Trzcinnik leśny (Calamagrostis arundinacea (L.) Roth.) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae).

Trzcinnik leśny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

trzcinnik

Gatunek

trzcinnik leśny

Nazwa systematyczna
Calamagrostis arundinacea (L.) Roth
Tent. Fl. Germ. 1: 33 (1788)[3]
Synonimy
  • Agrostis arundinacea L.
  • Calamagrostis silvatica DC.
  • Degeuxia arundinacea (L.) P.B.

Występuje w strefie umiarkowanej Europy i Azji, sięgając na południowym wschodzie tego kontynentu także strefy międzyzwrotnikowej (Filipiny, Nowa Gwinea)[3]. We florze Polski gatunek pospolity niemal na obszarze całego kraju, rzadszy na południowym zachodzie[4].

Morfologia

edytuj
 
Kwiatostan
 
Nasada blaszki liściowej
Pokrój
Żywozielona trawa kępkowa o podziemnych krótkich kłączach.
Łodygi
Nierozgałęzione źdźbła dorastające z kwiatostanem do wysokości 1,2 m, sztywne, pod wiechą nieco szorstkie, przeważnie wyprostowane czasami łukowato wznoszące się.
Liście
Płaskie o długości od 10 do 35 cm, wąskie o szerokości od 4 do 12 mm, wiotkie, odgięte łukowato, przy pochwie nieco owłosione, zwężające się przy podstawie, połyskujące i szorstkie niebieskozielone (żywozielone), przebarwiające się na brązowo, po górnej stronie sinozielone i matowe, a od dołu ciemnozielone lśniące, wyrastające przeważnie z pochwy. Języczek postrzępiony o długości od 2 do 3 mm.
Kwiaty
Zebrane na cienkich gałązkach w puszystą wiechę o długości do 20 cm, wąska, po przekwitnieniu kurczy się. Kłoski o długości od 5 do 6 mm o krótkich szorstkich gałązkach, żółtawe lub czerwonawo-fioletowe z pędzelkowato owłosionym zakończeniem osadki. Ość plewki wyrasta poniżej połowy plewki, mocno zgięta o długości do 7 mm, wystaje z kłoska.
Owoce
Ziarniaki.
Gatunki podobne
Kostrzewa leśna (Festuca altissima).

Biologia i ekologia

edytuj
Rozwój: Bylina, autotrof, hemikryptofit — pączki zimujące znajdują się na poziomie ziemi. Kwitnie czerwiec–sierpień. Kwiaty są wiatropylne. Tolerancyjna na suszę, w pełni mrozoodporna.
Siedlisko
Występuje częsta w kwaśnych dąbrowach, lasach i zaroślach oraz na ich skrajach, na glebach umiarkowanie kwaśnych, świeżych, umiarkowanie ubogich. Preferuje stanowiska umiarkowanie nasłonecznione do lekko zacienionych, umiarkowanie chłodne warunki klimatyczne. Badania fitosocjologiczne wykazują, że w ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się duży wzrost liczebności i zajmowanie nowych stanowisk[5]. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu.
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calamagrostion, zespołu (Ass.) (Bupleuro-Calamagrostietum arundinaceae). Gatunek wyróżniający (D.) dla zespołu (Ass.) (Potentillo albae-Quercetum). Istotny diagnostycznie gatunek wspólny dla grup zespołów: (GrAss.) dąbrowy niżowe na glebach świeżych, dąbrowy podgórskie na glebach oglejonych, dąbrowy podgórskie na glebach świeżych, zespołów: (Ass.) wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum), dolnoreglowy świerkowy bór na torfie (Bazzanio-Piceetum), borealna świerczyna na torfie (Sphagno girgensohnii-Piceetum), subborealny wilgotny bór mieszany (jegiel) (Querco-Piceetum)[6].
Nazewnictwo
Botaniczna nazwa Calamagrostis pochodzi od greckiego słowa kalamos i agrostis (trawa).

Zmienność

edytuj

Tworzy mieszańce z trzcinnikiem owłosionym i lancetowatym[7].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-27] (ang.).
  3. a b Calamagrostis arundinacea (L.) Roth, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-06].
  4. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.), Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 102, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. Bieszczadzki serwis informacyjny. [dostęp 2009-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-24)].
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  7. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia

edytuj
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.