Zakład Górniczy Sobieski

Południowy Koncern Węglowy S.A.
Zakład Górniczy Sobieski
	; Zakład Górniczy Sobieski w Jaworznie, za kopalnią widoczne kominy i chłodnia Elektrowni Jaworzno II.
Państwo	Polska
Adres	43-608 Jaworzno,; ul. Sulińskiego 2
Data założenia	1874
Zatrudnienie	2000 (2011 r.)
	Położenie na mapie Jaworzna Południowy Koncern Węglowy S.A.
	Położenie na mapie Polski Południowy Koncern Węglowy S.A.
	Położenie na mapie województwa śląskiego Południowy Koncern Węglowy S.A.
	50°11′31,1″N 19°16′55,9″E/50,191972 19,282194
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Zakład Górniczy Sobieski – kopalnia węgla kamiennego znajdująca się w Jaworznie, należąca do Południowego Koncernu Węglowego S.A.

Historia

Wieża wyciągowa szybu Sobieski III (2013)

Pierwszą kopalnię węgla na ziemiach polskich założono we wsi Szczakowa (dziś w granicach Jaworzna) w roku 1766. Ze względu na niskie zapotrzebowanie na węgiel w tamtych czasach, wydobycie (najpierw prowadzone metodą odkrywkową, dopiero później podjęto wydobycie także metodą głębinową)) nie było stałe, odbywało się przez kilka miesięcy w latach 1766–1767 i 1789–1790. Kolejnym etapem prowadzącym do rozwoju górnictwa węglowego w tym rejonie było wybudowanie w Jaworznie kopalni w 1792 roku przez hrabiego Moszczyńskiego oraz w 1795 roku przez austriackiego przemysłowca Krzysztofa Rieda (kopalnia ta po rozbudowie znana była jako "Fryderyk August").

W 1838 roku Fryderyk Ludwik Westenholz uzyskał prawo własności na pola górnicze, na podstawie których poszukiwał rud żelaza. Jakość surowca pozyskiwanego metodą szybikową była jednak niska, wobec czego w 1869 pola górnicze odkupił lwowski kupiec Robert Dohms, który uzyskał przy tym prawo poszukiwania i eksploatacji węgla. Trzy lata później rozszerzył obszary górnicze o pola "Robert I" i "Robert II", a w 1874 zbudowany został wydobywczy szyb "Juliusz". W 1876 w Borach (dziś dzielnicy Jaworzna) zbudował zatrudniającą 82 pracowników kopalnię "Dohms", eksploatującą dwuipółmetrowej grubości pokład "Fryderyk August" oraz dwukrotnie cieńszy pokład "Robert". Wydobycie w tej kopalni, wyposażonej w parowe maszyny o mocy 56 kW, wynosiło około 12 tys. ton węgla rocznie.

W 1895 roku przebudowano i pogłębiono szyb "Juliusz", a trzy lata później zbudowano kopalnianą wąskotorówkę do transportu urobku do stacji kolejowej w Ciężkowicach (do tej pory wykorzystywane były furmanki). Po śmierci Roberta Dohmsa kopalnia przeszła na własność jego spadkobierców, a w 1905 została sprzedana belgijskiej spółce akcyjnej z miejscowości Verviers. Dopływ kapitału pozwolił na wybudowanie szybu "Sobieski", który połączony był przekopem wschodnim z szybem "Juliusz", który pogłębiono do 126 metrów i zaczęto wykorzystywać jako szyb wentylacyjny.

Wydobycie w 1905 roku wyniosło 57,6 tys. ton, a cztery lata później już 96,7 tys. ton. W 1906 roku przy kopalni zbudowano elektrownię o mocy 800 kW.

W 1909 zdecydowano zlikwidować kopalnię pod nazwą "Dohms"; w jej miejsce utworzono kopalnię noszącą nazwę przejętą od nazwy wybudowanego kilka lat wcześniej szybu – "Sobieski".

Zakład Górniczy Sobieski w dzisiejszym kształcie powstał 4 listopada 1998 roku na bazie majątku produkcyjnego Kopalni Węgla Kamiennego Jaworzno, początkowo jako Zakład Górniczo-Energetyczny Sobieski Jaworzno III.

Od 25 stycznia 2005 wraz z Zakładem Górniczym Janina wszedł w struktury Południowego Koncernu Węglowego. W dniu 24 lutego 2014 roku kolejny raz zmieniono nazwę na "TAURON Wydobycie". W dniu 2 stycznia 2024 r. spółka TAURON Wydobycie zmieniła nazwę na Południowy Koncern Węglowy S.A.

Kopalnia

ZG Sobieski należy do spółki Południowy Koncern Węglowy S.A.Zakład Górniczy Sobieski może produkować rocznie ponad 2,7 mln ton węgla handlowego o dobrych parametrach jakościowych. Eksploatacja w Zakładzie Górniczym Sobieski realizowana jest wyłącznie systemem ścianowym z zawałem stropu. Wybieranie złoża odbywa się w przedziale wysokości 2,0 – 4,0 m. Długość ścian wynosi 200–300 m, a ich zasadnicze wyposażenie stanowi obudowa zmechanizowana, kombajny ścianowe oraz przenośniki zgrzebłowe. Węgiel gruby wydobywany w ZG Sobieski cechuje się wysoką kalorycznością, niską zawartością siarki oraz popiołu. Ze względu na doskonałe parametry spalania, jest dobrym paliwem do celów grzewczych i w gospodarstwach domowych. Wielkość produkcji sprawia, że Zakład Górniczy Sobieski jest znaczącym udziałowcem w krajowym rynku węgla kamiennego. Poziomy wydobywcze znajdują się na głębokości do 650 m. W granicach kopalni pozostaje obszar górniczy o powierzchni ok. 56,6 km².

Linki zewnętrzne

ZG Sobieski na stronie Południowego Koncernu Energetycznego S.A.

Bibliografia

Historia Sobieskiego [w:] ""nasze Forum", magazyn informacyjny pracowników Grupy Tauron, nr 1(37)/2013