Wikipedia

Wołosate

wieś w województwie podkarpackim

Wołosate (w latach 1977–1981 Roztoka, ukr. Волосате) – osada[6] w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska[6][7].

Wołosate
osada
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

bieszczadzki

Gmina

Lutowiska

Sołectwo

Ustrzyki Górne

Wysokość

730[2][3] m n.p.m.

Liczba ludności (2020)

45[4]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-714[5]

Tablice rejestracyjne

RBI

SIMC

0356330[6]

Położenie na mapie gminy Lutowiska
Mapa konturowa gminy Lutowiska, na dole znajduje się punkt z opisem „Wołosate”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Wołosate”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wołosate”
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego
Mapa konturowa powiatu bieszczadzkiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wołosate”
Ziemia49°03′50″N 22°41′02″E/49,063889 22,683889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Miejscowość leży na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego, w dolinie potoku Wołosatki górnego biegu Wołosatego, przy drodze wojewódzkiej nr 897. Jest dobrym punktem wypadowym na Tarnicę, a także rozpoczyna się tu Główny Szlak Beskidzki.

Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Ustrzyki Górne[8].

Wieś prawa wołoskiego w latach 1551–1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[9]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Położenie geograficzne

edytuj
 
Wołosate na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1937 roku
 
Centrum wsi Wołosate. Za gospodą po lewej stronie drogi wejście na szlak   w stronę Tarnicy, widocznej w tle
 
Wołosate, centrum wsi

Wołosate jest najdalej wysuniętą na południe zamieszkaną miejscowością Polski. Kilka kilometrów na południe, za granicą znajduje się ukraińska wieś Łubnia w rejonie wełykoberezneńskim obwodu zakarpackiego.

Historia

edytuj

Osada została założona w dolinie Wołosatego. Wymieniona była w dokumentach z 1557 r., a w 1566 r. odnotowano; „Wołoschatka wieś, (...) distans od Sanoka mil 12 (...) kniaź tylku dwu człowieku teraz tam osadził, a obu furtatów (złodziei), którzy jeszcze bardzo mało wykopały. Bóg to wie, kiedy im swoboda wynidzie”. W XVII w. Wołosate zostało dwukrotnie spalone przez zbójników tołhajów, których napady powtarzały się jeszcze do XIX w. W 1711 wieś została zniszczona przez wojska szwedzkie generała Magnusa Stenbocka. 30 kwietnia 1849 r. huzarzy węgierscy napadli na Wołosate, uprowadzając bydło i 10 chłopów. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej Wołosate byli spadkobiercy Juliusza Rittnera[10].

W czasie I wojny światowej zimą 1914 i 1915 roku toczono tu walki pozycyjne. Była to duża wieś bojkowska, w większości jednak zamieszkana przez Polaków – przed wojną liczyła ponad 1200 mieszkańców, było ponad 200 domów. Podczas okupacji mieszkańcy Wołosatego nie chcieli przyjmować kennkart ukraińskich, choć było to finansowo korzystniejsze. Po roku 1944 władze radzieckie po przesunięciu granicy, wywiozły miejscowych Bojków w okolice Stryja. Po II wojnie światowej wieś została zniszczona i wysiedlona. Ludność polską wywieziono do Polski. W latach 70. powstało tu duże gospodarstwo hodowlane. Na jego potrzeby, z pomocą wojska, w 1987 r. rekultywowano dolinę Wołosatego. W Wołosatym znajduje się Zachowawcza Hodowla Konia Huculskiego.

Demografia

edytuj
  • 1913 – 1040 osób;
  • 1921 – 819 osób (137 domów; 795 wyznania greckokatolickiego i 24 wyznania mojżeszowego; 450 osób podczas spisu podało narodowość polską);
  • 1991 – 13 osób;
  • 2004 – 34 osoby;
  • 2007 – 44 osoby;
  • 2013 – 47 osób
  • 2020 – 45 osób[4]

Turystyka

edytuj

Szlak pieszy E8 (przebieg fragmentu):

Szlak turystyczny na Tarnicę:

  •   z Wołosatego – ok. 2 godz.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150713
  2. ↑ Trasa 1 – Tarnica z Wołosatego i Ustrzyk Górnych, [w:] Piotr Sieńko i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 52, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
  3. ↑ Trasa 6 – Tarnica, Krzemień, Bukowe Berdo z Wołosatego i Pszczelin, [w:] Piotr Sieńko i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 66, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
  4. ↑ a b Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-05-20]
  5. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1482 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  6. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  7. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ Sołectwa i sołtysi – Bieszczady Wysokie – Gmina Lutowiska.
  9. ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
  10. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 245.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wołosate&oldid=73011647”