Tekst źródłowy strony Disulfiram

{{Związek chemiczny infobox
 |nazwa                      = Disulfiram
 |1. grafika                 = Disulfiram2.svg
 |opis 1. grafiki            = 
 |2. grafika                 = 
 |opis 2. grafiki            = 
 |3. grafika                 = 
 |opis 3. grafiki            = 
 |nazwa systematyczna        = disiarczek tetraetylotiuramu
 |nazwy farmaceutyczne       = nazwy handlowe: ''Anticol'', ''Antabus'', ''Esperal''
 |inne nazwy                 = 
 |wzór sumaryczny            = C<sub>10</sub>H<sub>20</sub>N<sub>2</sub>S<sub>4</sub>
 |inne wzory                 = 
 |masa molowa                = 296,54
 |wygląd                     = bezbarwne kryształy<ref name="roempp">{{cytuj |tytuł = Römpp Online. Version 3.1 |wydawca = Georg Thieme Verlag |data = 2007 |miejsce = Stuttgart}}</ref>
 |SMILES                     = CCN(CC)C(=S)SSC(=S)N(CC)CC
 |numer CAS                  = 97-77-8
 |PubChem                    = 3117
 |DrugBank                   = DB00822
 |gęstość                    = 1,30
 |gęstość źródło             = <ref name="roempp" />
 |stan skupienia w podanej g = ciało stałe
 |g warunki niestandardowe   = 
 |rozpuszczalność w wodzie   = 0,2 g/dm³
 |rww źródło                 = <ref name="roempp" />
 |rww warunki niestandardowe = 20 °C
 |inne rozpuszczalniki       = [[etanol]], [[aceton]], [[Eter dietylowy|eter]], [[benzen]], [[chloroform]], [[Disiarczek węgla|dwusiarczek węgla]]
 |temperatura topnienia      = 71,5
 |tt źródło                  = {{r|DB}}
 |tt warunki niestandardowe  = 
 |temperatura wrzenia        = 117
 |tw źródło                  = <ref name="roempp" />
 |tw warunki niestandardowe  = 
 |temperatura krytyczna      = 
 |tk źródło                  = 
 |ciśnienie krytyczne        = 
 |ck źródło                  = 
 |logP                       = 
 |kwasowość                  = 
 |zasadowość                 = 
 |lepkość                    = 
 |l źródło                   = 
 |l warunki niestandardowe   = 
 |napięcie powierzchniowe    = 
 |np źródło                  = 
 |np warunki niestandardowe  = 
 |układ krystalograficzny    = 
 |moment dipolowy            = 
 |moment dipolowy źródło     = 
 |karta charakterystyki      = 
 |zagrożenia GHS źródło      = {{CLI|33434|CLP=tak|data dostępu=2022-06-17|nazwa=disulfiram}}
 |piktogram GHS              = {{Piktogram GHS|07|08|09}}
 |hasło GHS                  = Uwaga
 |zwroty H                   = {{Zwroty H|302|317|373|410}}
 |zwroty EUH                 = {{Zwroty EUH|brak}}
 |zwroty P                   = {{Zwroty P|273|280|301+312+330|302+352|314}}<ref name="Aldrich">{{Sigma-Aldrich|numer=86720|marka=ALDRICH |wynik=karta|data dostępu=2022-06-17 |nazwa=Disulfid tetraetylotiuramu |data=2019-10-26}}</ref>
 |NFPA 704                   = {{NFPA 704|2|0|0}}
 |NFPA 704 źródło            = <ref name="Aldrich-US">{{Sigma-Aldrich|numer=86720 |marka=ALDRICH |wynik=karta |państwo=US |język=en |data dostępu=2011-05-08 |nazwa=Tetraethylthiuram disulfide}}</ref>
 |temperatura zapłonu        = 
 |tz źródło                  = 
 |tz warunki niestandardowe  = 
 |temperatura samozapłonu    = 
 |ts źródło                  = 
 |ts warunki niestandardowe  = 
 |numer RTECS                = JO1225000
 |dawka śmiertelna           = LD<sub>50</sub> 500 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)<ref name="chemidplus">{{ChemIDplus|CAS=97-77-8|nazwa=Disulfiram}}</ref>
 |pochodne                   = 
 |podobne związki            = [[EDTA]]
 |ATC                        = [[ATC (N07)|N07B04]]
 |legalność w Polsce         = 
 |stosowanie w ciąży         = C
 |działanie                  = hamujące enzymy odpowiedzialne za metabolizm etanolu
 |procent wchłaniania        = 70–90%
 |biodostępność              = 
 |okres półtrwania           = 60–120 h
 |wiązanie z białkami osocza = 
 |metabolizm                 = [[Wątroba|wątrobowy]]
 |wydalanie                  = 
 |drogi podawania            = doustnie, podskórnie
 |objętość dystrybucji       = 
 |commons                    = 
}}
'''Disulfiram''' – [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]], lek stosowany w leczeniu [[alkoholizm]]u, którego działanie polega na wpływie na metabolizm [[Etanol|alkoholu etylowego]]{{r|psc}}.

== Działanie i wskazania ==
Związek ten zaburza metabolizm [[Etanol|alkoholu]] w organizmie. Hamuje działanie [[dehydrogenaza aldehydowa|dehydrogenazy aldehydowej]], przez co utrudnia [[utlenianie]] [[aldehyd octowy|aldehydu octowego]] do mniej szkodliwego [[kwas octowy|kwasu octowego]]. Kumulujący się w organizmie aldehyd octowy powoduje objawy zatrucia (tzw. [[reakcja disulfiramowa]]){{r|MP4}}.

Stosowanie środków zawierających disulfiram (''Anticol'', ''Antabus'') jest jedną z metod leczenia alkoholizmu, który można zaliczyć do [[terapia awersyjna|terapii awersyjnej]]. W wyniku podania leku (czasem jest on chirurgicznie umieszczany podskórnie w postaci stale uwalnianej do organizmu), spożycie alkoholu powoduje bardzo nieprzyjemną reakcję organizmu. Obawa przed tą reakcją może powstrzymać pacjenta od konsumpcji napojów alkoholowych. W Polsce leczenie wymaga zgody pacjenta i odbywa się pod kontrolą lekarza. Część terapeutów uzależnień jest przeciwna stosowaniu disulfiramu z powodu małej skuteczności oraz potencjalnie niebezpiecznych skutków ubocznych i w wielu krajach został on wycofany z lecznictwa.

== Przeciwwskazania ==
* nadwrażliwość na disulfiram, [[tiokarbaminiany]]
* stan nietrzeźwości lub wcześniejsze (24–48 h) spożywanie alkoholu (także w postaci preparatów zawierających etanol)
* wcześniejsze (12 h) stosowanie [[paraldehyd]]u lub [[metronidazol]]u, narażenie na działanie [[1,2-Dibromoetan|1,2-dibromoetanu]] ({{Chem2|CH2BrCH2Br}})
* [[niewydolność serca]], [[niewydolność serca|niewydolność obwodowa krążenia]], [[Zawał mięśnia sercowego|zawał serca]], [[choroba niedokrwienna serca]], [[Zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń|zapalenie zarostowe tętnic]], [[nadciśnienie tętnicze]], [[zapalenie wielonerwowe]], zapalenie [[Nerw wzrokowy|nerwu wzrokowego]], wcześniejsze próby samobójcze, [[zaburzenia psychiczne]]
W czasie trwania i w przeciągu 14 dni od zakończenia leczenia disulfiramem nie należy spożywać alkoholu. Zachować ostrożność w przypadku stosowania u chorych z chorobami układu oddechowego, [[cukrzyca|cukrzycą]], [[padaczka|padaczką]], chorobami nerek i wątroby, [[niedoczynność tarczycy|niedoczynnością tarczycy]], [[psychoza]]mi. Wystąpienie reakcji disulfiramowej może pogłębić stopień zaawansowania tych chorób.

== Interakcje ==
Disulfiram wzmacnia działanie:
* [[Fenytoina|fenytoiny]] – mogą pojawić się objawy toksyczne
* [[Warfaryna|warfaryny]] i doustnych leków przeciwzakrzepowych – ryzyko krwawienia
* [[Cisplatyna|cisplatyny]], [[omeprazol]]u, [[Teofilina|teofiliny]], [[fenazon]]u, [[chlorodiazepoksyd]]u, [[diazepam]]u.
Może zmniejszać stężenie [[Perfenazyna|perfenazyny]]. Równoczesne stosowanie z metronidazolem może prowadzić do napadów [[Majaczenie alkoholowe|białej gorączki]] i [[Splątanie|amencji]]. Stosowanie z [[izoniazyd]]em może powodować zaburzenia koordynacji, zachowania i ruchu, bezsenność, drażliwość. Disulfiram nasila działanie i hamuje [[metabolizm]] oksydacyjny pochodnych [[Benzodiazepiny (leki)|benzodiazepin]]. Kontakt z [[Rozpuszczalnik organiczny|rozpuszczalnikami organicznymi]] zawierającymi alkohol, [[aldehyd octowy]] lub [[paraldehyd]] może wywołać reakcję disulfiramową, którą mogą nasilać [[Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne|trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne]] i [[cyklosporyna]]. [[Amitryptylina]] i [[chloropromazyna]] mogą nasilać reakcję disulfiramową. Disulfiram hamuje utlenianie i wydalanie [[Ryfampicyna|ryfampicyny]]. Disulfiram może przedłużać działanie [[alfentanyl]]u.

== Działania niepożądane ==
* nudności, wymioty, smak czosnku w ustach lub metaliczny posmak, zapalenie wątroby, zmiany skórne, tymczasowa [[impotencja]]
* bóle głowy, [[splątanie]], [[astenia]], [[zaburzenia depresyjne|depresja]], senność, zapalenie [[Nerw wzrokowy|nerwu wzrokowego]], zapalenie [[Obwodowy układ nerwowy|nerwów obwodowych]], zapalenie wielonerwowe
* zwiększenie aktywności [[Fosfotaza alkaliczna|fosfatazy alkalicznej]], [[Dehydrogenaza mleczanowa|dehydrogenazy mleczanowej]], [[aminotransferaza alaninowa|ALT]], [[Aminotransferaza asparaginianowa|AST]]
* zwiększenie stężenia [[Bilirubina|bilirubiny]], [[cholesterol]]u we krwi, [[aceton]]u w moczu
Rzadko:
* reakcje psychotyczne
Pod wpływem etanolu:
* zaburzenia rytmu serca, [[hipotonia]], [[zapaść sercowo-naczyniowa]], [[Choroba niedokrwienna serca|dławica piersiowa]], [[Zawał mięśnia sercowego|zawał serca]]
* zaburzenia neurologiczne, obrzęk mózgu, krwotoki w ośrodkowym układzie nerwowym

== Ciąża i laktacja ==
Nie stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią{{r|MP4}}.

== Dawkowanie ==
; Tabletki doustne
Początkowo 500&nbsp;mg dziennie (jest to dawka maksymalna) przez tydzień lub dwa tygodnie, następnie dawkę zmniejsza się do 250&nbsp;mg dziennie (125–500&nbsp;mg dziennie){{r|MP2}}.
; Tabletki do implantacji
8–10 tabletek rozmieszczonych gwiaździście podpowięziowo. Powtórne wszczepienie możliwe po 8 miesiącach{{r|MP3}}.

== Preparaty w Polsce ==
Dostępne w Polsce preparaty disulfiramu (2020): ''Anticol'' (tabletki) i ''Disulfiram WZF'' (tabletki do implantacji). Oba preparaty produkowane są przez [[Polfa Warszawa|Polfę Warszawa]] i są dostępne na receptę{{r|MP}}. Dawniej tabletki do implantacji produkowane były pod nazwą ''Esperal''{{r|poradnikzdrowie}}.

== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="psc">{{PSChem|s=98}}</ref>
<ref name="DB">{{DrugBank|id=DB00822|nazwa=Disulfiram}}</ref>
<ref name=MP>{{Indeks Leków MP|id = 240|nazwa = Disulfiram|data dostępu = 2020-12-29 |preparaty = tak}}</ref>
<ref name=MP2>{{Indeks Leków MP|id = 5205|nazwa = Anticol|data dostępu = 2020-12-29}}</ref>
<ref name=MP3>{{Indeks Leków MP|id = 5214|nazwa = Disulfiram WZF|data dostępu = 2020-12-29}}</ref>
<ref name=MP4>{{Indeks Leków MP|id = 228|nazwa = Disulfiram|data dostępu = 2020-12-29}}</ref>
<ref name=poradnikzdrowie>{{Cytuj |tytuł = Esperal (disulfiram): jak działa i jakie są skutki uboczne posiadania wszywki alkoholowej? |data dostępu = 2020-12-29 |praca = Poradnikzdrowie.pl |url = https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/esperal-disulfiram-jak-dziala-i-jakie-sa-skutki-uboczne-posiadania-wszywki-alkoholowej-aa-oyTe-vtQi-QB4L.html |data = 2017-10-10 |autor = Inga Kazana}}</ref>
}}

{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
{{Klasyfikacja ATC|N07|P03}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Alkoholizm]]
[[Kategoria:Leki przeciwpierwotniakowe]]
[[Kategoria:Terapia uzależnień]]
[[Kategoria:Związki siarkoorganiczne]]
[[Kategoria:Karbaminiany]]