Wikipodróże

Szwecja

państwo w Europie Północnej
Świat > Eurazja > Europa > Europa Północna > Skandynawia > Szwecja
Szwecja
Sverige
Flaga
Lokalizacja
Informacje
Stolica Sztokholm
Ustrój monarchia konstytucyjna
Waluta 1 korona szwedzka (SEK) = 100 öre
Strefa czasowa czas zimowy +1.00, czas letni UTC+2.00
Powierzchnia 449 964 km²
Liczba ludności 10 576 145
Język urzędowy szwedzki
Religia dominująca 87% luteranie, 2% katolicy
Kod telefoniczny +46
Napięcie elektryczne 230V / 50 Hz
Kod samochodowy S
Ruch samochodowy prawostronny
Domena internetowa .se

Szwecja, nazwa oficjalna Królestwo Szwecji (po szwedzku Sverige, Konungariket Sverige) – skandynawskie państwo w Europie Północnej.

Od 1995 roku jest członkiem Unii Europejskiej. Graniczy z Norwegią, Finlandią i Danią (przez most nad Sundem).

Szwecja stanowiła wojskową potęgę w XVII wieku i przez prawie dwa wieki nie uczestniczyła w żadnej wojnie. Zachowała neutralność w obydwu wojnach światowych. Sprawdzający się przez długie lata system kapitalistyczny połączony z rozbudowanym systemem świadczeń socjalnych został ostatnio osłabiony przez wysokie bezrobocie, wzrastające koszty utrzymania i spadek pozycji Szwecji na rynkach międzynarodowych. Niezdecydowanie odnośnie roli Szwecji w politycznej i gospodarczej integracji Europy spowodowało, że Szwecja wstąpiła do UE dopiero w 1995 roku oraz nie wprowadziła euro w 1999 roku.

Charakterystyka

edytuj

Geografia

edytuj

Szwecja jest krajem niskich wyżyn. Średnia wysokość wynosi 276 m n.p.m., a obszary powyżej 1000 m n.p.m. zajmują 2,6% powierzchni kraju.

Na północnym zachodzie wzdłuż granicy z Norwegią ciągną się Góry Skandynawskie z najwyższym szczytem kraju – Kebnekaise (2111 m n.p.m.). Góry te charakteryzują się rozległymi, silnie spłaszczonymi wierzchowinami, z licznymi niewielkimi lodowcami. Od wschodu przylega do nich Wyżyna Północnoszwedzka (Norrlandzka), przechodząca ku południowi w Obniżenie Środkowoszwedzkie i dalej w Wyżynkę Południowoszwedzką oraz Półwysep Skania. Wyżynę Południowoszwedzką otaczają nadbrzeżne niziny: Halland i Kalmarska. Południowy wschód zajmuje Nizina Zachodniobotnicka, a północny wschód Wyżyna Lapońska.

Szwecja jest wyjątkowo zasobna w wody lądowe, zajmuje pod tym względem trzecie miejsce w Europie w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Istnieje tu gęsta sieć rzeczna. Rzeki, choć krótkie są obfite w wodę, bystre, pełne progów, wodospadów i wirów. Najdłuższe rzeki to Klar (520 m) i Dalälren płynące w centrum kraju. Najpiękniejsze rzeki płyną jednak przez Norrland, biorąc początek z górskich jezior.

Jezior w Szwecji jest około 100 tys. i zajmują ponad 8,5% powierzchni kraju. Największe jeziora to: Wener (5545 km²), Wetter, Melar, Hjälmaren. Najgłębsze natomiast jest jezioro Hornaren – 221 m. Szwedzi utrzymują, że wody z ich rzek i jezior są tak czyste, że można je pić bez jakichkolwiek obaw. Choć jest to może stwierdzenie nieco przesadzone, prawdą pozostaje fakt, że przynajmniej na obszarze Laponii środowisko naturalne pozostało nieskażone. Działalność człowieka w tej części kraju ogranicza się do niezbędnego minimum.

Fauna i flora

edytuj

W Szwecji istnieją surowe ustawy nakazujące ochronę przyrody. Obowiązuje tu zresztą pradawne niepisane prawo, które gwarantuje swobodę poruszania się praktycznie wszędzie. W każdym miejscu można rozbić namiot, biwakować, poruszać się po rezerwatach, a nawet po terenach prywatnych, pod warunkiem, że nie wyrządzi się żadnych szkód. W kraju znajduje się ponad 190 obiektów chroniących środowisko naturalne, w tym 23 parki narodowe o łącznej powierzchni ponad 6330 km².

Ze względu na położenie – południowa Szwecja, to w zasadzie Europa Środkowa, północ to tereny położone już za podbiegunowym kołem północnym – roślinność Szwecji charakteryzuje się dużą różnorodnością – od torfowiskowej do lasów liściastych.

Jeśli chodzi o szwedzką faunę, trzeba stwierdzić, że udało się tu sporo osiągnąć dzięki rozumnemu współżyciu człowieka z naturalnym otoczeniem. W dzisiejszej Szwecji żyje bowiem niemała ilość niedźwiedzi, rysi, lisów i saren. Na dalekiej północy hodowane są renifery (nie występują już w stanie dzikim). Szwecja jest jednak przede wszystkim rajem dla ornitologów, gdzie spotykane są liczne rzadkie gatunki ptaków.

Klimat

edytuj
Miasto Rok Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień
Sztokholm +6 °C –2,8 °C –3,3 °C 0 °C +3,8 °C +10,5 °C +14,3 °C +17 °C +15,9 °C +11 °C +6 °C +1,6 °C –2,2 °C
Göteborg +8,8 °C +0,5 °C +0,5 °C +2,7 °C +5,5 °C +11 °C +15 °C +15,9 °C +15,4 °C +12,1 °C +8,8 °C +3,8 °C 0 °C
Malmö +7,6 °C 0 °C –0,5 °C +2,2 °C +5,5 °C +11 °C +14,3 °C +16,5 °C +16 °C +12,7 °C +8,2 °C +4,4 °C +1,1 °C

Szwecja ma klimat umiarkowany, a dzięki wpływom Prądu Północnoatlantyckiego o wiele łagodniejszy, niżby to wyniknął z szerokości geograficznej. Na północy kraju klimat ma charakter kontynentalny z surową zimą i krótkim chłodnym latem. W środkowej i południowej Szwecji przeważają masy powietrza morskiego.

Średnia miesięczna temperatura powietrza kształtuje się następująco:

  • styczeń 0°C i lipiec 15-17°C – południowe wybrzeża Skanii
  • styczeń –14°C i lipiec 10°C – północ

Charakterystyczną cechą klimatu szwedzkiego są deszcze, które sprawiają, że jednym z najczęstszych tematów do rozmowy jest kwestia pogody. Roczna suma opadów wynosi od 400 mm w kotlinach śródgórskich, 600–700 mm na południu kraju, do 1500 mm w górach. Znaczna część opadów spada w postaci śniegu, którego pokrywa utrzymuje się na południu od kilku dni do 2–3 miesięcy, a na północy zalega nawet do 8 miesięcy.

Historia

edytuj

Historia Szwecji zaczyna się około 12 tys. lat p.n.e. w czasach, gdy gruba pokrywa lodu zaczęła cofać się w stronę północy, a na uwolnionych od lodu terenach zaczęły pojawiać się koczownicze plemiona. Stałe osiedla rolnicze rozwinęły się w ok. 3 tys. lat p.n.e. Informacje na temat najdawniejszych ludów zamieszkujących Szwecję znajdujemy u rzymskiego historyka Tacyta. Pisał on, że obszar ten zamieszkują Goci i Svearowie. To drugie plemię dało nazwę krajowi. Ich głównym ośrodkiem politycznym i religijnym była Uppsala. Okres od 700 do 1000, to w historii krajów skandynawskich epoka wikingów – żeglarzy i łupieżców. Chrześcijaństwo wypierało ze Szwecji pogański kult Odyna bardzo powoli i choć w 1008 r. ochrzczony został pierwszy szwedzki król – Olaf Skatkonung, pogańska stolica Uppsala padła ostatecznie w XII w. Po okresie walk pomiędzy zwaśnionymi dynastiami, toczącymi się we wczesnym średniowieczu, w wieku XIV podjęto próby zjednoczenia królestw skandynawskich. Udało się to królowej Małgorzacie, która wysunęła na kandydata do tronu swojego bratanka Eryka Pomorskiego. W 1396 r. został on wybrany królem Szwecji, a ponieważ zasiadał na tronie duńskim i norweskim, zjednoczenie państw skandynawskich stało się faktem. Pakt ten nazwano w historii Unią Kalmarską. Z czasem okazało się, że sprzeczne często interesy stanowią dla unii zagrożenie. Doszło do serii buntów i powstań, które krwawo stłumione przeszły do historii pod nazwą “krwawej łaźni”. Jedną z najpopularniejszych w historii Szwecji postacią stał się po rzezi sztokholmskiej z 1520 r. Gustaw Erikson. Z powodzeniem prowadził on walkę z Duńczykami i wzniecał przeciwko nim powstania. Po zwycięstwie nad Danią parlament wybrał go królem Szwecji, zrywając tym samym unię. Panowanie dynastii Wazów trwało 150 lat i w tym okresie luterańska już Szwecja stała się najpotężniejszą monarchią europejską toczącą zwycięskie wojny z Rosją i Polską. Wtedy tez nastąpił gwałtowny rozwój gospodarczy Szwecji, opierający się przede wszystkim na górnictwie. Kraj prowadził politykę ekspansji terytorialnej zmieniając do przekształcenia Morza Bałtyckiego w wewnętrzny akwen szwedzki. Za panowania Karola XII nastąpił upadek olbrzymiego państwa. Monarcha ten poniósł historyczną klęskę w bitwie pod Połtawą z dowodzonymi przez Piotra I Wielkiego wojskami rosyjskimi. Po jego śmierci nastąpił schyłek monarchii absolutnej, a także upadek gospodarki i sprawnych rządów. Wstąpienie na tron Gustawa III oznaczało ponowne wzmocnienie monarchii i nadejście krótkiego okresu absolutyzmu oświeconego. Monarcha ten, panujący od 1771 r. sprzyjał rozwojowi sztuki, sam był bowiem wielkim miłośnikiem architektury i rzeźby francuskiej. Szwedzi zawdzięczają mu także wydaną w 1772 r. konstytucję. Zapewniała ona wolność religijną, dostęp do przedstawicieli wszystkich klas społecznych do funkcji publicznych, zniesienie tortur i swobodę prasy. Gustaw III zginął w 1792 r. z rąk zabójcy. Po jego śmierci zaczął się znowu okres upadku państwa, który trwał aż do objęcia tronu przez francuskiego marszałka Bernadotte’a (przyjął imiona Karol Jan). Za jego panowania Szwecja przyłączyła się do antynapoleońskiej koalicji, a po klęsce Napoleona poniesionej w bitwie pod Lipskiem, Szwecja odebrała Danii Norwegię. W momencie wybuchu I wojny światowej Szwecja ogłosiła neutralność, jednocześnie starając się hamować silne wewnętrzne sympatie proniemieckie. Wynikały one z wielowiekowych związków handlowych, kulturowych i językowych. Podczas II wojny światowej państwo szwedzkie ponownie zostało neutralne. Tym razem sympatie proniemieckie były niewielkie. W 1973 r. na tron Szwecji, po śmierci dziadka Gustawa VI Adolfa, wstąpił obecnie panujący Karol XVI Gustaw. Od 1995 kraj przystąpił do Unii Europejskiej. Szwecja jest krajem dobrobytu, choć jej obywatele płacą jedne z najwyższych w świecie podatków.

Kultura i sztuka

edytuj

Mówiąc o wkładzie Szwecji do kultury europejskiej i światowej należy chyba zacząć od dziedziny, w której Szwedzi odnosili w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci najbardziej znaczące sukcesy. Winston Churchill powiedział kiedyś, że Greta Gabro to: “najbardziej interesująca kobieta wszech czasów”. Świat miał również na ustach takie nazwiska szwedzkich aktorek jak: Ingrid Bergman, Anita Ekberg, Bibi Anderson, Britt Ekland czy Elke Sommers. Wielkie zainteresowanie na całym świecie wzbudziły filmy reżyserowane przez Ingmara Bergmana, który umiejętnie przenosząc na taśmę filmową problemy natury filozoficznej sprawił, że szybko jego filmowe arcydzieła zaczęto utożsamiać z twórczością szwedzką. Obok Bergmana, międzynarodowa sławę i popularność zdobył jego ulubiony aktor, Max von Sydow, a inny reprezentant szwedzkiej kinematografii, Sven Nykvist, jest autorem zdjęć do kilku filmów amerykańskiego reżysera, Woody Allena. Na sukcesy odnoszone przez artystów szwedzkich duży wpływ ma określona polityka kulturalna państwa, które od lat zapewnia rozmaite stypendia i dożywotnie renty. Twórcy mogą całkowicie i bez obaw o stronę materialną życia oddawać się swojemu powołaniu. Ciekawostką może być fakt, że w Szwecji, podobnie zresztą jak w pozostałych krajach skandynawskich, pisarz, którego książka została wydana i znajduje się w sieci bibliotek publicznych, od każdego jej wypożyczenia pobiera niewielką sumę. Szczególną uwagę poświęca się w Szwecji wychowaniu dzieci. Tu postacią pierwszoplanową jest pisarka Astrid Lindgren której książki zostały przetłumaczone na 17 języków. W Vimmerby, gdzie urodziła się ta słynna pisarka, powstało miniaturowe miasteczko, w którym mieszkają znane dzieciom postacie z jej książek. Oprócz uroczyście obchodzonych, tak jak we wszystkich innych krajach Europy świąt katolickich, czyli Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy, specyficznymi świętami miejscowymi są tzw. Valpurga – święto wiosny fetowane 30 kwietnia, choć w wielu regionach kraju leży jeszcze śnieg. Tego dnia, począwszy od 1928 roku organizowany jest konkurs piękności nazywany wyborem najpiękniejszej Łucji Sztokholmu. Palące się na głowie Łucji świece są symbolem światła, zwyciężającego złe siły nocy i zimy. Kolejnym szwedzkim zwyczajem są obchody dnia św. Jana, organizowane zawsze w najbliższa sobotę, poprzedzającą dzień 24 czerwca. Ważnym elementem każdego świętowania jest oczywiście jedzenie. Z resztą przeciętny Szwed bardzo lubi zjeść i wypić w wesołym towarzystwie. Wielką uwagę poświęca się w Szwecji sprawom kulinarnym, a kuchnia szwedzka jest najbogatsza i najbardziej urozmaicona wśród kuchni krajów skandynawskich. Charakterystyczną cechą dań kuchni szwedzkiej jest połączenie smaku słodkiego ze słonym. Klasyczną już, rozpowszechnioną w wielu krajach europejskich formą posiłku jest tzw. smorgasbord, czyli szwedzki bufet. W porze obiadowej Szwedzi jedzą w pośpiechu – przeważnie w restauracji położonej blisko miejsca pracy lub po prostu w stołówce zakładowej. Głównym posiłkiem dnia jest kolacja w gronie rodziny po godz. 18:00. Podczas zimowego przesilenia (22 XII) na południu Szwecji dzień trwa zaledwie 6 godzin, a na północy poza kołem podbiegunowym panuje 24-godzinna noc polarna. W arktycznej części kraju zimą w ogóle nie gasi się lamp ulicznych, a śniegowe pługi, lodołamacze i urządzenia odmrażające działają całą dobę. Każdego roku Szwedzi rzucają ciemnością wyzwanie, obchodząc Zimowe Święto Światła. Stawiano w oknach płonące świece, a na miejskich placach połyskują w mroku choinki.

Polityka

edytuj

Szwecja jest monarchią konstytucyjną. Konstytucja nie jest jednolitym aktem prawnym, ponieważ w jej skład wchodzą oddzielne dokumenty:

  • „Akt o formie rządów” z 1974 r.
  • „Ustawa o wolności prasy” z 1948 r.
  • „Akt o sukcesji tronu” z 1810 r.

Oprócz tych praw fundamentalnych istnieje jeszcze „Akt o Riksdagu”, który ma niższą rangę niż wcześniej wymienione, właściwie zajmuje pozycję pośrednią między prawami fundamentalnymi a zwykłymi ustawami. Tym niemniej można ją znaleźć obok trzech wcześniej wspomnianych aktów w kolejnych wydaniach „Konstytucji Szwecji”. Obecnie obowiązująca konstytucja weszła w życie 1 stycznia 1975 roku. Uchwalono ją po długich dyskusjach zapoczątkowanych w 1954 roku. Dyskusję tę zainicjował spory rozdźwięk między treścią ówczesnej konstytucji dającą w systemie ustrojowym przewagę królowi, a rzeczywistością, w której dominował parlament kontrolowany przez Szwedzką Socjaldemokratyczną Partię Robotniczą (SAP). W tym miejscu warto wspomnieć o tym, że Szwecja jest państwem, w którym reformy systemu politycznego następują bardzo powoli i zazwyczaj polegają na akceptacji istniejących już w rzeczywistości rozwiązań.

Król jest głową państwa, ale ma niewielkie uprawnienia. Przez wieki systematycznie je tracił na rzecz innych organów państwowych: parlamentu, rządu i innych urzędów centralnych. Formalnie jednak nadal jest podmiotem władzy wykonawczej. Jednak najnowsza odsłona konstytucji tak ogranicza jego prerogatywy, że są one nawet mniejsze od uprawnień królowej brytyjskiej. Do kompetencji szwedzkiego króla zaliczamy zatem:

  • reprezentowanie Szwecji wobec innych głów państw i dyplomatów,
  • zwierzchnictwo w państwowym Kościele ewangelicko-luterańskim,
  • uroczyste otwieranie sesji Riksdagu,
  • wręczanie Nagrody Nobla,
  • udzielanie rady, zachęcanie i ostrzeganie parlamentu i rządu.

Monarcha ma również prawo do informowania go przez premiera o stanie państwa i najważniejszych pracach rządu. Co ciekawe, król utracił funkcję zwierzchnika sił zbrojnych. Nie ma prawa również do wyznaczania premiera i zatwierdzania nominacji ministrów. Jednakże interesujące jest sformułowanie, które znajdujemy w „Akcie o formie rządu” mówiące, że król nie ponosi odpowiedzialności za swoje czyny. Obecnie na tronie szwedzkim zasiada Karol XVI Gustaw. Wywodzi się on z dynastii Bernadotte, której założycielem był marszałek Francji Jean-Baptiste Jules Bernadotte – późniejszy Karol XIV Jan.

Parlament szwedzki zwany Riksdagiem jest jednoizbowy. Chociaż do 1969 roku był dwuizbowy, a do 1866 czterostanowy. Wybory do Riksdagu są:

  • powszechne,
  • równe,
  • bezpośrednie,
  • tajne.

Kadencja parlamentu trwa 4 lata, choć jeszcze do 1994 roku trwała tylko 3 lata. Kandydaci na posłów rywalizują o 349 miejsc w Riksdagu. 310 mandatów pochodzi z okręgów, a 39 z krajowych list partyjnych. Ta druga grupa mandatów rozdzielana jest między partie, które dostały się do Riksdagu po przekroczeniu wymaganego progu 4% głosów w skali państwa. Partie, które nie uzyskały tych 4%, ale w jednym z okręgów zdobyły 12% głosów również mogą mieć swoich posłów w parlamencie, ale nie mogą uczestniczyć w rozdziale drugiej grupy mandatów. Deputowani są wybierani wg zmodyfikowanego, proporcjonalnego systemu wyborczego Saint – Lague. Obywatele, którzy ukończyli 18 lat uzyskują zarówno prawo wyborcze bierne, jak i czynne. Charakterystyczne dla szwedzkiego parlamentu jest funkcja varamena, czyli zastępcy. Każdy poseł ma swojego zastępcę, co umożliwia przejęcie jego funkcji przez varamena, w sytuacji, gdy nastąpiła nawet krótka niemożność pełnienia obowiązków przez danego deputowanego. Varamen musi pochodzić z tej samej partii, co jego poseł. Riksdag jest głównym organem władzy w państwie. Posiada funkcję ustawodawczą i kontrolną. Dodatkowo jego pozycję wzmacnia wyłączne prawo do zmiany konstytucji i jej interpretacji. Szwedzi, mimo że szanują ustawę zasadniczą, nie przywiązują dużej wagi do bezwzględnego przestrzegania jej. Ustawy wydawane przez Riksdag mogą być dalekie od zgodności z konstytucją. Dlatego też, w Szwecji nie istnieje coś takiego jak Trybunał Konstytucyjny. Taki stan rzeczy nazywamy dualizmem konstytucyjnym w traktowaniu ustawy zasadniczej. Jeśli chodzi o wspomnianą zmianę konstytucji to, aby ją przeprowadzić, Riksdag musi ogłosić bezwzględną większością głosów dwie identyczne uchwały, przy czym muszą je oddzielać wybory parlamentarne. Z tymi wyborami można przeprowadzić referendum konstytucyjne. Aby je przeprowadzić wystarczy jedynie zgłoszenie wniosku przez 1/10 ogółu posłów i przyjęcie go przez 1/3. Jeśli obywatele opowiedzą się przeciw zmianie, parlament nie może podjąć drugiej uchwały. Jeżeli obywatele będą za, procedura zmiany konstytucji jest kontynuowana przez nowo wybrany Riksdag. Kiedy jest już wybrany nowy parlament, powstaje Komitet Weryfikacji Wyborów, gdzie może być zaskarżone: nieprawidłowe przeprowadzenie elekcji. W jej skład wchodzi:

  • przewodniczący (zostaje nim sędzia lub były sędzia, który nie może być równocześnie deputowanym)
  • 6 członków.

Inną ciekawą funkcją w Riksdagu jest talman. Talman stoi na czele parlamentu. Do jego funkcji należy:

  • wyznaczanie premiera,
  • powierzanie mu misji tworzenia rządu,
  • interpretacja parlamentarnych procedur,
  • ustalanie kolejności zabierania głosu przez posłów.

Talman musi pozostać bezstronny, więc nie głosuje i nie przemawia w imieniu swojej partii. Talman razem ze swoimi zastępcami, przewodniczącymi frakcji, szefem kancelarii Riksdagu tworzy Radę Przewodniczących, która ma duży wpływ na procesy ustawodawcze. Riksdag powołuje również czterech ombudsmanów m.in. do

  • spraw sprawiedliwości,
  • wojskowych,
  • ochrony konsumentów.

Ich główne zadanie to egzekwowanie odpowiedzialności rządu przed parlamentem. I tak ombudsman do spraw sprawiedliwości czuwa, aby ustawy były przestrzegane przez organy państwowe (z wyjątkiem rządu). Informacje o nadużyciach przekazuje opinii publicznej. Ombudsman do spraw wojskowych zajmuje się kontrolą przestrzegania ustaw ze sfery obronności: pełnienia służby wojskowej i funkcjonowania sił zbrojnych. Z kolei ombudsman do spraw ochrony konsumentów czuwa nad interesami kupujących, aby sprzedający przestrzegali prawa, dbali o jakość oferowanych produktów i byli uczciwi w kwestii cen. Interesy szwedzkiego konsumenta są naprawdę chronione. Oprócz ombudsmanów Riksdag powołuje również gubernatora Banku Szwecji, talmana, szefa kancelarii, sekretarza Riksdagu i przewodniczących stałych i specjalnych (ad hoc) komisji. Parlament powołuje również Doradczą Radę ds. Zagranicznych składającą się z:

  • 9 deputowanych,
  • talmana,
  • króla.

Jest to organ, który zajmuje się, jak nazwa wskazuje, doradzaniem i kontrolą podmiotów zajmujących się prowadzeniem polityki zagranicznej. Wspomniane stałe komisje mają dużą autonomię. Są wybierane na podstawie układu sił partyjnych w parlamencie. Ich kompetencje to: opiniowanie projektów ustaw i uchwał przedłożonych później Riksdagowi. Komisje to miejsce dyskusji z udziałem ekspertów i ministrów, które krystalizują ostatecznie kształt i treść przyszłej ustawy. Jeśli chodzi o przedterminowe rozwiązanie parlamentu, to może ono nastąpić w dwóch przypadkach. W pierwszym musi zostać czterokrotnie odrzucona, przedłożona przez talmana kandydatura nowego premiera. W drugim, gdy rząd w ciągu tygodnia od uchwalenia wotum nieufności (istniejący w Szwecji dopiero od 1969) zarządzi nowe wybory.

Rząd sprawuje władzę wykonawczą i ustawodawczą, oraz składa się z premiera i powołanych przez niego ministrów. W Szwecji istnieją dwie kategorie ministrów. Pierwsza to ministrowie kierujący określonymi ministerstwami, a druga to ministrowie bez teki (tzw. radcy konsultanci). Ministerstwa nie są zbyt rozbudowane. Posiadają tylko funkcję kierowniczą i przygotowawczą ustaw, ponieważ istnieją obok nich rozbudowane urzędy centralne. Ich urzędnicy są apolityczni i dobrze wykształceni. Zadaniem tych urzędów jest bieżące zarządzanie. Taki stan rzeczy nazywamy dualizmem administracji rządowej. Dzięki niej zwiększa się sprawność działania instytucji państwowych. Wyjątkiem od tej zasady jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które jako jedyne łączy funkcje kierowania i zarządzania. Premierem rządu zostaje zawsze przywódca partii rządzącej, choć nie zawsze większościowej, gdyż w Szwecji istnieje zasada szwedzkiego parlamentaryzmu mniejszościowego. Jej fenomen polega na tym, że możliwe są rządy partii, która w Riksdagu jest mniejszością. Wynika ona z pragmatyzmu Szwedów skłonnych do kompromisu i przedkładania interesu państwa nad interesem partyjnym. Z tej zasady często korzystała SAP. Premiera powołuje talman. Propozycję przedstawia Riksdagowi. Jeżeli zostanie ona czterokrotnie odrzucona przez parlament, procedurę powołania premiera przeprowadza się dopiero po nowych, zarządzanych wyborach. Jak już wspomniałam wcześniej w Szwecji istnieje instytucja wotum nieufności. Jeśli otrzyma je premier, do dymisji musi podać się cały rząd, to powoduje m.in. niezwykle silną pozycję premiera w Radzie Ministrów. W Szwecji zdarzają się często długoletnie rządy jednego premiera. Dobrym przykładem jest T. Erlander, który rządził w latach 1946–1969. Rząd oprócz odpowiedzialności przed Riksdagiem, ponosi również odpowiedzialność konstytucyjną. W Szwecji istnieje Komisja Konstytucyjna Riksdagu, która sprawdza, czy rząd jest praworządny i czy kieruje się w swojej polityce interesem Królestwa. Rząd powołuje również własnych ombudsmanów, ale mają oni inne uprawnienia i zadania od ombudsmanów parlamentarnych. Powołani przez rząd zajmują się kontrolą przestrzegania prawa w określonych sferach życia publicznego. Rząd powołuje również Kanclerza Sprawiedliwości, którym zostaje wybitny prawnik. Jego główny cel to ochrona interesów państwa. Zajmuje się również kwestiami wolności prasy. Oprócz tego jest reprezentantem rządu w sporach cywilnoprawnych. Obecnie premierem jest Goran Persson. Stoi na czele rządu mniejszościowego zależnego od głosów Zielonych i komunistów. Obecny rząd składa się z premiera i 22 ministrów. Wśród nich jest wiele kobiet.

W latach powojennych w życiu politycznym Szwecji dominowała jedna partia: Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza (SAP), która nieprzerwanie sprawowała władzę od 1932 do 1976 roku, kiedy przegrała wybory. Drugą porażkę poniosła w 1991 roku, ale następne wybory w latach 1994, 1998 i 2002 przyniosły jej powrót do władzy. Jak więc widać partia ta zdecydowanie dominuje w życiu politycznych Szwecji. SAP powstała w 1889 roku. Większość jej członków to działacze związków zawodowych. SAP jest zwolenniczką państwa opiekuńczego, popiera silny wpływ państwa na gospodarkę i równość społeczną. SAP przywiązuje również wagę do równouprawnienia kobiet. W rezultacie w Szwecji udział kobiet w wybieralnych organach politycznych dochodzi często do 50%. Skrajnie lewicową partią jest Partia Lewicy (VP) utworzona w 1990 jako sukcesorka komunistów. Mimo swego radykalizmu, akceptuje parlamentarną drogę do socjalizmu. Inną znaczącą partią jest Umiarkowana Partia Koalicyjna (MSP). Ugrupowanie to odwołuje się do wartości konserwatywnych. Członkowie tej partii są zwolennikami monarchii, ścisłych związków z Kościołem, zmniejszenia zakresu świadczeń socjalnych i obniżenia podatków. Reprezentuje interesy wielkiego kapitału. Kolejna ważna partia to Partia Liberalna (FP), która jest zwolenniczką „socjalnego liberalizmu”. Podobnie jak konserwatyści są przeciwnikami interwencjonizmu państwowego i rozrastania się systemu świadczeń socjalnych. W 2002 liberałowie w wyborach odnieśli spory sukces, uzyskując poparcie 13,3% głosujących. Należy wspomnieć również o Partii Centrum, która jest ugrupowaniem centrolewicowym, reprezentującą interesy farmerów i drobnej przedsiębiorczości. Trzeba również powiedzieć o Partii Chrześcijańsko-Demokratyczna (KdS), która określa siebie mianem centrum, alternatywą dla lewicy i prawicy. W ostatnich wyborach do parlamentu weszli również Zieloni, dla których priorytetem jest oczywiście ochrona środowiska. Jak więc widać system partyjny Szwecji bogaty jest w partie, ale dominuje w nim zdecydowanie jedna z nich – SAP, która jedynie co kilka kadencji Riksdagu traci władzę. Ostatni raz ją straciła w 1991, kiedy koalicję utworzyły MSP, CP, FP i KdS.

Księżna Wiktoria, Victoria Ingrid Alice Désirée (ur. 14 lipca 1977), następczyni szwedzkiego tronu. Najstarsze dziecko króla Szwecji Karola XVI Gustawa i królowej Sylwii. Księżna Västergötland. Pełny tytuł to Jej Królewska Wysokość następczyni tronu Wiktoria.

W przypadku objęcia tronu, księżna Wiktoria będzie pierwszą od 300 lat kobietą, władczynią Szwecji. Ma brata księcia Karola Filipa (ur. 1979) i siostrę księżną Magdalenę (ur. 1982). Dziedziczką tronu jest dzięki ustawie z 1979, znajduje się również na liście sukcesyjnej tronu brytyjskiego.

Göran Persson (ur. 20 stycznia 1949) jest 41. premierem Szwecji. Urząd ten piastuje od marca 1996. Persson jest także przywódcą Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej (Sveriges socialdemokratiska arbetareparti). Poprzednikiem Perssona na stanowisku premiera był Ingvar Carlsson.

Gospodarka

edytuj

Szwecja jest najbogatszym krajem skandynawskim i jednym z najbardziej uprzemysłowionych państw świata, choć jeszcze 100 lat temu panowała tu bieda, a Szwedzi zmuszeni byli emigrować za chlebem do Ameryki. Szwecja jest państwem wysoko rozwiniętym gospodarczo, sprawnie zorganizowanym, neutralnym politycznie i dostatnim. Dąży do zrównania obywateli zarówno pod względem praw, jak i dochodów. Rozwój przemysłu zaczął się na dużą skalę w ostatnim dziesięcioleciu XIX w. Wynikało to z rosnącego zapotrzebowania na rudę żelaza, które stanowi główne bogactwo mineralne kraju. Eksploatowane są ponadto rudy miedzi, ołowiu, cynku, srebro i złoto oraz piryty. Brak surowców energetycznych rekompensowany jest przez hydroelektrownie, lokalizowane szczególnie na rzekach północy. W wyniku przeprowadzonego w 1982 r. Referendum postanowiono, iż do 2010 r. Szwecja zrezygnuje z wykorzystywania energii atomowej i wyłączy wszystkie elektrownie atomowe. Kraj ma największą powierzchnię leśną spośród wszystkich krajów europejskich (64%). Na jednego mieszkańca przypada prawie 3 ha lasów. Wielka obfitość lasów pozwoliła osiągnąć Szwecji światowy poziom w produkcji tarcicy, celulozy, papieru i tektury. Zakłady tej gałęzi przemysłu skupione są głównie na wybrzeży Zatoki Botnickiej, a 60% całej produkcji tego przemysłu przeznacza się na eksport. Szwecja eksportuje także swoje umiejętności. W miastach na niemal wszystkich kontynentach działają szwedzkie banki i firmy ubezpieczeniowe. Szczególnie aktywni są szwedzcy inżynierowie, którzy w krajach Trzeciego Świata budują hydroelektrownie, zapory, przedsiębiorstwa drzewne, lotniska, szpitale i inne obiekty użyteczności publicznej.

Społeczeństwo

edytuj

Zwyczaje

edytuj

Zakaz palenia obowiązuje w Szwecji w większości miejsc publicznych, m.in. w środkach transportu publicznego, na przystankach autobusowych i stacjach kolejowych. W restauracjach muszą być wydzielone miejsca dla niepalących.

Szwedzi są życzliwi dla turystów i zwykle chętnie udzielają im pomocy. Zwracanie się po imieniu jest powszechne, a pozdrowienie „Hej!” często słyszy się od nieznajomych osób.

Niekrępujący ubiór jest dozwolony niemal wszędzie, zwłaszcza latem.

Napiwki wliczane są do rachunku, kwotę można jednak zaokrąglić, ale nie więcej niż o 10%.

Przygotowania

edytuj

Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej/ Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Królestwa Szwecji do 90 dni jest paszport bądź dowód osobisty (starego i nowego wzoru). Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i pozwala na stwierdzenie tożsamości (szczególną uwagę w przypadku starszych, książeczkowych dowodów osobistych należy zwrócić na aktualność zdjęcia). Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie z uwagi na zasady polityki bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej dostępne są na stronie internetowej MSZ w dziale Informacje konsularne – „Informacje dla obywateli polskich wyjeżdżających do innych krajów UE/EOG”.

Z dniem 30 kwietnia 2006 r. (zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z 29 kwietnia 2004 r.) w przypadku pobytu nie przekraczającego trzech miesięcy obywatele UE uzyskują prawo pobytu w innym państwie członkowskim bez żadnych dodatkowych warunków i formalności poza koniecznością posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyska też członek rodziny obywatela UE nie mający unijnego obywatelstwa, niezależnie od jego przynależności państwowej.

Pobyt powyżej 90 dni. Prawo pobytu na okres przekraczający trzy miesiące uzyskują obywatele UE:

  • zatrudnieni lub prowadzący działalność gospodarczą w goszczącym państwie członkowskim;
  • mający wystarczające środki utrzymania dla siebie i członków swojej rodziny, aby nie stanowić podczas swego pobytu obciążenia dla systemu pomocy społecznej goszczącego państwa członkowskiego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne;
  • przybyli do goszczącego państwa członkowskiego w celu podjęcia nauki, w tym szkolenia zawodowego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne i środki finansowe na swoje utrzymanie.

W przypadku takiego pobytu po 30 kwietnia 2006 r. państwa członkowskie mogą wymagać od obywateli UE jedynie zarejestrowania się w urzędzie właściwym dla miejsca pobytu i uzyskania dowodu zarejestrowania się. Osoby, które zamierzają przebywać w Szwecji dłużej lub też osiedlić się tu, powinny złożyć wniosek i uzyskać prawo pobytu (uppehållstillstånd). W tym celu należy skontaktować się z najbliższym oddziałem szwedzkiego Urzędu Migracyjnego (Migrationsverket: www.migrationsverket.se). Do złożenia wniosku, jak i do załatwienia innych spraw związanych z pobytem (bank, ubezpieczenie) wymagany jest paszport. Za złożenie wniosku i wydanie zgody na pobyt nie są pobierane żadne opłaty. Decyzje podejmowane są w ciągu 6 miesięcy od daty złożenia wniosku. W przypadku negatywnej decyzji urzędu migracyjnego należy opuścić Szwecję. Przysługuje wówczas odwołanie do Komisji ds. Cudzoziemców (Utlänningsnämnden) w terminie trzech tygodni od daty otrzymania informacji o odrzuceniu wniosku. Po uzyskaniu pozwolenia na pobyt w Szwecji na okres minimum 1 roku otrzymuje się szwedzki numer ewidencyjny, potocznie nazywany numerem osobowym (personnummer), co jest podstawowym warunkiem stabilnego funkcjonowania w tym kraju. Bez niego praktycznie nie można np. założyć konta w banku, wynająć mieszkania, podłączyć telefonu. Do czasu uzyskania numeru osobowego mająca prawo pobytu rodzina pracownika nie może korzystać z objętego ubezpieczeniem leczenia planowego (sam pracownik może być objęty opieką medyczną na podstawie numeru prowizorycznego – samordningsnummer); żona i dzieci pracownika mogą w tym przypadku korzystać tylko z leczenia, do którego uprawnia ich Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) lub inny, odpowiedni dokument kategorii E100.

Przepisy celne

edytuj

Osoby wjeżdżające bezpośrednio z obszaru UE nie płacą cła za przewożone rzeczy przeznaczone do użytku osobistego i nie są poddawane żadnym formalnościom granicznym. Ograniczenia i specjalne wymogi dotyczą wwozu: zwierząt, alkoholu, tytoniu, broni i amunicji, niebezpiecznych narzędzi, strzykawek podskórnych wraz z igłami. Niedozwolony jest wwóz narkotyków, środków dopingujących, pornografii. Restrykcje wywozowe obejmują m.in. materiały palne, produkty o znaczeniu strategicznym oraz przedmioty o szczególnej wartości dla kultury. Nie ma ograniczeń co do wwozu z terenu UE do Szwecji środków finansowych. Transakcje powyżej 100 000 SEK są rejestrowane ze względów statystycznych. Bezcłowy przywóz alkoholu z innego kraju UE do Szwecji możliwy jest pod warunkiem, że wwiezie go osobiście osoba w wieku minimum 20 lat i będzie on przeznaczony jedynie na własne potrzeby. Obowiązują następujące limity: 10 l mocnego alkoholu, 20 l produktów o średniej zawartości alkoholu, 90 l wina, 110 l piwa. Papierosy mogą być wwiezione przez osobę pełnoletnią w ilości do 200 sztuk. Szczegółowe informacje dotyczące importu i eksportu towarów dostępne są na stronie internetowej szwedzkiego Urzędu Ceł. Przy zakupach w Szwecji obowiązuje podatek VAT (w Szwecji nazywany MOMS) i akcyza na wybrane towary, takie jak alkohol i papierosy. Prawie wszystkie towary objęte są podstawową stawką VAT w wysokości 25% ceny.

Właściciel psa lub kota może wwieźć zwierzę do Szwecji pod warunkiem właściwego oznakowania go tatuażem lub mikrochipem oraz przedstawienia aktualnego paszportu dla zwierzęcia z udokumentowaniem odpowiednich szczepień i badań (szczepienie przeciw wściekliźnie wraz z testami na antyciała, odrobaczenie).

Przywóz broni do Szwecji z terenu Polski w celach łowieckich i sportowych następuje na podstawie Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania przyczyny podróży.

Przepisy prawne

edytuj

Polacy mogą w zasadzie bez przeszkód nabywać nieruchomości w Szwecji. Nie jest wymagane uzyskiwanie specjalnych pozwoleń, z wyjątkiem nabycia nieruchomości o charakterze rolniczym oraz w celu wynajmu. Właściwymi urzędami w sprawach badania, czy występują przeszkody co do zakupu nieruchomości przez cudzoziemców, są organy administracji lokalnej szczebla wojewódzkiego. Ponadto w przypadku zakupu lokalu spółdzielczego zaleca się uprzedni kontakt z zarządem wspólnoty. Umowę należy zarejestrować w urzędzie skarbowym i wnieść opłatę od umowy cywilnoprawnej (1,5% wartości nieruchomości). Obowiązuje powszechny roczny podatek od nieruchomości (dotyczy domów wolno stojących, posiadłości i gruntów). Właściciel obowiązany jest do składania corocznej deklaracji podatkowej i opłacania podatku katastralnego. Zaleca się zawieranie kontraktu na zakup nieruchomości za pośrednictwem szwedzkich koncesjonowanych agentów ds. nieruchomości lub doradców bankowych. Adresy agentów można uzyskać w szwedzkim Stowarzyszeniu Agentów Nieruchomości (Mäklarsamfundet). Zakup nieruchomości w Szwecji nie uprawnia automatycznie właściciela do uzyskania prawa pobytu.

Wymiana waluty

edytuj

Szwecja nie jest członkiem Europejskiej Unii Walutowej, dlatego ceny są podawane wyłącznie w koronach, bez przeliczania na euro. Przyjezdni mogą wymienić walutę w bardzo sprawnie działających bankach, lepszy kurs oferują jednak kantory – te ostatnie rzadziej występują na prowincji. Zarówno w bankach, jak i kantorach pobierana jest prowizja. Bankomaty znajdują się przed większością banków i w większych centrach handlowych. Karty płatnicze przyjmuje się prawie wszędzie, w większych sklepach można również płacić czekami podróżnymi, a niekiedy także częściej używaną zagraniczną walutą.

Ubezpieczenia

edytuj

Ze względu na wysokie koszty usług medycznych w Szwecji zaleca się wykupienie indywidualnej polisy ubezpieczeniowej od kosztów leczenia, od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz na powrót chorego do kraju. Przy podróżach samochodem wskazane jest dodatkowe ubezpieczenie komunikacyjne (oprócz obowiązkowego OC również assistance i AC).

Dojazd

edytuj

Samolotem

edytuj

Bezpośrednie połączenia między Szwecją i Polską oferują linie lotnicze LOT, Wizz Air oraz Norwegian. Samoloty do Szwecji latają również w barwach linii SAS (przesiadka w Kopenhadze), Finnair (przesiadka w Helsinkach), KLM (przesiadka w Amsterdamie) lub Lufthansa (przesiadka w Düsseldorfie, Monachium lub Frankfurcie).

W przypadku lotu liniami Wizz Air do Sztokholmu może zajść potrzeba dojechania do Sztokholmu (Stockholm City) autobusem, gdyż samolot ląduje na lotnisku Skavsta (100 km na południe od Sztokholmu). Bilet w jedną stronę kosztuje 130 SEK (w dwie 199 SEK). Podróż trwa około 80 minut i jest obsługiwana przez Flygbussarna. Gdy istnieje potrzeba dotarcia na Arlande (międzynarodowe lotnisko w Sztokholmie), należy ze Sztokholmu pojechać autobusem Flygbussarna. Cena biletu w jedną stronę to 89 SEK (w obie 170 SEK), czas podróży wynosi około 40 minut.

Pociągiem

edytuj

Między Szwecją a Polską nie ma bezpośredniego połączenia kolejowego. Aby dojechać pociągiem należy skorzystać z pociągu Berlin Night Express kursującego między Malmö i Berlinem. Jest to pociąg nocny i wymagane jest wykupienie miejsca w wagonie sypialnym. Cena w dwuosobowym przedziale sypialnym wynosi za bilet jednokierunkowy 1100 SEK. Dzieci płacą 750 SEK. Więcej informacji o pociągu, cenach przejazdów i zniżkach, znajdziesz na stronie internetowej Berlin Night Express. Z Berlina i Malmö należy skorzystać z przesiadek aby dostać się do punktu docelowego.

Inną alternatywą jest dostanie się do Kopenhagi lub Malmö, a następnie skorzystanie z pociągu lokalnego łączącego te dwa miasta. Między Kopenhagą i Malmö pociągi kursują co 20 minut od godziny 5 rano do północy. Od północy do 5 rano raz na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 80 SEK dla dorosłych i 40 SEK dla dzieci od 6 do 16 lat. Poniżej 6 lat przejazd jest darmowy. Więcej informacji o pociągu, cenach przejazdów i zniżkach, znajdziesz na stronie internetowej Skånetrafiken.

Samochodem

edytuj

Jadąc samochodem najłatwiej jest skorzystać z oferty jednej z linii promowych. Wybierając drogę lądową musimy skorzystać z otwartego w roku 2000 mostu öresund (öresundsBron), łączącego Kopenhagę w Danii z Malmö w Szwecji. Cena za jednorazowy przejazd mostem dla samochodu osobowego wynosi 285 SEK. Więcej informacji o cenach przejazdów oraz inne ciekawostki o moście, znajdziesz na stronie internetowej öresundsBron.

Autobusem

edytuj

Pragnąc dojechać autobusem do Szwecji lub Polski możesz skorzystać z usług poniższych przewoźników. (Podane poniżej przykłady cen dotyczą osoby dorosłej)

Baltic ExpressBuss AB – oferuje regularne połączenia autobusowe między większymi miastami w Polsce i Szwecji. Autobusy korzystają z przeprawy promowej między Świnoujściem i Ystad lub między Gdynią i Karlskroną. Cena za przejazd ze Sztokholmu do Warszawy kosztuje 795 SEK w jedną lub 1195 SEK w obie strony.

EUROLINES – na trasie Szwecja – Polska obsługuje dwie linie: Warszawa – Poznań – Szczecin – Malmö – Göteborg i Kraków – Wrocław – Malmö – Göteborg. Autobusy korzystają z przeprawy promowej między Świnoujściem i Ystad. Cena za przejazd z Göteborga do Warszawy kosztuje 380 PLN (około 760 SEK) w jedną lub 630 PLN (około 1260 SEK) w obie strony.

TOURBALTIC – na trasie Szwecja – Polska obsługuje dwie linie: Warszawa – Poznań – Szczecin – Malmö – Göteborg i Łódź – Warszawa – Gdańsk – Karlskrona – Göteborg. Autobusy korzystają z przeprawy promowej między Świnoujściem i Ystad lub między Gdynią i Karlskroną. Cena za przejazd z Göteborga do Warszawy kosztuje 810 SEK w jedną lub 1210 PLN w obie strony.

Promem

edytuj

Promy to najtańszy, a jednocześnie bardzo przyjemny środek dojazdu do Szwecji. Już samą podróż promem można traktować jako formę wypoczynku dzięki znajdującym się tam sklepom, restauracjom i barom. Dodatkową zaletą promów jest możliwość przewiezienia samochodu. Przy rezerwacji biletów promowych trzeba pamiętać że ceny często zmieniają się w zależności od sezonu i czy płynie się rejsem dziennym czy nocnym.

Podane poniżej przykłady cen dotyczą osoby dorosłej.

Promy do Szwecji z Polski

edytuj

Polferries – promy kursują na trasach Gdańsk – Nynäshamn (koło Sztokholmu) i Świnoujście – Ystad. Przejazd z Gdańska do Nynäshamn trwa 19 godzin a ze Świnoujścia do Ystad 9 godzin 30 minut. Cena za przejazd z Gdańska do Nynäshamn wynosi 495 SEK w jedną lub 880 SEK w obie strony. Natomiast cena za przejazd ze Świnoujścia do Ystad wynosi 450 SEK w jedną lub 750 SEK w obie strony. Do powyższych cen należy doliczyć ewentualną opłatę za kabinę, która na trasie Gdańsk – Nynäshamn jest szczególnie polecana.

Stena Line – promy kursują na trasie Gdynia – Karlskrona. Przejazd trwa 10 godzin 30 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od dnia tygodnia między 335 SEK a 395 SEK. Cena za przejazd dwustronny – między 515 SEK a 595 SEK.

Unity Line – promy kursują na trasie Świnoujście – Ystad. Przejazd trwa 6 godzin 45 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od pory roku między 450 SEK a 520 SEK. Cena za przejazd dwustronny – między 750 SEK a 820 SEK.

Promy do Szwecji z Danii

edytuj

HH-Ferries – promy kursują na trasie Helsingør (Dania) – Helsingborg. Przejazd trwa 20 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od dnia tygodnia między 9 SEK a 18 SEK. Cena za przejazd dwustronny – między 18 SEK a 36 SEK.

Scandlines – promy kursują na trasie Helsingør (Dania) – Helsingborg. Przejazd trwa 20 minut. Bilet jednostronny kosztuje 22 SEK a dwustronny 40 SEK.

Stena Line – promy kursują na trasach Frederikshavn (Dania) – Göteborg i Grenå (Dania) – Varberg. Przejazd z Frederikshavn do Göteborga trwa od 2 godzin do 3 godzin 30 minut w zależności od promu, a z Grenå do Varberg 4 godziny. Cena za przejazd z Frederikshavn do Göteborga wynosi od 100 SEK do 160 SEK w zależności od dnia tygodnia. Natomiast cena za przejazd z Grenå do Varberg wynosi od 100 SEK do 140 SEK w zależności od dnia tygodnia.

Promy do Szwecji z Niemiec

edytuj

Scandlines – promy kursują na trasach Sassnitz (Niemcy) – Trelleborg (koło Malmö) i Rostock – Trelleborg. Przejazd z Sassnitz do Trelleborga trwa 3 godziny 45 minut, a z Rostocku do Trelleborga 5 godzin 45 minut. Cena za przejazd z Sassnitz do Trelleborga wynosi 100 SEK w jedną lub 200 SEK w obie strony. Natomiast cena za przejazd z Rostocku do Trelleborga wynosi 180 SEK w jedną lub 360 SEK w obie strony.

TT-line – promy kursują na trasach Travemünde (Niemcy) – Trelleborg (koło Malmö) i Rostock – Trelleborg. Przejazd z Travemünde do Trelleborga trwa 7 godzin, a z Rostocku do Trelleborga od 3 godzin do 7 godzin w zależności od promu. Cena za przejazd z Travemünde do Trelleborga wynosi 100 SEK w jedną lub 200 SEK w obie strony. Natomiast cena za przejazd z Rostocku do Trelleborga wynosi 180 SEK w jedną lub 360 SEK w obie strony.

Stena Line – promy kursują na trasie Kilonia (Kiel) – Göteborg. Przejazd trwa 13 godzin 30 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od dnia tygodnia i pory roku między 310 SEK a 710 SEK.

Przejścia graniczne

edytuj

Podział administracyjny

edytuj
Podział administracyjny Szwecji

Szwecja jest podzielona na 21 regionów terytorialnych (szw. län – odpowiednik polskiego województwa):

Miasta

edytuj

Według kryteriów statystycznych w Szwecji wyróżnia się podział na tätorty i småorty. Podział wraz z wyzanczeniem granic miejscowości oraz wyliczeniem liczby ich ludności jest przeprowadzany co 5 lat przez Statistiska centralbyrå (SCB) według obowiązującej definicji. Określenie „miasto” było oficjalnie stosowane do 1 stycznia 1971, kiedy wprowadzono w Szwecji reformę administracyjną. Zniesiono wówczas dotychczasowy podział na gminy wiejskie (landskommuner), miejskie (stadskommuner) i köping (köpingskommuner). W ich miejsce wprowadzono jednolity typ gminy. Tym samym posiadanie historycznego statusu miasta (gminy miejskiej) straciło administracyjne i prawne znaczenie.

Ciekawe miejsca

edytuj

Największe atrakcje

edytuj

Sztokholm i okolice

edytuj
  • Gamla Stan, Sztokholm – spacer wąskimi uliczkami Starego Miasta przenosi w atmosferę średniowiecznego Sztokholmu;
  • Vasamuséet, Sztokholm – fascynujący okręt z XVII w. podniesiony z dna sztokholmskiego portu i pieczołowicie przywrócony do dawnego stanu;
  • Drottningholm, Sztokholm – wycieczka statkiem do rokokowej rezydencji rodziny królewskiej nad brzegiem jeziora Melar;
  • Schronisko młodzieżowe Af Chapman, Sztokholm – nocleg na pokładzie statku-schroniska zacumowanego w centrum stolicy;
  • Birka nad jeziorem Melar – historia wikingów oglądana z bliska w miejscu, gdzie niegdyś wznosiły się zabudowania najstarszego miasta Szwecji;
  • Wyspa Gällnö, archipelag sztokholmski – spacer w leśnej gęstwinie i kąpiel w morzu na wyspie o brzegach porośniętych barwnymi kwiatami;
  • Gamla Uppsala – królewskie kopce grobowe i piękny średniowieczny kościół na miejscu starożytnej pogańskiej osady.

Göteborg i okolice

edytuj
  • Galeria Fürstenberg – największa atrakcja wspaniałego Muzeum Sztuki; obrazy autorstwa najwybitniejszych szwedzkich malarzy XIX i początku XX w.;
  • Kawiarnie Hagi – filiżanka kawy wypita przy kawiarnianym stoliku w starej robotniczej dzielnicy Göteborga;
  • Marstrand – forteca na wybrzeżu Bohuslän;
  • Smedje Volund – wzniesiony z różowego granitu dom, a zarazem pracownia mistrza kowalstwa Berthe Johanssona, gdzie piękne meble wykuwane są z metalowych elementów wraków wydobytych z morza;
  • Fiskebåckskil – malownicza wioska rybacka na wybrzeżu Bohuslän z pracownią malarza Carla Wilhelmsona;
  • Fallensdagar, Trollhattan – trzydniowy festiwal muzyki i tańca organizowany pod koniec lipca przy wspaniale oświetlonych wodospadach;
  • Kinekulle – „Góra kwiatów” na południowym brzegu jeziora Wener, słynąca z kamieni runicznych i średniowiecznych kościołów.

Południowy zachód

edytuj
  • Twierdza w Varbergu – nocleg w starym więzieniu, dziś wspaniałym schronisku młodzieżowym, górującym nad zachodnim wybrzeżem
  • Nimis – wspinaczka po niezwykłej rzeźbie z wyrzuconego na ląd drewna, która pochyla się ku morzu na półwyspie Kullen;
  • Ogrody Sofiero – najlepiej zwiedzać je wczesnym latem, kiedy słynny wąwóz rododendronów rozkwita kolorami;
  • Katedra w Lund – najwspanialsza romańska katedra w północnej Europie i niesamowita krypta, w której – jak głosi legenda – wielkolud Finn zamienił się w kamień;
  • Parki Malmö – eleganckie, pełne spokoju ogrody – schronienie przed kipiącą energią trzeciego co do wielkości miasta Szwecji;
  • Sandhammaren – kilometry piasków pod słonecznym niebem południowego wybrzeża Skanii;
  • Gourmet Grön – gastronomiczna oaza w Karlshamn w prowincji Blekinge – najlepsze wegetariańskie dania w Szwecji.

Południowy wschód

edytuj
  • Zamek w Kalmarze – warto zwiedzić wnętrza XII-wiecznej twierdzy, przepięknie przekształconej w renesansowy pałac;
  • Kullzenska Caféet, Kalmar – smakowite ciastka w uroczym XVIII-wiecznym domu;
  • Dom Emigrantów, Växjö – wystawa opowiadająca o losach milionów Szwedów zmuszonych do emigracji do Stanów Zjednoczonych w XIX w.; obowiązkowy punkt programu w Smĺlandzie;
  • Västänas Slott, Röttle – pensjonat w zabytkowym domu, z widokiem na jezioro Wetter;
  • Vadstena – najbardziej nastrojowe miasto na wschodnim brzegu jeziora Wetter ze słynnym klasztorem założonym przez pierwszą kanonizowaną kobietę w Szwecji, św. Brygidę;
  • Fabryki włókiennicze w Norrköping – opisane przez Carla Millesa jako najpiękniejszy krajobraz przemysłowy w Europie; budynki ze sztukateriami odbijają się w wodach tętniącego życiem miasta;
  • Visby, Gotlandia – godne obejrzenia mury obronne dawnej hanzeatyckiej twierdzy; okazja do dobrej zabawy razem z tysiącami młodych Szwedów, którzy odwiedzają tę bałtycką wyspę latem.

Wybrzeże Zatoki Botnickiej – od Gävle po Haparandę

edytuj

Rejs po rzece Angerman, Härnösand – podróż statkiem do spokojnego Solleftea jedną z piękniejszych rzek Szwecji

  • Högbonden, Höga Kusten – noc spędzona w dawnej latarni morskiej na nieskażonej cywilizacją wyspie;
  • Farma łosi, Bjurholm – bliskie spotkanie z największym lądowym zwierzęciem Europy na fascynującej farmie koło Umeå;
  • Pite Havsbad, Pitea – najlepsze kąpielisko północnej Szwecji, słynące z długich, słonecznych dni i ciepłych wód;
  • Gammelstad, Lulea – 450 drewnianych domków największej w Szwecji wioski parafialnej;
  • Archipelag u wybrzeży Lulea – rejs do jednej z dziesiątek porośniętych sosnowymi lasami wysp na krańcu Zatoki Botnickiej.

Środkowa Szwecja

edytuj
  • Podróż pociągiem Inlandsbanan – szansa obejrzenia wspaniałych szwedzkich lasów i majestatycznych rzek z bliska, bez potrzeby wychodzenia z przedziału;
  • Plaże na wyspach, Kristinehamn – wiele wysp na jeziorze Wener obiecuje odpoczynek i opaleniznę;
  • Wspinaczka w górach Härjedalen – powrót do natury w dalekiej górskiej prowincji środkowej Szwecji;
  • Spływ rzeką Klarälven, Karlstad – budowa tratwy i spływ najbardziej malowniczą rzeką Värmlandu;
  • Poszukiwanie potwora, Östersund – polowanie na szwedzką wersję potwora z Loch Ness w uroczym mieście na brzegu jeziora;
  • Park Niedźwiedzi Grönklitt, Orsa, Dalarna – największy park niedźwiedzi w Europie dający szansę podglądania ich z bliska.

Szwedzka Laponia

edytuj
  • Droga przez Pustkowie, Strömsund – surowe piękno północnej Szwecji na odludnej, krętej drodze prowadzącej w głąb Laponii;
  • Przysmaki lapońskie, Klippen – w restauracji hotelowej w zagubionej wiosce na północy można skosztować prawdziwych lokalnych delikatesów. W jadłospisie potrawy z renifera, łosia i niedźwiedzia;
  • Lappstaden, Arvidsjaur – udostępnione do zwiedzania drewniane chatki i domki na planie kwadratu w lapońskiej wiosce parafialnej pozwalają poznać bliżej życie rdzennych mieszkańców Szwecji;
  • Szlak Kungsleden, Jäkkvik – jeden z najmniej uczęszczanych i najpiękniejszych odcinków szlaku wędrówkowego na północy, prowadzący przez Park Narodowy Pieljekaise;
  • Krąg polarny, Jokkmokk – przekroczenie magicznej linii daje poczucie spełnienia. Najlepsze miejsce do podziwiania zorzy polarnej;
  • Lodowy Hotel, Jukkasjärvi – możliwość spędzenia nocy w temperaturze –5 °C w nieprzepuszczającym zimna śpiworze w jednym z najsłynniejszych hoteli świata.

Najważniejsze muzea

edytuj

Obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO

edytuj

Transport

edytuj

Po Szwecji bez problemu podróżować można samolotem, pociągiem i autobusem.

Informacje dla kierowców

edytuj

Samochody prywatne mogą być swobodnie wwożone do Szwecji z terenu UE i użytkowane na obcych tablicach rejestracyjnych do 1 roku. Przed dokonaniem rejestracji samochodu w Szwecji niezbędny jest obowiązkowy (płatny) przegląd w wyspecjalizowanej sieci stacji diagnostycznych (Svensk Bilprovning). Niezbędne jest do tego prawo jazdy i polski dowód rejestracyjny. Po pozytywnej inspekcji pojazdu należy złożyć odpowiedni wniosek rejestracyjny do Centralnego Rejestru Pojazdów (Bilregistret). Osoba składająca wniosek musi wykazać miejsce zamieszkania w Szwecji oraz dowód tożsamości. Przywóz do Szwecji nowego samochodu (o przebiegu mniejszym niż 6000 km lub w ciągu 6 miesięcy od daty pierwszej rejestracji) będzie się wiązać z koniecznością zapłaty podatku VAT. Informacje na temat sprowadzania oraz rejestracji pojazdów w Szwecji znajdują się na stronie internetowej Urzędu Transportu Drogowego (Vägverket). Ważne prawo jazdy wydane w Polsce obowiązuje w Szwecji, jeśli nie zostało wymienione na szwedzkie prawo jazdy. Prawo jazdy wydane w Polsce może być wymienione na szwedzkie, jeśli posiadacz uzyskał pozwolenie na stały pobyt w Szwecji. Wnioski w tych sprawach przyjmują właściwe szwedzkie urzędy wojewódzkie (Länsstyrelsen). Bezwzględny limit wieku dla osób kierujących pojazdami samochodowymi wynosi 18 lat. Ponadto warto wiedzieć, że:

  • niezależnie od pory dnia i roku używanie świateł mijania jest obowiązkowe;
  • z uwagi na bardzo częste i tragiczne w skutkach kolizje ze zwierzyną leśną (np. z łosiami) należy zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia samochodu przez tereny zalesione – koszty ewentualnych szkód po kolizji ze zwierzyną leśną użytkownik pojazdu ponosi we własnym zakresie, o ile nie wykupi specjalnego ubezpieczenia;
  • rygorystycznie traktowane są ograniczenia prędkości na drogach (są one zmienne, jednak najczęściej występują: autostrady – 120-100 km/godz., drogi – 90-70 km/godz., teren zabudowany – 50-30 km/godz.);
  • wszyscy pasażerowie samochodu muszą używać pasów bezpieczeństwa;
  • obowiązkowe są odpowiednie siedzenia dla dzieci do 12. roku życia;
  • prawo szwedzkie jest bardzo surowe w stosunku do osób łamiących przepisy drogowe, a w szczególności wobec osób prowadzących pojazd pod wpływem alkoholu (dozwolony limit stężenia alkoholu we krwi wynosi 0,2 promila, a w wydychanym powietrzu 0,1 mg/1); kary za łamanie przepisów są surowe (od wysokiego mandatu i odebrania prawa jazdy aż do kary pozbawienia wolności);
  • wszystkie samochody prywatne starsze niż 2 lata podlegają co roku kontroli w stacji diagnostycznej;
  • Polacy przyjeżdżający do Szwecji nie muszą legitymować się zieloną kartą, wystarczy dowód ubezpieczenia OC; zaleca się wykupienie polisy Assistance ze względu na wysokie koszty holowania samochodu;
  • w przypadku nabycia samochodu w Szwecji w celu wywozu do Polski należy zgłosić się z wnioskiem (można go znaleźć tutaj) oraz dowodem tymczasowego ubezpieczenia pojazdu do Urzędu Transportu Drogowego (Vägverket), aby uzyskać tymczasowy dowód rejestracyjny i tablice; jednocześnie poprzedni właściciel powinien wyrejestrować pojazd. Osoby rejestrujące pojazd w Polsce obowiązane są ponadto przedstawić dowód opłacenia podatku akcyzowego. Przy imporcie samochodu z przebiegiem mniejszym niż 6000 km lub w ciągu 6 miesięcy od daty jego pierwszej rejestracji należy zapłacić w Polsce podatek VAT podczas rejestracji.
  • Uwaga: urzędy konsularne w Szwecji przestrzegają kierowców przed spożywaniem alkoholu podczas podróży promowej do portów szwedzkich. Kontrola trzeźwości kierowców jest przeprowadzana rutynowo na przejściach granicznych.

Wyjazd

edytuj

Porozumiewanie się

edytuj

Zobacz w osobnym artykule Rozmówki szwedzkie.

Język szwedzki to język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Posługuje się nim ponad 8 mln osób, zamieszkujących Szwecję i zachodnią Finlandię (Wyspy Alandzkie). Język urzędowy w Szwecji i w Finlandii (obok fińskiego). Odrębny język już od VIII wieku. Najstarsze zabytki językowe pochodzą z XII w. Już od XVI w. zauważalne tendencje do tworzenia języka wspólnego, czy to w postaci języka pism religijnych, czy świeckiego języka pism urzędowych tzw. języka kancelaryjnego. Szczególny nacisk kładziono na oczyszczenie języka z naleciałości niemieckich. W zakresie wymowy odczuwa się w XVIII w. unifikujący wpływ dworu królewskiego – na tym tle zarysowuje się podział na język „chłopski” tzw. bondska i „dworski” – hof swenska. U podłoża wymowy języka dworskiego leży wymowa Sztokholmu i prowincji Uppland. Język ten będzie stanowił podstawę ponaddialektalnego języka pisanego, tzw. riksspraket. Obecnie funkcjonują dwa zespoły dialektów: w Szwecji i Finlandii. Standardowy język szwedzki posiada tylko dwa rodzaje (nijaki i ogólny), jednak większość dialektów nadal rozróżnia 3 rodzaje gramatyczne.

Zakupy

edytuj

Drewniany konik z Dala jest prawdopodobnie najbardziej typową szwedzką pamiątką. Ostro rywalizuje jednak z reniferem, który symbolizuje dziewiczą przyrodę kraju. Światową markę mają szwedzkie szkła i kryształy. Inną szwedzką specjalnością są edukacyjne zabawki z surowców naturalnych, a także saboty, czyli drewniaki, które można kupić w wielu sklepach.

Koniki i kogucik z Dala – te jaskrawo pomalowane zabawki były niegdyś wycinane z odpadów drewna. Później konik stał się symbolem narodowym Szwecji. Obecnie jest sprzedawany w wielu wersjach kolorystycznych.

Szwedzkie szkło – w szwedzkich hutach wytwarza się m.in. piękne komplety naczyń, różne wyroby z kryształu, a także przedmioty codziennego użytku.

Zabawki dla dzieci – kolorowe zabawki z drewna firmy Brio są znane na całym świecie. Edukacyjne książeczki z obrazkami, gry i łamigłówki są znakomitym upominkiem dla najmłodszych.

Dzianina – czapki i rękawiczki z atrakcyjnymi wzorami, znane jako lovikka, robi się z wełny, która dobrze chroni przed zimnem i wilgocią.

Plecak z reniferowej skóry – Plecaki chętnie noszą zarówno dzieci, jak i dorośli.

Rzemiosło lapońskie – nóż myśliwski z rękojeścią z reniferowego rogu i kasa, czyli czerpak z brzozowego drewna, są nie tylko ładne, lecz również przydatne podczas biwaku.

Szwedzkie przysmaki – popularne przetwory robi się z różnych dziko rosnących owoców, m.in. borówek i malin moroszek. Śledzie, pieczywo chrupkie i pierniczki można kupić we wszystkich sklepach spożywczych, a cukierki są sprzedawane na sztuki. Rożne gatunki szwedzkiej wódki można kupić w miniaturowych butelkach.

Gastronomia

edytuj

Przez całe wieki Szwecja targana różnymi wojnami była państwem biednym. Dlatego też kuchnia szwedzka wykształciła się jako jedna z prostszych kuchni w Europie. Kuchnia szwedzka oferuje niezbyt wyszukane dania, tradycyjnie charakteryzowała się używaniem bardzo dużych ilości cukru. Szwedzi słodzili prawie wszystko – ryby (śledzie), mięsa, pasztety, zupy, a nawet chleb. Obecnie w kuchni nie stosuję już tyle cukru, ale przyzwyczajenia i nawyki zostały – nadal słodkość wielu potraw szwedzkich może zaskoczyć niejednego.

Szwecja posiadająca wybrzeże znacznej długości ma w swojej kuchni wiele ryb. Najpopularniejsze są dostępne w Bałtyku śledzie, które je się marynowane, w sosach i zalewach (np. w sosie winnym) lub jako sałatkę (z jabłkami, burakami i cebulą). Popularna jest również makrela (np. w sosie jogurtowym). Uznaniem cieszą się również owoce morza.

Wśród zup jadanych w Szwecji najpopularniejsze są: rybna (na białym winie i z ziemniakami), piwna (z jasnym i ciemnym piwem, żółtkiem i skórką pomarańczy), z żółtej fasoli (z fasolą, słoniną i cebulą).

Szwedzi piją dużo jogurtu i zjadają popularne od stuleci cienkie placki z mąki owsianej. Jedzą również sporo serów (np. topiony – messmör). Na deser według tradycyjnej kuchni szwedzkiej podaje się suflet z jabłek lub agrestu oraz wieniec drożdżowy. Szwedzi mając bardzo rygorystyczne przepisy dotyczące sprzedaży alkoholi piją raczej trunki niskoprocentowe. Oprócz dosyć popularnego piwa (starköl) znany jest niskoalkoholowy napój lättöl. Wśród napojów bezalkoholowych króluje kawa, która jest podawana mocna i ze śmietanką.

Noclegi

edytuj

== Nauka = Akademia Szwedzka (szw. Svenska Akademien) – akademia królewska z siedzibą w Sztokholmie, niezależna instytucja kulturalna i naukowa, której głównym zadaniem jest dbanie o rozwój literatury i języka szwedzkiego. Akademia składa się z osiemnastu członków wybieranych dożywotnio.

Od 1 maja 2004 r. obywatele polscy mogą swobodnie poszukiwać w Szwecji zatrudnienia, podjąć pracę i uzyskać prawo pobytu. Polak pracujący w Szwecji powinien być traktowany na równi z obywatelem szwedzkim – ma takie same prawa i obowiązki pod względem warunków zatrudnienia, pracy, wynagrodzenia, stosunku pracy czy szkolenia zawodowego. Dotyczy to w tym samym stopniu pracownika, który podejmuje zatrudnienie, jak i członków jego rodziny. Współmałżonek i dzieci mają również prawo do pobytu i podjęcia pracy. Aby znaleźć pracę, nie trzeba rejestrować się w urzędzie zatrudnienia. Jednakże rejestracja jest niezbędna, aby uzyskać świadczenia dla bezrobotnych lub zapisać się na kurs; świadczenia te przysługują jedynie w przypadku wcześniejszego zatrudnienia na terenie Szwecji. Placówki Urzędu Pośrednictwa Pracy (Arbetsförmodlingen) służą pomocą zarówno osobom poszukującym pracy, jak i oferującym pracę. W przypadku utraty pracy można zarejestrować się w lokalnym urzędzie zatrudnienia. Po spełnieniu określonych warunków można ubiegać się o przyznanie zasiłku dla bezrobotnych. Szczegółowe informacje znajdują się w lokalnym urzędzie zatrudnienia (Arbetsförmedlingen). Osoby zamierzające podjąć pracę za granicą powinny zweryfikować rzetelność oferty zatrudnienia. Odradza się zawieranie umów z nie sprawdzonymi firmami lub indywidualnymi pośrednikami (zarówno polskimi, jak i szwedzkimi), oferującymi wyjazdy do pracy sezonowej przy zbiorach runa leśnego lub pomoc w uzyskaniu innej pracy. Uwaga: wykazy jednostek, które mają wpis do rejestru agencji zatrudnienia, umieszczone są na stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki i Pracy (w dziale „Pośrednictwo pracy”). Informację, czy dana jednostka ma wpis do rejestru agencji zatrudnienia, można też uzyskać w powiatowym lub wojewódzkim urzędzie pracy. Konsulaty na terenie Królestwa Szwecji nie zajmują się pośrednictwem w poszukiwaniu pracy ani nie udzielają pomocy przy poszukiwaniu miejsca zamieszkania w Szwecji.

Bezpieczeństwo

edytuj

Zdrowie

edytuj

Osoby opłacające składki na NFZ w nagłych przypadkach mają prawo do skorzystania w Szwecji z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia. W tym celu należy okazać bezpośrednio w placówce medycznej dokument potwierdzający fakt ubezpieczenia – najczęściej jest to formularz E-111. Zaświadczenie to, uprawniające do świadczeń rzeczowych podczas pobytu w państwie członkowskim, wydawane jest:

  • osobom udającym się do Szwecji czasowo turystycznie lub w krótką podróż służbową;
  • osobom bezrobotnym pobierającym zasiłek dla bezrobotnych, które udają się do innego państwa członkowskiego w celu poszukiwania tam pracy oraz towarzyszącym im członkom rodziny (warunkiem jest upłynięcie co najmniej 4 tygodni od zarejestrowania się w polskim urzędzie pracy; prawo do opieki medycznej z tytułu poszukiwania pracy poza krajem stałego zamieszkania przysługuje tylko przez 3 miesiące); dodatkowo niezbędny jest formularz E-303 wydawany przez urząd zatrudnienia;
  • pracownikom transportu międzynarodowego;
  • studentom przybywającym do Szwecji w celu odbycia studiów i członkom ich rodziny (druk E-111 uprawnia do korzystania ze wszystkich usług medycznych niezbędnych do tego, by stan zdrowia nie pogorszył się przez okres studiów);
  • pracownikom wysłanym i osobom prowadzącym działalność na własny rachunek w innym państwie członkowskim oraz towarzyszącym im członkom rodziny.

Obywatele polscy mający prawo pobytu w Szwecji są również uprawnieni do korzystania z powszechnego systemu zdrowotnego w Szwecji na takich samych warunkach jak obywatele szwedzcy (po uprzednim otrzymaniu pełnego numeru ewidencyjnego – personnummer). Składki na ubezpieczenie są pobierane w ramach standardowego systemu podatkowego. System ten zapewnia podstawową opiekę medyczną i leczenie szpitalne według zryczałtowanych stawek.

Dokumenty niezbędne do uzyskania zwrotu kosztów w Szwecji to oryginały rachunków, dowodów zapłaty.

Jeśli skorzystasz z opieki placówki nienależącej do państwowego systemu ubezpieczeń społecznych, poniesiesz pełne koszty leczenia. Nie przysługuje ich zwrot.

Uprawniony do wystawiania recepty objętej refundacją jest lekarz pracujący w ramach systemu ubezpieczeń społecznych.

Nr pogotowia – 112. Za transport sanitarny w nagłym przypadku zapłacisz część kosztów. Transport powrotny do Polski jest w pełni płatny przez pacjenta.

Za poradę lekarza ogólnego i specjalisty musisz zapłacić opłatę, której wysokość jest zróżnicowana w zależności od hrabstwa. Jeśli skorzystałeś z leczenia stomatologicznego, poniesiesz pełne jego koszty do pewnego limitu, natomiast w przypadku droższego leczenia zapłacisz część nadwyżki ponad tę kwotę (30–65%). Jeśli udzielono Ci porady ambulatoryjnej w szpitalu, zapłacisz zryczałtowaną opłatę, natomiast w przypadku pobytu w szpitalu zostaniesz obciążony stawką dzienną. Za leki na receptę zapłacisz pełną cenę, chyba że przekracza ona ustalony limit, wówczas zapłacisz tylko część nadwyżki ponad tę kwotę (10-50%).

Możesz korzystać ze świadczeń państwowych i prywatnych placówek, które funkcjonują w ramach systemu ubezpieczeń społecznych. Listy prywatnych lekarzy i stomatologów, którzy należą do tego systemu, znajdują się w aptekach. Przedstaw lekarzowi swoją Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Aby uzyskać pomoc stomatologiczną, zwróć się do samodzielnie praktykującego dentysty należącego do systemu ubezpieczeń społecznych lub do państwowej kliniki stomatologicznej (folktandvarden). Leczenie szpitalne nie wymaga skierowania, możesz zgłosić się bezpośrednio na izbę przyjęć (akutmottagningen) publicznego szpitala, okazując Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Szczepienia

edytuj
  • WZW A – wirusowe zapalenie wątroby typu A – szczepienie niekonieczne
  • WZW B – wirusowe zapalenie wątroby typu B – szczepienie niekonieczne
  • ŻG – Żółta gorączka – szczepienie niekonieczne
  • BTP – błonnica, tężec, polio – szczepienie zalecane
  • DB – dur brzuszny – szczepienie niekonieczne
  • W – wścieklizna – szczepienie niekonieczne
  • JZM – japońskie zapalenie mózgu – szczepienie niekonieczne
  • MK – szczepionka meningo-kokowa (a+c) – szczepienie niekonieczne

Kontakt

edytuj

Telefon

edytuj

Szwecja ma doskonały system telefonii publicznej. Systemu „Informafon” można używać nie tylko do przeprowadzenia rozmowy telefonicznej, lecz również jako telefonu tekstowego, za pomocą którego można przesłać faks lub e-mail, a także żeglować po Internecie. Aparaty w budkach telefonicznych działają na karty, a niekiedy także na karty płatnicze.

Internet

edytuj

Poczta

edytuj

Informacje turystyczne

edytuj

We wszystkich większych miastach szwedzkich działają punkty informacji turystycznej. Można tam dostać bezpłatne mapy rejonu, broszury informacyjne i podobne materiały. Biura zajmują się też pośrednictwem noclegów oraz sprzedażą lokalnych kart rabatowych.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

edytuj

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Szwecji

edytuj

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Sztokholmie

ul. Karlavägen 35, 114 31 Sztokholm

Telefon: +46 08 50 57 50 00

Fax: +46 08 50 57 50 86

Strona www: https://sztokholm.msz.gov.pl/pl/

Adres e-mail: sztokholm.amb.info@msz.gov.pl

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce

edytuj

Ambasada Szwecji w Warszawie

ul. Bagatela 3

00-585 Warszawa

Telefon: +48 22 640 89 00

Fax: +48 22 640 89 83

Strona www: https://www.swedenabroad.se/sv/utlandsmyndigheter/polen-warszawa/

E-mail: ambassaden.warszawa@gov.se



Na niniejszej stronie wykorzystano treści ze strony: Szwecja opublikowanej w portalu Wikitravel; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: na licencji CC-BY-SA 1.0
Geographical Coordinates
Źródło: „https://pl.wikivoyage.org/w/index.php?title=Szwecja&oldid=132388”