Wrony (film)
Wrony – polski film psychologiczny z 1994 roku w reżyserii i według scenariusza Doroty Kędzierzawskiej. Tematem filmu są losy dziewczynki imieniem Wrona (Karolina Ostrożna), która dręczona poczuciem niższości wobec koleżanek oraz potrzebą miłości porywa trzyletnią dziewczynkę (Kasia Szczepanik).
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji |
1994 |
| Data premiery | |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
63 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Dorota Kędzierzawska |
| Główne role |
Karolina Ostrożna |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy |
Magdalena Biedrzycka |
| Montaż |
Dorota Kędzierzawska |
| Produkcja |
Fabuła
edytujWrona, dziewczynka w wieku około dziesięciu lat, mieszka z matką w zaniedbanej kamienicy w mieście na wybrzeżu. Nie jest akceptowana przez rówieśników, a matka ją zaniedbuje. Na lekcji wychowania fizycznego dziewczynka pojawia się bez wymaganego kostiumu. Nauczycielka zmusza ją, by rozebrała się do bielizny i tak przystąpiła do ćwiczeń, co budzi śmiech koleżanek. Ośmieszone dziecko sięga po przekleństwo, którym obrzuca nauczycielkę[1].
Wrona, wiedząc, że matka nie okazuje jej jakiejkolwiek czułości, ucieka w świat wyobraźni. Błądząc po malowniczym mieście, zagląda między innymi do okien willi, w której zauważa małżeństwo opiekujące się trzyletnią córeczką. Po godzinach spędzonych na mieście dziewczynka orientuje się jednak, że nic w jej życiu się nie zmieniło. Ucieka z domu, po czym odnajduje willę, gdzie znajdowało się trzyletnie dziecko. Korzystając ze stosownej chwili, Wrona porywa małą dziewczynkę z ogrodu. Stara się troszczyć o nią najlepiej jak umie, udając matczyną więź[1].
Dziewczynki udają się nad brzeg morza, a podczas wędrówki Wrona dzieli się z małą marzeniami o ucieczce. Gdy obie docierają na kuter rybacki, planuje odcumować i ruszyć w morze. Nieopatrznie jednak wpycha dziewczynkę do wody, po czym natychmiast rusza na ratunek. W poczuciu winy Wrona zabiera trzyletnią dziewczynkę z powrotem do willi tejże, po czym wraca do domu. Gdy matka się budzi, znajduje skuloną córkę, po czym odzywa się do niej słowami: „Co ty wyrabiasz, dziewczyno?". Wrona kilkakrotnie powtarza: „Mamo, przytul”, nie uzyskuje jednak odpowiedzi[1].
Obsada
edytujŹródło: Filmpolski.pl[2]
- Karolina Ostrożna – jako Wrona
- Kasia Szczepanik – jako Maleństwo
- Anna Prucnal – jako nauczycielka wf-u
- Małgorzata Hajewska-Krzysztofik – jako matka Wrony
- Ewa Bukowska – jako matka Maleństwa
- Krzysztof Grabarczyk – jako ojciec Maleństwa
- Agnieszka Pilaszewska – jako matka Piotrusia
- Antoni Majak – jako starszy pan
- Paul Verkade – jako cudzoziemiec
- Bartłomiej Topa – jako policjant
- Marek Bukowski – jako pan młody
- Katarzyna Gajewska – jako piekareczka
- Kazimierz Rabski – jako mężczyzna
Produkcja
edytuj
Wrony powstały w Studiu Filmowym „Oko” pod kierownictwem Tadeusza Chmielewskiego[3]. Reżyserką Wron była Dorota Kędzierzawska, która przedtem zadebiutowała filmem Diabły, diabły (1991)[4]. Przystępując do tworzenia Wron, Kędzierzawska miała na celu nakręcić film „nie tylko […] o samotności dziecka, ale o samotności ludzi, braku miłości, o obojętności, agresji”[5]. Nazwisko bohaterki Wron wzięło się z powszchnego przesądu, wedle którego wrona oznaczała nieszczęście przepowiadające śmierć lub chorobę[6].
Kędzierzawska początkowo miała trudności z obsadą głównych ról. Ponieważ wybrana spośród dwóch tysięcy kandydatek dziewczynka nie podołała zadaniu wcielenia się we Wronę, Kędzierzawska w ciągu doby zaangażowała do tej roli spotkaną na ulicy Karolinę Ostrożną. Udało się też obsadzić w drugiej roli trzyletnią wówczas Kasię Szczepanik, w dużej mierze dzięki ogłoszeniom radiowym[5].
Zdjęcia do Wron zostały nakręcone w Toruniu. Operator zdjęć Artur Reinhart korzystał z takich technik filmowych jak długie ujęcia, oświetlenia o efekcie chiaroscuro i ograniczona paleta kolorów, oparta na odcieniach szarości i brązu[7]. Muzykę do filmu skomponował Włodzimierz Pawlik, a jako dodatkowej ścieżki dźwiękowej użyto fragmentów Partity e-moll Johanna Sebastiana Bacha, Orfeusza i Eurydyki Christopha Willibalda Glucka oraz arii Zaide Wolfganga Amadeusa Mozarta (arię wykonała Jolanta Żmurko)[8].
Odbiór
edytujWrony z powodu swej epizodycznej struktury i skupienia się na losach dziecięcych postaci spotkały się z umiarkowanym odbiorem ze strony polskich krytyków[9]. Przykładowo Ewa Mazierska usiłowała dowieść, że film promuje patriarchalny model rodziny zgodny z ideami Kościoła katolickiego[10]. Wrony miały też w Polsce ograniczoną dystrybucję[9]. Film w związku z tym w Polsce okazał się klęską komercyjną, choć odnosił sukcesy na międzynarodowych festiwalach[11].
To właśnie za granicą film spotkał się z zainteresowaniem widzów, a Katarzyna Bielas z „Gazety Wyborczej” ze zdziwieniem spostrzegała, że na festiwalu fillmowym w Colorado „trzbea było robić dodatkowe projekcje, przed kasami stały kolejki”[12]. Film wyjątkowo ceniła sobie przede wszystkim młodsza widownia, na przykład na pokazach w Berlinie[13]. Wrony były polskim kandydatem do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny[12].
Marcin Radomski w swej monografii poświęconej Kędzierzawskiej odkrył powiązania Wron z późniejszym filmem reżyserki, Jestem (2005). W obu filmach, jak przekonywał Radomski, bohaterami są wykolejone dzieci pozbawione wsparcia dorosłych, naznaczone przez samotność[14]. Filmoznawca zwrócił również uwagę na stylistyczne inspiracje Wron dziełami francuskiej Nowej Fali (przede wszystkim Czterystoma batami, 1959, François Truffauta) i realizmem społecznym Kena Loacha (Kes, 1969)[15].
Nagrody filmowe
edytuj| Rok | Festiwal/instytucja | Nagroda | Odbiorca |
|---|---|---|---|
| 1994 | Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Nagroda Specjalna Jury | Dorota Kędzierzawska |
| Nagroda Publiczności | |||
| Nagroda Dziennikarzy | |||
| Don Kichot | |||
| Nagroda „Non Stop Serwis” za zdjęcia | Artur Reinhart | ||
| Camerimage | Złota Żaba w konkursie głównym | ||
| Festiwal Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Bellinzonie | Grand Prix Bronze | Dorota Kędzierzawska | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmów Komediowych w Vevey | Charlie Chaplin | ||
| Festiwal Filmowy w Cannes | Nagroda „Coup de Coeur” | ||
| 1995 | Lubuskie Lato Filmowe | Dyplom Stowarzyszenia Filmowców Polskich | |
| 1996 | Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza "Ale Kino!" | Złote Koziołki | |
| Poznańskie Koziołki za zdjęcia | Artur Reinhart | ||
| Poznańskie Koziołki za muzykę | Włodzimierz Pawlik | ||
| Poznańskie Koziołki dla najlepszego odtwórcy roli dziecięcej | Karolina Ostrożna | ||
| Nagroda CIFEJ (Międzynarodowe Centrum Filmu dla Dzieci i Młodzieży) | |||
| Poznańskie Koziołki dla najlepszego filmu aktorskiego | |||
| Poznańskie Koziołki za reżyserię | Dorota Kędzierzawska | ||
| Nagroda Jury Dziecięcego "Marcinek" | Karolina Ostrożna
Katarzyna Szczepanik |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Ewa Nawój, Wrony [online], Culture.pl, lipiec 2011 [dostęp 2022-06-12] (pol.).
- ↑ a b Wrony w bazie filmpolski.pl
- ↑ Hollender 2014 ↓, s. 278.
- ↑ Mazierska 2004 ↓, s. 218.
- ↑ a b Radomski 2023 ↓, s. 125.
- ↑ Radomski 2023 ↓, s. 130.
- ↑ Mazierska 2004 ↓, s. 224.
- ↑ Radomski 2023 ↓, s. 150.
- ↑ a b Mazierska 2004 ↓, s. 225.
- ↑ Radomski 2023 ↓, s. 145.
- ↑ Hollender 2014 ↓, s. 278–279.
- ↑ a b Radomski 2023 ↓, s. 126.
- ↑ Radomski 2023 ↓, s. 151.
- ↑ Radomski 2023 ↓, s. 129-133.
- ↑ Radomski 2023 ↓, s. 122-123.
Bibliografia
edytuj- Barbara Hollender, Od Wajdy do Komasy, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2014, ISBN 978-83-7961-010-5.
- Ewa Mazierska, Dorota Kędzierzawska – Diabły, wrony, kobiety: kobiece kontrkino, [w:] Grażyna Stachówna, Joanna Wojnicka (red.), Autorzy kina polskiego, t. 1, Kraków: Rabid, 2004, s. 215–230, ISBN 978-83-88668-81-4.
- Marcin Radomski, Inny świat? Kino autorskie Doroty Kędzierzawskiej, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi, 2023, ISBN 83-8331-320-9 (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Plakat
- Wrony w bazie IMDb (ang.)
- Wrony w bazie Filmweb
- Wrony w bazie filmpolski.pl
- Zdjęcia z filmu Wrony w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
