Tekst źródłowy strony Podział administracyjny Portugalii

{{Polityka Portugalii}}

'''Podział administracyjny [[Portugalia|Portugalii]]''' jest stosunkowo skomplikowany i na przestrzeni lat ulegał on dość istotnym zmianom. Od roku 2013, Republika Portugalska formalnie jest podzielona na:
{| class="wikitable"  style="margin: 1em auto 1em auto;"
|-
! style="width:200px; text-align:centre"|Nazwa portugalska
! style="width:50px; text-align:centre"|Liczba
! style="width:200px; text-align:centre"|Polskie tłumaczenie
|-
| style="text-align:left" | ''Regiões Autónomas''
| style="text-align:right;"| '''2'''
| '''Regiony autonomiczne'''
|-
| style="text-align:left" | ''Áreas Metropolitanas''
| style="text-align:right;"| '''2'''
| '''Obszary metropolitarne'''
|-
| style="text-align:left" | ''Comunidades intermunicipais''
| style="text-align:right;"| '''21'''
| '''Wspólnot międzygminnych'''
|-
| style="text-align:left" | ''Concelhos''
| style="text-align:right;"| '''308'''
| '''[[Gminy Portugalii|Gmin]]'''
|-
| style="text-align:left" | ''Freguesias''
| style="text-align:right;"| '''3092'''
| '''Sołectwa'''
|-
| style="text-align:left" | ''Cidades''
| style="text-align:right;"| '''151'''
| '''[[Miasta w Portugalii|Miasta]]'''
|-
| style="text-align:left" | ''Vilas''
| style="text-align:right;"| '''533'''
| '''[[Miasteczko (urbanizacja)|Miasteczek]]'''
|-
|}

== Regiony autonomiczne ==
Region autonomiczny w Portugalii jest jednostką podziału administracyjnego najwyższego stopnia (pierwszy poziom). Podział na tego typu jednostki obowiązuje od roku 1976 i został zapisany w [[Konstytucja Portugalii|tamtejszej konstytucji]]. Od 1976 do dziś funkcjonują dwa regiony autonomiczne - obydwa stanowią [[archipelag]]i na [[Ocean Atlantycki|Oceanie Atlantyckim]] - które wraz z kontynentalną Portugalią tworzą Republikę Portugalską:
# '''[[Azory|Region Autonomiczny Azorów]]''' ([[Język portugalski|port.]] ''Região Autónoma dos Açores'')
# '''[[Madera|Region Autonomiczny Madery]]''' (''Região Autónoma da Madeira'')

== Obszary metropolitarne ==
Obydwa obszary metropolitarne w Portugalii faktycznie utworzono już w roku 1991, jednak dopiero na mocy ustawy nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku stanowią one jednostkę podziału administracyjnego kraju. Zgodnie z ustawą 46/2008 "obszary metropolitalne Lizbony i Porto są osobami prawnymi prawa publicznego i stanowią szczególną formę stowarzyszenia gmin":
# '''[[Zespół Metropolitalny Lizbony|Obszar metropolitarny Lizbony]]''' (''Área Metropolitana de Lisboa'')
# '''[[Zespół Metropolitalny Porto|Obszar metropolitarny Porto]]''' (''Área Metropolitana do Porto'')

== Wspólnoty międzygminne ==
Zgodnie z ustawą nr 75/2013 z dnia 12 września 2013 roku w Portugalii funkcjonuje 21 wspólnot międzygminnych:
{|
|
# '''Centralne Alentejo''' (''Alentejo Central'')
# '''Nadbrzeżne Alentejo''' (''Alentejo Litoral'')
# '''[[Algarve]]''' (''Algarve'')
# '''Górne Alentejo''' (''Alto Alentejo'')
# '''Górne Minho''' (''Alto Minho'')
# '''Górna Tâmega''' (''Alto Tâmega'')
# '''Ave'''
# '''Dolne Alentejo''' (''Baixo Alentejo'')
# '''Dolna Beira''' (''Beira Baixa'')
# '''Beiras e Serra da Estrela'''
# '''Cávado'''
# '''Douro'''
# '''Lezíria do Tejo'''
# '''Środkowy Tag''' (''Médio Tejo'')
# '''Oeste'''
# '''Region Aveiro''' (''Região de Aveiro'')
# '''Region Coimbra''' (''Região de Coimbra'')
# '''Region Leiria''' (''Região de Leiria'')
# '''Tâmega e Sousa'''
# '''Terras de Trás-os-Montes'''
# '''Viseu Dão Lafões'''
|
|}

== Gminy ==
{{osobny artykuł|Gminy Portugalii}}

== Sołectwa ==
Każda gmina w Portugalii podzielona jest na sołectwa (port. ''freguesias''), jako jednostkę podziału administracyjnego najniższego szczebla. W wyniku reformy z 2013 liczba portugalskich sołectw zmniejszyła się z 4257 do 3092, bowiem niektóre sąsiadujące ze sobą sołectwa (zlokalizowane w tej samej gminie) połączono w związki sołectw (port. ''união de Freguesias'').

== Miasta ==
{{osobny artykuł|Miasta w Portugalii}}

== Podział terytorialny (NUTS) ==
W celach statystycznych wyróżnia się siedem regionów, wytyczonych w roku 2003 przez [[Unia Europejska|Unię Europejską]] w ramach programu [[NUTS]]. Są to:
=== NUTS I ===
# '''Kontynentalna Portugalia'''
# '''[[Azory]]'''
# '''[[Madera]]'''

=== NUTS II (Regiony) ===
# [[Alentejo]] ze stolicą w [[Évora|Évorze]]
# [[Algarve]] ze stolicą w [[Faro (miasto w Portugalii)|Faro]]
# [[Azory|Autonomiczny Region Azorów]] (''Região Autónoma dos Açores'') ze stolicą w [[Ponta Delgada]]
# [[Madera|Autonomiczny Region Madery]] (''Região Autónoma da Madeira'') ze stolicą w [[Funchal]]
# [[Region Centrum|Region Centralny]] (''Região Centro'') ze stolicą w [[Coimbra|Coimbrze]]
# [[Region Lizbony]] (''Região de Lisboa'')
# [[Region Północny (Portugalia)|Region Północny]] (''Região Norte'') ze stolicą w [[Porto]]

=== NUTS III (Podregiony) ===
NUTS III w Portugalii stanowi 25 jednostek terytorialnych, są to:
* obydwa regiony autonomiczne
* obydwa obszary metropolitarne
* 21 wspólnot międzygminnych

== Dystrykty kontynentalnej Portugalii ==
[[Plik:PortugalNumbered.png|thumb|200px|Dystrykty kontynentalnej Portugalii.]]
{| class="wikitable sortable"
! Numer na mapie
! Nazwa
! Stolica
! Ludność <small>(dane z 2005 roku)</small>
! Powierzchnia <small>([[kilometr kwadratowy|km²]])</small>
! Liczba gmin
! Liczba sołectw
|-
| 12. || [[Dystrykt Aveiro]] || [[Aveiro]] || 713 578 || 2808 || 19 || 208
|-
| 5. || [[Dystrykt Beja]] ||  [[Beja]] || 161 211 || 10 225 || 14 || 100
|-
| 17. || [[Dystrykt Braga]] || [[Braga]] || 831 368 || 2673 || 14 || 515
|-
| 14. || [[Dystrykt Bragança]] || [[Bragança (miasto)|Bragança]] || 148 808 || 6608 || 12 || 299
|-
| 9. || [[Dystrykt Castelo Branco]] || [[Castelo Branco]] || 208 069 || 6675 || 11 || 160
|-
| 11. || [[Dystrykt Coimbra]] || [[Coimbra]] || 441 245 || 3947 || 17 || 209
|-
| 7. || [[Dystrykt Évora]] ||  [[Évora]] || 173 408 || 7393 || 14 || 91
|-
| 6. || [[Dystrykt Faro]] || [[Faro (miasto w Portugalii)|Faro]] || 395 208 || 4960 || 16 || 84
|-
| 10. || [[Dystrykt Guarda]] || [[Guarda]] || 173 716 || 5518 || 14 || 336
|-
| 2. || [[Dystrykt Leiria]] || [[Leiria]] || 459 450 || 3515 || 16 || 148
|-
| 1. || [[Dystrykt Lizbona|Dystrykt Lizboński]] || [[Lizbona]] || 2 135 992 || 2800 || 16 || 226
|-
| 8. || [[Dystrykt Portalegre]] || [[Portalegre]] || 127 018 || 6065 || 15 || 86
|-
| 16. || [[Wielkie Porto|Dystrykt Porto]] || [[Porto]] || 1 781 826 || 2395 || 18 || 283
|-
| 3. || [[Dystrykt Santarém]] || [[Santarém (Portugalia)|Santarém]] || 475 344 || 6747 || 21 || 193
|-
| 4. || [[Dystrykt Setúbal]] || [[Setúbal]] || 788 459 || 5064 || 13 || 82
|-
| 18. || [[Dystrykt Viana do Castelo]] || [[Viana do Castelo]] || 252 011 || 2255 || 10 || 290
|-
| 15. || [[Dystrykt Vila Real]] || [[Vila Real]] || 223 731 || 4328 || 14 || 268
|-
| 13. || [[Dystrykt Viseu]] || [[Viseu]] || 394 927 || 5007 || 24 || 372
|-
|}

== Podział tradycyjny ==
W życiu codziennym dominuje historyczny podział regionalny, obowiązujący oficjalnie w latach 1936–1975. W ten sposób klasyfikowane jest na przykład pochodzenie produktów spożywczych, z winem na czele.
{| class="wikitable"
| valign="top" | '''[[Alentejo]] :'''
* [[Alto Alentejo]]
* [[Baixo Alentejo]]
* [[Ribatejo]]
| valign="top" | '''[[Beira (kraina)|Beira]] :'''
* [[Beira Alta]]
* [[Beira Baixa]]
* [[Beira Litoral]]
| valign="top" |
* [[Azory|Açores]] (Azory)
* [[Algarve]]
* [[Douro Litoral]]
* [[Estremadura (Portugalia)|Estremadura]]
* [[Madera|Madeira]] (Madera)
* [[Minho (kraina)|Minho]]
* [[Trás-os-Montes]] e [[Alto Douro]]
|}


{{Portugalia}}
{{Krainy historyczne Portugalii}}
{{Podział administracyjny państw Europy}}

[[Kategoria:Podział administracyjny Portugalii| ]]