Zielina
Zielina (dodatkowa nazwa w j. niem. Zellin) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.
wieś | |
Widok ogólny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności |
650 |
Strefa numeracyjna |
77 |
Kod pocztowy |
47-370[2] |
Tablice rejestracyjne |
OKR |
SIMC |
0503652 |
Położenie na mapie gminy Strzeleczki | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa opolskiego | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego | |
50°26′26″N 17°47′32″E/50,440556 17,792222[1] |
W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Strzeleczki w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Nazwa
edytuj12 listopada 1946 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Zielina[3].
Historia
edytujDo 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[4]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[5]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu snop zboża, a w otoku napis: GEMEINDE ZELLIN / KREIS NEUSTADT O/S (pol. Gmina Zielina / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[6].
W 1909 założono w Zielinie jednostkę ochotniczej straży pożarnej[7]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 663 mieszkańców Zieliny 276 posługiwało się językiem niemieckim, 373 językiem polskim, a 14 było dwujęzycznych[8]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Zielina znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[9], w obwodzie nr 9 powiatu prudnickiego[10]. 27 lutego 1921 w Zielinie odbył się polski wiec[11]. Po stronie polskiej w III powstaniu śląskim, w 3. kompanii prudnickiej służyli mieszkańcy Zieliny[12].
Do 1956 roku Zielina należała do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Zielina została odłączona od powiatu prudnickiego i przyłączona do nowo utworzonego krapkowickiego[13].
W 1950 dyrektorstwo szpitala w Prudniku utworzyło izbę porodową w Zielinie[14]. 15 października 2006 oddano do użytku nową remizę ochotniczej straży pożarnej[15].
Mieszkańcy
edytujMiejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Podlesioki[16].
Liczba mieszkańców wsi
edytujTransport
edytujTransport drogowy
edytujPrzez Zielinę przebiega droga wojewódzka:
Zielina posiada połączenia autobusowe z Moszną, Opolem, Prudnikiem, Strzeleczkami, Krapkowicami[23].
Transport kolejowy
edytujW rejonie miejscowości przebiega linia kolejowa nr 306, łącząca Prudnik z Krapkowicami przez Białą i Strzeleczki. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Prudniku. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy[24].
Transport rowerowy
edytujW 2020 ukończono budowę ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 do Zieliny[25]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i 409 przez Lubrzę, Dobroszewice, Białą, Krobusz, Dębinę i Moszną[26], kończąc się w Zielinie[25].
Turystyka
edytujOddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Zielinie[27].
12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Zielinę prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[28].
Bezpieczeństwo
edytujW zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Zielinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Strzeleczkach[29]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Zielinie było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[30].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[31].
Teren wsi, jak i całej gminy Strzeleczki, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[32]. Gminę Strzeleczki obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[33].
Ludzie związani z Zieliną
edytuj- Helmut Foreiter (1958–2008) – piłkarz, urodzony w Zielinie
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 161181
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1621 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736 .
- ↑ Andrzej Dereń , XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X .
- ↑ 1074 Zellin (Zielina) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Stuletnie tradycje, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 20 (960), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 maja 2009, s. 14, ISSN 1231-904X .
- ↑ a b Kazimierz Nabzdyk , Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75 .
- ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24 .
- ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 100.
- ↑ Polska Niedziela w powiecie prudnickim, „Gazeta Opolska”, Bronisław Koraszewski – redaktor naczelny, 51, Opole: Nakładem i drukiem wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 4 marca 1921, s. 4 .
- ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 104.
- ↑ Andrzej Dereń , Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Adam Kasprowicz , Miałem pełne ręce roboty, „Głos Włókniarza”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 538, Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 1 maja 1985, s. 9 .
- ↑ Nowa remiza, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 39 (821), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 27 września 2006, s. 3, ISSN 1231-904X .
- ↑ Robert Hellfeier , Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352 .
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13] (niem.).
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 219 .
- ↑ a b c d e Zielina [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Zielina, gm. Strzeleczki [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-11-24] .
- ↑ Wielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6, ISSN 1231-904X .
- ↑ a b Andrzej Dereń , Dalej, niż do Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 20 czerwca 2021 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Ścieżka rowerowa Prudnik-Moszna [online], visitopolskie.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01] .
- ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X .
- ↑ Bronisław Kurpiela , Sprawozdanie z działalności Zarządu Oddziału Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Strzeleczkach za lata 2006–2010 [online], strzeleczki.pl [dostęp 2024-02-25] .
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
- ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
- ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .
Bibliografia
edytuj- Robert Hellfeier , Smolarnia – 350 lat historii, Smolarnia: Gmina Strzeleczki, 2014, ISBN 978-83-63233-26-6 .
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.