Włośnica zielona

Włośnica zielona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	włośnica
Gatunek	włośnica zielona
	Nazwa systematyczna
	Setaria viridis (L.) P.Beauv.; Ess. Agrostogr. 51 1812
	Multimedia w Wikimedia Commons

Włośnica zielona, dziki ber (Setaria viridis) – gatunek roślin jednorocznych z rodziny wiechlinowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie, północnej Afryce, w Azji sięgając na południowym wschodzie po Nową Gwineę i Australię. Introdukowany do północnej Europy, na oba kontynenty amerykańskie i do Nowej Zelandii^[3]. W polskiej florze archeofit pospolicie występujący na całym niżu i w niższych położeniach górskich^[4].

Morfologia

Pokrój

Kwiatostan z kosmato owłosioną osią

Nasada blaszki i owłosiony brzeg pochwy liściowej

Pokrój: Tworzy gęste kępy.
Łodyga: Źdźbła cienkie, podnoszące się, u nasady rozgałęzione, dorasta od 10–100 cm. Źdźbło w górnej części szorstkie ku dołowi – ma zadziorki skierowane ku górze^[5].
Liście: Lancetowate, równowąskie, z niebieskim nalotem, nagie, ale z włoskami wzdłuż brzegów pochew. Górna część blaszki liściowej szorstka, dolna – mniej szorstka.
Kwiaty: Kłoski o długości do 2,3 mm, zebrane w zbitą wiechę walcowatego kształtu, u dołu nie przerywaną lub rzadko i niewyraźnie. Oś kwiatostanu jest kosmato owłosiona, pod kłoskiem szorstkie szczeciny o długości 5–10 mm, barwy zielonej lub fioletowej. Druga plewa zakrywa całkowicie plewkę dolną, która jest nieco wydęta i pokryta poprzecznie niewielkimi guzkami. Kłoski odpadają od wiechy w całości.
Owoc: Zielone (również po dojrzeniu) ziarniaki.
Gatunki podobne: Włośnica sina Setaria pumila ma brzegi pochew liściowych nieowłosione na brzegu, za to u nasady blaszki liściowej znajdują się długie, odstające włoski. Owłosione brzegi pochew i nagie blaszki mają także włośnica okółkowa S. verticillata i włośnica zwodnicza S. decipiens. Obie różnią się przerywaną, dolną częścią kłosa. Włośnica okółkowa ma poza tym w górnej części źdźbła zadziorki w dół skierowane (są szorstkie ku górze). Włośnica zwodnicza ma oś kłoska pokrytą tylko krótkimi szczecinkami^[5].

Biologia i ekologia

Roślina rosnąca jako pospolity chwast w ogrodach i na polach uprawnych oraz na odłogach. Lubi gleby piaszczyste, świeże. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Panico-Setarion^[6]. Kwitnie od lipca do września^[5].

Zastosowanie

Dawniej włośnica zielona, jak również włośnica sina były uprawiane jako rośliny zbożowe – z ziarniaków robiono kaszę^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-28] (ang.).
↑ Setaria viridis (L.) P.Beauv., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-10] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 520, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 607. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.

Bibliografia

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Katalog chwastów

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-28] (ang.).

[powo-3] Setaria viridis (L.) P.Beauv., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-10] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 520, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[klucz-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 607. ISBN 83-01-14342-8.

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]