [[Guerrero]]
| [[Chilpancingo de los Bravo]]
|align=center| [[1858]]
|align=right| 3 116 000
|align=right| 63 618
|-
|12. [[Hidalgo]]
| [[Pachuca|Pachuca de Soto]]
|align=center| [[1869]]
|align=right| 2 334 000
|align=right| 20 856
|- bgcolor="#f0f0f0"
|13. [[Jalisco]]
| [[Guadalajara]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 6 652 000
|align=right| 78 630
|-
|14. [[Meksyk (stan)|México]]
| [[Toluca|Toluca de Lerdo]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 14 161 000
|align=right| 22 333
|- bgcolor="#f0f0f0"
|15. [[Michoacán|Michoacán de Ocampo]]
| [[Morelia]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 3 988 000
|align=right| 58 667
|-
|16. [[Morelos]]
| [[Cuernavaca]]
|align=center| [[1869]]
|align=right| 1 605 000
|align=right| 4 892
|- bgcolor="#f0f0f0"
|17. [[Nayarit]]
| [[Tepic]]
|align=center| [[1917]]
|align=right| 943 000
|align=right| 27 862
|-
|18. [[Nuevo León]]
| [[Monterrey]]
|align=center| [[1824]]<ref name="NLTC" group="uwaga">Nuevo León, Tamaulipas i Coahuila ogłosiły swoją suwerenność w stosunku do Meksyku i stały się ''de facto'' niepodległym państwem przez okres 250 dni. Po pokonaniu powstańców terytoria te znowu zostały przyłączone do Federacji.</ref>
|align=right| 4 164 000
|align=right| 64 203
|- bgcolor="#f0f0f0"
|19. [[Oaxaca]]
| [[Oaxaca (miasto)|Oaxaca de Juárez]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 3 522 000
|align=right| 93 343
|-
|20. [[Puebla (stan)|Puebla]]
| [[Puebla (miasto)|Puebla de Zaragoza]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 5 391 000
|align=right| 34 251
|- bgcolor="#f0f0f0"
|21. [[Querétaro|Querétaro Arteaga]]
| [[Santiago de Querétaro]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 1 593 000
|align=right| 11 658
|-
|22. [[Quintana Roo]]
| [[Chetumal]]
|align=center| [[1974]]
|align=right| 1 134 000
|align=right| 42 535
|- bgcolor="#f0f0f0"
|23. [[San Luis Potosí]]
| [[San Luis Potosí (miasto)|San Luis Potosí]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 2 412 000
|align=right| 61 165
|-
|24. [[Sinaloa]]
| [[Culiacán]]
|align=center| [[1831]]<ref name="EdO" group="uwaga">W 1824 stan ten wstąpił do Unii pod nazwą „Sonora i Sinaloa”, w konstytucji stanowej natomiast funkcjonowała nazwa „[[Estado de Occidente]]”. W 1830 stan został podzielony na stany: Sonora i Sinaloa, które po przyjęciu swoich konstytucji dołączyły do Unii w 1831 r.</ref>
|align=right| 2 610 000
|align=right| 57 331
|- bgcolor="#f0f0f0"
|25. [[Sonora (stan)|Sonora]]
| [[Hermosillo]]
|align=center| [[1831]]<ref group="uwaga" name="EdO" />
|align=right| 2 384 000
|align=right| 179 516
|-
|26. [[Tabasco (stan)|Tabasco]]
| [[Villahermosa]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 2 013 000
|align=right| 24 747
|- bgcolor="#f0f0f0"
|27. [[Tamaulipas]]
| [[Ciudad Victoria]]
|align=center| [[1824]]<ref group="uwaga" name="NLTC" />
|align=right| 3 020 000
|align=right| 80 148
|-
|28. [[Tlaxcala (stan)|Tlaxcala]]
| [[Tlaxcala (miasto)|Tlaxcala de Xicoténcatl]]
|align=center| [[1857]]
|align=right| 1 061 000
|align=right| 3 997
|- bgcolor="#f0f0f0"
|29. [[Veracruz (stan)|Veracruz]]
| [[Xalapa-Enríquez|Jalapa]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 7 081 000
|align=right| 71 856
|-
|30. [[Jukatan (stan)|Jukatan]]
| [[Mérida (Meksyk)|Mérida]]
|align=center| [[1824]]<ref group="uwaga">[[Kapitania Generalna Jukatanu]] dołączyła do Federacji w 1824. Terytorium to dwukrotnie funkcjonowało jako niepodległe państwo (tzw. [[Republika Jukatanu]]): najpierw w latach 1841–1843, a następnie w okresie 1846–1848. W skład tego tworu państwowego weszły stany: Campeche, Quintana Roo i Yucatán.</ref>
|align=right| 1 803 000
|align=right| 39 671
|- bgcolor="#f0f0f0"
|31. [[Zacatecas]]
| [[Zacatecas (miasto)|Zacatecas]]
|align=center| [[1824]]
|align=right| 1 357 000
|align=right| 75 416
|}

== Zobacz też ==
{{Zobacz też|Gminy Meksyku}}
{{Zobacz też|Miasta w Meksyku}}

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Meksyk}}
{{Podział administracyjny państw Ameryki Północnej}}
{{Polityka Meksyku}}

[[Kategoria:Podział administracyjny Meksyku| ]]