Uncja

jednostka masy

Uncja (skrót: oz, od starego włoskiego słowa onza, teraz wymawianego oncia; symbol aptekarski: ) – pozaukładowa jednostka masy bądź objętości płynów, stosowana m.in. jako jednostka wagi metali szlachetnych, w szerszym zakresie w krajach anglosaskich. Wielkość uncji może być różna w zależności od systemu wagowego.

Etymologia

edytuj

Uncja pochodzi z łacińskiego słowa uncia, jednostka określająca wagę jednej dwunastej (1/12) libry. Współcześnie uncja trojańska jest dwunastą częścią funta trojańskiego, a uncja międzynarodowa – szesnastą częścią funta międzynarodowego.

Także angielska nazwa calainch – ma podobny źródłosłów.

Definicja

edytuj

Historycznie w różnych częściach świata, w różnym czasie i do różnych zastosowań, uncja odnosiło się do zbliżonych względem siebie, jednak różnych jednostek wagi.

Zestawienie jednostek uncji
Wariant uncji Odpowiednik w gramach (g) odpowiednik w granach (gr)
uncja międzynarodowa 28,34952981 437,5
uncja trojańska (jubilerska

lub aptekarska)

31,1034768 480
uncja rzymska 27,288 421,118
uncja Marii Teresy 28,0668 433,137
holenderska uncja metryczna 100 1543,236
chińska uncja metryczna 50 771,618

Uwaga: wartości w granach dla uncji rzymskiej, Marii Teresy, duńskiej oraz chińskiej zostały zaokrąglone do najbliższych tysięcznych ziarna.

W jubilerstwie i w handlu metalami szlachetnymi stosuje się uncję trojańską (jubilerską). Nazwa trojańska pochodzi od miasta Troyes w północno-wschodniej Francji, w średniowieczu ważnego ośrodka handlowego. Zbliżona jest uncja aptekarska.

Także spotkać można odniesienie do uncji jako jednostki objętości:

  • 1 uncja objętości (fl oz) = 1/160 imperialnego galona = 28,41 cm³
  • 1 amerykańska uncja objętości = 1/128 amerykańskiego galona = 29,57 cm³.

Zobacz też

edytuj